Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Nyamenle Sunsum Ne Nee Yɛ Ɛdeɛ Ne Bɔ Nu

Nyamenle Sunsum Ne Nee Yɛ Ɛdeɛ Ne Bɔ Nu

“Nyamenle Sunsum ne nee yɛ ɛdeɛ ne bɔ nu maa yɛkola yɛka kɛ yɛle Nyamenle amra.”​—WULOMUMA 8:16.

EDWƐNE: 109, 108

1-3. Edwɛkɛ boni a maanle Pɛntekɔso yɛle kenle titili a, na kɛzi edwɛkɛ zɔhane mɔ maanle mɔɔ Ngɛlɛlera ne hanle la rale nu ɛ? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

ƐNEE ɔle Molɛ nwonlomɔ wɔ Gyɛlusalɛm. Ɛnee ɛhye le anyelielɛ mekɛ titili. Ɛnee menli ɛlɛdi Pɛntekɔso ɛvoyia ne mɔɔ ɛnee le ɛvoyia titili wɔ mekɛ mɔɔ bɛte hwiiti la. Zɔhane nwonlomɔ ne, ɛsɔfo kpanyinli ne bɔle dahuu afɔle ne wɔ ɛzonlenlɛ sua ne anu. Akee bɛbɔle kɛyɛ dɔne ngɔnla la, ɔvale hwiiti mɔɔ bɛlimoale bɛdele, mɔɔ bɛva bɛyɛ paano mɔɔ mgbɔvonle wɔ nu la ɔbɔle afɔle. Ɛsɔfo kpanyinli ne dole paano ne ehono maanle Gyihova. Ɛnee ɛhye le ɛvolɛ 33 Pɛntekɔso ne.​—Sɛlɛvolɛma 23:15-20.

2 Ɛnee ɛsɔfo kpanyinli ne bɔ ehono afɔle ɛvolɛ biala. Ɛnee afɔlebɔlɛ ne nee debie bie mɔɔ anwo hyia kpalɛ mɔɔ zile wɔ ɛvolɛ 33 Pɛntekɔso la zɔho bɛ nwo kpalɛ. Na ɛhye dole Gyisɛse ɛdoavolɛma 120 mɔɔ ɛnee bɛlɛyɛ asɔne wɔ sua bie anu wɔ Gyɛlusalɛm ɛbolɔnsam bie azo la. (Gyima ne 1:13-15) Ɔka ɛvolɛ ɛya mɔtwɛ na edwɛkɛ ne azi la, ngapezonli Dwowɛle hɛlɛle deɛ ɛhye anwo edwɛkɛ. (Dwowɛle 2:28-32; Gyima ne 2:16-21) Edwɛkɛ mɔɔ anwo hyia la boni a zile a?

3 Kenga Gyima ne 2:2-4. Wɔ ɛvolɛ 33 Pɛntekɔso ne, Nyamenle vale ye sunsum nwuanzanwuanza ne kpokpale Kilisienema zɔhane. (Gyima ne 1:8) Akee menli dɔɔnwo bɔle yiale bɛ, na ɛdoavolɛma ne bɔle ɔ bo kɛ bɛka nwanwane ninyɛne mɔɔ bɛnwu ye nee mɔɔ bɛde la anwo edwɛkɛ. Ɛzoanvolɛ Pita hilehilele mɔɔ ɛzi nee deɛmɔti nwolɛ hyia la anu hilele bɛ. Akee ɔzele menli dɔɔnwo ne kɛ: “Bɛnlu bɛ nwo na bɛgyakyi ɛtane ɛyɛlɛ, na bɛmaa bɛzɔne bɛ wɔ Gyisɛse Kelaese duma nu, amaa bɛava bɛ ɛtane bɛahyɛ bɛ na bɛanyia Nyamenle ahyɛlɛdeɛ ne, mɔɔ le Sunsum Nwuanzanwuanza ne.” Kenle zɔhane, bɛzɔnenle menli kɛyɛ 3,000, na bɛdabɛ noko bɛnyianle sunsum nwuanzanwuanza ne bie.​—Gyima ne 2:37, 38, 41.

4. (a) Nzɔne ati a ɔwɔ kɛ yɛmaa mɔɔ zile wɔ Pɛntekɔso mekɛ ne la kyia yɛ a? (b) Edwɛkɛ boni a limoale zile wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anu wɔ mekɛ ko ne ala mɔɔ ɛnee bɛdi Pɛntekɔso ɛvoyia ne la ɛ? (Nea awieleɛ edwɛkɛ ne.)

4 Nzɔne a ɛnee ɛsɔfo kpanyinli ne nee afɔle mɔɔ ɔbɔ ye Pɛntekɔso biala la gyi ɛkɛ maa a? Ɛnee ɛsɔfo kpanyinli ne gyi ɛkɛ maa Gyisɛse. Ɛnee paano ne gyi ɛkɛ maa Gyisɛse ɛdoavolɛma mɔɔ bɛkpokpale bɛ la. Bɛkpa ɛdoavolɛma zɔhane mɔ bɛvi alesama mɔɔ bɛnli munli la anu na bɛfɛlɛ bɛ “alumuama.” (Gyemise 1:18) Nyamenle ɛlie menli ɛhye mɔ ɛdo nu kɛ ɔ mra, na yekpa bɛ kɛ bɛ nee Gyisɛse ɛli tumi kɛ arelemgbunli wɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anu. (1 Pita 2:9) Gyihova balua ye Belemgbunlililɛ ne azo yeayila alesama kɔsɔɔti mɔɔ yɛ tieyɛ la. Yemɔti saa yɛ nee Gyisɛse badɛnla anwuma anzɛɛ yɛbadɛnla azɛlɛ ye azo wɔ paladaese bɔbɔ a, ɔwɔ kɛ ɛvolɛ 33 Pɛntekɔso ne anwo kyia yɛ. [1]—Nea awieleɛ edwɛkɛ ne.

KƐZI BƐKPOKPA AWIE Ɛ?

5. Kɛzi yɛkola yɛnwu kɛ tɛ adenle ko ne ala a bɛdua zo bɛkpokpa awie biala ɛ?

5 Ɛdoavolɛma mɔɔ ɛnee wɔ ekpumgbunli ne anu wɔ ɛbolɔnsam ne azo la arɛle ɛnrɛvi kenle zɔhane ɛlɛ. Ɛnee debie bie mɔɔ le kɛ senle tafinlima la wɔ bɛ nuhua biala ati zo. Gyihova maanle bɛholale bɛhanle aneɛ ngakyile. Bɛnwunle ye wienyi kɛ bɛva sunsum nwuanzanwuanza ne bɛkpokpa bɛ. (Gyima ne 2:6-12) Noko tɛ Kilisienenli biala mɔɔ bɛbakpokpa ye la a nwu nwanwane deɛ ɛhye bie a. Kɛ neazo la, Baebolo ne ɛnga kɛ bɛnwunle debie mɔɔ le kɛ senle tafinlima la wɔ menli apenle dɔɔnwo ne mɔɔ nzinlii bɛkpokpale bɛ wɔ Gyɛlusalɛm la ati zo. Bɛkpokpale bɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛzɔnenle bɛ la. (Gyima ne 2:38) Bieko, tɛ Kilisienema kɔsɔɔti a bɛkpokpa bɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛkɛzɔne bɛ la a. Bɛzɔnenle Samɛleama la, ɔ nzi mekɛ ekyi yɛɛ bɛkpokpale bɛ a. (Gyima ne 8:14-17) Noko Kɔnileɛse nee menli mɔɔ ɛnee wɔ ye sua nu ɛkɛ la ɛdeɛ ne le ngakyile, bɛkpokpale bɛ kolaa na bɛazɔne bɛ.​—Gyima ne 10:44-48.

6. Nzɔne a menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la amuala nyia a, na nzɔne a ɔmaa bɛnwu ye a?

6 Nɔhalɛ nu, asolo adenle mɔɔ Kilisienenli ko biala dua zo nwu ye kɛ bɛkpokpa ye a. Bie a menli bie mɔ nwunle ye ɛkɛ ne ala kɛ Gyihova ɛkpokpa bɛ. Bie mɔ noko, mekɛ ekyi guale nu kolaa na bɛanwu kɛ bɛkpokpa bɛ. Noko ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hilehilele mɔɔ to bɛ nuhua biala la anu kɛ: “Bɛliele Kelaese bɛlile la ati, Nyamenle vale ye Sunsum Nwuanzanwuanza ne, mɔɔ ɔvale ɔbɔle ɛwɔkɛ la ɔmanle bɛ, ɔvale ɔyɛle bɛ nzonlɛ kɛ bɛle ye menli.” (Ɛfɛsɛsema 1:13, 14) Yemɔti Gyihova dua ye sunsum nwuanzanwuanza ne azo ɔmaa Kilisienema ɛhye mɔ nwu ye wienyi kɛ yekpa bɛ kɛ bɛhɔ anwuma. Wɔ adenle ɛhye azo, sunsum nwuanzanwuanza ne yɛ “bɛ nzonlɛ,” anzɛɛ ɔmaa bɛnwu kɛ kenle bie bɛbadɛnla anwuma dahuu na tɛ azɛlɛ ye azo.​—Kenga 2 Kɔlentema 1:21, 22; 5:5.

Ɔnle kɛ awie mɔɔ bɛkpokpa ye la maa debie biala si ye adenle kɛ ɔbazonle Gyihova

7. Nzɔne a ɔwɔ kɛ Kilisienenli biala mɔɔ bɛkpokpa ye la yɛ na ɔ sa aha ye ahyɛlɛdeɛ ne a?

7 Saa bɛkpokpa Kilisienenli bie a, asoo ɔkile kɛ ye biala anu ɔ sa baha ye ahyɛlɛdeɛ ne ɔ? Kyɛkyɛ. Ɔze kɛ bɛkpokpa ye kɛ ɔhɔ anwuma. Noko kyesɛ ɔdi nɔhalɛ ɔmaa Gyihova na ɔ sa aha ye ahyɛlɛdeɛ ne. Pita hilehilele nu kɛ: “Zɔhane ati, mediema, bɛbɔ mɔdenle kpalɛ kpalɛ kɛ bɛkɛmaa Nyamenle ɛvɛlɛlɛ mɔɔ yevɛlɛ bɛ nee ɛkpalɛ mɔɔ yekpa nu yeye bɛ la kɛgyinla bɛ nyunlu dahuu. Saa bɛyɛ ye zɔhane a bɛnrɛdɔ aze ɛlɛ. Zɛhae nyɛleɛ zo ala yɛɛ bɛlua a bɛkɛnyia yɛ Awulae nee Dievolɛ Gyisɛse Kelaese belemgbunlililɛ ne mɔɔ ɛmbɔ aze ɛlɛ la a.” (2 Pita 1:10, 11) Yemɔti ɔnle kɛ awie mɔɔ bɛkpokpa ye la maa debie biala si ye adenle kɛ ɔbazonle Gyihova. Bɛkpokpa ye kɛ ɔhɔ anwuma ɛdeɛ, noko saa yeanli nɔhalɛ a, ɔ sa ɛnrɛha ye ahyɛlɛdeɛ ne.​—Hibuluma 3:1; Yekile 2:10.

KƐ ƆKƐYƐ NA AWIE ANWU KƐ BƐKPOKPA YE Ɛ?

8, 9. (a) Nzɔne ati a ɔyɛ se kɛ menli dɔɔnwo bade kɛzi bɛkpokpa awie la abo ɛ? (b) Kɛ ɔkɛyɛ na awie anwu kɛ bɛkpa ye kɛ ɔhɔ anwuma ɛ?

8 Bie a ɔbayɛ se kɛ Nyamenle azonvolɛ dɔɔnwo bade kɛzi Nyamenle kpokpa awie la abo, ɔluakɛ bɛtɛkpokpale bɛdabɛ mumua ne. Nyamenle bɔle alesama kɛ bɛdɛnla azɛlɛ ye azo dahuu, na tɛ anwuma. (Mɔlebɛbo 1:28; Edwɛndolɛ 37:29) Noko Gyihova ɛkpa bie mɔ kɛ bɛhɔyɛ arelemgbunli nee ɛsɔfoma wɔ anwuma. Yemɔti saa Gyihova kpokpa bɛ a, bɛ anyelazo nee kɛzi bɛdwenle la kakyi, na ɛhye maa bɛ nye da kɛ bɛbadɛnla anwuma.​—Kenga Ɛfɛsɛsema 1:18.

9 Noko kɛzi awie kola nwu kɛ bɛkpokpa ye kɛ ɔhɔ anwuma ɛ? Yɛ mɔɔ Pɔɔlo hanle hilele mediema mɔɔ ɛnee bɛwɔ Wulomu mɔɔ Nyamenle kpokpale bɛ “kɛ bɛrayɛ ye menli” la nzonlɛ. Ɔzele bɛ kɛ: “Sunsum ne mɔɔ Nyamenle ɛva ɛmaa bɛ la ɛnyɛ bɛ ahanra, na ɔmmaa bɛnyɛ avoanvoanle. Sunsum ne maa bɛyɛ Nyamenle amra, na ɔlua Sunsum ne tumi zo yɛkola yɛfɛlɛ Nyamenle kɛ, “Egya! Me Papa.” Nyamenle Sunsum ne nee yɛ ɛdeɛ ne bɔ nu maa yɛkola yɛka kɛ yɛle Nyamenle amra.” (Wulomuma 1:7; 8:15, 16) Nyamenle dua ye sunsum nwuanzanwuanza ne azo ɔmaa awie nwu ye wienyi kɛ yekpa ye kɛ ɔ nee Gyisɛse bali tumi wɔ anwuma.​—1 Tɛsalonaekama 2:12.

10. Saa 1 Dwɔn 2:27 ka kɛ Kilisienema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la ɛngyia awie mɔɔ ɔkilehile bɛ la anwo a, ɔkile nzɔne?

10 Saa Nyamenle kpokpa awie a, tɛ awie gyɛne a baha ahile ahenle kɛ bɛkpokpa ye a. Gyihova maa ɔnwu ye wienyi kɛ yekpokpa ye. Ɛzoanvolɛ Dwɔn zele Kilisienema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la kɛ: “Na bɛmɛ, Nwuanzanwuanza Ko ne ɛmaa bɛ ye Sunsum ne bie, bɛdabɛ bɛze debie biala.” Eza ɔhanle kɛ: “Bɛmɛ, Sunsum ne mɔɔ Kelaese ɛwola ɛgua bɛ nwo zo la tɛbɔ bɛ nwo, yemɔti bɛngyia kilehilevolɛ bieko, ɔluakɛ ye Sunsum ne bahilehile bɛ debie biala, yɛɛ ɔnle adalɛ, ɔka nɔhalɛ. Ngilehilelɛ mɔɔ yeva yemaa bɛ la bɛli zo na bɛ nee Kelaese ɛyɛ ko ɛdɛnla.” (1 Dwɔn 2:20, 27) Kɛ mɔɔ Gyihova kilehile awie biala la, zɔhane ala a ɔwɔ kɛ ɔkilehile Kilisienema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la a. Noko tɛ awie a baha ahile bɛ kɛ bɛkpokpa bɛ a. Gyihova dua ye tumi bedevinli, sunsum nwuanzanwuanza ne azo ɔmaa bɛnwu ye wienyi kɛ amgba yekpokpa bɛ!

‘BƐWO BƐ FOFOLƐ’

11, 12. Kpuya boni a bie a Kilisienenli mɔɔ bɛkpokpa ye la babiza ɔ nwo a, noko nzɔne a ɔdie ɔto nu a?

11 Saa bɛfa sunsum nwuanzanwuanza ne bɛkpokpa Kilisienema a, ɔmaa bɛkakyi kpole kpalɛ. Yemɔti ɔmaanle Gyisɛse hanle kɛ ‘bɛwo bɛ fofolɛ.’ (Dwɔn 3:3, 5) Akee ɔhilehilele nu kɛ: “Mmamaa ɔyɛ wɔ ɛzulolɛ kɛ meha kɛ, ‘Ɔwɔ kɛ bɛwo [bɛ] fofolɛ’ a. Anwoma ne bɔ kɔ ɛleka mɔɔ ɔkulo la; ɛte ɔ ne, na ɛnze ɛleka mɔɔ ɔvi ɔba a, yɛɛ ɛnze ɛleka mɔɔ ɔkɔ a. Zɔhane ala yɛɛ awie biala mɔɔ bɛkɛwo ye Sunsum nu la de a.” (Dwɔn 3:7, 8) Nɔhalɛ nu, saa ɛka kɛzi bɛkpokpa awie la anwo edwɛkɛ wɔahile awie mɔɔ bɛtɛkpokpale ye la a, ɛnnwu kɛzi ɛka ye bɔbɔ na yeade ɔ bo a. [2]​—Nea awieleɛ edwɛkɛ ne.

Awie mɔɔ bɛkpokpa ye la die to nu kɛ Gyihova ɛkpa ye

12 Bie a awie mɔɔ bɛkpokpa ye la babiza ɔ nwo kɛ, ‘Nzɔne ati a Gyihova amkpa awie gyɛne na ɔkpale me a?’ Bie a ye adwenle bayɛ ye kɛ ɔnfɛta. Noko ɔdie ɔto nu kɛ Gyihova ɛkpa ye. Ɔyɛ ye fɛ kpalɛ na ɔkile ahyɛlɛdeɛ ɛhye anwo anyezɔlɛ kpole. Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la te nganeɛ kɛ Pita la, ɔhanle kɛ: “Ayɛlɛyelɛ ɛha Nyamenle, yɛ Awulae Gyisɛse Kelaese ɔ Ze ne! Yelua ye ɛlolɛ kpole ne azo yedwazo Gyisɛse Kelaese yevi ewule nu na yemaa yɛnyia ngoane fofolɛ nwo anyelazo mɔɔ ɛnwu ɛlɛ a. Ɔlua zolɛ yɛ nye la nyilalɛ bebelebe ne mɔɔ Nyamenle ɛva ɛzie ye menli ne la azo. Bɛmɛ bɛ ti, yeva nyilalɛ ɛhye mɔɔ ɛmkpɔlɔ, ɔnzɛkye, yɛɛ ɔndu anzɛɛ ɔmkpa la yezie anwuma lɔ yemaa bɛ.” (1 Pita 1:3, 4) Saa menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la kenga edwɛkɛ ɛhye a, ɔmaa bɛnwu ye wienyi kɛ bɛ Papa ɛlɛtendɛ ahile bɛ.

13. Saa bɛfa sunsum nwuanzanwuanza ne bɛkpokpa awie a, nzenzaleɛ boni a ba ye nu a, na nzɔne a fa nzenzaleɛ ɛhye ba a?

13 Kolaa na Gyihova akpa Kilisienema ɛhye mɔ kɛ bɛhɔ anwuma la, ɛnee bɛlɛ anyelazo kɛ bɛbadɛnla azɛlɛ ye azo dahuu. Ɛnee bɛ nye la mekɛ mɔɔ Gyihova bayɛ azɛlɛ ne paladaese na yeaye amumuyɛyɛlɛ kɔsɔɔti yeavi azɛlɛ ye azo la ade. Bie a bɛpɛle kɛzi bɛlɛyɛ bɛ busuanli bie anzɛɛ bɛ gɔnwo bie mɔɔ wule na bɛdwazo ye atuu la anwo nvoninli. Eza ɛnee bɛ nye la kɛ bɛbazi bɛ ti anwo sua bɛadɛnla nu anzɛɛ bɛbalua mbakama na bɛali ye nzoleɛ ne bie. (Ayezaya 65:21-23) Kɛmɔti a akee bɛ adwenle bɔle ɔ bo kɛ ɔkakyi ɛ? Asoo adwenleadwenle anzɛɛ amaneɛnwunlɛ a maanle bɛ adwenle bɔle ɔ bo kɛ ɔkakyi a? Asoo ɔrale bɛ ti anu arɛlevilɛ nu kɛ azɛlɛ ye azo mɔɔ bɛbadɛnla ye dahuu la bavonle bɛ na bɛ nye ɛnrɛlie ɛke ɔ? Anzɛɛ asoo ɛnee bɛkulo kɛ bɛnwu kɛzi anwuma asetɛnla de la ati ɔ? Kyɛkyɛ. Nyamenle mumua ne a zile kpɔkɛ ne maanle bɛ a. Mekɛ mɔɔ ɔkpale bɛ la, ɔluale ye sunsum nwuanzanwuanza ne azo ɔhakyile bɛ anyelazo ne nee kɛzi bɛdwenle la.

14. Kɛzi menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la te nganeɛ wɔ azɛlɛ ye azo mɔɔ bɛde la anwo ɛ?

14 Yemɔti asoo ɛhye kile kɛ menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la kulo kɛ bɛwu ɔ? Pɔɔlo hanle kɛzi menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la te nganeɛ la anwo edwɛkɛ. Ɔvale bɛ sonla baka ne ɔdole “ndanlɛ sua” nwo na ɔhanle kɛ: “Mekɛ mɔɔ yɛde ndanlɛ sua ɛhye anu la, yɛsu yɛ kunlu kpalɛ wɔ anwongyelelɛ nu; tɛ kɛ asɛɛ bɛkpa yɛ azɛlɛ ye azo ndanlɛ sua bɛvi yɛ nwo ɔ, na yemɔ a le kɛ, yɛkpondɛ kɛ bɛfa anwuma ndanlɛ sua ɛdeɛ fofolɛ ne bɛkpolo yɛ, amaa ngoane aheda mɔɔ wu la azo.” (2 Kɔlentema 5:4) Kilisienema ɛhye mɔ ɛngulo kɛ bɛwu. Bɛ nye die ɛbɛlabɔlɛ nu, na bɛkpondɛ kɛ bɛ nee bɛ mbusuafoɔ nee bɛ gɔnwo mɔ bɔ nu sonle Gyihova alehyenlɛ biala. Noko ɔnva nwo debie biala mɔɔ bɛlɛyɛ la, bɛkakye kenle bie ɛwɔkɛ mɔɔ Nyamenle ɛbɔ bɛ la.​—1 Kɔlentema 15:53; 2 Pita 1:4; 1 Dwɔn 3:2, 3; Yekile 20:6.

GYIHOVA ƐKPA WƆ Ɔ?

15. Nzɔne a ɛngile kɛ bɛva sunsum nwuanzanwuanza ne bɛkpokpa awie a?

15 Bie a ɛngola ɛnnwu ye saa Gyihova ɛkpa wɔ kɛ ɛhɔ anwuma a. Saa ɛte nganeɛ kɛ bie a yekpa wɔ a, dwenle kpuya ɛhye mɔ anwo kpalɛ: Ɛte nganeɛ kɛ ɛbɔ mɔdenle kpalɛ wɔ edwɛkɛhanlɛ gyima ne anu ɔ? Asoo ɛ nye die Baebolo ne nee ‘sunsum nu ninyɛne mɔɔ anu pi’ la ɛzukoalɛ nwo kpalɛ ɔ? (1 Kɔlentema 2:10) Asoo ɛte nganeɛ kɛ Gyihova ɛmaa wɔ daselɛlilɛ gyima ne ɛzo ma kpalɛ ɔ? Gyihova ɛhulolɛdeɛ ɛyɛlɛ hyia wɔ tɛla debie biala ɔ? Asoo ɛkulo menli kpalɛ yɛɛ ɛte nganeɛ kɛ ɔwɔ kɛ ɛbɔ mɔdenle ɛboa bɛ ɛmaa bɛsonle Gyihova ɔ? Wɔnwu daselɛ mɔɔ kile kɛ Gyihova ɛboa wɔ wɔ ndenle titili bie mɔ azo wɔ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu ɔ? Saa ɛbua kpuya ɛhye mɔ biala kɛ ɛhɛe a, asoo ɔkile kɛ bɛkpa wɔ kɛ ɛhɔ anwuma? Kyɛkyɛ. Nzɔne ati ɔ? Ɔluakɛ Nyamenle azonvolɛ kɔsɔɔti, mɔɔ bɛkpokpa bɛ nee mɔɔ bɛtɛkpokpale bɛ la amuala kola te nganeɛ zɔ. Gyihova kola dua sunsum nwuanzanwuanza ne azo maa ye sonvolɛ biala tumi ko ne ala bie, ɔnva nwo anyelazo mɔɔ bɛlɛ la. Nɔhalɛ nu, saa wɔ adwenle yɛ wɔ kɛ bie a ɛbahɔ anwuma a, ɔkile kɛ bɛtɛkpale wɔ. Menli mɔɔ Gyihova ɛkpa bɛ la adwenle nu ɛnyɛ bɛ kesee! Bɛze kɛ bɛkpokpa bɛ!

16. Kɛzi yɛkola yɛnwu kɛ tɛ awie biala mɔɔ ɔbanyia sunsum nwuanzanwuanza ne la a bɛkpa ye kɛ ɔhɔ anwuma ɛ?

16 Nɔhavoma mɔɔ Gyihova vale ye sunsum nwuanzanwuanza ne maanle bɛ noko bɛangɔ anwuma la anwo neazo dɔɔnwo wɔ Baebolo ne anu. Bɛ nuhua ko a le Dwɔn Sɔnevolɛ ne. Gyisɛse hanle kɛ awie biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ le kpole tɛla Dwɔn a, noko eza ɔhanle kɛ Dwɔn ɛnrɛli tumi wɔ anwuma. (Mateyu 11:10, 11) Sunsum nwuanzanwuanza ne boale Devidi noko. (1 Samoɛle 16:13) Sunsum nwuanzanwuanza ne boale ye maanle ɔdele Gyihova anwo ninyɛne mɔɔ anu pi la abo, eza ɔboale ye ɔmaanle ɔhɛlɛle Baebolo ne foa bie mɔ. (Maake 12:36) Noko ɛzoanvolɛ Pita hanle kɛ Devidi ‘angɔ anwuma.’ (Gyima ne 2:34) Gyihova luale ye sunsum nwuanzanwuanza ne azo maanle menli ɛhye mɔ yɛle ninyɛne mgbole, noko yeamkpa bɛ kɛ bɛhɔ anwuma. Asoo ɛhye kile kɛ bɛanli nɔhalɛ kpalɛ anzɛɛ bɛnfɛta kɛ bɛbali tumi wɔ anwuma ɔ? Kyɛkyɛ. Mɔɔ ɔkile la a le kɛ Gyihova bamaa bɛazia bɛara ngoane nu wɔ Paladaese azɛlɛ ne azo.​—Dwɔn 5:28, 29; Gyima ne 24:15.

17, 18. (a) Anyelazo boni a Nyamenle azonvolɛ mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ ɛnɛ la lɛ a? (b) Kpuya boni mɔ a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ bieko anu a?

17 Nyamenle azonvolɛ dɔɔnwo mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ ɛnɛ la ɛnrɛhɔ anwuma. Bɛlɛ anyelazo kɛ bɛbadɛnla azɛlɛ ye azo wɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne tumililɛ bo kɛ mɔɔ ɛnee Ebileham, Devidi, Dwɔn Sɔnevolɛ ne nee mrenyia nee mraalɛ gyɛne dɔɔnwo mɔɔ dɛnlanle aze tete ne ɛnee lɛ la. (Hibuluma 11:10) Menli 144,000 a bɛ nee Gyisɛse bali tumi wɔ anwuma a. Noko Baebolo ne ka menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ nuhua ne “mɔɔ ɛha” mɔɔ bɛtɛbɔ azɛlɛ ye azo wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye anu la anwo edwɛkɛ. (Yekile 12:17) Yemɔti menli 144,000 ne anu dɔɔnwo ɛwu na bɛhɔ anwuma.

18 Noko saa awie ka kɛ bɛkpokpa ye a, kɛzi ɔwɔ kɛ menli mɔɔ bɛlɛ anyelazo kɛ bɛbadɛnla azɛlɛ ye azo la yɛ bɛ nyɛleɛ ɛ? Saa awie mɔɔ ɛ nee ye wɔ asafo ko anu la bɔ ɔ bo kɛ ɔdi paano ne na yeanlo nwanye ne bie wɔ Ngakyelɛlilɛ ne abo a, kɛzi ɔwɔ kɛ ɛbu ye ɛ? Na saa menli mɔɔ bɛse bɛkpokpa bɛ la dodo ne kɔ ɔ nyunlu ɛ? Asoo ɔwɔ kɛ ɛmaa ɔgyegye wɔ? Yɛbabua kpuya ɛhye mɔ wɔ edwɛkɛ bieko anu.

^ [1] (ɛdendɛkpunli 4) Ɔbayɛ kɛ ɛnee bɛdi Pɛntekɔso Ɛvoyia ne wɔ mekɛ ko ne ala mɔɔ bɛvale Mɛla ne bɛmaanle Mosisi wɔ Saenae la. (Adendulɛ 19:1) Yemɔti ɔbayɛ kɛ wɔ ɛvolɛ ne anu mekɛ mɔɔ Mosisi vale Yizilayɛ maanle ne rale Mɛla ngyekyeleɛ ne abo la, mekɛ ko ne ala anu a Gyisɛse nee menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la yɛle ngyekyeleɛ fofolɛ ne a.

^ [2] (ɛdendɛkpunli 11) Saa ɛkpondɛ kɛzi bɛwo awie fofolɛ la anwo ngilenu dɔɔnwo a, nea The Watchtower, April 1, 2009, mukelɛ 3-11.