ശൗൽ: അർഥം: “(ദൈവ​ത്തോ​ടു) ചോദിച്ച; (ദൈവ​ത്തോട്‌) അന്വേ​ഷിച്ച.” ‘ബന്യാ​മീൻ ഗോ​ത്ര​ക്കാ​ര​നും എബ്രാ​യ​രിൽനിന്ന്‌ ജനിച്ച എബ്രാ​യ​നും’ ആയിരുന്ന ശൗലിന്‌ പൗലോസ്‌ എന്നൊരു റോമൻ പേരു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (ഫിലി 3:5) ശൗൽ ഒരു റോമൻ പൗരനാ​യി ജനിച്ച​തു​കൊണ്ട്‌ (പ്രവൃ 22:28) അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ജൂത മാതാ​പി​താ​ക്കൾ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ പോളസ്‌ അഥവാ പൗലോസ്‌ എന്ന റോമൻ പേരു​കൂ​ടെ നൽകി​യ​താ​യി​രി​ക്കണം. “ചെറിയ” എന്നാണ്‌ ആ പേരിന്റെ അർഥം. കുട്ടി​ക്കാ​ലം​മു​തലേ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ ഈ രണ്ടു പേരും ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ന്നു​വേണം കരുതാൻ. മാതാ​പി​താ​ക്കൾ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു ശൗൽ എന്ന പേര്‌ നൽകാൻ പല കാരണ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം: ബന്യാ​മീൻ ഗോ​ത്ര​ക്കാ​രു​ടെ ഇടയിൽ കാലങ്ങ​ളാ​യി വളരെ പ്രാധാ​ന്യ​മുള്ള ഒരു പേരാ​യി​രു​ന്നു ശൗൽ. കാരണം, മുഴു ഇസ്രാ​യേ​ലി​നെ​യും ഭരിച്ച ആദ്യത്തെ രാജാവ്‌ ബന്യാ​മീൻ ഗോ​ത്ര​ക്കാ​ര​നായ ശൗൽ ആയിരു​ന്നു. (1ശമു 9:2; 10:1; പ്രവൃ 13:21) ഇനി, ആ പേരിന്റെ അർഥം​വെ​ച്ചാ​യി​രി​ക്കാം മാതാ​പി​താ​ക്കൾ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ ആ പേര്‌ നൽകി​യത്‌. അതുമ​ല്ലെ​ങ്കിൽ, അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ അപ്പന്റെ പേര്‌ ശൗൽ എന്നായി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. മകന്‌ അപ്പന്റെ പേര്‌ നൽകുന്ന ഒരു രീതി അന്നുണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (ലൂക്ക 1:59 താരത​മ്യം ചെയ്യുക.) കാരണം എന്തുത​ന്നെ​യാ​യാ​ലും മറ്റു ജൂതന്മാ​രോ​ടൊ​പ്പ​മാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ ഒരു പരീശ​നാ​കാൻ പഠിക്കു​ക​യും ഒരു പരീശ​നാ​യി ജീവി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത കാലത്ത്‌, അദ്ദേഹം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നതു ശൗൽ എന്ന ഈ എബ്രാ​യ​പേ​രാ​യി​രി​ക്കാം. (പ്രവൃ 22:3) ഒരു ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​യാ​യി​ത്തീർന്ന്‌ ഒരു ദശാബ്ദ​ത്തി​ലേറെ കടന്നു​പോ​യി​ട്ടും സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഈ എബ്രാ​യ​പേ​രിൽത്ത​ന്നെ​യാണ്‌ അദ്ദേഹം പൊതു​വേ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌.—പ്രവൃ 11:25, 30; 12:25; 13:1, 2, 9.

കയ്യഫ: റോമാ​ക്കാർ നിയമിച്ച ഈ മഹാപു​രോ​ഹി​തൻ വിദഗ്‌ധ​നായ ഒരു നയത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നാ​യി​രു​ന്നു. അദ്ദേഹ​ത്തി​നു തൊട്ടു​മു​മ്പു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന മഹാപു​രോ​ഹി​ത​ന്മാ​രെ​ക്കാ​ളെ​ല്ലാം കൂടുതൽ കാലം അദ്ദേഹം ആ സ്ഥാനം വഹിച്ചു. എ.ഡി. 18-ഓടെ നിയമി​ത​നായ കയ്യഫ ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 36 വരെ ആ സ്ഥാനത്ത്‌ തുടർന്നു. യേശു​വി​നെ ചോദ്യം ചെയ്‌തിട്ട്‌ പീലാ​ത്തൊ​സി​നു കൈമാ​റി​യത്‌ അദ്ദേഹ​മാണ്‌. (മത്ത 26:3, 57; യോഹ 11:49; 18:13, 14, 24, 28) പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ ഇവിടെ മാത്ര​മാണ്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ പേര്‌ എടുത്തു​പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഈ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ മറ്റെല്ലാ​യി​ട​ത്തും അദ്ദേഹ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ “മഹാപു​രോ​ഹി​തൻ” എന്നു മാത്രമേ പറഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളൂ.—പ്രവൃ 5:17, 21, 27; 7:1; 9:1.

ശൗൽ: പ്രവൃ 7:58-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

മഹാപു​രോ​ഹി​തൻ: അതായത്‌, കയ്യഫ.—പ്രവൃ 4:6-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

യഹോ​വ​യു​ടെ മാർഗം: ഈ പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തോ​ടു സമാനാർഥ​മുള്ള ‘ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മാർഗം’ എന്നൊരു പദപ്ര​യോ​ഗം അടുത്ത വാക്യ​ത്തിൽ കാണാം. ക്രിസ്‌തീ​യ​മാർഗം എന്നത്‌ ഏകസത്യ​ദൈ​വ​മായ യഹോ​വ​യു​ടെ ആരാധ​ന​യെ​യും ദൈവ​പു​ത്ര​നായ യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വി​ലുള്ള വിശ്വാ​സ​ത്തെ​യും കേന്ദ്രീ​ക​രി​ച്ചുള്ള ഒരു ജീവി​ത​മാണ്‌. പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌തകം ക്രിസ്‌തീ​യ​ജീ​വി​തത്തെ “മാർഗം” എന്നു മാത്ര​വും വിളി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. (പ്രവൃ 19:9, 23; 22:4; 24:22; പ്രവൃ 9:2-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) “യഹോ​വ​യു​ടെ മാർഗം” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം സുവി​ശേ​ഷ​വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ളിൽ നാലു പ്രാവ​ശ്യം കാണുന്നു. അവി​ടെ​യെ​ല്ലാം അത്‌ യശ 40:3-ൽനിന്നുള്ള ഉദ്ധരണി​യു​ടെ ഭാഗമാണ്‌. (മത്ത 3:3; മർ 1:3; ലൂക്ക 3:4; യോഹ 1:23 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.) യശ 40:3-ന്റെ മൂല എബ്രാ​യ​പാ​ഠ​ത്തിൽ ദൈവ​നാ​മം (ചതുര​ക്ഷരി) കാണാം. “യഹോ​വ​യു​ടെ വഴി (അഥവാ “മാർഗം”)” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം ന്യായ 2:22; യിര 5:4, 5 എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളി​ലും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌.—പ്രവൃ 19:23-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും അനു. സി-യും കാണുക.

മാർഗം: പ്രവൃ 9:2-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പിൽ കാണു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ‘മാർഗം’ എന്നത്‌ ആദ്യകാല ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭയെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. യഥാർഥ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ത്വ​മെ​ന്നത്‌, ഔപചാ​രി​ക​മായ കുറെ ആരാധ​നാ​രീ​തി​ക​ളോ പുറമേ കാണുന്ന എന്തെങ്കി​ലും കാര്യ​ങ്ങ​ളോ അല്ല. പകരം അത്‌ ഒരു ജീവി​ത​രീ​തി​യാണ്‌—ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ആരാധ​ന​യു​മാ​യി ഇഴുകി​ച്ചേർന്നി​രി​ക്കുന്ന, ദൈവാ​ത്മാ​വി​നാൽ നയിക്ക​പ്പെ​ടുന്ന ഒരു ജീവിതം. (യോഹ 4:23, 24) സുറി​യാ​നി പ്‌ശീ​ത്താ​യിൽ ഇവിടെ കാണു​ന്നതു “ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മാർഗം” എന്നാണ്‌. ക്ലെമന്റ്‌ പരിഷ്‌ക​രിച്ച ലാറ്റിൻ വൾഗേ​റ്റിൽ “കർത്താ​വി​ന്റെ മാർഗം” എന്നും കാണുന്നു. ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ ചില എബ്രാ​യ​പ​രി​ഭാ​ഷ​ക​ളിൽ (അനു. സി4-ൽ J^{17, 18} എന്നു സൂചി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.) ഇവിടെ ദൈവ​നാ​മം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. “യഹോ​വ​യു​ടെ മാർഗം” എന്നാണ്‌ അവയിൽ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.

മാർഗം: പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ കാണുന്ന ഒരു പദപ്ര​യോ​ഗം. ഒരു ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​യാ​യുള്ള ജീവി​ത​ത്തെ​യും ആദ്യകാല ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​യെ​യും കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ഇത്‌ ഈ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഈ പദപ്ര​യോ​ഗം വന്നിരി​ക്കു​ന്നത്‌, “ഞാൻത​ന്നെ​യാ​ണു വഴി (അഥവാ “മാർഗം”)” എന്ന യോഹ 14:6-ലെ യേശു​വി​ന്റെ വാക്കു​ക​ളിൽനി​ന്നാ​യി​രി​ക്കാം. യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​ക​ളാ​യവർ യേശു​വി​ന്റേ​തു​പോ​ലുള്ള ഒരു ജീവി​ത​രീ​തി പിന്തു​ടർന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ അവരെ ‘മാർഗ​ക്കാർ’ എന്നു വിളി​ച്ചത്‌. (പ്രവൃ 19:9) യേശു​വി​ന്റെ ജീവി​ത​ത്തിൽ മുഖ്യ​സ്ഥാ​നം ഏകസത്യ​ദൈ​വ​മായ യഹോ​വയെ ആരാധി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി​രു​ന്നു. ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളാ​കട്ടെ അതോ​ടൊ​പ്പം യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വി​ലുള്ള വിശ്വാ​സ​ത്തി​നും ജീവി​ത​ത്തിൽ പ്രധാ​ന​സ്ഥാ​നം നൽകുന്നു. ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 44-നു ശേഷം സിറി​യ​യി​ലെ അന്ത്യോ​ക്യ​യിൽവെ​ച്ചാ​ണു യേശു​വി​ന്റെ ശിഷ്യ​ന്മാ​രെ ‘ദൈവ​ഹി​ത​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ ആദ്യമാ​യി ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ എന്നു വിളി​ച്ചത്‌.’ (പ്രവൃ 11:26) എന്നാൽ ആ പേര്‌ ലഭിച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞും ലൂക്കോസ്‌ ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭയെ ‘ഈ മാർഗം’ എന്നു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കാണാം.—പ്രവൃ 19:23; 22:4; 24:22; പ്രവൃ 18:25; 19:23 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

ദമസ്‌കൊസ്‌: ഇന്ന്‌ ഈ നഗരം സ്ഥിതി ചെയ്യു​ന്നത്‌ ആധുനിക സിറി​യ​യി​ലാണ്‌. സ്ഥാപി​ത​മായ സമയം​മു​തൽ എന്നും ആൾപ്പാർപ്പു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന അതിപു​രാ​ത​ന​മായ നഗരങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാണ്‌ ഇത്‌. ഗോ​ത്ര​പി​താ​വായ അബ്രാ​ഹാം തെക്ക്‌ കനാനി​ലേക്കു പോകുന്ന വഴി ഈ നഗരത്തി​ലൂ​ടെ​യോ അതിന്‌ അടുത്തു​കൂ​ടെ​യോ കടന്നു​പോ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​കാം. അബ്രാ​ഹാം തന്റെ ദാസനാ​യി തിര​ഞ്ഞെ​ടുത്ത എലീയേസെർ ‘ദമസ്‌കൊ​സു​കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു.’ (ഉൽ 15:2) പിന്നെ ഏതാണ്ട്‌ ആയിരം വർഷത്തി​നു ശേഷമാ​ണു ദമസ്‌കൊ​സി​ന്റെ പേര്‌ ബൈബിൾരേ​ഖ​ക​ളിൽ വീണ്ടും കാണു​ന്നത്‌. (പദാവ​ലി​യിൽ “അരാം; അരാമ്യർ” കാണുക.) സിറി​യ​ക്കാ​രും (അരാമ്യർ) ഇസ്രാ​യേ​ല്യ​രും തമ്മിലുള്ള ഒരു യുദ്ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള​താണ്‌ ആ ഭാഗം. അതോടെ ആ രണ്ടു രാഷ്‌ട്രങ്ങളും ശത്രു​ക്ക​ളാ​യി മാറു​ക​യും ചെയ്‌തു. (1രാജ 11:23-25) ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ റോമൻ സംസ്ഥാ​ന​മായ സിറി​യ​യു​ടെ ഭാഗമാ​യി​രു​ന്നു ദമസ്‌കൊസ്‌. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ആ സമയത്ത്‌ അവിടെ ഏതാണ്ട്‌ 20,000 ജൂതന്മാ​രും അനേകം സിന​ഗോ​ഗു​ക​ളും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ആ നഗരം അന്നത്തെ പ്രധാന സഞ്ചാര​പാ​ത​ക​ളു​ടെ ഒരു സംഗമ​സ്ഥാ​ന​മാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ ക്രിസ്‌തീ​യോ​പ​ദേ​ശങ്ങൾ അവി​ടെ​നിന്ന്‌ എളുപ്പ​ത്തിൽ മറ്റു സ്ഥലങ്ങളി​ലേക്കു വ്യാപി​ക്കു​മെന്നു ശൗൽ ഭയന്നു​കാ​ണും. ദമസ്‌കൊ​സി​ലെ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കളെ ശൗൽ പ്രത്യേ​കം നോട്ട​മി​ടാ​നുള്ള കാരണ​വും അതായി​രി​ക്കാം.

കത്തുകൾ: ഒരു അപരി​ചി​തനെ പരിച​യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നും അയാൾ ആരാ​ണെ​ന്നോ അയാളു​ടെ അധികാ​രം എന്താ​ണെ​ന്നോ സാക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നും എ.ഡി. ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ ആളുകൾ ആശ്രയ​യോ​ഗ്യ​മായ ഉറവിൽനി​ന്നുള്ള കത്തുകൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു. (റോമ 16:1; 2കൊ 3:1-3) ഈ ആശയവി​നി​മ​യ​രീ​തി​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ റോമി​ലുള്ള ജൂതന്മാർ പരാമർശി​ച്ച​താ​യി രേഖയുണ്ട്‌. (പ്രവൃ 28:21) ദമസ്‌കൊ​സി​ലെ സിന​ഗോ​ഗു​ക​ളി​ലേക്കു കത്തുകൾ തന്നയയ്‌ക്കാൻ ശൗൽ മഹാപു​രോ​ഹി​ത​നോട്‌ അപേക്ഷി​ക്കു​ന്ന​താ​യി ഈ വാക്യ​ത്തിൽ കാണാം. ആ നഗരത്തി​ലെ ജൂത​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കളെ ഉപദ്ര​വി​ക്കാൻ തന്നെ അധികാ​ര​പ്പെ​ടു​ത്തുന്ന കത്തുക​ളാ​ണു ശൗൽ ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ടത്‌. (പ്രവൃ 9:1, 2) ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾക്കെ​തി​രെ​യുള്ള പോരാ​ട്ട​ത്തിൽ ദമസ്‌കൊ​സി​ലെ സിന​ഗോ​ഗു​ക​ളും ശൗലി​നോ​ടു സഹകരി​ക്ക​ണ​മെന്ന നിർദേ​ശ​മാ​യി​രി​ക്കാം ആ കത്തുക​ളി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നത്‌.

ശബ്ദം കേട്ടില്ല: അഥവാ “വാക്കുകൾ മനസ്സി​ലാ​യില്ല.” ദമസ്‌കൊ​സി​ലേ​ക്കുള്ള വഴിയിൽവെച്ച്‌ പൗലോ​സി​നു​ണ്ടായ അനുഭ​വ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പ്രവൃ 9:3-9-ൽ ലൂക്കോസ്‌ വിവരി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. പൗലോ​സി​ന്റെ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നവർ ‘ശബ്ദം കേട്ടു’ എന്നാണ്‌ അവിടെ പറയു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും ഈ വാക്യ​ത്തിൽ പറയു​ന്നത്‌ അവർ “ശബ്ദം കേട്ടില്ല” എന്നാണ്‌. ഇങ്ങനെ​യൊ​രു വ്യത്യാ​സ​ത്തി​ന്റെ കാരണ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പ്രവൃ 9:7-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പിൽ വിശദീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. അവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, പൗലോ​സി​ന്റെ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നവർ എന്തോ ഒരു “ശബ്ദം കേട്ടെ​ങ്കി​ലും” അവർക്ക്‌ അതിലെ വാക്കുകൾ മനസ്സി​ലാ​യി​ക്കാ​ണില്ല. അതായത്‌, പൗലോസ്‌ കേട്ടതു​പോ​ലെയല്ല അവർ ആ ശബ്ദം കേട്ടത്‌. പ്രവൃ 22:7-ൽ “കേട്ടു” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സന്ദർഭം നോക്കി​യാൽ ഇക്കാര്യം വ്യക്തമാ​കും. അവിടെ, താൻ “ഒരു ശബ്ദം . . . കേട്ടു” എന്നു പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞത്‌ അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ ആ വാക്കുകൾ കേൾക്കാൻ മാത്രമല്ല മനസ്സി​ലാ​ക്കാ​നും കഴിഞ്ഞു എന്ന അർഥത്തി​ലാണ്‌. എന്നാൽ പൗലോ​സി​നോ​ടൊ​പ്പം യാത്ര ചെയ്‌തി​രു​ന്ന​വർക്ക്‌ അദ്ദേഹ​ത്തോ​ടു പറഞ്ഞത്‌ എന്താ​ണെന്നു മനസ്സി​ലാ​യി​ക്കാ​ണില്ല. ഒരുപക്ഷേ വാക്കുകൾ വ്യക്തമാ​കാ​തി​രു​ന്ന​താ​യി​രി​ക്കാം അതിന്റെ കാരണം. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഈ അർഥത്തി​ലാണ്‌ അവർ “ശബ്ദം കേട്ടില്ല” എന്ന്‌ ഇവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.—‘കേൾക്കുക’ എന്നതിന്‌ ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ‘ഗ്രഹി​ക്കുക,’ ‘മനസ്സി​ലാ​ക്കുക’ എന്നൊക്കെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന മർ 4:33; 1കൊ 14:2 എന്നിവ താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

ശബ്ദം കേട്ടെ​ങ്കി​ലും: ദമസ്‌കൊ​സി​ലേ​ക്കുള്ള വഴിയിൽവെച്ച്‌ തനിക്കു​ണ്ടായ ഈ അനുഭ​വ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പൗലോ​സു​തന്നെ പ്രവൃ 22:6-11-ൽ വിവരി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. പൗലോ​സി​ന്റെ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നവർ “ശബ്ദം കേട്ടില്ല” എന്നാണ്‌ അവിടെ പറയു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും ഇവിടെ പറയു​ന്നത്‌ അവർ ‘ആ ശബ്ദം കേട്ടു’ എന്നാണ്‌. രണ്ടു വിവര​ണ​ത്തി​ലും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഒന്നാ​ണെ​ങ്കി​ലും അതിന്റെ വ്യാക​ര​ണ​രൂ​പം രണ്ടിട​ത്തും രണ്ടാണ്‌. ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഫൊണേ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​നു വെറു​മൊ​രു ശബ്ദം കേൾക്കു​ന്ന​തി​നെ​യും വാക്കുകൾ വ്യക്തമാ​യി കേൾക്കു​ന്ന​തി​നെ​യും കുറി​ക്കാ​നാ​കും. ഈ വാക്യ​ത്തി​ലെ വ്യാക​ര​ണ​രൂ​പം​വെച്ച്‌ ആ പദത്തിന്‌ വെറു​മൊ​രു ശബ്ദം കേൾക്കുക എന്നാണ്‌ അർഥം. (എന്നാൽ പ്രവൃ 22:9-ൽ ആ പദത്തിന്റെ വ്യാക​ര​ണ​രൂ​പം മറ്റൊ​ന്നാണ്‌. “സംസാ​രി​ച്ച​യാ​ളു​ടെ വാക്കുകൾ വ്യക്തമാ​യി കേട്ടില്ല” എന്നൊരു അർഥമാണ്‌ അവിടെ ആ പദത്തി​നു​ള്ളത്‌.) അതു​കൊണ്ട്‌ പൗലോ​സി​ന്റെ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നവർ എന്തോ ഒരു ശബ്ദം കേട്ടെ​ങ്കി​ലും അവർക്ക്‌ അതിലെ വാക്കുകൾ വ്യക്തമാ​കാ​ഞ്ഞ​തു​കൊണ്ട്‌ അതു മനസ്സി​ലാ​യി​ക്കാ​ണില്ല. ചുരു​ക്ക​ത്തിൽ, പൗലോസ്‌ കേട്ടതു​പോ​ലെയല്ല അവർ ആ ശബ്ദം കേട്ടത്‌.—പ്രവൃ 26:14; പ്രവൃ 22:9-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

നേർവീ​ഥി എന്ന തെരുവ്‌: ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ പേര്‌ എടുത്തു​പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന ഒരേ ഒരു തെരുവ്‌ ഇതാണ്‌. എ.ഡി. ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ ദമസ്‌കൊസ്‌ നഗരത്തി​നു നെടു​കെ​യും കുറു​കെ​യും ധാരാളം പാതക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും നഗരത്തി​ലെ ഏറ്റവും പ്രധാ​ന​പാത ഇതായി​രു​ന്നെന്നു കരുത​പ്പെ​ടു​ന്നു. നഗരത്തി​ന്റെ കിഴക്കേ അറ്റംമു​തൽ പടിഞ്ഞാ​റേ അറ്റംവരെ നീണ്ടു​കി​ടന്ന ഈ പാതയ്‌ക്ക്‌ ഏതാണ്ട്‌ 1.5 കി.മീ. നീളവും 26 മീ. (85 അടി) വീതി​യും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ഈ പാതയിൽ കാൽന​ട​യാ​ത്ര​ക്കാർക്കു​വേണ്ടി പ്രത്യേ​ക​മാ​യൊ​രു ഭാഗവും വേർതി​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. നടപ്പാ​ത​യു​ടെ വശങ്ങളിൽ തൂണു​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​താ​യും പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ആ പഴയ റോമൻ നഗരത്തി​ന്റെ കുറച്ച്‌ ഭാഗങ്ങളേ ഇപ്പോൾ അവശേ​ഷി​ക്കു​ന്നു​ള്ളൂ എങ്കിലും പണ്ടത്തെ നേർവീ​ഥി (അഥവാ റോമൻ വിയാ റെക്‌റ്റാ) കടന്നു​പോ​യി​രുന്ന അതേ സ്ഥലങ്ങളി​ലൂ​ടെ പോകുന്ന ഒരു പ്രധാ​ന​പാത ഇന്നും അവി​ടെ​യുണ്ട്‌.

ഒരു ദർശന​ത്തിൽ: പല പുരാതന കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളി​ലും ഈ വാക്കുകൾ കാണു​ന്നുണ്ട്‌.

അറസ്റ്റു ചെയ്യാൻ: അഥവാ “തടവി​ലാ​ക്കാൻ.” അക്ഷ. “ബന്ധിക്കാൻ; ബന്ധനത്തി​ലാ​ക്കാൻ.” തടവറ​യിൽ ബന്ധനത്തി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌ ഇവിടെ പറയു​ന്നത്‌.—കൊലോ 4:3 താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

ഇസ്രാ​യേൽമക്കൾ: അഥവാ “ഇസ്രാ​യേൽജനം; ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ.”—പദാവ​ലി​യിൽ “ഇസ്രാ​യേൽ” കാണുക.

വലിയ കൊട്ടകൾ: അഥവാ “ഭക്ഷണ​ക്കൊ​ട്ടകൾ.” മുമ്പ്‌ ഒരിക്കൽ ഏകദേശം 5,000 പേർക്കു യേശു ഭക്ഷണം കൊടു​ത്ത​പ്പോൾ ഉപയോ​ഗിച്ച കൊട്ട​ക​ളെ​ക്കാൾ വലുപ്പ​മുള്ള ഒരുതരം കൊട്ട​യെ​യാ​ണു സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സ്‌ഫു​റീസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. (മത്ത 14:20­-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ദമസ്‌കൊസ്‌ നഗരമ​തി​ലി​ന്റെ കിളി​വാ​തി​ലി​ലൂ​ടെ പൗലോ​സി​നെ താഴേക്ക്‌ ഇറക്കി​യ​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നി​ടത്ത്‌ ‘കൊട്ട’ എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തും ഇതേ ഗ്രീക്കു​പ​ദം​ത​ന്നെ​യാണ്‌.​—പ്രവൃ 9:25.

ഒരു കൊട്ട: ലൂക്കോസ്‌ ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സ്‌ഫു​റീസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം മത്തായി​യു​ടെ​യും മർക്കോ​സി​ന്റെ​യും സുവി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലും കാണാം. യേശു 4,000 പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ പോഷി​പ്പി​ച്ച​പ്പോൾ മിച്ചം വന്നതു ശേഖരിച്ച ഏഴു കൊട്ട​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയു​ന്നി​ട​ത്താണ്‌ അവർ ആ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. (മത്ത 15:37-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ഈ പദം കുറി​ക്കു​ന്നതു വലിയ കൊട്ട​യെ​യാണ്‌. എന്നാൽ താൻ രക്ഷപ്പെ​ട്ട​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കൊരി​ന്തി​ലെ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളോ​ടു വിവരി​ച്ച​പ്പോൾ പൗലോസ്‌ അപ്പോ​സ്‌തലൻ ഉപയോ​ഗി​ച്ചതു സർഗാനെ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാണ്‌. ആ പദം കുറി​ക്കു​ന്നതു കയറോ കമ്പുക​ളോ ‘നെയ്‌തു​ണ്ടാ​ക്കിയ കൊട്ട​യെ​യാണ്‌.’ എങ്കിലും ഈ രണ്ടു ഗ്രീക്കു​പ​ദ​വും വലിയ കൊട്ട​യെ​ത്ത​ന്നെ​യാണ്‌ അർഥമാ​ക്കു​ന്നത്‌.—2കൊ 11:32, 33, അടിക്കു​റിപ്പ്‌.

യേശു ഞങ്ങൾക്കി​ട​യിൽ പ്രവർത്തി​ച്ചു: അക്ഷ. “ഞങ്ങൾക്കി​ട​യിൽ പോകു​ക​യും വരുക​യും ചെയ്‌തു.” ഇതൊരു സെമി​റ്റിക്ക്‌ ഭാഷാ​ശൈ​ലി​യാണ്‌. മറ്റ്‌ ആളുക​ളോ​ടൊ​പ്പം അനുദി​ന​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഓരോ​രോ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഏർപ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നെ​യാണ്‌ ഇതു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. “ഞങ്ങൾക്കി​ട​യിൽ താമസി​ച്ചു” എന്നും ഇതു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താം.—ആവ 28:6, 19; സങ്ക 121:8, അടിക്കു​റിപ്പ്‌ എന്നിവ താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

യഥേഷ്ടം സഞ്ചരിച്ചു: അഥവാ “സ്വച്ഛമായ ജീവിതം നയിച്ചു.” അക്ഷ. “പോകു​ക​യും വരുക​യും ചെയ്‌തു.” ഈ പദപ്ര​യോ​ഗം ഒരു സെമി​റ്റിക്ക്‌ ഭാഷാ​ശൈ​ലി​യിൽനിന്ന്‌ വന്നതാണ്‌. ജീവിതം തടസ്സങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ മുന്നോ​ട്ടു പോകു​ന്ന​തി​നെ കുറി​ക്കാ​നും യാതൊ​രു തടസ്സവും കൂടാതെ മറ്റുള്ള​വ​രു​മാ​യി ഇടപഴ​കു​ന്ന​തി​നെ കുറി​ക്കാ​നും ഈ പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​നാ​കും.—ആവ 28:6, 19; സങ്ക 121:8, അടിക്കു​റിപ്പ്‌ എന്നിവ താരത​മ്യം ചെയ്യുക; പ്രവൃ 1:21-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കുന്ന ജൂതന്മാർ: ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഹെല്ലനി​സ്റ്റിസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഗ്രീക്കു​കാ​രോ ജൂതന്മാ​രോ രചിച്ച ഗ്രീക്ക്‌ സാഹി​ത്യ​കൃ​തി​ക​ളി​ലൊ​ന്നും കാണു​ന്നില്ല. പക്ഷേ ഈ പദത്തെ “ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കുന്ന ജൂതന്മാർ” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​നെ വാക്യ​സ​ന്ദർഭ​വും പല നിഘണ്ടു​ക്ക​ളും അനുകൂ​ലി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. അക്കാലത്ത്‌ യരുശ​ലേ​മി​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​ക്കാർ ഉൾപ്പെ​ടെ​യുള്ള ക്രിസ്‌തു​ശി​ഷ്യ​ന്മാ​രെ​ല്ലാം ജൂതവം​ശ​ജ​രോ ജൂതമ​ത​ത്തി​ലേക്കു പരിവർത്തനം ചെയ്‌ത​വ​രോ ആയിരു​ന്നു. (പ്രവൃ 10:28, 35, 44-48) ജൂതന്മാ​രിൽത്തന്നെ ‘എബ്രായ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രിൽനിന്ന്‌’ (അക്ഷ. “എബ്രായർ;” എബ്ര​യോസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ ബഹുവ​ച​ന​രൂ​പം.) ‘ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കു​ന്ന​വരെ’ വേർതി​രി​ച്ചു​കാ​ണി​ക്കാ​നാ​ണു ഹെല്ലനി​സ്റ്റിസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു ശ്രദ്ധി​ക്കുക. അതു​കൊണ്ട്‌ ആ ഗ്രീക്കു​പദം കുറി​ക്കു​ന്നത്‌, പരസ്‌പരം ഗ്രീക്ക്‌ ഭാഷ സംസാ​രി​ച്ചി​രുന്ന ജൂതന്മാ​രെ​യാണ്‌. റോമൻ സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ വിവി​ധ​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌, ഒരുപക്ഷേ ദക്കപ്പൊ​ലി ഉൾപ്പെ​ടെ​യുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽനിന്ന്‌, യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു വന്നവരാ​യി​രു​ന്നു അവർ. എന്നാൽ എബ്രായ ഭാഷ സംസാ​രി​ച്ചി​രുന്ന മിക്ക ജൂതന്മാ​രും സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ യഹൂദ്യ​യിൽനി​ന്നോ ഗലീല​യിൽനി​ന്നോ ഉള്ളവരാ​യി​രു​ന്നു. ജൂത​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​ക​ളായ ഈ രണ്ടു കൂട്ടരു​ടെ​യും സാംസ്‌കാ​രി​ക​പ​ശ്ചാ​ത്തലം കുറെ​യൊ​ക്കെ വ്യത്യ​സ്‌ത​മാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കണം.—പ്രവൃ 9:29-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​ക്കാ​രായ ജൂതന്മാർ: ഇവിടെ കാണുന്ന ഗ്രീക്ക്‌ പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ അക്ഷരാർഥം “ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​ക്കാർ” എന്നു മാത്ര​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും സർവസാ​ധ്യ​ത​യു​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഈ വാക്യ​ത്തിൽ അതു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌ ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​ക്കാ​രിൽത്ത​ന്നെ​യുള്ള ജൂതവം​ശ​ജ​രെ​യാണ്‌. റോമൻ സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ വിവി​ധ​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു വന്നവരാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം അവർ. പ്രവൃ 6:1-ൽ ഈ പദം ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കളെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും ഇവിടെ പ്രവൃ 9:29-ൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​ക്കാ​രായ ജൂതന്മാർ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ള​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെന്നു സന്ദർഭം വ്യക്തമാ​ക്കു​ന്നു. ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​ക്കാ​രായ അനേകം ജൂതന്മാർ യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു വന്നിരു​ന്നെന്ന വസ്‌തു​തയെ യരുശ​ലേ​മി​ലെ ഓഫേൽ കുന്നിൽനിന്ന്‌ കണ്ടെടുത്ത തിയോ​ഡോ​ട്ടസ്‌ ലിഖിതം ശരി​വെ​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌.—പ്രവൃ 6:1-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

യഹോ​വ​യു​ടെ വഴിയിൽ: അഥവാ “യഹോ​വ​യോ​ടുള്ള ഭയത്തിൽ.” “ഭയം” എന്നതിന്റെ എബ്രാ​യ​പ​ദ​വും എബ്രാ​യ​ച​തു​ര​ക്ഷ​രി​യും (ദൈവ​നാ​മത്തെ പ്രതി​നി​ധാ​നം ചെയ്യുന്നു.) ചേർന്ന “യഹോ​വ​യോ​ടുള്ള ഭയത്തിൽ” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ പലയി​ട​ത്തും കാണാം. (2ദിന 19:7, 9; സങ്ക 19:9; 111:10; സുഭ 2:5; 8:13; 9:10; 10:27; 19:23; യശ 11:2, 3 എന്നിവ ചില ഉദാഹ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാണ്‌.) അതേസ​മയം “കർത്താ​വി​നോ​ടുള്ള ഭയത്തിൽ” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗം എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ എവി​ടെ​യും കാണു​ന്നു​മില്ല. ഇപ്പോ​ഴുള്ള മിക്ക ഗ്രീക്കു കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളി​ലും ഇവിടെ “കർത്താ​വി​നോ​ടുള്ള ഭയത്തിൽ” എന്നാണു കാണു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും പുതിയ ലോക ഭാഷാ​ന്തരം “കർത്താവ്‌” എന്നതിനു പകരം “യഹോവ” എന്ന്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ കാരണങ്ങൾ അനു. സി-യിൽ വിശദ​മാ​യി വിവരി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌.

തബീഥ: തബീഥ എന്ന അരമാ​യ​പേ​രി​ന്റെ അർഥം “ഗസൽമാൻ” എന്നാണ്‌. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ സെവീയാ എന്ന എബ്രാ​യ​പ​ദ​ത്തോ​ടു തത്തുല്യ​മായ ഒരു പേരാണ്‌ ഇത്‌. “പെൺ ഗസൽമാൻ” എന്നാണ്‌ സെവീ​യാ​യു​ടെ അർഥം. (ഉത്ത 4:5; 7:3) ഡോർക്കസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പേ​രി​ന്റെ അർഥവും “ഗസൽമാൻ” എന്നുത​ന്നെ​യാണ്‌. യോപ്പ ഒരു തുറമു​ഖ​ന​ഗ​ര​മാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അവിടെ ജൂതന്മാ​രും ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ട​വ​രും താമസി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഓരോ ഭാഷക്കാ​രും തബീഥയെ തങ്ങളുടെ ഭാഷയി​ലുള്ള പേര്‌ വിളി​ച്ചി​രി​ക്കാം എന്നതു​കൊണ്ട്‌ തബീഥ ഈ രണ്ടു പേരി​ലും അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കാൻ സാധ്യ​ത​യുണ്ട്‌. അതല്ലെ​ങ്കിൽ ജനതക​ളിൽപ്പെട്ട വായന​ക്കാർക്കു​വേണ്ടി ലൂക്കോസ്‌ ഈ പേര്‌ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തു​മാ​കാം.

കുപ്പാ​യങ്ങൾ: അഥവാ “പുറങ്കു​പ്പാ​യങ്ങൾ.” ഗ്രീക്കു​പാ​ഠ​ത്തിൽ ഇവിടെ ഹിമാ​റ്റി​യോൺ എന്നു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ അയഞ്ഞ ഒരു പുറങ്കു​പ്പാ​യ​ത്തെ​യാ​യി​രി​ക്കാം. എന്നാൽ മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നതു ദീർഘ​ച​തു​രാ​കൃ​തി​യി​ലുള്ള ഒരു തുണിയെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌.

തബീഥേ, എഴു​ന്നേൽക്ക്‌: യേശു യായീ​റൊ​സി​ന്റെ മകളെ ഉയിർപ്പി​ച്ച​പ്പോൾ ചെയ്‌ത​തു​പോ​ലുള്ള കാര്യ​ങ്ങ​ളാ​ണു പത്രോ​സും ഇവിടെ ചെയ്യു​ന്നത്‌. (മർ 5:38-42; ലൂക്ക 8:51-55) ബൈബിൾരേ​ഖ​യ​നു​സ​രിച്ച്‌, ഒരു അപ്പോ​സ്‌തലൻ ഉയിർപ്പി​ക്കുന്ന ആദ്യത്തെ ആളാണ്‌ ഇത്‌. ആ സംഭവ​ത്തോ​ടെ യോപ്പ​യിൽ അനേകം ആളുകൾ വിശ്വാ​സി​ക​ളാ​യി​ത്തീർന്നു.—പ്രവൃ 9:39-42.

ശിമോൻ എന്ന തോൽപ്പ​ണി​ക്കാ​രൻ: തോൽപ്പ​ണി​ക്കാ​രന്റെ ജോലി​യിൽ പല കാര്യങ്ങൾ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ആദ്യം അയാൾ ചുണ്ണാ​മ്പു​ലാ​യനി ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ മൃഗ​ത്തോ​ലിൽനിന്ന്‌ രോമ​വും മാംസ​ത്തി​ന്റെ​യോ കൊഴു​പ്പി​ന്റെ​യോ അവശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളും നീക്കം​ചെ​യ്യും. എന്നിട്ട്‌ വീര്യം കൂടിയ ഒരു ദ്രാവകം ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ തോൽ സംസ്‌ക​രി​ച്ചി​ട്ടാ​ണു തുകലു​ത്‌പ​ന്നങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കി​യി​രു​ന്നത്‌. ഇത്തരത്തിൽ മൃഗ​ത്തോൽ സംസ്‌ക​രി​ക്കു​മ്പോൾ വല്ലാത്ത ദുർഗന്ധം ഉണ്ടാകും. ഈ പ്രക്രി​യ​യ്‌ക്കു ധാരാളം വെള്ളവും ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ അതു​കൊ​ണ്ടാ​ണു ശിമോൻ കടൽത്തീ​രത്ത്‌ താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. യോപ്പ​യു​ടെ തിരക്കു​ക​ളിൽനി​ന്നെ​ല്ലാം അല്‌പം മാറി​യുള്ള ഒരു സ്ഥലമാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം അത്‌. മൃഗങ്ങ​ളു​ടെ ജഡവു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട ജോലി​കൾ ചെയ്‌തി​രു​ന്നവർ മോശ​യു​ടെ നിയമ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ ആചാര​പ​ര​മാ​യി അശുദ്ധ​രാ​യി​രു​ന്നു. (ലേവ 5:2; 11:39) അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ പല ജൂതന്മാ​രും തോൽപ്പ​ണി​ക്കാ​രെ അവജ്ഞ​യോ​ടെ​യാ​ണു കണ്ടിരു​ന്നത്‌. അവരു​ടെ​കൂ​ടെ താമസി​ക്കാ​നും പൊതു​വേ ജൂതന്മാർക്കു മടിയാ​യി​രു​ന്നു. വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ മൃഗങ്ങ​ളു​ടെ വിസർജ്യം ശേഖരി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ താഴ്‌ന്ന ജോലി​യാ​യി​ട്ടാ​ണു പിൽക്കാ​ലത്ത്‌ താൽമൂദ്‌ തോൽപ്പ​ണി​യെ വിശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചത്‌. എന്നാൽ പത്രോസ്‌ അത്തരം മുൻവി​ധി​യൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ ശിമോ​ന്റെ​കൂ​ടെ താമസി​ച്ചു. പത്രോ​സി​ന്റെ ഈ വിശാ​ല​മ​ന​സ്‌കത അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ അടുത്ത​താ​യി ലഭിക്കാ​നി​രുന്ന നിയമ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കുള്ള ഒരു ചുവടു​വെ​പ്പാ​യി​രു​ന്നെന്നു പറയാം. കാരണം ജൂതന​ല്ലാത്ത ഒരാളെ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ വീട്ടിൽച്ചെന്ന്‌ കാണുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നു ആ നിയമനം. ‘തോൽപ്പ​ണി​ക്കാ​രൻ’ എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പദം (ബുർസെ​യൂസ്‌) ശിമോ​ന്റെ വിളി​പ്പേ​രാ​യി​രു​ന്നെ​ന്നും ചില പണ്ഡിത​ന്മാർ കരുതു​ന്നു.

തോൽപ്പ​ണി​ക്കാ​ര​നായ ശിമോൻ: പ്രവൃ 10:6-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.