ഞാൻ ജീവി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ളത്‌: അഥവാ “ഞാൻ പെരു​മാ​റി​യി​ട്ടു​ള്ളത്‌.” ഇവിടെ കാണുന്ന പൊളി​റ്റ്യു​ഓ​മായ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​ക്രി​യ​യു​ടെ രൂപത്തെ “ഒരു പൗര​നെ​പ്പോ​ലെ പെരു​മാ​റുക” (രാജ്യ​വ​രി​മധ്യ ഭാഷാ​ന്തരം) എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താം. സ്വന്തം രാജ്യത്തെ നിയമങ്ങൾ അനുസ​രി​ക്കുന്ന ഉത്തമപൗ​ര​നെന്ന നിലയിൽ താൻ ഇതുവരെ വളരെ നന്നായി​ട്ടാ​ണു പെരു​മാ​റി​യി​ട്ടു​ള്ള​തെന്നു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പൗലോസ്‌. റോമൻ പൗരത്വ​ത്തി​നു പൊതു​വേ വലിയ വില കല്‌പി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും ആ പൗരത്വ​മു​ള്ള​വർക്കു ചില പ്രത്യേക ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​ങ്ങ​ളും ആനുകൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളും ലഭിച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും റോമൻ പൗരന്മാർ സാധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ രാജ്യത്തെ കാര്യ​ങ്ങ​ളിൽ സജീവ​മാ​യി ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. (പ്രവൃ 22:25-30) എന്നാൽ പൗലോസ്‌ ഇവിടെ തന്റെ ‘ജീവി​ത​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌’ പറഞ്ഞ​പ്പോൾ ദൈവ​മു​മ്പാ​കെ എന്ന പദംകൂ​ടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചത്‌, താൻ ഒരു റോമൻ പൗരൻ എന്നതി​ലു​പരി ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ ഒരു പൗരനാ​ണെന്നു സൂചി​പ്പി​ക്കാ​നാ​യി​രി​ക്കാം.—ഫിലി 3:20; ഇതേ ക്രിയാ​രൂ​പം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഫിലി 1:27, അടിക്കു​റിപ്പ്‌ താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

പരീശ​ഗ​ണ​ത്തിൽനിന്ന്‌ . . . ചിലർ: എന്തോ കാരണ​ത്താൽ, ഈ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ അപ്പോ​ഴും അവരുടെ പരീശ​പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ന്റെ പേരി​ലാണ്‌ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​തെന്നു തോന്നു​ന്നു.—പ്രവൃ 23:6-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ഞാൻ ഒരു പരീശ​നാണ്‌: അവിടെ കൂടി​യി​രുന്ന ചിലർക്കു പൗലോ​സി​നെ പരിച​യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (പ്രവൃ 22:5) താൻ പരീശ​കു​ടും​ബ​ത്തിൽ ജനിച്ച​വ​നാണ്‌ എന്നു പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞത്‌, താനും മുമ്പ്‌ അവരെ​പ്പോ​ലെ ഒരു പരീശ​നാ​യി​രു​ന്നെന്നു സൂചി​പ്പി​ക്കാൻവേ​ണ്ടി​യാ​ണെന്ന്‌ അവർക്കു മനസ്സി​ലാ​യി​ക്കാ​ണും. എന്തായാ​ലും താൻ ഇപ്പോ​ഴും ഒരു പരീശ​നാ​ണെന്നു തെറ്റി​ദ്ധ​രി​പ്പി​ക്കാൻ പൗലോ​സിന്‌ ഉദ്ദേശ്യ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെന്ന്‌ അവർക്ക്‌ ഉറപ്പാ​യും മനസ്സി​ലാ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​കും. കാരണം പൗലോസ്‌ ഇതിനകം തീക്ഷ്‌ണ​ത​യുള്ള ഒരു ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​യാ​യി മാറി​യെന്ന്‌ സൻഹെ​ദ്രി​നി​ലെ പരീശ​ന്മാർക്ക്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു. വാക്യ​ത്തി​ന്റെ സന്ദർഭം കണക്കി​ലെ​ടു​ക്കു​മ്പോൾ, പൗലോ​സി​ന്റെ വാക്കു​കളെ മറ്റൊ​രർഥ​ത്തിൽ മനസ്സി​ലാ​ക്കാ​വു​ന്ന​താണ്‌. തന്നെ​പ്പോ​ലെ​തന്നെ പരീശ​ന്മാ​രും പുനരു​ത്ഥാ​ന​ത്തിൽ വിശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ താൻ സദൂക്യ​രെ​ക്കാൾ യോജി​ക്കു​ന്നത്‌ അവരോ​ടാ​ണെ​ന്നാ​യി​രി​ക്കാം പൗലോസ്‌ ഇവിടെ ഉദ്ദേശി​ച്ചത്‌. അങ്ങനെ അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന പരീശ​ന്മാ​രു​മാ​യി യോജി​ക്കാൻ പറ്റുന്ന ഒരു വിഷയ​ത്തി​ലേക്കു ശ്രദ്ധ ക്ഷണിക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം. ഈ വിവാ​ദ​വി​ഷയം എടുത്തി​ട്ടാൽ സൻഹെ​ദ്രി​നി​ലെ ചില​രെ​ങ്കി​ലും തന്റെ പക്ഷത്ത്‌ നിൽക്കു​മെന്ന്‌ അദ്ദേഹം പ്രതീ​ക്ഷി​ച്ചു​കാ​ണും. ആ തന്ത്രം ഫലിക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. (പ്രവൃ 23:7-9) പിന്നീട്‌ അഗ്രിപ്പ രാജാ​വി​ന്റെ മുന്നിൽവെച്ച്‌ തന്റെ ഭാഗം വാദി​ച്ച​പ്പോൾ പൗലോസ്‌ തന്നെക്കു​റിച്ച്‌ പറഞ്ഞ കാര്യ​ങ്ങ​ളും, ഈ വാക്യ​ത്തി​ലെ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ വാക്കു​ക​ളു​മാ​യി ചേരു​ന്നുണ്ട്‌. (പ്രവൃ 26:5) ഫിലി​പ്പി​യി​ലെ സഹക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കൾക്കു റോമിൽനിന്ന്‌ കത്ത്‌ എഴുതി​യ​പ്പോ​ഴും പൗലോസ്‌ തന്റെ പരീശ​പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. (ഫിലി 3:5) മുമ്പ്‌ പരീശ​ന്മാ​രാ​യി​രുന്ന ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കളെ പ്രവൃ 15:5-ൽ വിശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന വിധവും ഇവിടെ ശ്രദ്ധേ​യ​മാണ്‌.—പ്രവൃ 15:5-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

അവർ ശപഥ​മെ​ടു​ത്തു: അഥവാ “അവർ ശാപത്തിൻകീ​ഴി​ലാ​കാൻ തയ്യാറാ​യി.” ഇവിടെ കാണുന്ന അനതെ​മാ​റ്റീ​ഡ്‌സോ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഒരു പ്രത്യേ​ക​തരം ശപഥ​ത്തെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. ശപഥം ചെയ്‌തിട്ട്‌ അതു നിറ​വേ​റ്റാ​തി​രി​ക്കു​ക​യോ ആ ശപഥം നുണയാ​ണെന്നു തെളി​യു​ക​യോ ചെയ്‌താൽ അതിന്റെ ശാപം തന്റെ മേൽ വന്നു​കൊ​ള്ളട്ടെ എന്ന്‌ ഒരാൾ സമ്മതി​ക്കു​ന്ന​താണ്‌ അതിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌.

മൂപ്പന്മാർ: അക്ഷ. “പ്രായ​മേ​റിയ പുരു​ഷ​ന്മാർ.” ബൈബി​ളിൽ പ്രെസ്‌ബൂ​റ്റെ​റൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം, സമൂഹ​ത്തി​ലോ ജനതയി​ലോ ഒരു അധികാ​ര​സ്ഥാ​ന​മോ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​സ്ഥാ​ന​മോ വഹിക്കു​ന്ന​വ​രെ​യാ​ണു പ്രധാ​ന​മാ​യും കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. ചില സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഇതു പ്രായ​ത്തെ​യാണ്‌ അർഥമാ​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും (ലൂക്ക 15:25; പ്രവൃ 2:17 എന്നിവ ഉദാഹ​ര​ണങ്ങൾ.) എപ്പോ​ഴും അതു വയസ്സു​ചെ​ന്ന​വ​രെയല്ല കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇവിടെ ഈ പദം​കൊണ്ട്‌ ഉദ്ദേശി​ക്കു​ന്നതു ജൂതജ​ന​ത​യിൽപ്പെട്ട നേതാ​ക്ക​ന്മാ​രെ​യാണ്‌. മിക്ക​പ്പോ​ഴും മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​ത​ന്മാ​രു​ടെ​യും ശാസ്‌ത്രി​മാ​രു​ടെ​യും കൂടെ​യാണ്‌ ഇവരെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയാ​റു​ള്ളത്‌. ഈ മൂന്നു കൂട്ടത്തിൽനി​ന്നു​ള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു സൻഹെ​ദ്രി​നി​ലെ അംഗങ്ങൾ.​—മത്ത 21:23; 26:3, 47, 57; 27:1, 41; 28:12; പദാവ​ലി​യിൽ “മൂപ്പൻ; പ്രായ​മേ​റിയ പുരുഷൻ” കാണുക.

അവർ ശപഥ​മെ​ടു​ത്തു: അഥവാ “അവർ ശാപത്തിൻകീ​ഴി​ലാ​കാൻ തയ്യാറാ​യി.” ഇവിടെ കാണുന്ന അനതെ​മാ​റ്റീ​ഡ്‌സോ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഒരു പ്രത്യേ​ക​തരം ശപഥ​ത്തെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. ശപഥം ചെയ്‌തിട്ട്‌ അതു നിറ​വേ​റ്റാ​തി​രി​ക്കു​ക​യോ ആ ശപഥം നുണയാ​ണെന്നു തെളി​യു​ക​യോ ചെയ്‌താൽ അതിന്റെ ശാപം തന്റെ മേൽ വന്നു​കൊ​ള്ളട്ടെ എന്ന്‌ ഒരാൾ സമ്മതി​ക്കു​ന്ന​താണ്‌ അതിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌.

മൂപ്പന്മാർ: ജൂതജ​ന​ത​യു​ടെ നേതാ​ക്ക​ന്മാ​രായ ചില മൂപ്പന്മാ​രാണ്‌ ഇവർ. മിക്ക​പ്പോ​ഴും മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​ത​ന്മാ​രു​ടെ​യും ശാസ്‌ത്രി​മാ​രു​ടെ​യും കൂടെ​യാണ്‌ ഇവരെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയാ​റു​ള്ളത്‌.—മത്ത 16:21-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ശപഥ​മെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌: അഥവാ “ശാപത്തിൻകീ​ഴി​ലാ​കാൻ തയ്യാറാ​യി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌.”—പ്രവൃ 23:12-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

അവർ ശപഥ​മെ​ടു​ത്തു: അഥവാ “അവർ ശാപത്തിൻകീ​ഴി​ലാ​കാൻ തയ്യാറാ​യി.” ഇവിടെ കാണുന്ന അനതെ​മാ​റ്റീ​ഡ്‌സോ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഒരു പ്രത്യേ​ക​തരം ശപഥ​ത്തെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. ശപഥം ചെയ്‌തിട്ട്‌ അതു നിറ​വേ​റ്റാ​തി​രി​ക്കു​ക​യോ ആ ശപഥം നുണയാ​ണെന്നു തെളി​യു​ക​യോ ചെയ്‌താൽ അതിന്റെ ശാപം തന്റെ മേൽ വന്നു​കൊ​ള്ളട്ടെ എന്ന്‌ ഒരാൾ സമ്മതി​ക്കു​ന്ന​താണ്‌ അതിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌.

ശപഥം ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു: അഥവാ “ശാപത്തിൻകീ​ഴി​ലാ​കാൻ തയ്യാറാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.”—പ്രവൃ 23:12-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

സന്ധ്യയ്‌ക്കോ: ഈ വാക്യത്തിൽ രാത്രിയുടെ നാലു യാമങ്ങളെക്കുറിച്ചാണു പറഞ്ഞിരിക്കുന്നത്‌. ഗ്രീക്ക്‌, റോമൻ സമ്പ്രദായമനുസരിച്ച്‌ വൈകിട്ട്‌ 6 മണിമുതൽ രാവിലെ 6 മണിവരെയുള്ള സമയം മൂന്നു മണിക്കൂർ വീതമുള്ള നാലു യാമങ്ങളായി തിരിച്ചിരുന്നു. (ഈ വാക്യത്തിലെ തുടർന്നുള്ള പഠനക്കുറിപ്പുകളും കാണുക.) എന്നാൽ മുമ്പ്‌ എബ്രായരുടെ രീതി, രാത്രിയെ നാലു മണിക്കൂർ വീതമുള്ള മൂന്നു യാമങ്ങളായി തിരിക്കുന്നതായിരുന്നു. (പുറ 14:24; ന്യായ 7:19) പക്ഷേ യേശുവിന്റെ കാലമായപ്പോഴേക്കും അവരും റോമൻ സമ്പ്രദായം സ്വീകരിച്ചിരുന്നു. ഈ വാക്യത്തിലെ “സന്ധ്യ” എന്ന പദപ്രയോഗം രാത്രിയുടെ ആദ്യയാമത്തെ കുറിക്കുന്നു. സൂര്യാസ്‌തമയംമുതൽ രാത്രി ഏകദേശം 9 മണിവരെ നീളുന്നതായിരുന്നു അത്‌.​—മത്ത 14:25-ന്റെ പഠനക്കുറിപ്പു കാണുക.

രാത്രി മൂന്നാം മണി: സൂര്യാ​സ്‌ത​മ​യം​മു​ത​ലാണ്‌ ഇത്‌ എണ്ണേണ്ടത്‌. ഇതു രാത്രി ഏകദേശം 9 മണിയെ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ സമയം സൂചി​പ്പി​ക്കാൻ പൊതു​വേ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നതു ‘യാമം’ എന്ന പദമാണ്‌. സമയത്തെ യാമങ്ങ​ളാ​യി തിരി​ക്കു​ന്നതു ഗ്രീക്കു​കാ​രു​ടെ​യും റോമാ​ക്കാ​രു​ടെ​യും രീതി​യാ​യി​രു​ന്നു. (മത്ത 14:25; മർ 6:48; ലൂക്ക 12:38) എന്നാൽ യാമത്തി​നു പകരം രാത്രി​യി​ലെ (12 മണിക്കൂർ ദൈർഘ്യം.) ഒരു പ്രത്യേ​ക​മ​ണി​ക്കൂ​റി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ എടുത്തു​പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ഈ വാക്യ​ത്തിൽ മാത്ര​മാണ്‌.—പ്രവൃ 16:25, 33 താരത​മ്യം ചെയ്യുക; മർ 13:35-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

പ്രിയ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളേ: ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഖായ്‌റൊ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അക്ഷരാർഥം “സന്തോ​ഷി​ക്കുക” എന്നാണ്‌. ഈ വാക്യ​ത്തിൽ ഒരു അഭിവാ​ദ​ന​മാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ആ പദം ഇവിടെ അർഥമാ​ക്കു​ന്നതു “നിങ്ങൾ സുഖമാ​യി​രി​ക്കട്ടെ” എന്നാണ്‌. പരി​ച്ഛേ​ദ​ന​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ സഭകൾക്ക്‌ അയച്ച ഈ കത്തിലെ ആമുഖ​പ്ര​സ്‌താ​വ​നകൾ, പണ്ടുള്ള കത്തുക​ളിൽ പൊതു​വേ കണ്ടിരുന്ന അതേ രീതി​യി​ലാ​ണു തയ്യാറാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. എഴുതു​ന്നത്‌ ആരാ​ണെന്ന്‌ ആദ്യം പറയും, പിന്നെ ആളെ അഭിസം​ബോ​ധന ചെയ്യും, മൂന്നാ​മ​താ​യി അന്നു പ്രചാ​ര​ത്തി​ലി​രുന്ന ഒരു അഭിവാ​ദനം അറിയി​ക്കും. (പ്രവൃ 23:26-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ധാരാളം കത്തുക​ളു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ ഭരണസം​ഘം എഴുതിയ കത്തിൽ കാണുന്ന ഖായ്‌റൊ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം അതേ രീതി​യിൽ ഒരു അഭിസം​ബോ​ധ​ന​യാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നതു യാക്കോ​ബി​ന്റെ കത്തിൽ മാത്ര​മാണ്‌. (യാക്ക 1:1) ഭരണസം​ഘ​ത്തി​ന്റെ ആ കത്ത്‌ തയ്യാറാ​ക്കു​ന്ന​തിൽ ശിഷ്യ​നായ യാക്കോബ്‌ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. യാക്കോബ്‌ എന്ന ബൈബിൾപു​സ്‌തകം എഴുതിയ വ്യക്തി​ത​ന്നെ​യാ​ണു പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 15-ാം അധ്യാ​യ​ത്തിൽ വിവരി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന യോഗ​ത്തിൽ ഒരു പ്രധാ​ന​പങ്കു വഹിച്ച യാക്കോ​ബെന്ന്‌ ഇതിൽനിന്ന്‌ അനുമാ​നി​ക്കാം.

അഭിവ​ന്ദ്യ​നായ ഗവർണർ ഫേലി​ക്‌സി​നു ക്ലൗദ്യൊസ്‌ ലുസി​യാസ്‌ എഴുതു​ന്നത്‌: നമസ്‌കാ​രം!: പുരാ​ത​ന​കാ​ലത്ത്‌ സാധാ​ര​ണ​യാ​യി കത്തുകൾ എഴുതി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നത്‌ ഇങ്ങനെ​യാണ്‌. ആരാണ്‌ എഴുതു​ന്നത്‌, ആർക്കാണ്‌ എഴുതു​ന്നത്‌ എന്നീ വിവര​ങ്ങ​ളും ഒരു അഭിവാ​ദ​ന​വും അതിൽ അടങ്ങി​യി​രു​ന്നു. അഭിവാ​ദ​ന​ത്തി​നാ​യി പൊതു​വേ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നതു ഖായ്‌റൊ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാണ്‌. അതിന്റെ അക്ഷരാർഥം “സന്തോ​ഷി​ക്കുക” എന്നാ​ണെ​ങ്കി​ലും ആ പദം​കൊണ്ട്‌ ഉദ്ദേശി​ക്കു​ന്നതു “നിങ്ങൾ സുഖമാ​യി​രി​ക്കട്ടെ” എന്നാണ്‌. ബൈബി​ളി​ന്റെ ഭാഗമ​ല്ലാത്ത പപ്പൈ​റസ്‌ കത്തുക​ളി​ലും ഈ പദം വ്യാപ​ക​മാ​യി കാണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈ വാക്യ​ത്തിൽ ആ ഗ്രീക്കു​പദം “നമസ്‌കാ​രം” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ഉചിത​മാണ്‌. കത്തുക​ളിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രുന്ന സമാന​മായ ഒരു അഭിസം​ബോ​ധന പ്രവൃ 15:23-ലും യാക്ക 1:1-ലും കാണാം.—പ്രവൃ 15:23-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

റോമാ​ക്കാ​രായ ഞങ്ങൾ: അവർ റോമൻ പൗരന്മാ​രാണ്‌ എന്നാണ്‌ ഈ വാക്കുകൾ സൂചി​പ്പി​ച്ചത്‌. പൗലോ​സും സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ശീലാ​സും റോമൻ പൗരന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു റോമൻ പൗരന്‌ എപ്പോ​ഴും ന്യായ​മായ വിചാരണ ലഭിക്കാൻ അർഹത​യു​ണ്ടെ​ന്നും അയാളു​ടെ കുറ്റം തെളി​യി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ അയാളെ ഒരിക്ക​ലും പരസ്യ​മാ​യി ശിക്ഷി​ക്ക​രു​തെ​ന്നും റോമൻ നിയമം വ്യവസ്ഥ ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. റോമാ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തിൽ എവി​ടെ​പ്പോ​യാ​ലും ഒരു റോമൻ പൗരനു ചില പ്രത്യേക അവകാ​ശ​ങ്ങ​ളും ആനുകൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളും ഒക്കെ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ആ സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ ഓരോ സംസ്ഥാ​ന​ത്തി​ലെ​യും നഗരങ്ങൾക്ക്‌ അവയു​ടേ​തായ നിയമ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ഒരു റോമൻ പൗരൻ എപ്പോ​ഴും റോമൻ നിയമ​ത്തി​ന്റെ കീഴി​ലാ​യി​രു​ന്നു. തനിക്ക്‌ എതിരെ ഒരു ആരോ​പ​ണ​മു​ണ്ടാ​യാൽ, പ്രാ​ദേ​ശി​ക​നി​യ​മ​മ​നു​സ​രി​ച്ചുള്ള വിചാ​ര​ണ​യ്‌ക്കു വിധേ​യ​നാ​ക​ണോ വേണ്ടയോ എന്ന്‌ അയാൾക്കു തീരു​മാ​നി​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു. അങ്ങനെ വിചാരണ ചെയ്യ​പ്പെ​ട്ടാൽപ്പോ​ലും അയാൾക്ക്‌ ഒരു റോമൻ കോട​തി​യെ സമീപി​ക്കാ​നുള്ള അവകാ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. വധശിക്ഷ കിട്ടി​യേ​ക്കാ​വുന്ന കേസു​ക​ളിൽ അയാൾക്കു വേണ​മെ​ങ്കിൽ റോമൻ ചക്രവർത്തി​യു​ടെ മുമ്പാകെ അപ്പീലി​നു പോകാ​നും അനുവാ​ദ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. റോമൻ സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തിൽ അങ്ങോ​ള​മി​ങ്ങോ​ളം പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം നടത്തിയ ആളായി​രു​ന്നു അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ പൗലോസ്‌. ഒരു റോമൻ പൗരനെന്ന നിലയിൽ തനിക്കുള്ള അവകാ​ശങ്ങൾ പൗലോസ്‌ മൂന്നു സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ങ്കി​ലും ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​താ​യി രേഖയുണ്ട്‌. അതിൽ ആദ്യ​ത്തേ​താ​ണു ഫിലി​പ്പി​യിൽവെച്ച്‌ നടന്ന ഈ സംഭവം. തന്നെ അടിപ്പി​ച്ച​തി​ലൂ​ടെ ഫിലി​പ്പി​യി​ലെ മജിസ്‌​റ്റ്രേ​ട്ടു​മാർ തന്റെ അവകാ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ കൈ കടത്തി​യെന്ന്‌ അവരെ അറിയി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ആ സന്ദർഭ​ത്തിൽ പൗലോസ്‌ തന്റെ അവകാശം ഉപയോ​ഗി​ച്ചു.—മറ്റു രണ്ടു സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അറിയാൻ പ്രവൃ 22:25; 25:11 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

ഒരു റോമാ​ക്കാ​രൻ: അതായത്‌, ഒരു റോമൻ പൗരൻ. ഒരു റോമൻ പൗരനെന്ന നിലയിൽ തനിക്കുള്ള അവകാ​ശങ്ങൾ പൗലോസ്‌ മൂന്നു സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ങ്കി​ലും ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​താ​യി രേഖയുണ്ട്‌. അതിൽ രണ്ടാമ​ത്തേ​താണ്‌ ഈ സംഭവം. സാധാ​ര​ണ​യാ​യി റോമൻ അധികാ​രി​കൾ ജൂതന്മാ​രു​ടെ കാര്യാ​ദി​ക​ളിൽ കാര്യ​മാ​യി ഇടപെ​ടാ​റി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ റോമാ​ക്കാർ ഇവിടെ പൗലോ​സി​ന്റെ കാര്യ​ത്തിൽ ഇടപെ​ട്ടത്‌ അദ്ദേഹം ദേവാ​ല​യ​ത്തിൽ വന്നപ്പോൾ ഒരു ലഹളയു​ണ്ടാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ മാത്രമല്ല, അദ്ദേഹം ഒരു റോമൻ പൗരനാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും​കൂ​ടി​യാണ്‌. റോമാ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തിൽ എവി​ടെ​പ്പോ​യാ​ലും ഒരു റോമൻ പൗരനു ചില പ്രത്യേക അവകാ​ശ​ങ്ങ​ളും ആനുകൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളും ഒക്കെ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, കുറ്റം തെളി​യി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ ഒരു റോമാ​ക്കാ​രനെ പിടി​ച്ചു​കെ​ട്ടു​ന്ന​തും അടിക്കു​ന്ന​തും നിയമ​വി​രു​ദ്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു. അടിമ​ക​ളോ​ടു മാത്ര​മാ​ണു പൊതു​വേ ആ രീതി​യിൽ പെരു​മാ​റി​യി​രു​ന്നത്‌.—മറ്റു രണ്ടു സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അറിയാൻ പ്രവൃ 16:37; 25:11 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

റോമൻ പൗരൻ: പ്രവൃ 16:37; 22:25 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

ഗവർണ​റു​ടെ വസതി: പ്രായി​റ്റോ​റി​യൊൻ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം (പ്രായ്‌റ്റോ​റി​യം എന്ന ലത്തീൻ പദത്തിൽനി​ന്നു​ള്ളത്‌.) റോമൻ ഗവർണർമാ​രു​ടെ ഔദ്യോ​ഗി​ക​വ​സ​തി​യെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. യരുശ​ലേ​മിൽ ഈ വസതി സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ മഹാനായ ഹെരോദ്‌ നിർമിച്ച കൊട്ടാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇതിന്റെ സ്ഥാനം, യരുശ​ലേ​മി​ന്റെ തെക്കൻപ​കു​തി​യു​ടെ വടക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റേ മൂലയ്‌ക്കാ​യി​രു​ന്നു. (ഇതിന്റെ സ്ഥാനം മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ അനു. ബി12 കാണുക.) പ്രത്യേ​കം ചില അവസര​ങ്ങ​ളിൽ മാത്ര​മാ​ണു പീലാ​ത്തൊസ്‌ യരുശ​ലേ​മിൽ താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ഉത്സവങ്ങ​ളു​ടെ സമയത്തും മറ്റും കുഴപ്പ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​കാ​നുള്ള സാധ്യത മുൻകൂ​ട്ടി​ക്ക​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു ഇത്‌. എന്നാൽ പീലാ​ത്തൊ​സി​ന്റെ സ്ഥിരതാ​മസം കൈസ​ര്യ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

കൊട്ടാ​രം: അഥവാ “പ്രായ്‌റ്റോ​റി​യം.” സുവി​ശേ​ഷ​വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലും പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളു​ടെ പുസ്‌ത​ക​ത്തി​ലും പ്രായി​റ്റോ​റി​യൊൻ (ലത്തീനിൽനിന്ന്‌ വന്നിരി​ക്കു​ന്നത്‌.) എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഒരു കൊട്ടാ​ര​ത്തെ​യോ മറ്റ്‌ ഏതെങ്കി​ലും താമസ​സ്ഥ​ല​ത്തെ​യോ കുറി​ക്കാൻ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ഒരു സൈന്യാ​ധി​പന്റെ കൂടാ​രത്തെ പ്രായ്‌റ്റോ​റി​യം എന്നാണു വിളി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ പിൽക്കാ​ലത്ത്‌ സംസ്ഥാ​നാ​ധി​പ​നായ ഗവർണ​റു​ടെ വസതിയെ കുറി​ക്കാ​നും അത്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു​തു​ടങ്ങി. ഇവിടെ ആ പദം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌, മഹാനായ ഹെരോദ്‌ കൈസ​ര്യ​യിൽ പണിതീർത്ത കൊട്ടാ​ര​ത്തെ​യാണ്‌. എന്നാൽ ഈ വാക്യ​ത്തി​ലെ സംഭവം നടന്ന എ.ഡി. 56 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും ഇതു റോമൻ ഗവർണ​റു​ടെ വസതി​യാ​യി മാറി​യി​രു​ന്നു.—മത്ത 27:27-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.