Kogl-y y sũurã n kell n zãag y meng ne yoobã
Kogl-y y sũurã n kell n zãag y meng ne yoobã
“Bɩ f gũus ne f sũura tagsg n yɩɩd bũmba fãa. Tɩ bala, ned vɩɩm yita a sũur pʋgẽ.”—YELBŨNA 4:23.
1-3. a) Naoor wʋsgo, wãn to la nebã wilgd tɩ b pa get tɩ tara yõod tɩ b zãag b mens ne yoobã? Rɩk-y makre. b) Bõe yĩng tɩ d segd n bãng tɩ tara yõod tɩ d zãag d mens ne yoobã?
TÕE tɩ yimaasã wõnda bõn-kʋdre. Tõe t’a pa zems ne roogã yalẽ ye. Sẽn yaa to-to fãa, a soabã pa rat-a ye. B wa n baas n dɩka yimaasã n kõ ned a to tɩ yẽ soaba koos-a dolaar 29. Yʋʋm a wãn poore, yimaasã soab mikame tɩ yimaasã ligd kolga dolaar milyõ. N-ye, b wa n mikame tɩ yimaasã sɩd da yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsgo. Mams-y n ges-y yimaasã pipi soab sẽn da tar yimaas kãnga n da pa get t’a tara yõodã tagsg sẽn segd n yɩ to-to!
2 Sã n yaa ne kell n zãag y mens ne yoobã, bũmb sẽn wõnd woto n maande. Neb wʋsg pa get tɩ tara yõod wʋsg tɩ f kell n zãag f meng ne yoobã ye. Neb kẽer tagsdame tɩ yaa pĩnd dãmbã n da vɩ woto, la tɩ vɩ-kãng buud ka yõod rũndã-rũndã ye. Woto, b sak n maana yoob n dẽgem b menga, bũmb sẽn pa zem fʋɩ yĩnga. Kẽer rɩkda b burkĩndã n tek ne yoob wakat bilf yĩnga. Neb a taab basda b burkĩndã n maan yoob sẽn na yɩl n dɩ yʋʋr b tũud-n-taasã bɩ rapã wall pagbã taoore.—Yelbũna 13:20.
3 Yaa yɛlã sẽn wat n kẽ n bõog la neb wʋsg wat n bãng tɩ b sẽn da lak b mens ne yoobã n são. Naoor wʋsgo, yaa yel-beed n paamd-ba. Wala Biiblã sẽn wilgdã, yoobã biis tõe n yɩɩ toog wa “zẽnem.” (Yelbũna 5:3, 4) Yoobã sẽn yaa wʋsg rũndã-rũndã wã yĩnga, wãn to la y tõe n zãag y mens ne yoobã wakat fãa? D na n maaga d yĩns n ges yɛl a tãab d sẽn tõe n maane.
Kogl-y y sũurã
4. Sũurã yaa bõe, la bõe yĩng tɩ d segd n kogl-a?
4 Sẽn na yɩl n kell n zãag d mens ne yoobã, rẽnda d kogl d sũurã. Biiblã yetame: “Bɩ f gũus ne f sũura tagsg n yɩɩd bũmba fãa. Tɩ bala, ned vɩɩm yita a sũur pʋgẽ.” (Yelbũna 4:23) Yaa sũ-bʋg yell la b sẽn gom ka wã? Pa sũur sɩd-sɩdã ye. Sũ-kãngã yaa yãmb mengã sẽn sɩd ya a soabã, y tagsa wã, y sũurã tagsgo, la bũmb nins sẽn kɩtd tɩ y maand yɛlã. Biiblã yetame: ‘Bɩ y nong Wẽnnaam a Zeova ne y sũur fãa la ne y yam fãa la ne y pãnga fãa.’ (Tõodo 6:5) A Zezi yeelame tɩ no-kãngã la kãseng n yɩɩd a taaba fãa. (Mark 12:29, 30) Vẽenega, sũ-kãngã tara yõod wʋsgo. D segd n kogl-a lame.
5. Wãn to la sũurã tõe n tall yõodo, la wãn to la a tõe n yɩ yell me?
5 La Biiblã yetame me tɩ “sũur tara zĩri n yɩɩd bũmb fãa, la a yaa wẽng wʋsgo.” (Zeremi 17:9) Wãn to la sũur tõe n yɩ zãmb soaba, la yell n kõ tõndo? D rɩk makr ne mobilli. A tara yõodo, n tõe n fãag yõor meng yel-yãgdem sasa. Ne rẽ fãa, sʋfɛɛrã sã n pa wẽnd mobillã sõma, n pa gãt valʋ wã wakat fãa, mobillã tõe n yɩɩ sabab tɩ yõy yãgs nana-nana. Woto, yãmb me sã n pa kogl y sũurã, yãmb tʋlsmã na n soog-y lame, tɩ yel-beed paam-yã. Wẽnnaam Gomdã yetame: “Yaa yalem n teegd a meng tagsgo. La yaa sẽn maanda yam n paamd fãagre.” (Yelbũna 28:26) Sɩda, y tõe n kẽna ne yam n põs yel-beedo, y sã n bas tɩ Wẽnnaam Gomdã wilg-y sore, wala y sẽn get kart sẽn wilgd-y sor n yaool n yi so-toakã.—Yɩɩl Sõamyã 119:105.
6, 7. a) Sõng yaa bõe, la bõe yĩng t’a tar yõod ne a Zeova sõgen dãmbã? b) Wãn to la d mi tɩ ninsaalb sẽn pa zems zãng tõe n dɩka a Zeova sẽn yaa sõngã togs-n-taare?
6 Yãmb sũurã pa na n tʋll nana-nana n zãag ne yoobã ye. D segd n wilg-a-la sore. D tõe n maana rẽ, d sã n tags bũmb ning sẽn kɩt tɩ tar yõod tɩ d zãag d mens ne yoobã zugu. Zãag ne yoobã tɩ loee wʋsg ne sẽn yaa sõngo, sẽn dat n yeel tɩ yɩlemde, sẽn welg ne yel-wẽna. Sõngã yaa Wẽnnaam a Zeova zʋg sẽn tar yõod wʋsgo. Biiblã verse rãmb kobs rɩka sõngã n tɩ loe ne a Zeova. Sɩda, Biiblã yetame tɩ ‘ned ka be n yaa sõng wa a Zeova ye.’ (1 Sãmwɛll 2:2) La yɩ sõngã yõod ne tõnd sẽn yaa ninsaalb sẽn pa zems zãngã yaa bõe?
7 A Zeova yeta tõnd woto a Gomdã pʋgẽ: “Yɩ-y sõma tɩ mam menga yaa sõngo.” (1 Pɩɛɛr 1:16, Sebr Sõngo) N-ye, d tõe n dɩka a Zeova sẽn yaa sõngã togs-n-taare. D tõe n yɩɩ yɩlemd a nifẽ n zãag d mens ne yoobã. Woto, d sã n pa maand tʋʋm dẽgdo, d baood n dɩka togs-n-taar ne Wẽnnaam sẽn ka to wã zʋg-sõma sẽn be rasãndã. (Efɛɛz rãmba 5:1) D pa segd n tags tɩ d pa tõe n maan rẽ ye, bala a Zeova yaa yam soaba, la a yaa Zusoab sẽn maand yɛlã ne zemsgo, la a zɩ n bao tɩ d maan sẽn yɩɩd d pãn-tõog ye. (Yɩɩl Sõamyã 103:13, 14; Zak 3:17) Yaa sɩd tɩ kell n pa yɩlemd tẽebã wɛɛngẽ la zãag d mens ne yoobã baooda modgre. La tʋm-tʋmd a Poll goma ‘sõmblma ne . . . pʋ-peelma y sẽn tar Kirist yĩnga’ yelle. (2 Korẽnt dãmba 11:3, Kãab-paalgã Koe-noogo) D pa segd n maan modgr buud fãa n zãag d mens ne yoobã Kirist la a Ba wã yĩng sɩda? Sẽn yɩɩd fãa, b talla nonglem wʋsg ne tõnd hali tɩ tõnd pa tõe n maan n lebs-b abada. (Zã 3:16; 15:13) D segd n wilg-b-la d mi-beoog n kell n zãag d mens ne yoobã. D sã n tags tɩ d sã n zãag d mens ne yoobã na n yɩɩ bũmb sẽn tar yõod ne-do, na n kogla d sũurã.
8. a) Wãn to la d tõe n dɩlg d sũurã? b) Bõe la tõnd goamã tõe n wilg tõnd mengã wɛɛngẽ?
8 Tõnd leb n kogenda d sũurã ne d sẽn dɩlgd d mengã to-to wã. D segd n dɩlga d yamã la d sũurã wakat fãa ne tẽeb rɩɩb sẽn yaa sõma, tɩ bũmb ning sẽn pak tõnd n yɩɩdã yaa Wẽnnaam Rĩungã koe-noogo. (Kolos rãmba 3:2) Tõnd goama meng segd n wilgame tɩ yaa rẽ n pak tõndo. B sã n mi tõnd wa ned sẽn nong n gomd yoob yelle, d wilgda bũmb ning sẽn be d sũurã pʋgẽ. (Luk 6:45) Bɩ d kɩt tɩ b bãng tõnd wa neb sẽn nong n gomd tẽebã yɛl yelle, tɩ kengd raoodo. (Efɛɛz rãmba 5:3) Sẽn na yɩl n kogl d sũurã, yɛl n be tɩ d segd n gili. Bɩ d gom bãmb b yiib yelle.
Bɩ y zoe yoobo
9-11. a) Bõe yĩng tɩ neb nins sẽn pa tũud saglg ning sẽn be 1 Korẽnt dãmba 6:18 pʋgẽ wã tõe n wa maan yoobo? Rɩk-y makre. b) Tõnd sã n zoet yoobo, d na n zãaga d mens ne bõe? d) Wẽn-sakd a Zoob kõo tõnd mak-sõng bʋgo?
9 A Zeova vẽnega tʋm-tʋmd a Poll t’a gʋls sagls a wãn sẽn sõng neb wʋsg tɩ b kogl b sũyã n kell n zãag b mens ne yoobã. A Poll yeelame: “Bɩ y zoe yoobo.” (1 Korẽnt dãmba 6:18) Bãng-y t’a pa yeel bal tɩ: “Zãag-y y meng ne yoob” ye. Kiris-nebã segd n maana sẽn yɩɩd woto. B segdame n zoe yoob wala d sẽn zoet yell sẽn dat n yãk d yõorã. Tõnd sã n pa tũ sagl-kãngã, na n kɩtame tɩ d wa maan yoob meng-meng n kong Wẽnnaam lohorem.
10 D rɩk makr ne ma sẽn so a biribl koom n ning-a fut sõma n dat n kẽng ne-a kʋʋng sʋka. Tɩ biigã yeel a ma wã t’a rat n yiime n deemdẽ nanda, t’a ma wã yeel t’a sakame, la yaa biigã sẽn na n sak n maan bũmb a yembre. A yeel-a lame: “Ra pẽneg ko-rẽgdã sẽn be yɩngã ye. F sã n dẽgem f mengã, m na n sɩbg-f lame.” La minit a wãn poor bala, a ma wã nee a biigã sẽn yas ko-rẽgdã noore. A nan pa kẽ bɛgdã pʋgẽ ye. La a kɩɩsa keoogr ning b sẽn kõ-a n yeel-a t’a ra pẽneg ko-rẽgdã, la sã n pa gũusi sɩd na n wa baasa ne yelle. (Yelbũna 22:15) Yaa woto me la kom-bɩɩs la kãsemb wʋsg sẽn segd n gũus n yɩɩgã maanda. Wãn to?
11 Rũndã-rũndã, neb wʋsg sẽn sak ‘yĩngã ratmã’ sẽn tɩ loe ne yoobã, b rɩka yoobã yɛl wilgr n maan leebg menga. (Rom dãmba 1:26, 27) Yoobã yɛl pida zʋrno rãmbã, sɛbã, kasɛt video rãmbã la ẽntɛrnetã. Neb nins sẽn sak n get bõn-kãensã wã pa zoet yoobã ye. B reemda ne-a, la yaa yell la b sẽn deemd ne wã, n pa kelgd Biiblã keoogr ye. B pa kogend b sũurã woto ye. B sãamd-a-la ne yimaas rãmb sẽn tõe n pa b pʋ-tẽerẽ wã n maan yʋʋm wʋsg n yaool n yi. (Yelbũna 6:27) Bɩ a Zoob makrã yɩ zãmsg n kõ tõndo. A Zoob maana kaool ne a nini, n pa na n ges bũmb ning sẽn na n kʋɩɩb-a ye. (Zoob 31:1) D sɩd segd n tũu a Zoob mak-sõngã!
12. Wãn to la kiris-neb sẽn baood n na n kẽ kãadem ne taab tõe n “zoe yoobo”?
12 Sẽn yɩɩd fãa, tara yõod tɩ neb nins sẽn baood n na n kẽ kãadem ne taabã “zoe yoobo.” Sasa kãng segd n yɩɩ sũ-noogo, saagr la gẽegr wakate, la kẽer sãama sasa kãng n deem ne yoobo. Yel-kãngã pʋgẽ wã, b mongda taab yẽbgr sẽn yaa sõma wʋsg kãadem yĩnga, sẽn yaa zood sẽn yẽbg nonglem hakɩka, yõk-m-menga la Wẽnnaam a Zeova sakrã zugu. Kiris-neb a yiib sẽn da rat n kẽ kãadem ne taab yoo ne taaba. B kãadmã poore, pagã sak n deegame t’a sũur kasetã nams-a lame, hali n sãam kãadmã raar sũ-noog menga. A vẽneg n togsame: “Mam kosa a Zeova sugr naoor wʋsgo, la baa ne rẽ fãa, yʋʋm a yopoe poore, mam sũur kasetã ra ket n ningd-m-la taale.” Tara yõod wʋsg tɩ neb nins sẽn maan yel-wẽn-kãensã wã bao kiris-neb kãsem dãmbã sõngre. (Zak 5:14, 15) La kiris-neb wʋsg sẽn baood n na n kẽ kãadem ne taabã tara yam n zãagd b mens ne yel-kãensã. (Yelbũna 22:3) B yãkda koak ne b sẽn na n wilg b nonglmã ne taabã. B sã n wa be ne taaba, b yãkda ned t’a be ne-ba, la b gũusdame n da yɩ bãmb b yiib bal zĩis ned ba a yembr sẽn kaẽ ye.
13. Bõe yĩng tɩ kiris-nebã pa segd n bao n na n kẽ kãadem ne ned sẽn pa a Zeova sõgna?
13 Kiris-neb nins sẽn baood n na n kẽ kãadem ne neb sẽn pa a Zeova sõgen dãmbã na n sega zu-loe-bɛda. Wala makre, wãn to la y tõe n lagem ne ned sẽn pa nong Wẽnnaam a Zeova? Tara yõod wʋsg tɩ kiris-nebã lagem ne neb nins sẽn nong a Zeova la b tũud a noy nins sẽn tɩ loe ne yoobã. Wẽnnaam Gomdã yeta tõnd woto: “Bɩ y ra lagem ne neb nins sẽn ka tẽeba ye. Tɩ bõe, bõe lageng n be tɩrlem ne wẽng sʋka? Walla bõe lageng n be vẽenem ne lik sʋka?”—2 Korẽnt dãmba 6:14.
14, 15. a) Tags-bʋg sẽn pa sɩd la neb kẽer tar ‘yoobã’ võor wɛɛngẽ? b) ‘Yoobã’ naaga tʋʋm-bʋse, la wãn to la kiris-ned tõe n “zoe yoobo”?
14 Bãngrã me yaa tɩlae. Tõnd pa tõe n zoe yoob sõma tɩ sã n pa d sɩd mii a sẽn yaa bũmb ning ye. Tõnd zãmaana pʋgẽ, kẽer talla tagsg sẽn yaa ziri “yoobã” sẽn ya a soabã zugu. B tagsdame tɩ b tõe n pidsa b pag ne rao lageng tʋlsmã tɩ pa tũ ne kãadem, sã n mik tɩ manesem kãng pa tũud ne pag ne rao lageng ye. Baa sigls kẽer nebã sẽn nand baoome n na n boog kom-bɩɩsã pʋs rɩkr n sagl-b tɩ b maan raglem tʋʋm sẽn pa na n kɩt tɩ b rɩk pʋg ye. Zu-bʋko, saglg a woto yaa tudgri. Zãag ne pʋg-rɩkr tɩ pa kãadem pʋgẽ pa yembr ne f sẽn na n zãag f meng ne yoobã ye, la ‘yoobã’ võor meng-meng pa tek woto bal ye.
15 Gɛrk gom-biig ning sẽn yaa porneia wã b sẽn lebg tɩ “yoobã” tara võor buud toor-toore. A tɩ loee ne neb a yiib sẽn pa kẽ kãadem ne taab sẽn maand pag ne rao lagengo, la a tɩ loe ne raoolem bɩ poglem rɩk-n-tʋm sẽn pa zemse. Porneia wã naaga raglem tʋʋm wala poglem bɩ raoolem mogsgo, rɩk f raoolem n tui se-nifẽ la salem ned a to raoolem bɩ a poglem t’a pids a tʋlsma, tɩ woto yaa raglem tʋʋm b sẽn nong n maand yoob rotẽ wã. Neb nins sẽn tagsd tɩ woto pa “yoobã” belgda b mense, la b lʋɩɩ a Sʋɩtãan bẽdg a yembr pʋgẽ. (2 Tɩmote 2:26) Sẽn paase, kell n zãag d mens ne yoobã pa d sẽn na n zãag ne manesem fãa sẽn yaa yoob bal ye. Sẽn na yɩl n ‘zoe yoobã,’ d segd n laka d mens ne poglmã la raoolmã rɩk-n-tʋm sẽn yaa rẽgd la manesem sẽn debd yoob sẽnẽ buud fãa sẽn tõe n wa baas ne yoob bɩ porneia sẽn yaa yel-wẽn-kãsengã. (Efɛɛz rãmba 4:19) Yaa woto la d tõe n kell n zãag d mens ne yoobã.
Zãag-y y mens ne rolemd sẽn pa zemsã
16. Wakat bʋg la nonglem wilgr zems-yã, la mak-bʋg n be Gʋlsg Sõamyã pʋgẽ rẽ wɛɛngẽ?
16 Tõnd sã n dat n kell n zãag d mens ne yoobã, yell a to d sẽn segd n gũus ne yaa rolemd sẽn pa zemsã. Kẽer tõe n yetame bal tɩ rolem sẽn pa zemsã pa tar yelle, la tɩ yaa reem pagbã la rapa sʋk bala. D sak n deegame tɩ nonglem wilgr pag ne rao sʋk tara wakat la zĩiga. B ra yãa a Izaak ne a Rebeka tɩ b “reemd” ne taaba, la ra yaa vẽeneg ne gɛtbã tɩ ra pa ned ne a tão reem bal ye. (Sɩngre 26:7-9) La bãmb ra yaa pag ne a sɩda. Nonglmã wilgr bãmb ne taab sʋkã ra zemsame. Rolemd sẽn pa zemsã yaa toore.
17. Rolemd sẽn pa zems yaa bõe, la wãn to la d tõe n lak d mens ne-a?
17 B tõe n wilga rolemd sẽn pa zemsã võor woto: wilg nonglem n yaool n sɩd pa rat n kẽ kãadem ye. Yel-kãngã wɛɛngẽ wã, ninsaalbã võor wʋmb yaa toogo, la sãmbg sẽn ka be, ned tõe n talla rolemd manesem buud toor-toor ka tɛka, tɩ kẽer bãngr yaa toogo. (Yelbũna 30:18, 19) Rẽnd yellã tɩɩm pa b sẽn na n yãk manesem noy sẽn pa vigsd ye. La bũmb a to sẽn yɩɩd rẽ n yaa tɩlae: d segd n feesa d meng ne pʋ-peelem la d tũ Biiblã noy ne d sũur fãa.
18. Yaa bõe n kɩt tɩ neb kẽer tar rolemd sẽn pa zemse, la bõe yĩng tɩ woto yaa wẽnga?
18 D sã n fees d sũurã ne pʋ-peelem, tõnd wʋsg na n sak n deegame tɩ tõnd sã n yaa pag tɩ rao tall rolemd manesem ne-do, bɩ d sã n yaa rao tɩ pag tall rolemd manesem ne-do, d geta rẽ wa zu-zẽkre. Yaa ninsaal n yaa woto. La tõnd tara rolemd manesem sẽn na yɩl bal tɩ b ges-do, n zẽk d menga, bɩ sẽn na yɩl tɩ ned a to wã me maan woto ne-d bɩ? Sã n yaa woto, tõnd tagsa toog ning d sẽn tõe n wa ne a soabã zugã yell bɩ? Wala makre Yelbũna 13:12 yetame: “Fo sã n ka paam f sẽn data tao-tao, fo sũur sãamdame.” Tõnd sã n tar rolemd manesem sẽn pa zems ne neda, tõe tɩ d pa mi nin-kãng sẽn tagsd to-to rẽ zug ye. A tõe n wa gũudame tɩ d ro-a kãadem yĩnga, la tɩ rẽ wa baas ne kãadem menga. Sũ-sãams nins woto sẽn tõe n wa ne wã tõe n yɩɩ wẽng wʋsgo. (Yelbũna 18:14) Yãk yam n deem ne neb a taab sũy woto yaa bũmb sẽn yaa wẽng wʋsgo.
19. Wãn to la rolemd sẽn pa zems tõe n ning kiris-neb kãadem yell pʋgẽ?
19 Sẽn yɩɩd fãa tara yõod tɩ sẽn kẽ-b kãadmã gũus n da tall rolemd ne ned a to ye. Tall rolemd ne ned sẽn zoe n kẽ kãadem, bɩ ned sẽn kẽ kãadem sã n tar rolemd ne ned sẽn pa a kẽed-n-taaga, yaa wẽnga. Zu-bʋko, kiris-neb kẽer talla tagsg sẽn pa zems n tẽed tɩ b tõe n nonga ned sẽn pa b kẽed-n-taag woto. Kẽer dɩkda b sũurã yɛl n togs b “zoa” kãnga, hali n togsd nin-kãens rãmbã yɛl b sẽn pa togsd b kẽed-n-taasã menga. Rẽ kɩtame tɩ b sɩng n nong nin-kãnga, tɩ basg lebg toogo, tɩ tõe n wa ne yell kãadem pʋgẽ bɩ n sãam-a menga. Kiris-neb nins sẽn kẽ kãadma segd n tẽega keoogr ning a Zezi sẽn kõ yoobã wɛɛngẽ wã. A yeelame tɩ yoobã sɩngda sũurã pʋgẽ. (Matɩe 5:28) Rẽ yĩnga, bɩ d kogl d sũurã la d lak d mens ne yɛl nins sẽn tõe n wa baas ne yel-beedã.
20. Wãn to la d segd n ges d sẽn zãagd d mens ne yoobã?
20 Yaa sɩd tɩ yaa toog tɩ f kell n zãag f meng ne yoobã dũni kãngã sẽn pid ne yoobã pʋgẽ. La tẽeg-y tɩ y sã n kell n zãag y meng ne yoobã n são y sẽn na n yo n wa maand y bãngẽ. Yaa sɩda, a Zeova tõe n ‘kõo sugr wʋsgo,’ la a tõe n yẽesa neb nins sẽn sɩd tek yam n kos sugrã yel-wẽnã. (Ezai 55:7) La a Zeova pa yiisd bi-wẽns nins yoobã sẽn wa ne wã ye. Bi-wẽnsã tõe n kaoosa yʋʋma, bɩ vɩɩmã tõr menga. (2 Sãmwɛll 12:9-12) Maan-y y sẽn tõe fãa n kogl y sũurã sẽn na yɩl n kell n zãag y meng ne yoobã. Wakat fãa, bɩ y ket n get y sẽn na n zãag y meng ne yoobã n ta Wẽnnaam a Zeova yamã wa bũmb sẽn tar yõod wʋsgo.
Wãn to la y na n leoke?
• Zãag f meng ne yõobã võor yaa bõe, la bõe yĩng t’a tar yõod wʋsgo?
• Wãn to la d tõe n kogl d sũurã?
• Zoe yoob baooda bõe maanego?
• Bõe yĩng tɩ d segd n lak d mens ne rolemd sẽn pa zemse?
[Zãmsgã sogsgã]
[Foto, seb-neng 11]
Mobill tõe n yɩɩ yelle, b sã n pa wẽn-a sõma
[Foto rãmba, seb-neng 12]
Bõe n tõe n maane, tõnd sã n pa kelg keoogrã?
[Foto, seb-neng 13]
Bao n kẽ kãadem tɩ yoob pa zĩndã kõta sũ-noog la waoogd Wẽnde