ਕਹਾਉਤਾਂ 20:1-30
20 ਦਾਖਰਸ ਮਖੌਲ ਉਡਾਉਂਦਾ ਹੈ+ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਬੇਕਾਬੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ;+ਜਿਹੜਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਭਟਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਨਹੀਂ।+
2 ਰਾਜੇ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ* ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਗਰਜ ਵਾਂਗ ਹੈ;+ਉਸ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਭੜਕਾਉਣ ਵਾਲਾ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।+
3 ਝਗੜੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਇਨਸਾਨ ਲਈ ਆਦਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ,+ਪਰ ਹਰੇਕ ਮੂਰਖ ਇਸ ਵਿਚ ਪੈ ਜਾਵੇਗਾ।+
4 ਸਿਆਲ਼ ਵਿਚ ਆਲਸੀ ਹਲ਼ ਨਹੀਂ ਵਾਹੁੰਦਾ,ਇਸ ਲਈ ਵਾਢੀ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਕੋਲ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਉਹ ਭੀਖ ਮੰਗੇਗਾ।*+
5 ਆਦਮੀ ਦੇ ਮਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ* ਡੂੰਘੇ ਪਾਣੀਆਂ ਵਰਗੇ ਹਨ,ਪਰ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਵਾਲਾ ਇਨਸਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ।
6 ਆਪਣੇ ਅਟੱਲ ਪਿਆਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਨ,ਪਰ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕੌਣ ਲੱਭ ਸਕਦਾ ਹੈ?
7 ਧਰਮੀ ਖਰੇ ਰਾਹ ʼਤੇ ਚੱਲਦਾ ਹੈ।+
ਮੁਬਾਰਕ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਔਲਾਦ* ਜੋ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਵੇਗੀ।+
8 ਜਦੋਂ ਰਾਜਾ ਨਿਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿੰਘਾਸਣ ʼਤੇ ਬੈਠਦਾ ਹੈ,+ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਛਾਂਟਦਾ ਹੈ।+
9 ਕੌਣ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ: “ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ;+ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਾਪ ਤੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਹਾਂ”?+
10 ਬੇਈਮਾਨੀ ਦੇ ਵੱਟੇ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਮਾਪ*—ਦੋਹਾਂ ਤੋਂ ਯਹੋਵਾਹ ਨੂੰ ਘਿਣ ਹੈ।+
11 ਬੱਚਾ* ਵੀ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਸ ਦਾ ਤੌਰ-ਤਰੀਕਾ ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।+
12 ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਕੰਨ ਤੇ ਦੇਖਣ ਵਾਲੀ ਅੱਖ—ਦੋਵੇਂ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਬਣਾਏ ਹਨ।+
13 ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾ ਕਰ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੂੰ ਗ਼ਰੀਬ ਹੋ ਜਾਵੇਂਗਾ।+
ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹ ਤੇ ਤੂੰ ਰੱਜ ਕੇ ਰੋਟੀ ਖਾਵੇਂਗਾ।+
14 ਗਾਹਕ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਇਹ ਤਾਂ ਰੱਦੀ ਹੈ, ਰੱਦੀ!”
ਫਿਰ ਉਹ ਉੱਥੋਂ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸ਼ੇਖ਼ੀਆਂ ਮਾਰਦਾ ਹੈ।+
15 ਸੋਨਾ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੂੰਗੇ* ਵੀ,ਪਰ ਗਿਆਨ ਵਾਲੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਨਮੋਲ ਹਨ।+
16 ਉਸ ਆਦਮੀ ਦਾ ਕੱਪੜਾ ਲੈ ਲਾ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਅਜਨਬੀ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮਾ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਲਿਆ ਹੈ;+ਜੇ ਉਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਪਰਦੇਸੀ ਔਰਤ* ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਗਹਿਣੇ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਮੋੜੀਂ ਨਾ।+
17 ਧੋਖੇ ਦੀ ਰੋਟੀ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਸੁਆਦ ਲੱਗਦੀ ਹੈ,ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਦਾ ਮੂੰਹ ਕੰਕਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਵੇਗਾ।+
18 ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਸਫ਼ਲ ਹੋਣਗੀਆਂ,*+ਸਹੀ ਸੇਧ* ਲੈ ਕੇ ਆਪਣਾ ਯੁੱਧ ਲੜ।+
19 ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਭੇਤ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ;+ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੁਗ਼ਲੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਪਸੰਦ ਹਨ,* ਉਸ ਨਾਲ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਨਾ ਰੱਖ।
20 ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਕੋਸਦਾ ਹੈ,ਹਨੇਰਾ ਹੋਣ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਦੀਵਾ ਬੁਝਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।+
21 ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਲਚ ਨਾਲ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਵਿਰਾਸਤ,ਅਖ਼ੀਰ ਵਿਚ ਬਰਕਤ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।+
22 ਇਹ ਨਾ ਕਹਿ: “ਮੈਂ ਬੁਰਾਈ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲਵਾਂਗਾ!”+
ਯਹੋਵਾਹ ʼਤੇ ਆਸ ਲਾਈ ਰੱਖ+ ਤੇ ਉਹ ਤੈਨੂੰ ਬਚਾਵੇਗਾ।+
23 ਬੇਈਮਾਨੀ ਦੇ ਵੱਟਿਆਂ* ਤੋਂ ਯਹੋਵਾਹ ਨੂੰ ਘਿਣ ਹੈਅਤੇ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਤੱਕੜੀ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ।
24 ਯਹੋਵਾਹ ਹੀ ਆਦਮੀ ਦੇ ਕਦਮਾਂ ਨੂੰ ਸੇਧ ਦਿੰਦਾ ਹੈ;+ਇਨਸਾਨ ਕਿਵੇਂ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ?*
25 ਜੇ ਕੋਈ ਆਦਮੀ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਹੈ!”+
ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸੁੱਖਣਾ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਤਾਂ ਇਹ ਉਸ ਲਈ ਫੰਦਾ ਹੈ।+
26 ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਰਾਜਾ ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਛਾਂਟਦਾ ਹੈ+ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਗਾਹੁਣ ਵਾਲਾ ਪਹੀਆ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ।+
27 ਆਦਮੀ ਦਾ ਸਾਹ ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਦੀਵਾ ਹੈਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਧੁਰ ਅੰਦਰੋਂ ਜਾਂਚਦਾ ਹੈ।
28 ਅਟੱਲ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਨਾਲ ਰਾਜੇ ਦੀ ਹਿਫਾਜ਼ਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ;+ਅਟੱਲ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣਾ ਸਿੰਘਾਸਣ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।+
29 ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ+ਅਤੇ ਬੁੱਢਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧੌਲ਼ਾ ਸਿਰ।+
30 ਸੱਟਾਂ ਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਧੋ* ਦਿੰਦੇ ਹਨ+ਅਤੇ ਕੁੱਟ ਖਾ ਕੇ ਇਨਸਾਨ ਅੰਦਰੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਫੁਟਨੋਟ
^ ਜਾਂ, “ਖ਼ੌਫ਼।”
^ ਜਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ, “ਵਾਢੀ ਦੌਰਾਨ ਲੱਭਣ ਤੇ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ।”
^ ਜਾਂ, “ਇਰਾਦੇ।” ਇਬ, “ਸਲਾਹ।”
^ ਇਬ, “ਪੁੱਤਰ।”
^ ਜਾਂ, “ਇੱਕੋ ਤੋਲ ਲਈ ਦੋ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਵੱਟੇ ਅਤੇ ਇੱਕੋ ਮਾਪ ਲਈ ਦੋ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਭਾਂਡੇ।”
^ ਜਾਂ, “ਮੁੰਡਾ।”
^ ਜਾਂ, “ਕਿਸੇ ਪਰਦੇਸੀ।”
^ ਜਾਂ, “ਪੱਕੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ।”
^ ਜਾਂ, “ਬੁੱਧ ਭਰੀ ਸਲਾਹ।”
^ ਜਾਂ, “ਜੋ ਆਪਣੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਭਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ।”
^ ਜਾਂ, “ਇੱਕੋ ਤੋਲ ਲਈ ਦੋ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਵੱਟੇ।”
^ ਜਾਂ, “ਕਿਵੇਂ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਰਾਹ ਜਾਣਾ ਹੈ?”
^ ਜਾਂ, “ਸਾਫ਼ ਕਰ।”
