Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Bɛdwenle Menli Mɔɔ Ɔwɔ Kɛ Bɛyɛ La Anwo

Bɛdwenle Menli Mɔɔ Ɔwɔ Kɛ Bɛyɛ La Anwo

“Duzu menli a ɔwɔ kɛ bɛyɛ a? Ɔwɔ kɛ bɛyɛ menli mɔɔ bɛ ɛbɛla nwo te saanwu na bɛtu bɛ nwo bɛmaa Nyamenle.”2 PITA 3:11.

1, 2. ‘Duzu menli a ɔwɔ kɛ yɛyɛ’ amaa yɛanyia Nyamenle anyunlu ɛlolɛ a?

MENLI dɔɔnwo kpondɛ kɛ bɛnwu adwenle mɔɔ awie mɔ lɛ ye bɛ nwo la. Noko, kɛ Keleseɛnema la, asoo tɛ adwenle mɔɔ Gyihova lɛ ye wɔ yɛ nwo la a ɔwɔ kɛ nwolɛ kyia yɛ kpalɛ a? Yeanyɛ boɛ fee la, ɔdaye a ɔle Awie mɔɔ ɔ nwo hyia tɛla awie biala wɔ aleɛabo a, yɛɛ ɔle “ngoane nzufeanvea.”Edw. 36:9.

2 Mekɛ mɔɔ ɛzoanvolɛ Pita ka ‘menli mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ’ wɔ Gyihova anye zo anwo edwɛkɛ la, ɔdule folɛ kɛ yɛyɛ “menli mɔɔ bɛ ɛbɛla nwo te saanwu na bɛtu bɛ nwo bɛmaa Nyamenle.” (Bɛgenga 2 Pita 3:11.) Saa Nyamenle balie yɛ ado nu a, ɔwɔ kɛ yɛ “nwo te” wɔ ɛbɛlabɔlɛ, adwenle nee sunsum nu. Bieko, ɔwɔ kɛ yɛfa ɛzulolɛ nee nɔhalɛlilɛ ‘yɛtu yɛ nwo yɛmaa Nyamenle.’ Saa yɛkpondɛ kɛ ɔdie yɛ ɔto nu a, ɔwɔ kɛ yɛbɔ ɛbɛla kpalɛ na yɛtu yɛ nwo amuala yɛmaa ye. Gyihova ‘sɔ ahonle nea,’ yemɔti saa yɛ ɛbɛla nwo te saanwu na yɛdu yɛ nwo yɛmaa ye a ɔze.1 Edk. 29:17.

3. Ɔlua agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Nyamenle lɛ la ati, kpuyia boni mɔ a ɔwɔ kɛ yɛsuzu nwo a?

3 Seetan Abɔnsam ɛngulo kɛ yɛkpondɛ Nyamenle anyunlu ɛlolɛ. Ɔlɛbɔ mɔdenle kɛ ɔsɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la. Seetan dua adalɛ nee mɛlɛbɛla zo twe yɛ fi Nyamenle ne mɔɔ yɛlɛsonle ye la anwo. (Dwɔn 8:44; 2 Kɔl. 11:13-15) Ɛhye ati, ɔle kpalɛ kɛ yɛbabiza yɛ nwo kɛ: ‘Kɛzi Seetan bɛlɛbɛla menli ɛ? Kɛ ɔkɛyɛ na meabɔ agɔnwolɛvalɛ mɔɔ me nee Gyihova lɛ la anwo bane ɛ?’

KƐZI SEETAN BƐLƐBƐLA MENLI Ɛ?

4. Saa Seetan kpondɛ kɛ ɔsɛkye yɛ nee Nyamenle avinli a, duzu a ɔfa ɔ nye ɔsie zo a, na duzu ati ɔ?

4 Ɛdoavolɛ Gyemise hɛlɛle kɛ: “Sonla ɔdaye ye  atiakunluwɔzo ɛtane ne a sɔ ye nea na ɔtwe ye ɔfi Nyamenle anwo a. Saa ye munzule atiakunluwɔzo ne nrenzɛ a ɔwo ɛtane, yɛɛ ɛtane wie nyi a ɔwie ewule.” (Gye. 1:14, 15) Saa Seetan kpondɛ kɛ ɔtwe yɛ ɔfi Nyamenle anwo a, ɔfa ɔ nye ɔsie yɛ ahonle ne azo. Ɛkɛ ne a yɛ atiakunluwɔzo wɔ a.

5, 6. (a) Adenle boni a Seetan dua zo nyia yɛ ahonle ne azo tumi a? (b) Ninyɛne nsa boni mɔ a Seetan dua zo maa yɛanyia atiakunluwɔzo ɛtane wɔ yɛ ahonle nu a, na anwubielɛ boni a ɔlɛ ye wɔ nu a?

5 Adenle boni a Seetan dua zo nyia yɛ ahonle ne azo tumi a? Baebolo ne ka kɛ: “Abɔnsam di ɛtane ewiade ye azo belemgbunli.” (1 Dwɔn 5:19) Seetan akodeɛ ne bie a le ‘ewiade ye anu ninyɛne.’ (Bɛgenga 1 Dwɔn 2:15, 16.) Abɔnsam ɛlua ninyɛne mɔɔ wɔ ewiade ye anu la azo ɛbɛlɛbɛla menli ɛvolɛ dɔɔnwo. Kɛmɔ yɛde ewiade ɛhye anu bie la ati, ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ wɔ ye nrɛlɛbɛ ndenle ne mɔ anwo.Dwɔn 17:15.

6 Seetan dua nrɛlɛbɛ adenle zo maa yɛnyia atiakunluwɔzo ɛtane wɔ yɛ ahonle nu. Ɛzoanvolɛ Dwɔn lale agyiba nsa mɔɔ Seetan fa di gyima la ali: (1) “nwonane nu atiakunluwɔzo,” (2) “anyebolo,” nee (3) “ɛbɛlabɔlɛ nu adubɛnwo.” Seetan luale ninyɛne ɛhye mɔ azo zɔle Gyisɛse nleanle wɔ fienemgbole ne anu. Kɛmɔ Seetan ɛva ngane ɛhye mɔ ɛli gyima ɛvolɛ dɔɔnwo la ati, yebe kɛzi ɔfa ɔdi gyima la anu kpalɛ, ɔkakyihakyi nu ɔmaa ɔ nee awie biala atiakunluwɔzo yia. Bɛmaa yɛlumua yɛnlea kɛzi Abɔnsam luale agyiba bie mɔ azo nyianle Yive noko ɔ sa anga Nyamenle Ara ne la. Na akee yɛazuzu kɛzi yɛbabɔ yɛ nwo bane wɔ ninyɛne ɛhye mɔ anwo la noko anwo.

“NWONANE NU ATIAKUNLUWƆZO”

“Nwonane nu atiakunluwɔzo” a dole Yive aze a (Nea ɛdendɛkpunli 7)

7. Kɛzi Seetan luale “nwonane nu atiakunluwɔzo” zo zɔle Yive nleanle ɛ?

7 Menli kɔsɔɔti hyia aleɛ na bɛahola bɛadɛnla aze. Bɔvolɛ ne bɔle azɛlɛ ne mɔɔ ɔbamaa yɛ aleɛ dɔɔnwo a. Bie a Seetan balua ɛhulolɛ mɔɔ yɛlɛ kɛ yɛbali aleɛ la azo yeahwe yɛ yeavi Nyamenle ɛhulolɛdeɛ ɛyɛlɛ nwo. Bɛmaa yɛzuzu mɔɔ ɔmanle Yive yɛle la anwo. (Bɛgenga Mɔlebɛbo 3:1-6.) Seetan zele Yive kɛ ɔkola ɔdi ‘baka ne mɔɔ ɔmaa bɛkola bɛnwu kpalɛ nee ɛtane la’ ma ne bie mɔɔ ɔnrɛwu a. Ɔhanle kɛ kenle mɔɔ ɔbali baka ne ma ne bie la ɔ nye babuke na yeayɛ kɛ Nyamenle la. (Mɔl. 2:9) Mɔɔ ɛnee Abɔnsam kpondɛ kɛ ɔka la a le kɛ ɔngyia kɛ Yive badie Nyamenle na yeahola yeadɛnla ngoane nu. Nea adalɛ totohyia ko! Mekɛ mɔɔ Abɔnsam bɔle adwenle ɛhye wulale Yive ati anu la, ɛnee ninyɛne nwiɔ a Yive bahola ayɛ ko a: Ɔbaye yeavi ɔ ti anu, anzɛɛ ɔbahɔ zo yeadwenledwenle nwo yeamaa  baka ma ne anwo atiakunluwɔzo ne mɔɔ yenyia la ayɛ kpole. Anrɛɛ ɔbahola yeali mbaka dɔɔnwo ne mɔɔ wɔ tola ne anu la ma ne bie, noko ɔhɔle zo ɔdwenledwenlenle mɔɔ Seetan hanle ye wɔ baka ne mɔɔ ɔgyi tola ne avinli ɛkɛ ne anwo la anwo na “ɔdele bie ɔlile.” Seetan manle ɔnyianle atiakunluwɔzo wɔ debie mɔɔ ye Bɔvolɛ ne ɛdua ye la anwo.

Gyisɛse ammaa debie biala andwehwe ye adwenle (Nea ɛdendɛkpunli 8)

8. Kɛzi Seetan bɔle mɔdenle kɛ ɔdua “nwonane nu atiakunluwɔzo” zo yeazɔ Gyisɛse yeanlea ɛ, na duzu ati a sɔnea ne anyɛ boɛ ɛ?

8 Mɔɔ Seetan sɔ Gyisɛse anlea wɔ fienemgbole ne anu la, ɔluale adenle ko ne ala azo. Ɛnee Gyisɛse ɛhye ɛhɔne kenle 40 yemɔti Seetan vale aleɛ zɔle ye nleanle. Seetan zele ye kɛ: “Saa wɔmɔ a ɛle Nyamenle Ara ne a, ɛnee maa bolɛ ɛhye ɛhakyi kpanwo.” (Luku 4:1-3) Ɛnee ninyɛne nwiɔ wɔ ɛkɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ Gyisɛse yɛ ko: Ɔkulo a ɔnrɛva nwanwane ninyɛne ɛyɛlɛ nwo tumi ne mɔɔ ɔlɛ la ɔnrɛli aleɛ mɔɔ ɔhyia la anwo gyima anzɛɛ ɔbayɛ ye zɔ. Ɛnee Gyisɛse ze kɛ ɔnle kɛ ɔfa tumi ɛhye ɔdi gyima wɔ angomedi adenle zo. Ɔwɔ nuhua kɛ ɛnee ɛhɔne ɛlɛku ye ɛdeɛ, noko yeammaa aleɛ mɔɔ ɔkpondɛ yeali la anlumua agɔnwolɛvalɛ kpalɛ mɔɔ ɔ nee Gyihova banyia la anyunlu. Gyisɛse buale kɛ: “Bɛhɛlɛ ye kɛ, ‘Tɛ aleɛ ngome a sonla di a ɔnyia ngoane a, na Nyamenle anloa edwɛkɛ biala maa ngoane.’”Mat. 4:4.

“ANYEBOLO”

9. Duzu a edwɛkɛkpɔkɛ ne mɔɔ bɛhile ɔ bo “anyebolo” la kile a, na kɛzi Seetan vale atiakunluwɔzo ɛhye lile gyima wɔ Yive edwɛkɛ ne anu ɛ?

9 Dwɔn eza hanle kɛ “anyebolo” le agyiba. Edwɛkɛkpɔkɛ ne abo kile kɛ saa awie kɔ zo nea debie a, ɔ ti akunlu kola ba zo. Seetan hanle hilele Yive kɛ: “Bɛ nye babuke.” Mɔɔ Yive ɛlɛnea baka ma ne mɔɔ bɛduale bɛ la, ɛnee ɔ nye ɛlɛdie nwo. Yive nwunle kɛ “baka ne ma ne le kɛnlɛma, na bɛdi a ɔle kpalɛ.”

10. Kɛzi Seetan luale “anyebolo” zo kɛ ɔsɔ Gyisɛse yeanlea ɛ, na kɛzi Gyisɛse buale ye ɛ?

10 Na wɔ Gyisɛse afoa nu ɛ? Seetan vale “aleɛabo arelemgbunli maanle maanle kɔsɔɔti ɔhilele [Gyisɛse], na ɔzele ye kɛ, ‘Mebava tumi ɛhye nee anwonyia ɛhye mɔ amuala meamaa wɔ.’” (Luku 4:5, 6) Ɛnee Gyisɛse ɛnrɛhola ɛnrɛnwu belemgbunlililɛ ne amuala ɛkɛ ne ala ɛdeɛ, noko bie a Seetan dele nganeɛ kɛ saa Gyisɛse nwu belemgbunlililɛ ɛhye mɔ anyunlunyia wɔ ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ nu a, ɔ nye bahola alie nwo. Seetan anze nyiane bɔbɔ na ɔhanle kɛ: “Saa ɛbɔ ɛ ti aze ɛmaa me, ɛsonle me a, ye kɔsɔɔti bayɛ wɔ ɛdeɛ.” (Luku 4:7) Ɛnee debie biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ ɔbamaa Gyisɛse ayɛ mɔɔ Seetan kpondɛ kɛ ɔyɛ la. Ɔmanle ye mualɛ ɛkɛ ne ala. Gyisɛse hanle kɛ: “Nyamenle Edwɛkɛ ne se, ‘Yeyɛ  Awulae wɔ Nyamenle ne na sonle ɔdaye ɔ ngomekye.’”Luku 4:8.

“ƐBƐLABƆLƐ NU ADUBƐNWO”

11. Kɛzi Seetan bɛlɛbɛlale Yive ɛ?

11 Akee Dwɔn hanle “ɛbɛlabɔlɛ nu adubɛnwo” nwo edwɛkɛ. Mɔɔ ɛnee Adam nee Yive angome a wɔ azɛlɛ ye azo la, ɛnee bɛnrɛhola bɛnrɛva ‘ɛbɛlabɔlɛ nu ninyɛne bɛnrɛdu bɛ nwo’ bɛnrɛhile awie biala. Noko bɛyɛle mgbanyizonle. Seetan manle Yive liele lile kɛ Nyamenle ɛva debie kpalɛ bie mɔɔ ɔle ye ɛdeɛ la ɛvea ye. Abɔnsam zele ye kɛ, kenle mɔɔ ɔbali “kpalɛ nee ɛtane ɛnwunlɛ baka ne” bie la, ‘ɔbayɛ kɛ Nyamenle la, yeanwu kpalɛ nee ɛtane.’ (Mɔl. 2:17; 3:5) Seetan manle Yive dele nganeɛ kɛ ɔbahola yeade ɔ nwo yeavi Gyihova anwo. Ɔbayɛ kɛ mgbanyizonle a manle ɔliele adalɛ ɛhye ɔlile a. Ɔlile baka ma ne mɔɔ ɛnee bɛdua ye la, na ɛnee ɔsuzu kɛ ɔnrɛwu. Ɔvonle kpole!

12. Adenle bieko mɔɔ Seetan luale zo kɛ ɔsɔ Gyisɛse yeanlea la a le boni, na duzu a Gyisɛse yɛle a?

12 Gyisɛse anyɛ kɛ Yive la, ɔyɛle neazo kɛnlɛma ɔmanle yɛ! Seetan bɔle mɔdenle kɛ ɔdua adenle fofolɛ zo yeazɔ Gyisɛse yeanlea noko Gyisɛse andɛne ye zo, yeanyɛ debie yeanva yeanzɔ Nyamenle yeannea. Anrɛɛ ɔbahile kɛ ɔle mgbanyizonle! Emomu, ɛnee Gyisɛse mualɛ ne le sikalɛ na nuhua la ɛkɛ: “Nyamenle Edwɛkɛ ne se, ‘Mmasɔ Awulae wɔ Nyamenle ne ɛnea.’”Bɛgenga Luku 4:9-12.

KƐ ƆKƐYƐ NA YƐABƆ YƐ NEE GYIHOVA AGƆNWOLƐVALƐ NE ANWO BANE Ɛ?

13, 14. Ndenle mɔɔ Seetan dua zo bɛlɛbɛla yɛ la bie a le boni?

13 Seetan dua ndenle ne mɔɔ ɔluale zo ɔzɔle Yive nee Gyisɛse ɔnleanle la azo ɔsɔ menli ɔnea ɛnɛ. Abɔnsam dua “nwonane nu atiakunluwɔzo” zo ɔmaa menli bɔ ɛbɛla ɛtane, yɛ adidikpoku, anzɛɛ no nza dɔɔnwo. Ɔdua “anyebolo” zo ɔmaa bie mɔ nea nlanwonvoninli, titile wɔ Intanɛte zo. Yɛɛ “ɛbɛlabɔlɛ nu adubɛnwo” ti, ɔmaa bie mɔ yɛ mgbanyizonle, kpondɛ tumi, duma, nee nwonane afoa nu ninyɛne dɔɔnwo.

Ngɛlɛlera ne anu ngyinlazo boni mɔ a ɔwɔ kɛ ɛkakye wɔ tɛnlabelɛ ɛhye mɔ anu a? (Nea ɛdendɛkpunli 13, 14)

14 ‘Ewiade ye anu ninyɛne’ le kɛ kɔleɛ mɔɔ bɛfa bɛkye fɛlɛ la. Ɔle kɛnlɛma noko koba vea ɔ bo. Seetan dua ninyɛne mɔɔ bɛbu bɛ kɛ edwɛkɛ ɛnle nwo anzɛɛ nwolɛ hyia la azo ɔmaa menli yɛ ninyɛne mɔɔ tia Nyamenle mɛla la. Noko ɔdua  nrɛlɛbɛ ndenle ɛhye mɔ azo ɔmaa yɛnyia atiakunluwɔzo ɛtane na ɔsɛkye yɛ ahonle. Nɔhalɛ, ninyɛne ɛhye mɔɔ maa yɛte nganeɛ kɛ mɔɔ yɛkulo mɔɔ yɛbayɛ la anwo hyia tɛla Nyamenle ɛhulolɛdeɛ ɛyɛlɛ. Asoo yɛbamaa bɛabɛlɛbɛla yɛ?

15. Kɛmɔ Gyisɛse yɛle la, duzu a yɛyɛ a Seetan ɛnrɛhola yɛ bɛlɛbɛla ɛ?

15 Seetan bɛlɛbɛlale Yive noko yeangola Gyisɛse bɛlɛbɛla. Mekɛ biala Gyisɛse gyinla Ngɛlɛlera ne azo ɔbua kɛ: “Nyamenle Edwɛkɛ ne se.” Saa yɛbɔ mɔdenle yɛsukoa Baebolo ne a, yɛbanwu Ngɛlɛlera ne anu kpalɛ na mekɛ biala mɔɔ yɛkɛhɔ sɔnea nu la yɛbahakye nuhua edwɛkɛ mɔɔ fɛta la yɛava yɛali nwolɛ gyima. (Edw. 1:1, 2) Yɛkakye menli mɔɔ vale nɔhalɛlilɛ zonlenle Nyamenle mɔɔ bɛ nwo edwɛkɛ wɔ Baebolo ne anu la neazo ne a, ɔbamaa yɛazukoa bɛ. (Wulo. 15:4) Saa yɛsulo Gyihova amgba, yɛkulo mɔɔ ɔle kpalɛ na yɛkyi ɛtane a, ɔbabɔ yɛ nwo bane.Edw. 97:10.

16, 17. Tumi boni a yɛ “adwenle” anzɛɛ yɛ nzuzulɛ bahola anyia ye wɔ menli mɔɔ yɛkulo kɛ yɛyɛ la anwo a?

16 Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo zile yɛ adua kɛ yɛva yɛ “adwenle” yɛli gyima na yɛyɛ menli mɔɔ dwenle Nyamenle adwenle na tɛ ewiade adwenle la. (Wulo. 12:1, 2) Pɔɔlo si kɛzi ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ wɔ ninyɛne mɔɔ yɛdwenle nwo azo la, ɔhanle kɛ: “Yɛgologolo debie biala mɔɔ bɛkɛmaa ye zo adubɛnwo nu bɛkɛtia Nyamenle anwo adwenlenubukelɛ la, yɛɛ yɛkye adwenle biala nuokɛ yɛbele ye yɛmaa ɔtie Kelaese.” (2 Kɔl. 10:5) Yɛ nzuzulɛ kola nyia tumi kpole wɔ menli mɔɔ yɛkulo kɛ yɛyɛ la anwo, yemɔti ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo ‘yɛdwenle ninyɛne’ mɔɔ maa ngɔzo la ala anwo.Fel. 4:8.

17 Saa yɛbahola yɛayɛ nwuanzanwuanza a, ɔwɔ kɛ yɛkoati nzuzulɛ ɛtane nee atiakunluwɔzo ɛtane. Ɔwɔ kɛ yɛfa “ahonle mɔɔ ɛtane ɛnle nu” la yɛkulo Gyihova. (1 Tem. 1:5) Noko ahonle le mɛlɛbɛla, bie a yɛnrɛnwu kɛzi ‘ewiade ye anu ninyɛne’ ɛhɔ yɛ nu la. (Gyɛ. 17:9) Yemɔti, ɔwɔ kɛ yɛfa nɔhalɛlilɛ yɛsukoa Baebolo ne na ‘yɛneɛnlea yɛ ahonle nu yɛnea kɛ yɛtɛdɛ yɛ diedi ne anu a?’2 Kɔl. 13:5.

18, 19. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛyɛ menli mɔɔ Gyihova die bɛ to nu ɛ?

18 Debie bieko mɔɔ ɔbamaa yɛaho yɛatia ‘ewiade ye anu ninyɛne’ la a le kɛ yɛbahakye Dwɔn edwɛkɛ ɛhye mɔɔ ɔhanle la: “Ewiade nee nuhua atiakunluwɔzo ninyɛne ne mɔ amuala bapɛ nu aze, na sonla ne mɔɔ yɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ la de aze dahuu.” (1 Dwɔn 2:17) Wɔannea a ɛbaha kɛ Seetan ewiade ne ɛnrɛpɛ nu ɛlɛ. Noko ɔbapɛ nu kenle ko demua. Debie biala mɔɔ wɔ Seetan ewiade ye anu la bapɛ nu. Saa yɛmaa edwɛkɛ ɛhye tɛnla yɛ adwenle nu dahuu a, Abɔnsam agyiba biala ɛnrɛhola yɛ bɛlɛbɛla.

19 Ɛzoanvolɛ Pita dule yɛ folɛ kɛ yɛyɛ menli mɔɔ lɛ Nyamenle anyunlu ɛlolɛ ‘wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛkendɛ na yɛ nye la kɛ Nyamenle Kenle ne bara ndɛndɛ la. Kenle zɔhane anwuma bayela adɔ nzonle na ye wuluwulu ne aholo anwumaneamra amuala.’ (2 Pita 3:12) Ɔnrɛhyɛ zɔhane kenle ne bara, na Gyihova bazɛkye Seetan ewiade ne anu debie biala. Noko saa zɔhane mekɛ ne ɛtabale a, Seetan bahɔ zo ava ‘ewiade ye anu ninyɛne’ azɔ yɛ anlea kɛmɔ ɔyɛle Yive nee Gyisɛse la. Ɔnle kɛ yɛyɛ kɛ Yive la yɛdi yɛ atiakunluwɔzo nzi. Saa yɛyɛ zɔ a ɔbahile kɛ yɛva Seetan yɛyɛ yɛ nyamenle. Ɔwɔ kɛ yɛyɛ kɛ Gyisɛse la na yɛkoati agyiba ɛhye mɔ ɔnva nwo kɛzi ɔbayɛ bɛ ngɛnlɛma la. Ɔrɛla ye kɛ yɛbabɔ mɔdenle yɛayɛ menli mɔɔ Gyihova die bɛ to nu a.