Nyia Nvonleɛ Nwo Adwenle Kpalɛ
Don nee Margaret * anye liele wɔ mekɛ mɔɔ bɛ ra raalɛ ne nee ye abusua ne rakpɔlale bɛ la. Ɛnee bɛkulo kɛ bɛbɔ nu bɛdi aleɛ kolaa na bɛahɔ. Ɔti Margaret mɔɔ ɛnee ɛbe wɔ aleɛdonlɛ nu la donle macaroni nee kyiisi, aleɛ mɔɔ ye nlɔnra ne mɔ kulo la.
Mɔɔ bɛ muala bɛdɛnlanle aze la, Margaret vale aleɛ ne raziele ɛkponle ne azo. Ɔdukuele zolɛ la, ɔnwunle kɛ kyiisi wuluwulu ne angome a wɔ kyɛnze ne anu a. Margaret arɛle ɛvi kɛ ɔbava macaroni mɔɔ le aleɛ mumua ne la yeaboka nwolɛ!
Ɔnva nwo ɛvolɛ anzɛɛ anwubielɛ mɔɔ yɛlɛ la, yɛbahola yɛayɛ nvonleɛ. Bie a ɔbahola yeayɛ debie anzɛɛ edwɛkɛ bie mɔɔ yɛandwenle nwo na yɛaha la, anzɛɛ bie a yɛbule yɛ nye yɛguale debie bie azo anzɛɛ yɛ rɛle vile. Duzu ati a yɛyɛ nvonleɛ a? Kɛzi yɛbali yɛ nvonleɛ nwo gyima ɛ? Ɔbahola yeara ye kɛ yɛnrɛvo ɛlɛ ɔ? Saa yɛnyia nvonleɛ nwo adwenle kpalɛ a, ɔbamaa yɛabua kpuya ɛhye mɔ.
KƐZI YƐNWU NVONLEƐ NEE KƐZI NYAMENLE NWU YE LA
Saa yɛyɛ debie kpalɛ na bɛkanvo yɛ a, yɛ nye die nwo na yɛnwu ye kɛ amgba yɛyɛ deɛ. Yemɔti saa yɛ nye ɛnla nwo na yɛyɛ nvonleɛ na awie mɔ nwu ye ka kile yɛ a, asoo ɔnle kɛ yɛdie yɛto nu ɔ? Ɔhyia mɛlɛbɛnwoaze na yɛahola yɛayɛ ɛhye.
Saa yɛyɛ angomedi a, ɔbamaa yɛabu yɛ nye yeagua yɛ nvonleɛ zo na yɛabɔ awie mɔ somolɛ, anzɛɛ yɛaha bɔbɔ kɛ tɛ yɛdayɛ a yɛyɛle a. Saa yɛyɛ zɔ a yɛnrɛnyia nvasoɛ biala wɔ zo. Ngyegyelɛ ne ɛnrɛvi ɛkɛ, na yɛbabɔ awie mɔ somolɛ mgbane. Saa yɛbɔ mɔdenle yɛtwe yɛ nwo yɛfi mɔɔ bavi nvonleɛ ne anu ara la anwo kɛkala bɔbɔ a, ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ wɔ awieleɛ bɔkɔɔ ne “yɛ nuhua ko biala babu ye mgbonda ahile Nyamenle.”—Wulomuma 14:12.
Nyamenle ze kɛ yɛbahola yɛavo. Ɔti, edwɛndolɛnli ne hanle ɔ nwo edwɛkɛ kɛ ɔle “dovolɛ nee anwunvɔnezelɛnli . . . ɔndwi sonla nyunlu dahuu, yɛɛ ɔnva ɛya ɔnzie ɔ kunlu dahuu.” Ɔze kɛ sonla ɛnli munli na sinlidɔlɛ wɔ yɛ nwo ɔvi awolɛ nu, “ɔkakye kɛ yɛle ndɛtɛlɛ ala.”—Edwɛndolɛ 103:8, 9, 14.
Bieko, kɛ mɔɔ Nyamenle le selɛ mɔɔ se anwunvɔne la ati, ɔkulo kɛ yɛdayɛ mɔɔ yɛle ɔ mra la nyia nvonleɛ nwo adwenle mɔɔ tenrɛ. (Edwɛndolɛ 130:3) Ɔdua ye Edwɛkɛ ne azo ɔfa kɛzi yɛbali yɛ nvonleɛ nee awie mɔ ɛdeɛ nwo gyima la anwo folɛdulɛ ɔmaa yɛ.
KƐZI BƐDI NVONLEƐ NWO GYIMA LA
Ɔyɛ a, saa awie yɛ nvonleɛ a, ɔsɛkye mekɛ dɔɔnwo ɔkpondɛ awie ɔfa nwolɛ ɛzonle ɔto ɔ nwo zo anzɛɛ ɔbɔ mɔdenle kɛ ɔkile deɛmɔti ɔyɛle zɔhane la anu. Noko, saa wɔ edwɛkɛ maa awie di nyane a, duzu ati a ɛmkpa ahenle kyɛlɛ na bɛnziezie bɛ avinli a? Wɔyɛ debie mɔɔ ɛgyegye wɔ anzɛɛ ɛgyegye awie ɛlɛ ɔ? Kɛ anrɛɛ ɛbava ɛya anzɛɛ wɔava nwolɛ ɛzonle ne wɔado awie mɔ anwo zo la, duzu ati a
ɛnli tɛnlabelɛ ne anwo gyima ndɛndɛ a? Saa ɛbɔ mɔdenle kɛ ɛfa ɛzonle ne wɔado awie anwo zo a, ɔbamaa edwɛkɛ ne awa na ngyegyelɛ ne ayɛ kpole. Emomu, sukoa debie fi nu, yɛ nzenzaleɛ na kɔ ɛ nyunlu.Saa awie fo yɛ a, ɔnyɛ se kɛ yɛbaheha yɛ adwenle yɛahile ahenle anzɛɛ yɛayɛ debie mɔɔ ɛnle kpalɛ. Nea kɛzi nwolɛ hyia kɛ yɛtie Gyisɛse Kelaese folɛdulɛ ɛhye, ɔse: “Yemɔti, debie biala mɔɔ bɛkulo kɛ menli yɛ maa bɛ la, bɛdabɛ noko bɛyɛ ye zɔhane ala bɛmaa bɛ.” (Mateyu 7:12) Saa ɛyɛ nvonleɛ mɔɔ anyebolo wɔ nu bɔbɔ la a, ɛkulo kɛ bɛse wɔ anwunvɔne, bɛbu bɛ nye bɛgua zo na bɛ nee wɔ di ye kɛnlɛma. Yemɔti duzu ati a saa awie ɛyɛ bie a, ɛ nee ye ɛnrɛli ye boɛ a?—Ɛfɛsɛsema 4:32.
NGYINLAZO MƆƆ BABOA YƐ LA
Edwɛbohilelɛ buluku ko ka kɛ “ninyɛne mɔɔ fa nvonleɛ ba la a le ninyɛne mɔɔ bɛnnwu ye boɛ, debie nwo adwenle dɔɔnwo mɔɔ bɛnlɛ ye yɛɛ bɛ adwenle mɔɔ ɛmba bɛ nwo zo la.” Ɔwɔ kɛ yɛdie yɛto nu kɛ yɛ nuhua ko biala ɛla subane ɛhye mɔ ali ɛlɛ wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu. Noko akee saa yɛzuzu ngyinlazo bie mɔ mɔɔ wɔ Baebolo ne anu anwo a, ɔbamaa yɛade yɛ nvonleɛ zo.
Ngyinlazo ɛhye mɔ ko wɔ Mrɛlɛbulɛ 18:13, ɔka kɛ: “Andeamua le koasea; ɔ nyunlu gua aze.” Ɛhɛe, saa ɛtɔ alagye ɛtie edwɛkɛ ne anu na ɛzuzu mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛyɛ la anwo a, ɔnrɛmaa ɛnrɛpele ɛ nwo ɛnrɛha edwɛkɛ anzɛɛ ɛnrɛyɛ debie mɔɔ wɔandwenle nwo a. Saa yɛgua yɛ nzo aze yɛtie edwɛkɛ kpalɛ a ɔbamaa yɛahoati nvonleɛ.
Baebolo ngyinlazo bieko a le kɛ: “Saa ɔkɛyɛ boɛ a, bɛ nee menli kɔsɔɔti ɛdɛnla anzodwolɛ nu.” (Wulomuma 12:18) Bɔ mɔdenle kɛ ɛbamaa anzodwolɛ nee koyɛlɛ adɛnla ɛ nee awie mɔ avinli. Saa ɛ nee awie mɔ ɛlɛyɛ gyima a, dwenle bɛ nwo, bu bɛ, bɔ mɔdenle kanvo bɛ na maa bɛ anwosesebɛ. Saa ɔba ye zɔhane a, ɔnrɛyɛ se kɛ ɛbava bɛ nvonleɛ wɔahyɛ bɛ na wɔabu ɛ nye wɔagua zo. Ɔbamaa wɔali nvonleɛ mgbole bɔbɔ anwo gyima wɔ adenle kpalɛ zo.
Sukoa debie fi nvonleɛ ne anu. Kɛ anrɛɛ ɛbava debie wɔayeye ɛ nloa wɔ nvonleɛ ne anwo la, fa ye kɛ ɔle nwolɛ adenle mɔɔ wɔnyia ye ɛlɛsukoa debie fofolɛ mɔɔ baboa wɔ la. Asoo ɛnee ɔwɔ kɛ ɛnyia abotane, nyele anzɛɛ bɛ nwo zo ɛhomolɛ? Asoo ɛbahola wɔazukoa bɛtɛɛyɛlɛ, anzodwolɛ nee ɛlɔlɛ? (Galeehyeama 5:22, 23) Yeanyɛ boɛ fee la, ɛbanwu debie mɔɔ ɔnle kɛ ɛyɛ ye kenle fofolɛ amaa nvonleɛ ne ammaa la. Die nvonleɛ ne to nu noko mmamaa ɔgyegye wɔ dɔɔnwo. Anrɛɛ ta fa ngoayɛ ekyi kpa zo amaa nyiane andɔ ɛ nye zo.
NVASOƐ MƆƆ WƆ ZO LA
Saa yɛnyia nvonleɛ nwo adwenle kpalɛ a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛali nwolɛ gyima kpalɛ kenle fofolɛ. Yɛ kunlu badwo yɛ nwo na yɛ nee awie mɔ adɛnla anzodwolɛ nu. Saa yɛbɔ mɔdenle yɛsukoa debie yɛfi yɛ nvonleɛ nu a, yɛbanwu nrɛlɛbɛ na awie mɔ bahulo yɛ edwɛkɛ. Yɛ rɛle ɛnrɛbɔ somaa na yɛbanyia adwenle kpalɛ. Saa yɛnwu kɛ awie mɔ noko ɛlɛbɔ mɔdenle ali bɛ nvonleɛ nwo gyima a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛabikye bɛ. Mɔɔ tɛla biala la, ɔbamaa yɛazukoa Nyamenle ɛlɔlɛ nee ye ɛtanefakyɛ ne.—Kɔlɔsaema 3:13.
Asoo Margaret mɔɔ yɛlimoa yɛha ɔ nwo edwɛkɛ la nvonleɛ ne zɛkyele abusua ne anyelielɛ wɔ kenle zɔhane ɔ? Kyɛkyɛ. Bɛ muala bɛbɔle nu bɛzelele na bɛlile aleɛ ne mɔɔ macaroni ɛmboka ye a. Ɛvolɛ dɔɔnwo anzi, ye nlɔnra nwiɔ ne hanle kɛzi aleɛ ne mɔɔ bɛlile ye kenle ko zɔhane la yɛle anyelielɛ la anwo edwɛkɛ hilele bɛ mra, na ɛnee bɛkakye bɛ nenyia nee bɛ nana kpalɛ. Kɛ ɔde ye biala la sonla ala a bayɛ nvonleɛ a!
^ ɛden. 2 Bɛhakyi bɛ aluma.