Onlad karga

Siopa si Jehova?

Siopa si Jehova?

Say ebat na Biblia

 Si Jehova so tuan Dios na Biblia, say Amalsa ed amin a bengatla. (Apocalipsis 4:11) Sikato so dinayew na saray propetan si Abraham tan Moises, ontan met nen Jesus. (Genesis 24:27; Exodo 15:1, 2; Juan 20:17) Sikato so Dios, aliwa labat na sakey ya bansa, noagta Dios na “interon dalin.”​—Salmo 47:2.

 Say Jehova et nikadkaduman ngaran na Dios ya nabasad Biblia. (Exodo 3:15; Salmo 83:18) Diad Hebreo, say ngaran a Jehova et nanlapud sakey a verb a mankabaliksay “magmaliw,” tan ibabaga na dakel ya scholar ya say labay ya ibaga na satan a ngaran et “Pagmamaliwen to.” Dugaruga iyan kabaliksan ed betang nen Jehova bilang say Amalsa tan Mananumpal na gagala to. (Isaias 55:10, 11) Tutulongan itayo met na Biblia ya nakabat so personalidad na akan-ngaran na Jehova, lalo lad say manunan kualidad to ya aro.​—Exodo 34:5-7; Lucas 6:35; 1 Juan 4:8.

 Say ngaran a Jehova et translation ed Pangasinan na ngaran na Dios ed Hebreo​—say apatiran letra יהוה (YHWH), ya tatawagen met ya Tetragrammaton. Anggapoy makaamta ed eksakton impangibalikas ed ngaran na Dios ed lenguahen Hebreo nensaman. Balet, say “Jehovah” et abayag lan uusaren ed lenguahen Ingles, ya unonan inusar ed Biblia ya in-translate nen William Tyndale nen 1530. a

Akin et ag-amta so pangibalikas ed ngaran na Dios ed lenguahen Hebreo nensaman?

 Say lenguahen Hebreo nensaman et agmanguusar na a, e, i, o, u (vowel), puro consonant labat. Say sakey ya manbabasa ya mansasalitay Hebreo et nibaga ton tampol no anto ray matukoy a vowel ya usaren. Balet, kayarin akompleto so Hebreon Kasulatan (“Daan a Sipan”), wala ray Judio ya anisia ed tradisyon ya agnayarin bitlaen so personal a ngaran na Dios. No babasaen dan maksil so sakey ya kasulatan ya nabitlay ngaran na Dios, salatan da itan na duman salita ya singa “Katawan” odino “Dios.” Diad inlabas na pigaran dekada, sayan anito et anisiaan la na dakel kanian kalkalnan alingwanan no panon ya ibalikas so ngaran na Dios. b

 Parad arum, say ngaran na Dios et ibabalikas ya “Yahweh,” balet wala ray mangibabaga na arum nin panangibalikas. Diad sakey ya Dead Sea Scroll ya nankarga na sakey ya kabiangan na Levitico ed lenguahen Griego, inusar so transliterasyon na ngaran na Dios ya Iao. Parad saray inmunan Griegon managsulat, say panangibalikas ed satan et Iae, I·a·be, tan I·a·ou·e, balet anggapod saraya so apruebaan ya dugan panangibalikas ed lenguahen Hebreo nensaman. c

Saray lingon iisipen tungkol ed ngaran na Dios ed Biblia

 Lingon iisipen: Say ngaran ya “Jehova” et inyarum labat ed saray translation na Biblia.

 Say tua: Say Hebreon salita parad ngaran na Dios ya Tetragrammaton et manga 7,000 ya beses ya nabasa ed Biblia. d Dakel ya translation et ginagala dan inekal so ngaran na Dios tan sinalatan da itan na titulo ya “Katawan.”

 Lingon iisipen: Say Dios ya Makapanyarin-amin et agto kaukolan so nikaduman ngaran.

 Say tua: Say Dios a mismo so angigiya ed saray managsulat na Biblia ya usaren so ngaran to ed nilibon beses, tan igigiya to ray mandadayew ed sikato ya usaren da so ngaran to. (Isaias 42:8; Joel 2:32; Malaquias 3:16; Roma 10:13) Diad tua, binusol na Dios iramay palson propeta ya angibangat ed totoo ya lingwanan day ngaran na Dios.​—Jeremias 23:27.

 Lingon iisipen: No unoren tayoy tradisyon na saray Judio, kaukolan ya ekalen so ngaran na Dios ed Biblia.

 Say tua: Talagan wala ray Judion eskriba ya agda labay ya bitlaen so ngaran na Dios. Balet, agda itan inekal ed saray kopya da na Biblia. Antokaman so rason, aglabay na Dios ya unoren tayo iray tradisyon ya kontra ed saray ganggan to.​—Mateo 15:1-3.

 Lingon iisipen: Say ngaran na Dios et agnepeg ya usaren ed Biblia ta ag-amta so eksakton pangibalikas ed satan diad lenguahen Hebreo.

 Say tua: Nanengneng tayo sirin ya anggano nandurumay lenguahe na totoo, labay na Dios ya amin da et ibalikas day ngaran to. Balet, ipapanengneng na Biblia ya saray mandadayew ed Dios nensaman ya nandurumay lenguahe da et ibabalikas da ray ngaran diad nanduruman paraan.

 Singa bilang, say Israelitan ukom ya si Josue. Saray Kristiano nen inmunan siglo ya mansasalitay Hebreo et ibabalikas day ngaran to ya Yehoh·shuaʽ, balet saramay mansasalitay Griego et ibabalikas da itan ya I·e·sous. Akarekord ed Biblia so translation ed Griego na Hebreon ngaran nen Josue, ya mangipapanengneng ya say uusaren na saray Kristiano nensaman et say apasalan dan ngaran na too diad lenguahe da.​—Gawa 7:45; Hebreo 4:8.

 Sayan prinsipyo et nayarin usaren no i-translate so ngaran na Dios. Say mas importante nen say eksakton pangibalikas ed ngaran na Dios et say pangipawil ed satan ed dugan kawalaan to diad Biblia.

a Inusar nen Tyndale so ngaran ya “Iehouah” ed translation to ed limaran unonan libro na Biblia. Diad inlabas na panaon, say lenguahen Ingles et anguman, tan say spelling na ngaran na Dios et ginawan moderno. Singa bilang, nen 1612, inusar nen Henry Ainsworth so “Iehovah” diad interon translation to ed libro na Salmo. Nen in-revise to so translation nen 1639, inusar toy “Jehovah.” Ontan met, inusar na saray translator na American Standard Version na Biblia, ya im-publish nen 1901, so “Jehovah” diad saray pakabasaan na ngaran na Dios diad Hebreo.

b Oniay ibabaga na New Catholic Encyclopedia, Second Edition, Volume 14, pahina 883-​884: “Ag-abayag kayari panaon na Inkibantak say ngaran ya Yahweh et impasen ya sagrado, tan niyugali dan salatan itan na salitan ADONAI odino ELOHIM.”

c Parad kaaruman ya impormasyon, nengnengen so apendise A4, “Say Ngaran na Dios ed Hebreon Kasulatan,” diad Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan.

d Nengnengen so Theological Lexicon of the Old Testament, Volume 2, pahina 523-​524.