NED VƖƖM KIBARE
“Ad tõndo! Tʋm-y-do!”
YÃMB magdame n na n kẽng zĩig koe-moondbã sẽn pa waoogẽ, n paam n tʋm Wẽnnaam tʋʋmdã n paas bɩ? Sã n yaa woto, saam-biig a Jack Bergame ne a pagã kibarã tõe n sõnga yãmba.
Yaa yʋʋmd 1988 wã la a Jack ne a Marie-Line kẽes b mens zãng Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ. Sẽn wa n yaa zĩig ning fãa la b tɩ be, b minimda tao-tao. Woto kɩtame tɩ b sak tɩ b kõ-b tʋʋm wʋsg Guwadelup, la Guyanne. Yaa Fãrens filiyallã n get koɛɛgã mooneg yell tẽn-kãensã pʋsẽ masã. Bɩ d sok-b sogsg a wãna.
Bõe n kɩt tɩ yãmb kẽes y mens zãng Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ?
A Marie-Line: Mam sẽn wa n yaa biig n be Guwadelupã, m da nong n tũuda m ma n moond koɛɛgã daarã tõre. M ma ra tara yẽesem wʋsg koɛɛgã mooneg pʋgẽ. Mam nonga neba, rẽ n so tɩ m sẽn karem n sa yʋʋmd 1985 wã, pa kaoos la m sɩng so-pakrã ye.
A Jack: Mam sẽn wa n yaa bi-bɩɩga, mam da nong n bee ne neb sẽn kẽes b mens zãng Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ. B ra nonga koɛɛgã moonego. Vakãas-rãmbã sasa, m da nong n yɩta sõngr so-pakda. Wɩkɛn ninga, d kẽeda bis n tɩ naag so-pakdbã n moon koɛɛgã daarã tõre, n wa kẽng mogrã noor n tɩ vʋʋse. Ra yaa noog wʋsgo.
Maam ne a Marie-Line sẽn kẽ kãadem yʋʋmd 1988 wã, rẽ poor bilfu m yeela m meng yaa: ‘Tõnd tara sẽka, bõe yĩng tɩ d pa na n moon koɛɛgã n paase?’ Ma-me lebga so-pakd wa a Marie-Line. Tõnd sẽn kẽng so-pakdbã lekollã, yʋʋmd poore, b yãkã tõnd tɩ d lebg zall so-pakdba. Nand tɩ b wa kɩt tɩ d kẽng Guyanne, d paam n moona koɛɛgã tẽns toor-toor Guwadelupi, hal tɩ yɩ-d noogo.
Yʋʋma noorã b kõo yãmb tʋʋm wʋsg zĩis toor-toore. Bõe n sõng yãmb tɩ y tõog n minim toeeng-kãensã fãa?
A Marie-Line: Guyann Betɛllã saam-biisã miime tɩ vɛrse tõnd sẽn nong n yɩɩd yaa Ezayi 6:8 wã. Rẽ n so tɩ b sã n bool tõnd ne telefonne, b nong n deemda ne tõndo, n sokdẽ yaa: “Yãmb tẽrã vɛrse ning yãmb sẽn nong n yɩɩdã bɩ?” D bãngdame tɩ yaa b sẽn dat n tʋm-d zĩig a to. La d leokdame yaa: “Ad tõndo! Tʋm-y-do!”
Tõnd pa rɩkd d pĩnd tʋʋmã n mak ne tʋʋmd ning b sẽn bobl tõnd masã wã ye. Bala woto tõe n kɩtame tɩ d pa maan sũ-noog ne d tʋʋm-paallã ye. D leb n modgdame n bao n bãng d saam-biisã la d saam-bi-pogsã sõma.
A Jack: Saam-biis la saam-bi-pogs kẽer ra pa rat tɩ d loog n bas-b ye. B bao n na n kɩtame tɩ d pa ne-ba. La d sẽn wa n yi Guwadelupã, saam-biig n tẽeg tõnd a Zeezi goam nins sẽn be Matiye 13:38 wã, sẽn yet tɩ “pʋʋgã yaa dũniyã.” Kɩtame tɩ b sã n kõ tõnd tʋʋmd tẽng a to, d tẽegdame tɩ sẽn yaa zĩig ning fãa la d be-yã, ket n yaa pʋʋgã pʋgẽ la d tʋmda. Sẽn tar yõod yaa d paam zĩiga, la neb d sẽn na n taas koɛɛgã.
B sã n wa tʋm-d tẽng a to, d mikdame tɩ tẽngã rãmb sũy nooma ne bũmb nins bal b sẽn tarã. Woto wã, tõnd me modgdame n maand wa bãmba. B rɩɩbã tõe n yaa toor ne tõnd rẽndã, la d rɩta b sẽn dɩtã, n yũud b sẽn yũudã la d gũusd wʋsg d laafɩ wã wɛɛngẽ. D modgdame n gomd n pẽgd tʋʋmd ning fãa b sẽn kõ-do.
A Marie-Line: D zãmsa bũmb wʋsg tẽngã saam-biis nengẽ. Mam tẽra tõnd sẽn wa n ta Guyann paalmã. Daar a ye, saagã ra niida wʋsgo. La d tagsame tɩ d segd n basame tɩ saagã yoog tɩ d yaool n yi n moon koɛɛgã. La saam-bi-poak a ye n sok maam yaa: “D tõe n loogame masã bɩ?” La m sok-a lame tɩ wãn-to? T’a yeel tɩ m rɩk m maasem-tɩɩgã tɩ d na n zomba wiidi. Dẽnd mam zãmsa m sẽn tõe n tabd weef la m zãad maasem-tɩɩg to-to. M sã n da pa zãmsẽ rẽ, m da pa na n tol n moon koɛɛgã sẽoog ye.
Yãmb toeema zĩis sẽn ta naoor 15. Bõe la yãmb tar n na n togs neb nins sẽn dat n yik n kẽng tẽng a to n tɩ moonã?
A Marie-Line: Tɩ zĩnd tẽng a to tõe n yɩɩ toogo. F segd n paama zĩig f sẽn na n zĩndi, n yit n moond koɛɛgã la f watẽ.
A Jack: D sã n dɩk roog fãa, mam lebgd n toeema pẽntiirã. Filiyallã saam-biis sã n mi tɩ tõnd tõeeme n pa zĩnd be n kaoose, b yeta maam ne laad yaa: “Jack, ra nams f meng n toeem roogã pẽntiir ye.”
A Marie-Line mii teed sagb sõma. A ningda teedã fãa kartõ-rãmb pʋsẽ, n gʋls b zut tɩ “ko-soalsgã teedo,” “ro-gãagã teedo,” “rɩɩbã seglg teedo,” la teed a taaba. Woto, d sã n ta d zag-paallẽ wã, d bãngd n ninga bũmb fãa a zĩigẽ. A gʋlsda kartõ fãa pʋgẽ teed sebr zugu, tɩ d sã n wa rat bũmb tao-tao bɩ a yãab yaa nana.
A Marie-Line: Sẽn mik tɩ d mii d sẽn tõe n sigl bũmb fãa sõma to-to wã, sõngda tõnd tɩ d tõe n sɩng bũmb nins d sẽn maand a Zeova tũubã yĩngã tao-tao.
Wãn-to la yãmb sigl y sẽkã sẽn na yɩl n tõog n ‘tʋm y tʋʋmdã sõma’?—2 Tɩm. 4:5.
A Marie-Line: D yãka tẽnẽ daar fãa n segend d mens tigissã yĩnga, tɩ talaatã tɛk bɩ d le sɩng koɛɛgã moonego.
A Jack: Baa ne d sẽn tar lɛɛr dãmb sõor takɩ n segd n moon kiuug fãa wã, pa rẽ yell la d tagsd n yɩɩd ye. Koɛɛgã mooneg n pak tõnd n tɩ yɩɩda. D sã n yi yir tɛka, d modgdame n moon neb nins fãa d sẽn na n sɛgã. D sã n wa lebgdẽ me d maanda woto.
A Marie-Line: Wala makre, d sã n wa na n tɩ kok pemsem, m zãada seb-vãado. Neb kẽer mi n wa kosa sɛbã, baa d pa togs-b tɩ d yaa a Zeova Kaset rãmba. Woto kɩtame tɩ d maand gũusg ne d yel-manesmã la d fu-yerdɩ wã. Nebã gũusd n geta rẽ.
A Jack: D maanda d yagsã neere, tɩ kõt kaset sõngo. M nong n dɩgsda seb-pedsã nebã sẽn lob d zagsã noyã, n ningd sagdẽ wã n tɩ lobda, la m kãagd tɩɩsã vãadã sẽn sʋʋgã. D yagsã gũusd n getame, hal tɩ kẽer mi n sok maam n gese m pa tar Biibl n na n kõ-ba.
Naoor wʋsgo, yãmb tɩ moonã zĩis sẽn zãre. Yãmb tẽra bũmb sẽn maan tɩ yɩ yãmb noog bɩ?
A Jack: Yɩl n ta Guyann tẽngã zĩis kẽer yaa toogo. Semen a ye pʋgẽ, d mi n kẽna kilo 600 ne mobil, tɩ sorã me pa sõma ye. M tẽra tõnd sẽn na n tɩ moon Sẽnteli sẽn be amazon we-raoogẽ wã. D kẽe mobil sẽn tõe n kẽn weoogẽ la batayo bila, n maan lɛɛr-dãmb n yaool n ta be. Tẽngã neb wʋsg ra yaa sãnem-tuudba. Neb kẽer deega tõnd sɛbã, n kõ tõnd sãnem gɩrs n na n teel d tʋʋmdã. Baraar zaabre, d ninga siglgã video tɩ nebã gese. B waa wʋsgo.
A Marie-Line: Sẽn pa kaoose, b kosa a Jack t’a kẽng Kamopi sẽn yaa Guyann tẽng a ye wã n tɩ wɛgs Tẽegrã sõsgã. Yɩl n ta beenẽ, d kẽe batayo bil n maan lɛɛr a naas Oyapok kʋɩlgã zugu. D sũur yɩɩ noog wʋsgo, tɩ d pa tol n tõe n yĩm ye.
A Jack: Kʋɩlgã zĩig ning sẽn pa zulmã, kugã sẽn be koomã tẽngrã tondame, tɩ batayo wã sã n ta beenẽ bɩ tõe n wa ne yelle. F sã n wa ne batayo wã sẽn kolgd zĩ-kãngã, hakɩɩka kẽesda rabeem. Sẽn wẽnd-a batayo wã segd n mii a tʋʋmd sõma. La d sũur yɩɩ noog wʋsgo. A Zeova Kaset rãmbã ra yaa bãmb b 6, la sẽn wa-b tẽegrã fãa sõor yɩɩ neb 50, Amerẽndiyẽ rãmb sẽn naage.
A Marie-Line: Woto yaa bark meng-meng kom-bɩɩsã sẽn tõe n paame, b sã n yãk yam n na n tʋm a Zeova tʋʋmdã n paase. F segd n teega a Zeova bũmb fãa pʋgẽ. Woto kɩtdame tɩ f tẽebã tar pãnga. Naoor wʋsgo, d yãta a Zeova nugu.
Yãmb wʋmda buud-goam wʋsgo. Buud-goamã zãmsg yaa nana ne-y bɩ?
A Jack: Ayo. Mam zãmsa buud-gom-kãens n na n paam n moon koɛɛgã, la m sõng ne tigingã tʋʋmã. Nand tɩ b yãk maam tɩ m karem Biiblã tigingã pʋgẽ, m da mi n lʋɩta taoor tɩ d zãmsd Gũusg Gasgã ne Sranantongo * buud-gomdã. Daar a ye m soka saam-biig a ye n gese b sã n wʋma mam goamã võore. A leokame tɩ pa fãa la b wʋme, la tɩ yɩɩ sõma. Kambã ra sõngda maam wʋsgo. Mam sã n da tudgi, b togsda maam. La kãsembã yẽ pa maan woto ye. Mam zãmsa bũmb wʋsg kambã nengẽ.
A Marie-Line: D moonegã zĩigẽ, m da tara Biibl karen-biis sẽn gomd Farende, Portigɛ, la Sranantongo buud-goamã. Saam-bi-poak n yeel maam tɩ m sã n na n tɩ zãms b Biiblã, bɩ m deng n sɩng ne a soab ning sẽn gomd buud-gomd ning m sẽn pa wʋmd sõma wã. M wa n yãa a saglgã yõodo.
Bala daar a ye, mam da zãmsa ned Biiblã ne Sranantongo, n na n tɩ zãms ned a to ne Portigɛ. Mam sẽn sɩngã, saam-bi-poak ning sẽn yãag maamã yeelame: “Marie-Line, m tagsdame tɩ yell n be!” Zĩig pʋgẽ, m bãngame tɩ m da gomda Sranantongo, tɩ m sẽn da zãmsd a soab Biiblã yaool n yaa Berzill pag sẽn gomd Portigɛ.
Zĩis nins yãmb sẽn zĩndã neb nonga yãmb wʋsgo. Yãmb maana wãn n paam n yõg zood sõma woto ne-ba?
A Jack: Yel-bũn 11:25 yetame tɩ “kõat na n paamame halɩ tɩ seke.” Tõnd sakd n maanda bũmb toor-toor ne yamleoogo n sõngd neb a taabã. Rĩungã roog manegr wɛɛngẽ, neb kẽer yeela maam yaa: “Bas tɩ koe-moondbã maan rẽ.” La m leokdame yaa: “Yet tɩ ma-me yaa koe-moonda. Dẽnd tʋʋmd sã n beẽ, ma-me segd n naagame.” Yaa sɩd tɩ wakat ninga d ratame n be d yembre, la d tẽegdame tɩ d pa segd n bas tɩ rẽ kɩt tɩ d pa maan d taabã neer ye.
A Marie-Line: D modgdame n maand bũmb toor-toor n wilgd d tẽed-n-taasã tɩ d nong-b lame. Woto d bãngda wakat ning b sẽn dat tɩ ned ges b kambã yelle, bɩ n tɩ rɩk-b lekollẽ wã n wa. Rẽ, d siginda d sẽkã sõma, sẽn na yɩl n paam n sõng-ba. Kɩtdame tɩ d lebg b zo-rãmb hakɩɩka, n tõe n sõng-b wakat ning fãa b sẽn dat sõngre.
Yãmb sẽn tɩ moon koɛɛgã zĩis koe-moondbã sẽn pa waoogã, bark bʋs la yãmb paam-yã?
A Jack: D sẽn kẽes d mens zãng Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ wã, d vɩɩmã tara barka. D paama naoor wʋsg n yã bũmb toor-toor a Zeova sẽn naane, hal tɩ kõ-d sũ-noogo. Baa sẽn mi n pa nana wã, d yam gãee bãane, bala d miime tɩ sẽn yaa zĩig ning fãa la d be, d paamda Wẽnnaam nin-buiidã sõngre.
M sẽn wa n yaa bi-bɩɩgã, b kẽesa maam bãens-roog Guyann m tẽebã yĩnga. M da zɩ n tags tɩ m na n lebga misioneer n tɩ zĩnd Guyanne, hal n paam sor n tɩ moon sẽn be-b bãensã roogẽ wã ye. Sɩd-sɩdã, a Zeova ning-d-la bark wʋsgo. A yaa kõata.
A Marie-Line: M sẽn paam n sõngd nebã n kõt-m sũ-noog n tɩ yɩɩda. D sũy nooma d sẽn paam n tʋmd a Zeova tʋʋmdã. Kɩtame me tɩ d kãadmã pãng paase. A Jack mi n soka maam n gese d pa na n bool saam-biig ne a pag sẽn dat raood kengr tɩ b wa naag tõnd n dɩ. Naoor wʋsgo, kell n yaa wa ma-me sẽn da tagsdã. D tagsgã nong n yekda taaba.
A Jack: Sẽn pa kaoose, logtoɛɛmbã wilgame tɩ m tara kãnsɛɛre. Baa ne a Marie-Line sẽn pa rat tɩ m gom rẽ yell ne-a wã, m yet-a lame yaa: “Seeri, m nan pa kʋʋl ye. La baa m sã n maan kaalem beoogo, m miime tɩ m maana sẽn tar yõod n yɩɩdã, m tũu a Zeova. Rẽ n noom maam wʋsgo.”—Sɩng. 25:8.
A Marie-Line: A Zeova kõo tõnd tʋʋm d sẽn da pa tẽed tɩ d tõe n paam n tʋmame. A leb n sõnga tõnd tɩ d tõog n maan bũmb wʋsg d sẽn da pa tẽed tɩ d tõe n maaname. Hakɩɩka, d vɩɩmã pida ne bõn-sõma wʋsgo. Tõnd kɩsa sɩd zãng ne Wẽnnaam. Sẽn yaa zĩig ning fãa la a siglgã rat tɩ d kẽnge, d na n kẽngame!
^ sull 32 Sranantongo yaa Ãngilindã ne Alema la Portigɛ n paas Afirik tẽns kẽer buud-goam sẽn kalem taaba. Neb nins b sẽn tall n yi Afirik n kẽng yembdã n da gomd buud-gom-kãngã.