JAARLIJKS sterven er 50 à 60 miljoen ongeboren baby’s door een abortus. Kunt u zich iets bij dat aantal voorstellen? Het is alsof elke week de hele bevolking van de Hawaii-eilanden van de kaart wordt geveegd!

Het is moeilijk aan exacte cijfers te komen, omdat de meeste regeringen geen nauwkeurige abortusstatistieken bijhouden. En waar abortus beperkt wordt toegelaten of onwettig is, kunnen deskundigen zich slechts aan gissingen wagen. Maar het mondiale abortusprofiel ziet er ongeveer zo uit:

In de Verenigde Staten is abortus op het verwijderen van de amandelen na, de meest voorkomende chirurgische ingreep. Jaarlijks worden er meer dan 1,5 miljoen abortussen verricht. Verreweg de meeste van de vrouwen zijn ongehuwd — vier op de vijf. Ongehuwde vrouwen hadden tweemaal zo vaak een afgebroken als een voldragen zwangerschap, terwijl gehuwde vrouwen gemiddeld tienmaal zo vaak het leven schonken aan een kind als dat zij zich lieten aborteren.

In Midden- en Zuid-Amerika — overwegend katholiek — zijn de abortuswetten de meest restrictieve ter wereld. Niettemin komen illegale abortussen ontzettend veel voor, met alle ernstige gezondheidsrisico’s voor vrouwen van dien. Braziliaanse vrouwen bijvoorbeeld ondergingen vorig jaar zo’n vier miljoen abortussen. Meer dan 400.000 van hen moesten medisch behandeld worden wegens complicaties. In Latijns-Amerika wordt ongeveer een kwart van alle zwangerschappen afgebroken.

Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan op het Afrikaanse continent zijn de wetten ook streng. Letsel en sterfgevallen komen veel voor, in het bijzonder onder arme vrouwen die zich tot illegale aborteurs wenden.

In het Midden-Oosten is in veel landen de wetgeving op dit punt streng, maar door vrouwen die zich de hoge tarieven kunnen permitteren, wordt veel gebruik gemaakt van de mogelijkheden tot abortus die er zijn.

In het grootste deel van West-Europa is abortus op enige schaal toegestaan en Scandinavië is daarin het soepelst. De Nationale Gezondheidsdienst van Engeland heeft sinds de ingreep in 1967 werd gelegaliseerd, het aantal abortussen bijgehouden. Er werd een verdubbeling van het aantal abortussen geconstateerd, naast een toename in buitenechtelijke geboorten, seksueel overdraagbare ziekten, prostitutie en een menigte gynaecologische kwalen.

In Oost-Europa voltrekken zich op het moment grote veranderingen en hetzelfde geldt voor de abortuswetgeving daar. In de voormalige Sovjet-Unie wordt het aantal abortussen geschat op elf miljoen per jaar, een van de hoogste cijfers ter wereld. Omdat voorbehoedmiddelen schaars zijn en de economische toestanden slecht, komt het voor dat een gemiddelde vrouw in die contreien zes tot negen abortussen in haar leven ondergaat.

In heel Oost-Europa is er een algemene tendens tot liberalisatie. Een sprekend voorbeeld vormt Roemenië, waar onder het vorige regime abortus streng verboden en anticonceptie uit den boze was uit het oogpunt van bevolkingsgroei. Vrouwen waren verplicht een quotum van minstens vier kinderen te baren, en in 1988 zaten de Roemeense weeshuizen propvol met aan hun lot overgelaten kinderen. Sedert de revolutionaire regering van 1989 deze beperkingen op abortus heeft opgeheven, worden drie op de vier baby’s dan ook geaborteerd, het hoogste cijfer van Europa.

Azië telt het grootste aantal abortussen. De Volksrepubliek China met haar één-kind-beleid en verplichte abortussen, staat boven aan de lijst met veertien miljoen per jaar. In Japan versieren vrouwen kleine beeldjes met slabbetjes en speelgoed  ter nagedachtenis aan hun geaborteerde kinderen. Het publiek heeft niet veel vertrouwen in anticonceptiepillen en abortus is de voornaamste methode van gezinsplanning.

Overal in Azië en vooral in India heeft de medische technologie de activistes voor vrouwenrechten in een lastig parket gebracht. Technieken als vruchtwaterpunctie en echografie kunnen gebruikt worden om het geslacht van een baby in een steeds vroeger stadium van de zwangerschap te bepalen. In de oosterse cultuur wordt aan zoons al lang meer waarde gehecht dan aan dochters. Dus worden waar zowel procedures tot geslachtsbepaling als abortus tot de gerede mogelijkheden behoren, vrouwelijke foetussen in grote aantallen geaborteerd, waardoor het evenwicht tussen de geboortencijfers voor jongens en meisjes verstoord raakt. De vrouwenbeweging verkeert nu in de paradoxale situatie dat ze zich in feite inzet voor het recht van de vrouw om haar vrouwelijke foetus te aborteren.

Evenals andere medische ingrepen gaat abortus met een mate van risico en pijn gepaard. Tijdens de zwangerschap is de baarmoedermond of cervix stevig gesloten ter beveiliging van de baby. Oprekking en het inbrengen van instrumenten kunnen pijnlijk en traumatisch zijn. De vacuümaspiratie of zuigcurettage kan een minuut of dertig duren en daarbij kunnen vrouwen matige tot intense pijn en krampen ervaren. Bij abortus met behulp van een zoutoplossing worden voortijdige weeën opgewekt, soms met behulp van prostaglandine, een substantie die de weeën op gang brengt. De weeën kunnen uren of zelfs dagen duren en kunnen pijnlijk en emotioneel afmattend zijn.

Tot de onmiddellijke complicaties bij een abortus behoren bloedingen, beschadiging van of scheurtjes in de baarmoederhals, perforatie van de baarmoeder, bloedstolsels, reacties op de anesthesie, stuipen, koorts, koude rillingen en braken. De kans op infectie is vooral groot als er delen van de baby of de placenta in de baarmoeder achterblijven. Een onvolledige abortus komt veel voor en een operatie kan dan nodig zijn om rottend achtergebleven weefsel of zelfs de hele baarmoeder te verwijderen. Van overheidswege ingestelde onderzoeken in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en het voormalige Tsjechoslowakije doen vermoeden dat abortus de latere kansen op onvruchtbaarheid, eileiderzwangerschap, miskramen, voortijdige geboorte en aangeboren afwijkingen aanzienlijk vergroot.

Het voormalige hoofd van de Amerikaanse Dienst voor de Volksgezondheid, C. Everett Koop, merkte op dat niemand onderzoek had gedaan „naar de emotionele reactie of het schuldgevoel van de vrouw die een abortus heeft gehad en nu intens naar een baby verlangt maar die niet kan krijgen”.

 Bij onderzoeken naar abortus hadden in de controlegroepen eerbare jonge christenen opgenomen moeten zijn die maagd blijven uit respect voor het leven en Gods wetten. Daarbij zou gebleken zijn dat zij gezondere relaties, meer zelfrespect en blijvende innerlijke vrede hebben.

Hoe voelt het om als ongeboren baby veilig en warm in de baarmoeder genesteld te liggen en dan plotseling met dodelijke kracht te worden aangevallen? Dat kunnen wij ons alleen maar proberen in te denken, want het verhaal zal nooit door het slachtoffer zelf verteld worden.

De meeste abortussen worden in de eerste twaalf levensweken verricht. In dat stadium oefent de uiterst kleine foetus zich al in het ademen en slikken en zijn hartje klopt. Hij kan zijn teentjes krommen, een vuist maken, salto’s maken in zijn waterige wereld — en pijn voelen.

Veel foetussen worden met een vacuümbuis met scherpe rand van de baarmoeder losgerukt en in een pot gezogen. Die procedure wordt vacuümaspiratie genoemd. Door de grote zuigkracht (29 maal zo sterk als die van een huishoudstofzuiger) wordt het lichaampje in stukken gescheurd. Andere baby’s worden geaborteerd door oprekking en curettage, waarbij met een lusvormig mes de binnenwand van de baarmoeder wordt schoongeschraapt en het kind in stukken wordt gesneden.

 Om foetussen ouder dan zestien weken te doden, kan de methode met de zoutoplossing, zoutvergiftiging, worden toegepast. Een lange naald doorboort de vruchtwaterzak, neemt iets van het vruchtwater weg en vervangt het door een geconcentreerde zoutoplossing. Terwijl de baby slikt en ademt en zijn tere longetjes met de giftige oplossing vult, spartelt hij en krijgt stuiptrekkingen. Door het bijtende effect van het gif brandt het bovenste laagje huid weg, waardoor hij rauw wordt en verschrompelt. Het kan zijn dat hij een hersenbloeding krijgt. De dood kan na enkele uren een eind aan zijn lijden maken, hoewel het ook voorkomt dat als een dag of wat later de weeën beginnen, er een nog levende maar stervende baby ter wereld komt.

Als de baby al te groot is om op deze of soortgelijke manieren gedood te worden, rest er nog één alternatief — hysterotomie, een oneigenlijke keizersnede, om een leven te beëindigen in plaats van te redden. De buik van de moeder wordt operatief geopend en bijna altijd wordt er een levende baby uitgehaald. Het kan zelfs zijn dat hij huilt. Maar hij moet aan zijn lot worden overgelaten opdat hij sterft. Sommigen worden doelbewust gedood door ze bijvoorbeeld te smoren of te verdrinken.

Eeuwenlang hebben artsen zich gehouden geacht aan de waarden geformuleerd in de hoogvereerde Hippocratische eed, die onder meer luidt: „Nooit zal ik, om iemand te gerieven, een dodelijk middel voorschrijven of een raad geven, die, als hij wordt gevolgd, de dood tot gevolg heeft. Nooit zal ik een vrouw een instrument voorschrijven om een miskraam op te wekken. Maar ik zal de zuiverheid van mijn leven en mijn kunst bewaren.”

Met welke ethische worstelingen krijgen artsen te maken die een leven in de baarmoeder beëindigen? Dr. George Flesh beschrijft het als volgt: „Mijn eerste abortussen, als inwonend co-assistent, brachten mij niet in emotionele nood. . . . Mijn onvrede begon na vele honderden abortussen. . . . Vanwaar die verandering? In het begin van mijn praktijk kwam er een echtpaar bij me met het verzoek om abortus. Omdat de cervix van de patiënte stug was, lukte het mij niet die op te rekken om de ingreep te doen. Ik vroeg haar een week later terug te komen, als de cervix soepeler zou zijn. Het echtpaar kwam terug en vertelde me dat zij van gedachten veranderd waren. Zeven maanden later hielp ik hun baby ter wereld.

Jaren later speelde ik met de kleine Jeffrey in het zwembad bij de tennisclub waarvan zijn ouders en ik lid waren. Het was een opgewekt en prachtig kereltje. Ik vond het een afschuwelijke gedachte dat slechts een technisch obstakel mij ervan had weerhouden een eind te maken aan Jeffreys potentiële leven. . . . Ik geloof dat het uiteenrukken van een ontwikkelde foetus, stukje bij beetje, eenvoudig op verzoek van de moeder, een verdorven daad is die de samenleving niet mag toelaten.”

Een verpleegkundige die stopte met het assisteren bij abortussen, vertelde over haar baan bij een abortuskliniek: „Een van onze taken was het tellen van de lichaamsdelen. . . . Als het meisje naar huis gaat met stukjes van de baby nog in haar baarmoeder, kunnen zich ernstige problemen voordoen. Ik pakte de lichaamsdelen en onderzocht ze zorgvuldig om er zeker van te zijn dat er twee armpjes waren, twee beentjes, een romp en een hoofdje. . . . Ik heb vier kinderen. . . . Mijn beroepsleven en mijn privé-leven botsten dermate dat ik er geen vrede mee had. . . . Aborteren is een hard bedrijf.”