കാര്യസ്ഥൻ: അഥവാ “വീട്ടിലെ കാര്യം നോക്കി​ന​ട​ത്തു​ന്ന​യാൾ.”​—ലൂക്ക 12:42-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ബത്ത്‌: ഇവിടെ ബറ്റൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇത്‌ എബ്രാ​യ​രു​ടെ ബത്ത്‌ എന്ന അളവാ​ണെന്നു ചില പണ്ഡിത​ന്മാർ കരുതു​ന്നു. പുരാതന എബ്രായ അക്ഷരങ്ങൾ ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ “ബത്ത്‌” എന്നു രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ചില ഭരണി​ക്ക​ഷ​ണങ്ങൾ പുരാ​വ​സ്‌തു​ഗ​വേ​ഷകർ കണ്ടെത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. അവയെ അടിസ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി നടത്തിയ പഠനത്തിൽനിന്ന്‌, ഒരു ബത്ത്‌ ഏതാണ്ട്‌ 22 ലി. വരുമാ​യി​രു​ന്നെന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കാ​നാ​യി.​—പദാവ​ലി​യും അനു. ബി14-ഉം കാണുക.

കോർ: ഇവിടെ കോ​റൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇത്‌ എബ്രാ​യ​രു​ടെ കോർ എന്ന അളവാ​ണെന്നു ചില പണ്ഡിത​ന്മാർ കരുതു​ന്നു. ഒരു കോർ പത്ത്‌ ബത്തിനു തുല്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു ബത്ത്‌ 22 ലി. ആയിരു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ ഒരു കോർ 220 ലി. വരുമാ​യി​രു​ന്നു.​—ലൂക്ക 16:6-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും പദാവ​ലി​യിൽ “ബത്ത്‌,” “കോർ” എന്നിവ​യും അനു. ബി14-ഉം കാണുക.

ബുദ്ധി​പൂർവം പ്രവർത്തി​ച്ച​തിന്‌: അഥവാ “പ്രാ​യോ​ഗി​ക​ജ്ഞാ​ന​ത്തോ​ടെ (വിവേ​ക​ത്തോ​ടെ) പ്രവർത്തി​ച്ച​തിന്‌.” ഫ്രോ​നി​മൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഇവിടെ “ബുദ്ധി​പൂർവം” എന്നാണു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇതി​നോ​ടു ബന്ധമുള്ള ഒരു നാമവി​ശേ​ഷ​ണ​ത്തി​ന്റെ രൂപങ്ങളെ, ഈ വാക്യ​ത്തി​ന്റെ​തന്നെ അവസാ​ന​ഭാ​ഗത്ത്‌ ബുദ്ധി​ശാ​ലി​കൾ എന്നും മത്ത 7:24; 24:45; 25:2; ലൂക്ക 12:42 എന്നീ വാക്യ​ങ്ങ​ളിൽ “വിവേകി” എന്നും പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌.​— മത്ത 24:45; ലൂക്ക 12:42 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

ഈ വ്യവസ്ഥി​തി: ഇവിടെ കാണുന്ന ഏയോൻ എന്ന ഗ്രീക്കുപദത്തിന്റെ അടിസ്ഥാ​നാർഥം “യുഗം” എന്നാണ്‌. ഏതെങ്കി​ലും ഒരു കാലഘ​ട്ടത്തെ അല്ലെങ്കിൽ യുഗത്തെ വേർതി​രി​ച്ചു​കാ​ണി​ക്കുന്ന പ്രത്യേ​ക​ത​ക​ളെ​യോ സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​യോ സ്ഥിതി​വി​ശേ​ഷ​ത്തെ​യോ ഇതിനു കുറി​ക്കാ​നാ​കും. ഇവിടെ അത്‌ അർഥമാ​ക്കു​ന്നത്‌, ഇന്നത്തെ നീതി​കെട്ട വ്യവസ്ഥി​തി​യെ​യും ലൗകി​ക​സു​ഖങ്ങൾ തേടുന്ന ജീവി​ത​രീ​തി​യെ​യും ആണ്‌.​—പദാവ​ലി​യിൽ “വ്യവസ്ഥി​തി(കൾ)” കാണുക.

സ്‌നേ​ഹി​തർ: അതായത്‌, സ്വർഗ​ത്തി​ലുള്ള സ്‌നേ​ഹി​തർ. ദൈവ​മായ യഹോ​വ​യെ​യും യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വി​നെ​യും ആണ്‌ ഇതു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. അവർക്കു മാത്രമേ “നിത്യ​മായ വാസസ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌” ആരെ​യെ​ങ്കി​ലും സ്വീക​രി​ക്കാൻ കഴിയൂ.

നീതി​കെട്ട ധനം: അക്ഷ. “അനീതി​യു​ടെ മാമോൻ.” കാലങ്ങ​ളാ​യി “മാമോൻ” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുള്ള മാമ്മോ​നാസ്‌ (സെമി​റ്റിക്ക്‌ ഉത്ഭവമു​ള്ളത്‌) എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം പണത്തെ​യോ ധനത്തെ​യോ ആണ്‌ കുറി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു കരുത​പ്പെ​ടു​ന്നു. (മത്ത 6:24-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) യേശു അതിനെ നീതി​കെട്ട ധനം എന്നു വിളി​ച്ച​തിന്‌ പല കാരണ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം. ഒന്ന്‌, അതു പാപി​ക​ളായ മനുഷ്യ​രു​ടെ നിയ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ലാണ്‌. ഇനി, മിക്ക​പ്പോ​ഴും അതു സ്വാർഥ​നേ​ട്ട​ങ്ങൾക്കു​വേ​ണ്ടി​യാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്നത്‌; പൊതു​വേ അതു സമ്പാദി​ക്കു​ന്നത്‌, നീതി​കെട്ട വഴിക​ളി​ലൂ​ടെ​യു​മാണ്‌. മാത്രമല്ല, ധാരാളം പണമു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തും അതു കൂടു​ത​ലാ​യി സമ്പാദി​ക്കാൻ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്ന​തും മ്ലേച്ഛമായ പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളി​ലേക്കു നയിക്കാ​നും സാധ്യ​ത​യുണ്ട്‌. ധനത്തിന്റെ മൂല്യം എപ്പോൾ വേണ​മെ​ങ്കി​ലും നഷ്ടപ്പെ​ടാ​വു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അത്തരം ധനമു​ള്ളവർ അതിൽ ആശ്രയം വെക്കരുത്‌. (1 തിമൊ. 6:9, 10, 17-19) പകരം, യഹോ​വ​യെ​യും യേശു​വി​നെ​യും സ്‌നേ​ഹി​ത​രാ​ക്കാൻവേണ്ടി അത്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കണം. കാരണം അവർക്കാണ്‌ ഒരാളെ “നിത്യ​മായ വാസസ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു” സ്വീക​രി​ക്കാൻ കഴിയു​ന്നത്‌.

നിത്യ​മായ വാസസ്ഥ​ലങ്ങൾ: അക്ഷ. “നിത്യ​മായ കൂടാ​രങ്ങൾ.” സാധ്യതയനുസരിച്ച്‌, പുതിയ ലോക​ത്തി​ലെ നിത്യ​മായ ജീവി​ത​ത്തിൽ നമ്മളെ കാത്തി​രി​ക്കുന്ന, എല്ലാം തികഞ്ഞ താമസ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌ ഇവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഒന്നു സ്വർഗ​ത്തി​ലാണ്‌. യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വി​ന്റെ​കൂ​ടെ രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രാ​യി ഭരിക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി​രി​ക്കും അവിടെ കഴിയുക. മറ്റേത്‌ ഈ ഭൂമി​യി​ലാ​യി​രി​ക്കും. സ്വർഗീ​യ​ഗ​വ​ണ്മെ​ന്റി​ന്റെ പ്രജകൾ അന്ന്‌ ഇവിടെ ഒരു പറുദീ​സ​യിൽ കഴിയും.

വെറുത്ത്‌: അതായത്‌, മറ്റൊ​രാ​ളെ സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ന്ന​ത്ര​യും സ്‌നേ​ഹി​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക എന്ന്‌ അർഥം.​—ലൂക്ക 14:26-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

സേവിക്കാൻ: മത്ത 6:24-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ധനം: മത്ത 6:24-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

നിയമ​വും പ്രവാ​ച​ക​വ​ച​ന​ങ്ങ​ളും: ഇവിടെ ‘നിയമം’ എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌, ഉല്‌പത്തി മുതൽ ആവർത്തനം വരെയുള്ള ബൈബിൾപു​സ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌. ‘പ്രവാ​ച​ക​വ​ച​നങ്ങൾ’ എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം കുറി​ക്കു​ന്നത്‌ എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളി​ലെ പ്രവച​ന​പു​സ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളെ​യും. എന്നാൽ ഇവ രണ്ടും ഒന്നിച്ചു​വ​രു​മ്പോൾ അത്‌ എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളി​ലെ എല്ലാ പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളെ​യും അർഥമാ​ക്കി​യേ​ക്കാം.​—മത്ത 5:17; 7:12; 22:40; മത്ത 11:13-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

കഠിന​ശ്രമം ചെയ്യുന്നു: ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​നാർഥം, ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ ഒരു കാര്യം ചെയ്യാൻ ശ്രമി​ക്കുക എന്നാണ്‌. ചില ബൈബിൾപ​രി​ഭാ​ഷകർ ഈ പദത്തെ നിഷേ​ധാർഥ​ത്തി​ലാ​ണു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. (ആക്രമി​ക്കുക, അക്രമ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തിന്‌ ഇരയാ​കുക എന്നൊ​ക്കെ​യുള്ള അർഥത്തിൽ.) എന്നാൽ ഈ വാക്യ​ത്തിൽ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌, ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള കാര്യങ്ങൾ ഒരു സന്തോ​ഷ​വാർത്ത​യാ​യി പ്രസം​ഗി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു എന്നതി​നോ​ടു ബന്ധപ്പെ​ടു​ത്തി​യാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ ന്യായ​മാ​യും ഇതു നിഷേ​ധാർഥ​ത്തി​ലല്ല മനസ്സി​ലാ​ക്കേ​ണ്ട​തെന്നു വ്യക്തമാണ്‌. “ആവേശ​ത്തോ​ടെ ഒരു കാര്യ​ത്തി​നാ​യി പരി​ശ്ര​മി​ക്കുക; ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ അന്വേ​ഷി​ക്കുക” എന്നൊ​ക്കെ​യാ​യി​രി​ക്കണം അതിന്റെ അർഥം. ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള സന്തോ​ഷ​വാർത്ത കേൾക്കു​മ്പോൾ അതിന​നു​സ​രിച്ച്‌ ജീവി​ത​ത്തിൽ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്താൻ ആളുകൾ നടത്തുന്ന ആത്മാർഥ​ശ്ര​മ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഈ ബൈബിൾഭാ​ഗം പറയു​ന്നത്‌. ഇത്തരത്തിൽ ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ ശ്രമി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അവർക്കു ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തിൽ പ്രവേ​ശി​ക്കാൻ അവസരം തുറന്നു​കി​ട്ടു​ക​യും ചെയ്യുന്നു.

ഒരു വള്ളിയോ പുള്ളി​യോ: യേശു​വി​ന്റെ നാളിൽ ഉപയോ​ഗ​ത്തി​ലി​രുന്ന എബ്രായ അക്ഷരമാ​ല​യി​ലെ, ചില അക്ഷരങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു ചെറിയ വര മാറി​യാൽ ആ അക്ഷരം​തന്നെ മാറി​പ്പോ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈ അതിശ​യോ​ക്തി അലങ്കാരം ഉപയോ​ഗി​ച്ച​തി​ലൂ​ടെ, ദൈവ​വ​ച​ന​ത്തി​ലെ ഏറ്റവും സൂക്ഷ്‌മ​മായ വിശദാം​ശ​ങ്ങൾപോ​ലും നിറ​വേ​റു​മെന്ന്‌ ഊന്നി​പ്പ​റ​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു യേശു.​—മത്ത 5:18-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

വ്യഭി​ചാ​രം ചെയ്യുന്നു: ഇവിടെ കാണുന്ന മൊയ്‌ഖ്യു​വോ എന്ന ഗ്രീക്കു​ക്രിയ വിവാ​ഹി​ത​യി​ണ​യോ​ടുള്ള ലൈം​ഗിക അവിശ്വ​സ്‌ത​തയെ കുറി​ക്കു​ന്നു. ഒരു വിവാ​ഹി​ത​വ്യ​ക്തി​യും ആ വ്യക്തി​യു​ടെ ഇണയല്ലാത്ത ഒരാളും പരസ്‌പ​ര​സ​മ്മ​ത​ത്തോ​ടെ നടത്തുന്ന, ‘ലൈം​ഗി​ക​മായ അധാർമി​ക​പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളെ​യാ​ണു’ ബൈബി​ളിൽ വ്യഭി​ചാ​രം എന്നു വിളിച്ചിരിക്കുന്നത്‌. (പോർണിയ എന്ന ഗ്രീക്കുപദത്തിന്റെ പരിഭാ​ഷ​യായ “ലൈം​ഗിക അധാർമി​കത”യെക്കു​റിച്ച്‌ വിശദീ​ക​രി​ക്കുന്ന മത്ത 5:32-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു താരത​മ്യം ചെയ്യുക.) മോശ​യി​ലൂ​ടെ ദൈവം കൊടുത്ത നിയമം പ്രാബ​ല്യ​ത്തി​ലി​രുന്ന കാലത്ത്‌, മറ്റൊ​രാ​ളു​ടെ ഭാര്യ​യു​മാ​യോ, ഒരു പുരു​ഷ​നു​മാ​യി വിവാ​ഹ​നി​ശ്ചയം ചെയ്‌തി​രുന്ന സ്‌ത്രീ​യു​മാ​യോ നടത്തുന്ന ലൈം​ഗി​ക​വേ​ഴ്‌ചയെ വ്യഭി​ചാ​ര​മാ​യാ​ണു കണക്കാ​ക്കി​യി​രു​ന്നത്‌.​—മത്ത 5:27; മർ 10:11 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

വിവാ​ഹ​മോ​ചിത: അതായത്‌, ലൈം​ഗിക അധാർമി​ക​ത​യു​ടെ പേരി​ല​ല്ലാ​തെ വിവാ​ഹ​മോ​ചനം ചെയ്യപ്പെട്ട സ്‌ത്രീ.​—മത്ത 5:32-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ഒരു യാചകൻ: അഥവാ “ഒരു ദരിദ്രൻ.” ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​നു കടുത്ത ദാരി​ദ്ര്യ​ത്തിൽ കഴിയു​ന്ന​വരെ കുറി​ക്കാ​നാ​കും. യേശു​വി​ന്റെ ദൃഷ്ടാ​ന്ത​ത്തി​ലെ ധനിക​നായ മനുഷ്യ​നോ​ടുള്ള താരത​മ്യ​ത്തിൽ ഈ മനുഷ്യ​ന്റെ അവസ്ഥ എത്ര പരിതാ​പ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു എന്ന സൂചന​യാണ്‌ ഈ പദം നൽകു​ന്നത്‌. മത്ത 5:3-ൽ “ആത്മീയ​കാ​ര്യ​ങ്ങൾക്കാ​യി ദാഹി​ക്കു​ന്നവർ” എന്നു പറയു​ന്നി​ടത്ത്‌ ആലങ്കാ​രി​കാർഥ​ത്തിൽ ഇത്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. അതിന്റെ അക്ഷരാർഥം “ആത്മാവിൽ ദരി​ദ്ര​രാ​യവർ (യാചകർ; പാവ​പ്പെ​ട്ടവർ)” എന്നാണ്‌. തങ്ങൾ ആത്മീയ​മാ​യി ദാരി​ദ്ര്യ​ത്തി​ലാ​ണെ​ന്നും തങ്ങൾക്കു ദൈവത്തിന്റെ ആവശ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നും അങ്ങേയറ്റം ബോധ​വാ​ന്മാ​രായ ആളുക​ളെ​യാണ്‌ ഇത്‌ അർഥമാ​ക്കു​ന്നത്‌.​—മത്ത 5:3-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ലാസർ: സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌, എലെയാസർ എന്ന എബ്രാ​യ​പേ​രി​ന്റെ ഗ്രീക്കു​രൂ​പ​മാണ്‌ ഇത്‌. “ദൈവം സഹായി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു” എന്നാണ്‌ ആ പേരിന്റെ അർഥം.

നായ്‌ക്കൾ: മോശ​യ്‌ക്കു കൊടുത്ത നിയമ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌, നായ്‌ക്കൾ അശുദ്ധ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. (ലേവ്യ 11:27) ദൃഷ്ടാ​ന്ത​ത്തിൽ, യാചകന്റെ വ്രണങ്ങൾ നക്കിയ നായ്‌ക്കൾ തെരു​വു​നാ​യ്‌ക്ക​ളാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. ജൂതന്മാർക്കു നായ്‌ക്കൾ അശുദ്ധ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ എബ്രായ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ “നായ,” “പട്ടി” എന്നീ പദങ്ങൾ മിക്ക​പ്പോ​ഴും മോശ​മാ​യൊ​രു ധ്വനി​യോ​ടെ​യാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ളത്‌. (ആവ. 23:18, അടിക്കു​റിപ്പ്‌; 1 ശമു. 17:43; 24:14; 2 ശമു. 9:8; 2 രാജാ. 8:13; സുഭാ. 26:11) മത്ത 7:6-ൽ “നായ്‌ക്കൾ” എന്ന പദം ആത്മീയ​കാ​ര്യ​ങ്ങൾക്കു വില കല്‌പി​ക്കാ​ത്ത​വരെ കുറി​ക്കാൻ ആലങ്കാ​രി​കാർഥ​ത്തി​ലും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ജൂതന്മാർക്കു നായ്‌ക്കൾ അശുദ്ധ​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും ബൈബി​ളിൽ അവയെ​ക്കു​റിച്ച്‌ മോശ​മായ ഒരു ധ്വനി​യോ​ടെ പറഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടും ഒരു കാര്യം മനസ്സി​ലാ​ക്കാം: ഈ ദൃഷ്ടാ​ന്ത​ക​ഥ​യിൽ ‘നായ്‌ക്ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌’ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌, ലാസർ എന്ന യാചകന്റെ അങ്ങേയറ്റം പരിതാ​പ​ക​ര​മായ അവസ്ഥയെ സൂചി​പ്പി​ക്കാ​നാണ്‌.​—മത്ത 7:6; 15:26 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

അബ്രാ​ഹാ​മി​ന്റെ അടുത്ത്‌: അക്ഷ. “അബ്രാ​ഹാ​മി​ന്റെ മാറോ​ടു ചേർത്ത്‌.” തനിക്കു പ്രത്യേ​ക​മായ ഇഷ്ടമു​ള്ള​വ​രെ​യോ തന്റെ അടുത്ത സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളെ​യോ ആണ്‌ ഒരാൾ തന്റെ മാറോ​ടു ചേർത്ത്‌ ഇരുത്തി​യി​രു​ന്നത്‌. (യോഹ 1:18-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) പണ്ട്‌ ആളുകൾ ഭക്ഷണം കഴിക്കാ​നാ​യി മേശയ്‌ക്കു ചുറ്റും ഇരിക്കു​മ്പോൾ അവർ ഉറ്റസു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ മാറി​ലേക്ക്‌ അഥവാ നെഞ്ചി​ലേക്കു ചാരി​ക്കി​ട​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിൽനിന്ന്‌ ഉത്ഭവിച്ച ഒരു അലങ്കാ​ര​പ്ര​യോ​ഗ​മാണ്‌ ഇത്‌.​—യോഹ. 13:23-25.

ശവക്കുഴി: അഥവാ “ഹേഡിസ്‌.” അതായത്‌, മനുഷ്യവർഗത്തിന്റെ ശവക്കുഴി.​—പദാവലി കാണുക.

അബ്രാ​ഹാ​മി​ന്റെ അടുത്ത്‌: അക്ഷ. “അബ്രാ​ഹാ​മി​ന്റെ മാറോ​ടു ചേർന്ന്‌.”​—ലൂക്ക 16:22-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

അവർക്കു മോശ​യും പ്രവാ​ച​ക​ന്മാ​രും ഉണ്ടല്ലോ: മോശ​യും പ്രവാ​ച​ക​ന്മാ​രും എഴുതിയ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌ ഇവിടെ പറയു​ന്നത്‌. അത്‌ എല്ലാ ശബത്തി​ലും സിന​ഗോ​ഗിൽ വായി​ച്ചു​കേ​ട്ടി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ (പ്രവൃ 15:21) യേശു​വി​നെ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മിശി​ഹ​യും രാജാ​വും ആയി അവർ അംഗീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി​രു​ന്നു.