അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രു​ടെ പ്രവൃത്തികൾ 21:1-40

21  അതി​വേ​ദ​ന​യോ​ടെ അവരോ​ടു യാത്ര പറഞ്ഞ്‌ പിരി​ഞ്ഞിട്ട്‌ ഞങ്ങൾ കപ്പൽ കയറി നേരെ കോസിൽ എത്തി. പിറ്റേന്ന്‌ രൊ​ദൊ​സി​ലും അവി​ടെ​നിന്ന്‌ പത്തരയി​ലും ചെന്നു. 2  അവിടെ ഫൊയ്‌നി​ക്യ​യി​ലേക്കു പോകുന്ന ഒരു കപ്പൽ കണ്ട്‌ ഞങ്ങൾ അതിൽ കയറി യാത്ര തുടർന്നു. 3  ഇടതു​വ​ശ​ത്താ​യി കണ്ട സൈ​പ്രസ്‌ ദ്വീപു പിന്നിട്ട്‌ ഞങ്ങൾ സിറിയ ലക്ഷ്യമാ​ക്കി നീങ്ങി. ചരക്ക്‌ ഇറക്കാ​നാ​യി കപ്പൽ സോരിൽ എത്തിയ​പ്പോൾ ഞങ്ങൾ അവിടെ ഇറങ്ങി. 4  ശിഷ്യ​ന്മാ​രെ കണ്ടുപി​ടിച്ച്‌ ഏഴു ദിവസം ഞങ്ങൾ അവിടെ താമസി​ച്ചു. എന്നാൽ യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു പോക​രു​തെന്ന്‌ അവർ പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാ​വി​ന്റെ പ്രേര​ണ​യാൽ പൗലോ​സി​നോട്‌ ആവർത്തി​ച്ചു​പ​റഞ്ഞു.+ 5  അവിടത്തെ താമസം കഴിഞ്ഞ്‌ പോന്ന​പ്പോൾ സ്‌ത്രീ​ക​ളും കുട്ടി​ക​ളും ഉൾപ്പെടെ എല്ലാവ​രും ഞങ്ങളു​ടെ​കൂ​ടെ നഗരത്തി​നു പുറത്തു​വരെ വന്നു. ഞങ്ങൾ കടൽത്തീ​രത്ത്‌ മുട്ടു​കു​ത്തി പ്രാർഥി​ച്ചു. 6  എന്നിട്ട്‌ യാത്ര പറഞ്ഞ്‌ കപ്പൽ കയറി, അവർ വീടു​ക​ളി​ലേ​ക്കും പോയി. 7  സോരിൽനിന്ന്‌ യാത്ര ചെയ്‌ത്‌ ഞങ്ങൾ പ്‌തൊ​ലെ​മാ​യി​സിൽ ഇറങ്ങി. സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ കണ്ട്‌ അഭിവാ​ദനം ചെയ്‌ത്‌ ഒരു ദിവസം അവിടെ താമസി​ച്ചു. 8  പിറ്റേന്ന്‌ ഞങ്ങൾ യാത്ര തിരിച്ച്‌ കൈസ​ര്യ​യിൽ എത്തി. അവിടെ ഞങ്ങൾ, തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെട്ട ഏഴു പേരിൽ ഒരാളായ ഫിലിപ്പോസ്‌+ എന്ന സുവി​ശേ​ഷ​കന്റെ വീട്ടിൽ+ ചെന്ന്‌ താമസി​ച്ചു. 9  ഫിലി​പ്പോ​സിന്‌ അവിവാ​ഹി​ത​രായ നാലു പെൺമ​ക്ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അവർ നാലും പ്രവചി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി​രു​ന്നു.+ 10  കുറെ നാൾ ഞങ്ങൾ അവിടെ താമസി​ച്ചു. അപ്പോൾ അഗബൊസ്‌+ എന്നൊരു പ്രവാ​ചകൻ യഹൂദ്യ​യിൽനിന്ന്‌ അവിടെ എത്തി. 11  അഗബൊസ്‌ ഞങ്ങളുടെ അടുത്ത്‌ വന്ന്‌ പൗലോ​സി​ന്റെ അരക്കച്ച എടുത്ത്‌ സ്വന്തം കൈകാ​ലു​കൾ കെട്ടി​യിട്ട്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “‘ഈ അരക്കച്ച​യു​ടെ ഉടമസ്ഥനെ ജൂതന്മാർ യരുശ​ലേ​മിൽവെച്ച്‌ ഇങ്ങനെ കെട്ടി ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ കൈക​ളിൽ ഏൽപ്പി​ക്കും’+ എന്നു പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാവ്‌ പറയുന്നു.”+ 12  ഇതു കേട്ട​പ്പോൾ ഞങ്ങളും അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന എല്ലാവ​രും, യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു പോക​രു​തെന്നു പൗലോ​സി​നോട്‌ അപേക്ഷി​ച്ചു. 13  അപ്പോൾ പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞു: “നിങ്ങൾ എന്താണ്‌ ഈ ചെയ്യു​ന്നത്‌, കരഞ്ഞ്‌ എന്റെ മനസ്സു മാറ്റാൻ നോക്കു​ക​യാ​ണോ? കർത്താ​വായ യേശു​വി​ന്റെ നാമത്തി​നു​വേണ്ടി യരുശ​ലേ​മിൽവെച്ച്‌ ബന്ധനസ്ഥ​നാ​കാൻ മാത്രമല്ല, മരിക്കാ​നും ഞാൻ തയ്യാറാണ്‌.”+ 14  പൗലോ​സി​നെ പിന്തി​രി​പ്പി​ക്കാ​നാ​കി​ല്ലെന്നു മനസ്സി​ലാ​യ​പ്പോൾ,“എല്ലാം യഹോ​വ​യു​ടെ ഇഷ്ടം​പോ​ലെ നടക്കട്ടെ” എന്നു പറഞ്ഞ്‌ ഞങ്ങൾ പൗലോ​സി​നെ നിർബ​ന്ധി​ക്കു​ന്നതു നിറുത്തി.* 15  ഇതിനു ശേഷം ഞങ്ങൾ യാത്ര​യ്‌ക്കു​വേണ്ട തയ്യാ​റെ​ടു​പ്പു​കൾ നടത്തി. എന്നിട്ട്‌ യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു പോയി. 16  കൈസ​ര്യ​യിൽനി​ന്നുള്ള ചില ശിഷ്യ​ന്മാ​രും ഞങ്ങളോ​ടൊ​പ്പം പോന്നു. ആദ്യകാ​ല​ശി​ഷ്യ​ന്മാ​രിൽ ഒരാളും സൈ​പ്ര​സു​കാ​ര​നും ആയ മ്‌നാ​സോ​ന്റെ അടു​ത്തേക്ക്‌ അവർ ഞങ്ങളെ കൊണ്ടു​പോ​യി. മ്‌നാ​സോ​ന്റെ വീട്ടി​ലാ​ണു ഞങ്ങളുടെ താമസം ഏർപ്പാ​ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്നത്‌. 17  യരുശ​ലേ​മിൽ എത്തിയ​പ്പോൾ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ ഞങ്ങളെ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ സ്വീക​രി​ച്ചു. 18  പിറ്റേന്ന്‌ പൗലോസ്‌ ഞങ്ങളെ​യും കൂട്ടി യാക്കോബിന്റെ+ അടു​ത്തേക്കു പോയി. മൂപ്പന്മാ​രെ​ല്ലാം അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.* 19  പൗലോസ്‌ അവരെ അഭിവാ​ദനം ചെയ്‌തിട്ട്‌ തന്റെ ശുശ്രൂ​ഷ​യി​ലൂ​ടെ ജനതകൾക്കി​ട​യിൽ ദൈവം ചെയ്‌ത കാര്യങ്ങൾ വിശദ​മാ​യി വിവരി​ച്ചു. 20  ഇതു കേട്ട​പ്പോൾ അവർ ദൈവത്തെ മഹത്ത്വ​പ്പെ​ടു​ത്തി. പക്ഷേ അവർ പൗലോ​സി​നോ​ടു പറഞ്ഞു: “സഹോ​ദരാ, ജൂതന്മാ​രായ ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു വിശ്വാ​സി​ക​ളു​ണ്ടെന്ന്‌ അറിയാ​മ​ല്ലോ. അവർ എല്ലാവ​രും വളരെ കണിശ​മാ​യി നിയമം പാലി​ക്കു​ന്ന​വ​രാണ്‌.+ 21  എന്നാൽ മക്കളെ പരിച്ഛേദന* ചെയ്യി​ക്കു​ക​യോ ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്‌ഠി​ക്കു​ക​യോ വേണ്ടെന്നു പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ പൗലോസ്‌ ജനതകൾക്കി​ട​യി​ലുള്ള ജൂതന്മാ​രെ​യെ​ല്ലാം മോശ​യു​ടെ നിയമം ഉപേക്ഷി​ക്കാൻ പഠിപ്പി​ക്കു​ന്നു എന്നൊരു വാർത്ത അവർ കേട്ടി​ട്ടുണ്ട്‌.+ 22  അതു​കൊണ്ട്‌ ഇക്കാര്യ​ത്തിൽ നമ്മൾ എന്തു ചെയ്യണം? പൗലോസ്‌ വന്നിട്ടു​ണ്ടെന്ന്‌ എന്തായാ​ലും അവർ അറിയും. 23  അതു​കൊണ്ട്‌ ഞങ്ങൾ പറയു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ചെയ്യുക: നേർച്ച നേർന്നി​ട്ടുള്ള നാലു പേർ ഇവി​ടെ​യുണ്ട്‌. 24  ആ പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ കൂട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി അവരുടെ തല വടിപ്പി​ക്കുക. അവരോ​ടൊ​പ്പം താങ്കളും ആചാര​പ്ര​കാ​രം സ്വയം ശുദ്ധീ​ക​രി​ക്കണം; അവരുടെ ചെലവു​കൾ വഹിക്കു​ക​യും വേണം. താങ്ക​ളെ​പ്പറ്റി കേട്ട​തൊ​ന്നും ശരിയ​ല്ലെ​ന്നും താങ്കളും നിയമം പാലി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ നേരോ​ടെ നടക്കുന്നയാളാണെന്നും+ അപ്പോൾ എല്ലാവർക്കും മനസ്സി​ലാ​കും. 25  എന്നാൽ ജനതക​ളിൽനി​ന്നുള്ള വിശ്വാ​സി​ക​ളു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ, വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങൾക്ക്‌ അർപ്പിച്ചവ,+ രക്തം,+ ശ്വാസം​മു​ട്ടി ചത്തത്‌,+ ലൈം​ഗിക അധാർമികത+ എന്നിവ​യിൽനിന്ന്‌ അവർ അകന്നി​രി​ക്കണം എന്നുള്ള നമ്മുടെ തീരു​മാ​നം നമ്മൾ എഴുതി അയച്ചി​ട്ടു​ണ്ട​ല്ലോ.” 26  പിറ്റേന്ന്‌ പൗലോസ്‌ ആ പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ കൂട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി അവരോ​ടൊ​പ്പം ആചാര​പ്ര​കാ​രം സ്വയം ശുദ്ധീ​ക​രി​ച്ചു.+ അവരുടെ ശുദ്ധീ​ക​ര​ണ​കാ​ലം തീരു​ന്നത്‌ എന്നാ​ണെ​ന്നും അവരിൽ ഓരോ​രു​ത്തർക്കും​വേണ്ടി വഴിപാട്‌ അർപ്പി​ക്കേ​ണ്ടത്‌ എന്നാ​ണെ​ന്നും അറിയി​ക്കാൻ പൗലോസ്‌ ദേവാ​ല​യ​ത്തിൽ ചെന്നു. 27  ഏഴു ദിവസം തികയാ​റാ​യ​പ്പോൾ ഏഷ്യയിൽനി​ന്നുള്ള ചില ജൂതന്മാർ പൗലോ​സി​നെ ദേവാ​ല​യ​ത്തിൽ കണ്ടിട്ട്‌ ജനക്കൂ​ട്ടത്തെ മുഴുവൻ ഇളക്കി​വിട്ട്‌ പൗലോ​സി​നെ പിടി​കൂ​ടി. 28  അവർ ഇങ്ങനെ വിളി​ച്ചു​പ​റഞ്ഞു: “ഇസ്രാ​യേൽപു​രു​ഷ​ന്മാ​രേ, ഓടി​വരൂ! ഇയാളാണ്‌ എല്ലായി​ട​ത്തും പോയി നമ്മുടെ ജനത്തി​നും നമ്മുടെ നിയമ​ത്തി​നും ഈ സ്ഥലത്തി​നും എതിരാ​യി ആളുക​ളെ​യെ​ല്ലാം പഠിപ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. അതും പോരാ​ഞ്ഞിട്ട്‌, ഇയാൾ ഗ്രീക്കു​കാ​രെ ദേവാ​ല​യ​ത്തി​ലേക്കു കൊണ്ടു​വന്ന്‌ ഈ വിശു​ദ്ധ​സ്ഥലം അശുദ്ധ​മാ​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.”+ 29  അവർ നഗരത്തിൽവെച്ച്‌ എഫെ​സൊ​സു​കാ​ര​നായ ത്രൊഫിമൊസിനെ+ പൗലോ​സി​നോ​ടൊ​പ്പം കണ്ടിട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ പൗലോസ്‌ ത്രൊ​ഫി​മൊ​സി​നെ​യും ദേവാ​ല​യ​ത്തിൽ കൊണ്ടു​വ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടാ​കും എന്ന്‌ അവർ കരുതി. 30  നഗരം സംഘർഷ​ഭ​രി​ത​മാ​യി; ജനം ഓടി​ക്കൂ​ടി. അവർ പൗലോ​സി​നെ പിടിച്ച്‌ ദേവാ​ല​യ​ത്തി​നു പുറ​ത്തേക്കു വലിച്ചി​ഴച്ച്‌ കൊണ്ടു​പോ​യി. ഉടനെ വാതി​ലു​കൾ അടയ്‌ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. 31  അവർ പൗലോ​സി​നെ കൊല്ലാൻ ശ്രമിച്ച ആ സമയത്ത്‌, യരുശ​ലേ​മിൽ സംഘർഷാ​വ​സ്ഥ​യു​ള്ള​താ​യി സൈന്യാ​ധി​പനു വിവരം ലഭിച്ചു. 32  സൈന്യാ​ധി​പൻ ഉടനെ പടയാ​ളി​ക​ളെ​യും സൈനി​കോ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​രെ​യും കൂട്ടി അവി​ടേക്കു പാഞ്ഞു​ചെന്നു. സൈന്യാ​ധി​പ​നെ​യും പടയാ​ളി​ക​ളെ​യും കണ്ടപ്പോൾ അവർ പൗലോ​സി​നെ അടിക്കു​ന്നതു നിറുത്തി. 33  സൈന്യാ​ധി​പൻ അടുത്ത്‌ വന്ന്‌ പൗലോ​സി​നെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌തിട്ട്‌ രണ്ടു ചങ്ങല​കൊണ്ട്‌ ബന്ധിക്കാൻ കല്‌പി​ച്ചു.+ എന്നിട്ട്‌ പൗലോസ്‌ ആരാ​ണെ​ന്നും എന്താണു ചെയ്‌ത​തെ​ന്നും അന്വേ​ഷി​ച്ചു. 34  എന്നാൽ ജനക്കൂട്ടം അതുമി​തും വിളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. ബഹളം കാരണം സൈന്യാ​ധി​പനു കാര്യ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും വ്യക്തമാ​യി കേൾക്കാൻ പറ്റിയില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ പൗലോ​സി​നെ പടയാ​ളി​ക​ളു​ടെ താമസ​സ്ഥ​ല​ത്തേക്കു കൊണ്ടു​വ​രാൻ സൈന്യാ​ധി​പൻ ഉത്തരവി​ട്ടു. 35  പൗലോസ്‌ പടിക​ളു​ടെ അടുത്ത്‌ എത്തിയ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും ജനക്കൂട്ടം അക്രമാ​സ​ക്ത​മാ​യി. 36  “അവനെ കൊന്നു​ക​ള​യുക” എന്ന്‌ ആർത്ത്‌ ജനക്കൂട്ടം പിന്നാലെ ചെന്നതു​കൊണ്ട്‌ പടയാ​ളി​കൾക്കു പൗലോ​സി​നെ എടുത്തു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കേ​ണ്ടി​വന്നു. 37  പടയാ​ളി​ക​ളു​ടെ താമസ​സ്ഥ​ല​ത്തേക്കു കടക്കാ​റാ​യ​പ്പോൾ പൗലോസ്‌ സൈന്യാ​ധി​പ​നോ​ടു ചോദി​ച്ചു: “ഞാൻ അങ്ങയോട്‌ ഒരു കാര്യം പറഞ്ഞോ​ട്ടേ, എനിക്ക്‌ അതിന്‌ അനുവാ​ദ​മു​ണ്ടോ?” അപ്പോൾ സൈന്യാ​ധി​പൻ ചോദി​ച്ചു: “നിനക്കു ഗ്രീക്ക്‌ അറിയാ​മോ? 38  അപ്പോൾ നീയാ​ണല്ലേ, കുറെ നാൾ മുമ്പ്‌ ഒരു കലാപം ഇളക്കി​വിട്ട്‌ 4,000 കഠാര​ക്കാ​രെ മരുഭൂമിയിലേക്കു* കൊണ്ടു​പോയ ഈജി​പ്‌തു​കാ​രൻ?” 39  പൗലോസ്‌ പറഞ്ഞു: “കിലി​ക്യ​യി​ലെ തർസൊസിൽനിന്നുള്ള+ ഒരു ജൂതനാ​ണു ഞാൻ;+ ഒരു പ്രധാ​ന​ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ പൗരൻ. അതു​കൊണ്ട്‌ ഈ ജനത്തോ​ടു സംസാ​രി​ക്കാൻ എന്നെ അനുവ​ദി​ക്കേ​ണമേ എന്നു ഞാൻ അങ്ങയോട്‌ അപേക്ഷി​ക്കു​ക​യാണ്‌.” 40  സൈന്യാ​ധി​പൻ അനുവ​ദി​ച്ച​പ്പോൾ പൗലോസ്‌ പടിക​ളിൽ നിന്ന്‌ കൈ​കൊണ്ട്‌ ആംഗ്യം കാണിച്ച്‌ ജനക്കൂ​ട്ടത്തെ നിശ്ശബ്ദ​രാ​ക്കി. പൗലോസ്‌ എബ്രായ ഭാഷയിൽ+ അവരോട്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു:

അടിക്കുറിപ്പുകള്‍

അഥവാ “ഞങ്ങൾ ആ വിഷയം വിട്ടു.” അക്ഷ. “ഞങ്ങൾ നിശ്ശബ്ദ​രാ​യി.”
അഥവാ “അവിടെ എത്തി.”
പദാവലി കാണുക.
അഥവാ “വിജന​ഭൂ​മി​യി​ലേക്ക്‌.” പദാവലി കാണുക.

പഠനക്കുറിപ്പുകൾ

ഇടതു​വശം: അഥവാ “തുറമു​ഖ​ത്തി​ന്റെ വശം.” കിഴക്ക്‌ സോർ ലക്ഷ്യമാ​ക്കി നീങ്ങു​ക​യാ​യി​രുന്ന ആ കപ്പൽ സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇപ്പോൾ സൈ​പ്രസ്‌ ദ്വീപി​ന്റെ തെക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റേ അറ്റത്തു​കൂ​ടെ കടന്നു​പോ​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഏതാണ്ട്‌ ഒൻപതു വർഷം മുമ്പ്‌ ആദ്യത്തെ മിഷന​റി​യാ​ത്ര​യിൽ പൗലോ​സും ബർന്നബാ​സും യോഹന്നാൻ മർക്കോ​സും, അവരുടെ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​നത്തെ എതിർത്ത എലീമാസ്‌ എന്ന ആഭിചാ​ര​കനെ കണ്ടുമു​ട്ടി​യതു സൈ​പ്ര​സിൽവെ​ച്ചാണ്‌. (പ്രവൃ 13:4-12) സൈ​പ്രസ്‌ വീണ്ടും കണ്ടപ്പോൾ അന്നു സംഭവിച്ച കാര്യ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ പൗലോ​സി​ന്റെ മനസ്സി​ലേക്കു വന്നുകാ​ണും. അത്‌ അദ്ദേഹത്തെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ക​യും തുടർന്ന്‌ സംഭവി​ക്കാ​നി​രുന്ന കാര്യങ്ങൾ നേരി​ടാ​നുള്ള ശക്തി പകരു​ക​യും ചെയ്‌തി​രി​ക്കാം.

സുവി​ശേ​ഷകൻ: ഇവിടെ ‘സുവി​ശേ​ഷകൻ’ എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന യുഅം​ഗ​ലി​സ്റ്റേസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​നാർഥം “സന്തോ​ഷ​വാർത്ത അറിയി​ക്കു​ന്നവൻ” എന്നാണ്‌. (മത്ത 4:23-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) എല്ലാ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളും സന്തോ​ഷ​വാർത്ത അറിയി​ക്കാൻ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​മു​ള്ള​വ​രാ​ണെ​ങ്കി​ലും (മത്ത 24:14; 28:19, 20; പ്രവൃ 5:42; 8:4; റോമ 10:9, 10) യുഅം​ഗ​ലി​സ്റ്റേസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം കാണുന്ന മൂന്നു തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും സന്ദർഭം പരി​ശോ​ധി​ച്ചാൽ ആ പദം പ്രത്യേ​ക​മായ മറ്റൊരു അർഥത്തി​ലും ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​മെന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കാം (പ്രവൃ 21:8; എഫ 4:11, അടിക്കു​റിപ്പ്‌; 2തിമ 4:5, അടിക്കു​റിപ്പ്‌). ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, സന്തോ​ഷ​വാർത്ത മുമ്പ്‌ ഒരിക്ക​ലും പ്രസം​ഗി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാത്ത ഒരിടത്ത്‌ പ്രവർത്തനം തുടങ്ങി​വെ​ക്കുന്ന ഒരാ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയു​മ്പോൾ ഈ ഗ്രീക്കു​പ​ദത്തെ “മിഷനറി” എന്നും പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​കും. പെന്തി​ക്കോ​സ്‌തി​നു ശേഷം ഫിലി​പ്പോസ്‌ ശമര്യ​ന​ഗ​ര​ത്തിൽ സന്തോ​ഷ​വാർത്ത എത്തിക്കു​ക​യും അത്‌ അറിയി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മുൻ​കൈ​യെ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അദ്ദേഹ​ത്തി​നു നല്ല ഫലവും ലഭിച്ചു. ഇനി, ഒരിക്കൽ ഒരു ദൈവ​ദൂ​തന്റെ നിർദേ​ശ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ അദ്ദേഹം എത്യോ​പ്യ​ക്കാ​രൻ ഷണ്ഡനോ​ടു ക്രിസ്‌തു​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള സന്തോ​ഷ​വാർത്ത പ്രസം​ഗി​ക്കു​ക​യും ഒടുവിൽ അദ്ദേഹത്തെ സ്‌നാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. തുടർന്ന്‌, അസ്‌തോ​ദി​ലും കൈസര്യ വരെയുള്ള എല്ലാ നഗരങ്ങ​ളി​ലും പ്രസം​ഗി​ക്കാൻ ദൈവാ​ത്മാവ്‌ ഫിലി​പ്പോ​സി​നെ കൊണ്ടു​പോ​യെ​ന്നും വിവരണം പറയുന്നു. (പ്രവൃ 8:5, 12, 14, 26-40) ഏതാണ്ട്‌ 20 വർഷം കഴിഞ്ഞ്‌, പ്രവൃ 21:8-ൽ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന സംഭവങ്ങൾ നടക്കു​മ്പോ​ഴും ഫിലി​പ്പോ​സി​നെ ‘സുവി​ശേ​ഷകൻ’ എന്നുത​ന്നെ​യാ​ണു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.

അവിവാ​ഹി​ത​രായ . . . പെൺമക്കൾ: അക്ഷ. “പെൺമക്കൾ; കന്യക​മാർ.” ബൈബി​ളിൽ മിക്ക​പ്പോ​ഴും “കന്യക” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന പാർഥെ​നൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അർഥം “ഒരിക്ക​ലും ലൈം​ഗി​ക​ബ​ന്ധ​ത്തിൽ ഏർപ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാത്ത ആൾ” എന്നാണ്‌. വിവാഹം കഴിക്കാത്ത പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ​യും സ്‌ത്രീ​ക​ളെ​യും കുറി​ക്കാൻ ഈ പദത്തി​നാ​കും. (മത്ത 25:1-12; ലൂക്ക 1:27; 1കൊ 7:25, 36-38) ഇവിടെ ഈ ഗ്രീക്കു​പദം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നതു ഫിലി​പ്പോ​സി​ന്റെ നാലു പെൺമ​ക്ക​ളും വിവാഹം കഴിച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌.

പ്രവചി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​യി​രു​ന്നു: പുരു​ഷ​ന്മാ​രും സ്‌ത്രീ​ക​ളും പ്രവചി​ക്കു​മെന്നു പ്രവാ​ച​ക​നായ യോവേൽ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. (യോവ 2:28, 29) “പ്രവചി​ക്കുക” എന്നതിന്റെ മൂലഭാ​ഷാ​പ​ദ​ങ്ങ​ളു​ടെ അടിസ്ഥാ​നാർഥം ദൈവി​ക​മായ ഒരു ഉറവിൽനി​ന്നുള്ള സന്ദേശങ്ങൾ ആളുകളെ അറിയി​ക്കുക എന്നാണ്‌. എപ്പോ​ഴും അതിന്‌, ഭാവി മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യുക എന്നൊരു അർഥം വരണ​മെ​ന്നില്ല. (പ്രവൃ 2:17-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ദൈവ​വ​ച​ന​ത്തിൽ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന പ്രവച​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ നിവൃ​ത്തി​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​യി​ലെ എല്ലാവ​രും സംസാ​രി​ച്ചി​രി​ക്കാ​മെ​ങ്കി​ലും 1കൊ 12:4, 10-ൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന ‘പ്രവചി​ക്കാ​നുള്ള’ കഴിവ്‌, പുതു​താ​യി രൂപം​കൊണ്ട ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​യി​ലെ ചിലർക്കു മാത്രം പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാവ്‌ അത്ഭുത​ക​ര​മാ​യി നൽകിയ കഴിവു​ക​ളിൽ ഒന്നായി​രു​ന്നു. ഈ അത്ഭുത​ക​ര​മായ കഴിവ്‌ ലഭിച്ച അഗബൊ​സി​നെ​പ്പോ​ലുള്ള ചിലർക്കു ഭാവി മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യാൻ കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നു. (പ്രവൃ 11:27, 28) യഹോവ ഈ പ്രത്യേ​ക​ക​ഴിവ്‌ നൽകിയ ക്രിസ്‌തീ​യ​സ്‌ത്രീ​കൾ സഭയിലെ പുരു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ ശിരസ്ഥാ​ന​ത്തി​നു കീഴ്‌പെ​ട്ടി​രു​ന്നു​കൊണ്ട്‌ യഹോ​വ​യോട്‌ ആഴമായ ആദരവ്‌ കാണി​ച്ചി​രു​ന്നു എന്നതിനു സംശയ​മില്ല.—1കൊ 11:3-5.

മനസ്സു മാറ്റാൻ നോക്കുക: അഥവാ “ഹൃദയം ദുർബ​ല​മാ​ക്കാൻ ശ്രമി​ക്കുക.” ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​ക്രി​യ​യു​ടെ അക്ഷരാർഥം “തകർക്കുക; കഷണങ്ങ​ളാ​ക്കുക” എന്നൊ​ക്കെ​യാണ്‌. “ഹൃദയം” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ആലങ്കാ​രി​ക​മാ​യി​ട്ടാണ്‌ അത്‌ ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.

യഹോ​വ​യു​ടെ ഇഷ്ടം: “ഇഷ്ടം” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്കു​പദം (തെലീമ) ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നതു ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഇഷ്ടവു​മാ​യി ബന്ധപ്പെ​ടു​ത്തി​യാണ്‌. (മത്ത 7:21; 12:50; മർ 3:35; റോമ 12:2; 1കൊ 1:1; എബ്ര 10:36; 1പത്ര 2:15; 4:2; 1യോഹ 2:17) ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഇഷ്ടം, ദൈവ​ത്തി​ന്റെ സന്തോഷം എന്നൊക്കെ അർഥമുള്ള എബ്രായ പദപ്ര​യോ​ഗങ്ങൾ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​ണു പലപ്പോ​ഴും സെപ്‌റ്റു​വ​ജി​ന്റി​ലും തെലീമ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. മൂല എബ്രാ​യ​പാ​ഠ​ത്തിൽ ദൈവ​നാ​മം കാണുന്ന തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാണ്‌ അവ. [സങ്ക 40:8, 9; (39:9, 10, LXX); 103:21 (102:21, LXX); 143:9-11 (142:9-11, LXX); യശ 44:24, 28; യിര 9:24 (9:23, LXX); മല 1:10] മത്ത 26:42-ൽ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന “അങ്ങയുടെ ഇഷ്ടം നടക്കട്ടെ” എന്ന യേശു​വി​ന്റെ വാക്കു​ക​ളിൽ കാണു​ന്ന​തും സമാന​മാ​യൊ​രു ആശയമാണ്‌. അതു പിതാ​വി​നോ​ടുള്ള പ്രാർഥ​ന​യാ​യി​രു​ന്നു​താ​നും.—അനു. സി കാണുക.

യാക്കോബ്‌: സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇതു യേശു​വി​ന്റെ അർധസ​ഹോ​ദ​ര​നാണ്‌. പ്രവൃ 12:17; 15:13 എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തും ഈ യാക്കോ​ബി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രി​ക്കാം.—മത്ത 13:55; പ്രവൃ 12:17; 15:13 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

മൂപ്പന്മാ​രെ​ല്ലാം: പ്രവൃ 15:2; 16:4 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക. എ.ഡി. 56-ൽ നടന്ന ഈ യോഗ​ത്തിൽ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ ആരും പങ്കെടു​ത്ത​താ​യി സൂചന​യില്ല. അതിന്റെ കാരണ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ബൈബിൾ ഒന്നും പറയു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും യരുശ​ലേ​മി​ന്റെ നാശത്തി​നു മുമ്പുള്ള ആ സമയ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ യൂസേ​ബി​യസ്‌ (ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 260-ൽ ജനിച്ചു.) ഇങ്ങനെ പറയു​ന്നുണ്ട്‌: “ബാക്കി​യു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർക്കു നിരന്ത​ര​മായ വധഭീ​ഷ​ണി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അവർക്ക്‌ യഹൂദ്യ വിട്ട്‌ പോ​കേ​ണ്ടി​വന്നു. പക്ഷേ രാജ്യ​സ​ന്ദേശം ആളുകളെ അറിയി​ക്കാൻ അവർ ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ ശക്തിയാൽ എല്ലാ ദേശങ്ങ​ളി​ലും എത്തി.” (യൂസേ​ബി​യസ്‌, പുസ്‌തകം III, V, v. 2) യൂസേ​ബി​യസ്‌ പറഞ്ഞ ഈ വാക്കുകൾ ദൈവ​പ്ര​ചോ​ദി​ത​മായ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ കാണു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഇതു ബൈബി​ളു​മാ​യി യോജി​പ്പി​ലാണ്‌. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, എ.ഡി. 62 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും പത്രോസ്‌ യരുശ​ലേ​മിൽനിന്ന്‌ വളരെ ദൂരെ, ബാബി​ലോ​ണിൽ ആയിരു​ന്നെ​ന്നാ​ണു ബൈബിൾ പറയു​ന്നത്‌. (1പത്ര 5:13) എന്നാൽ ഈ വാക്യ​ത്തിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന യോഗം നടക്കു​മ്പോൾ യേശു​വി​ന്റെ സഹോ​ദ​ര​നായ യാക്കോബ്‌ യരുശ​ലേ​മിൽത്ത​ന്നെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പൗലോ​സും ‘മൂപ്പന്മാ​രെ​ല്ലാ​വ​രും’ കൂടിവന്ന ഈ യോഗ​ത്തിൽ അധ്യക്ഷത വഹിച്ചത്‌ അദ്ദേഹ​മാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം.

ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌: അക്ഷ. “പതിനാ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌.” ഇവിടെ കാണുന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അക്ഷരാർഥം “പതിനാ​യി​ര​ത്തി​ന്റെ കൂട്ടം” എന്നാ​ണെ​ങ്കി​ലും ക്ലിപ്‌ത​മ​ല്ലാത്ത, വലി​യൊ​രു സംഖ്യയെ കുറി​ക്കാ​നും ആ പദത്തി​നാ​കും.

ഉപേക്ഷി​ക്കാൻ: അഥവാ “വിശ്വാ​സ​ത്യാ​ഗം കാണി​ക്കാൻ.” ഇവിടെ കാണുന്ന അപൊ​സ്റ്റാ​സിയ എന്ന ഗ്രീക്ക്‌ നാമപദം വന്നിരി​ക്കു​ന്നത്‌ അഫൈ​സ്റ്റെമി എന്ന ക്രിയാ​പ​ദ​ത്തിൽനി​ന്നാണ്‌. ആ ക്രിയാ​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അക്ഷരാർഥം “അകന്നു നിൽക്കുക” എന്നാ​ണെ​ങ്കി​ലും സന്ദർഭ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ അതിനെ, “വിട്ടു​പോ​കുക; വിട്ടക​ലുക” എന്നൊക്കെ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​കും. (പ്രവൃ 19:9; 2തിമ 2:19) അപൊ​സ്റ്റാ​സിയ എന്ന നാമപ​ദ​ത്തി​ന്റെ അർഥം “ഉപേക്ഷി​ച്ചു​പോ​കൽ, ധിക്കാരം” എന്നൊ​ക്കെ​യാണ്‌. ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ഇവി​ടെ​യും 2തെസ്സ 2:3-ലും മാത്രമേ അതു കാണു​ന്നു​ള്ളൂ. ഗ്രീക്കു​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തിൽ ഈ നാമപദം രാഷ്‌ട്രീയ കൂറു​മാ​റ്റത്തെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ഗലീല​ക്കാ​ര​നായ യൂദാ​സി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയുന്ന പ്രവൃ 5:37-ൽ അതിന്റെ ക്രിയാ​പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തും ഇതേ അർഥത്തി​ലാ​യി​രി​ക്കാം. അവിടെ യൂദാസ്‌ ‘കുറെ ആളുകളെ വശീക​രിച്ച്‌ (അഫൈ​സ്റ്റെ​മി​യു​ടെ ഒരു രൂപം.) അയാളു​ടെ പക്ഷത്ത്‌ ചേർത്ത​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു’ പറയു​ന്നത്‌. ഉൽ 14:4-ൽ അതേ ക്രിയാ​പദം സെപ്‌റ്റു​വ​ജിന്റ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തും അത്തര​മൊ​രു രാഷ്‌ട്രീ​യ​ക​ലാ​പത്തെ കുറി​ക്കാൻത​ന്നെ​യാണ്‌. ഇനി, യോശ 22:22; 2ദിന 29:19; യിര 2:19 എന്നീ വാക്യ​ങ്ങ​ളിൽ അപൊ​സ്റ്റാ​സിയ എന്ന നാമപദം സെപ്‌റ്റു​വ​ജിന്റ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ‘എതിർപ്പ്‌,’ “അവിശ്വ​സ്‌തത” എന്നൊക്കെ അർഥമുള്ള എബ്രായ പദപ്ര​യോ​ഗങ്ങൾ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാണ്‌. ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ മതപര​മായ കൂറു​മാ​റ്റത്തെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ അപൊ​സ്റ്റാ​സിയ എന്ന നാമപദം പ്രധാ​ന​മാ​യും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. സത്യാ​രാ​ധ​ന​യും ദൈവ​സേ​വ​ന​വും ഉപേക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തും ഒരിക്കൽ അംഗീ​ക​രി​ച്ചി​രുന്ന കാര്യങ്ങൾ തള്ളിപ്പ​റ​യു​ന്ന​തും തത്ത്വങ്ങ​ളും വിശ്വാ​സ​വും പൂർണ​മാ​യി വിട്ടു​ക​ള​യു​ന്ന​തും എല്ലാം അതിൽപ്പെ​ടും.

ശ്വാസം​മു​ട്ടി ചത്തത്‌: പ്രവൃ 15:20-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ലൈംഗിക അധാർമി​കത: പ്രവൃ 15:20-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

സൈന്യാ​ധി​പൻ: ഖിലി​യാർഖോസ്‌ (സഹസ്രാ​ധി​പൻ) എന്ന ഗ്രീക്കുപദത്തിന്റെ അക്ഷരാർഥം “ആയിരത്തിന്റെ (അതായത്‌, ആയിരം പടയാ​ളി​ക​ളു​ടെ) അധിപൻ” എന്നാണ്‌. അത്‌ ഒരു റോമൻ സൈന്യാ​ധി​പനെ കുറി​ക്കുന്ന പദപ്ര​യോ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു. (യോഹ 18:12-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ഏതാണ്ട്‌ എ.ഡി. 56-ൽ യരുശ​ലേ​മി​ലെ കാവൽസേ​നാ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന്റെ അധിപൻ ക്ലൗദ്യൊസ്‌ ലുസി​യാസ്‌ ആയിരു​ന്നു. (പ്രവൃ 23:22, 26) പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 21 മുതൽ 24 വരെയുള്ള അധ്യാ​യ​ങ്ങ​ളിൽ വിവരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അദ്ദേഹ​മാ​ണു തെരു​വി​ലെ ജനക്കൂ​ട്ട​ത്തിൽനി​ന്നും സൻഹെ​ദ്രി​നി​ലു​ണ്ടായ ലഹളയിൽനി​ന്നും പൗലോ​സി​നെ സംരക്ഷി​ച്ചത്‌. ഇനി, പൗലോ​സി​നെ കൈസ​ര്യ​യി​ലേക്കു രഹസ്യ​മാ​യി കൊണ്ടു​പോ​യ​പ്പോൾ വസ്‌തു​തകൾ വിശദീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ഗവർണ​റായ ഫേലി​ക്‌സി​നു കത്ത്‌ അയച്ചതും അദ്ദേഹ​മാ​യി​രു​ന്നു.

സൈനി​കോ​ദ്യോ​ഗസ്ഥർ: അഥവാ “ശതാധി​പ​ന്മാർ.” റോമൻ സൈന്യ​ത്തി​ലെ ഏകദേശം 100 പടയാ​ളി​ക​ളു​ടെ മേധാ​വി​യാ​യി​രു​ന്നു ശതാധി​പൻ.

പടയാ​ളി​ക​ളു​ടെ താമസ​സ്ഥലം: അതായത്‌ യരുശ​ലേ​മി​ലെ അന്റോ​ണിയ ഗോപു​ര​ത്തിൽ, അഥവാ കോട്ട​യിൽ, സ്ഥിതി ചെയ്‌തി​രുന്ന റോമൻ സൈനി​ക​കേ​ന്ദ്രം. ദേവാ​ല​യ​മു​റ്റ​ത്തി​ന്റെ വടക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റേ മൂലയി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഈ കോട്ട​യു​ടെ സ്ഥാനം. അവിടെ നിന്നാൽ ദേവാ​ല​യ​പ​രി​സരം മുഴുവൻ കാണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. നെഹമ്യ മുമ്പ്‌ നിർമിച്ച “ദേവാ​ല​യ​ത്തി​ന്റെ കോട്ട​യു​ടെ” (നെഹ 2:8) സ്ഥാനത്താ​യി​രി​ക്കാം ഇതു സ്ഥിതി ചെയ്‌തി​രു​ന്നത്‌. മഹാനായ ഹെരോദ്‌ ധാരാളം പണം മുടക്കി, വിപു​ല​മായ രീതി​യിൽ അതിന്റെ അറ്റകു​റ്റ​പ്പ​ണി​കൾ നടത്തു​ക​യും പ്രതി​രോ​ധ​സം​വി​ധാ​നങ്ങൾ ശക്തി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. റോമൻ സൈന്യാ​ധി​പ​നാ​യി​രുന്ന മാർക്ക്‌ ആന്റണി​യു​ടെ ബഹുമാ​നാർഥ​മാ​ണു ഹെരോദ്‌ അതിന്‌ അന്റോ​ണിയ എന്ന പേര്‌ നൽകി​യത്‌. ഹെരോ​ദി​ന്റെ കാലത്തി​നു മുമ്പ്‌ ഈ കോട്ട​യു​ടെ പ്രധാ​നോ​ദ്ദേ​ശ്യം വടക്കു​നി​ന്നുള്ള ആക്രമ​ണ​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ സംരക്ഷ​ണ​മേ​കുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ പിൽക്കാ​ലത്ത്‌ ഇതു പ്രധാ​ന​മാ​യും, ജൂതന്മാ​രെ വരുതി​യിൽ നിറു​ത്താ​നും ദേവാ​ല​യ​പ​രി​സ​രത്ത്‌ ക്രമസ​മാ​ധാ​നം ഉറപ്പു​വ​രു​ത്താ​നും ഉള്ള ഒരു കേന്ദ്ര​മാ​യി മാറി. അന്റോ​ണിയ കോട്ട​യും ദേവാ​ല​യ​പ​രി​സ​ര​വും തമ്മിൽ ബന്ധിപ്പി​ക്കുന്ന ഒരു ഇടനാ​ഴി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ [ജോസീ​ഫസ്‌, യഹൂദ​പു​രാ​വൃ​ത്തങ്ങൾ XV, (ഇംഗ്ലീഷ്‌) 424 (xi, 7)] ആ കാവൽസേ​നാ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ലെ പടയാ​ളി​കൾക്കു ദേവാ​ല​യ​പ​രി​സ​ര​ത്തേക്ക്‌ എളുപ്പം എത്താനാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. പൗലോ​സി​നെ ജനക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ കൈയിൽനിന്ന്‌ രക്ഷിക്കാൻ പടയാ​ളി​കൾക്കു സാധി​ച്ചത്‌ അതു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം.—പ്രവൃ 21:31, 32; അന്റോ​ണിയ കോട്ട​യു​ടെ സ്ഥാനം അറിയാൻ അനു. ബി11 കാണുക.

എബ്രായ ഭാഷയിൽ: യോഹ 5:2-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

ദൃശ്യാവിഷ്കാരം

സുവിശേഷകനായ ഫിലിപ്പോസിന്റെ പ്രവർത്തനം
സുവിശേഷകനായ ഫിലിപ്പോസിന്റെ പ്രവർത്തനം

“ഫിലി​പ്പോസ്‌ എന്ന സുവി​ശേ​ഷ​കന്റെ” തീക്ഷ്‌ണ​മായ പ്രവർത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ ചില വിശദാം​ശങ്ങൾ ബൈബി​ളി​ലുണ്ട്‌. (പ്രവൃ 21:8) യരുശ​ലേ​മി​ലെ ഗ്രീക്കു​ഭാ​ഷ​ക്കാ​രായ ശിഷ്യ​ന്മാർക്കും എബ്രാ​യ​ഭാ​ഷ​ക്കാ​രായ ശിഷ്യ​ന്മാർക്കും ഭക്ഷണം വിതരണം ചെയ്‌തി​രുന്ന ‘സത്‌പേ​രുള്ള ഏഴു പുരു​ഷ​ന്മാ​രിൽ’ ഒരാളാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം. (പ്രവൃ 6:1-6) സ്‌തെ​ഫാ​നൊ​സി​ന്റെ മരണ​ശേഷം ‘അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ ഒഴികെ എല്ലാവ​രും ചിതറി​പ്പോ​യ​പ്പോൾ’ ഫിലി​പ്പോസ്‌ ശമര്യ​യി​ലേക്കു പോയി. അവിടെ അദ്ദേഹം സന്തോ​ഷ​വാർത്ത പ്രസം​ഗി​ക്കു​ക​യും അത്ഭുതങ്ങൾ പ്രവർത്തി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. (പ്രവൃ 8:1, 4-7) പിന്നീട്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ ദൂതൻ ഫിലി​പ്പോ​സി​നോട്‌, യരുശ​ലേ​മിൽനിന്ന്‌ ഗസ്സയി​ലേക്കു പോകുന്ന, മരു​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​കൂ​ടെ​യുള്ള വഴിയി​ലേക്കു ചെല്ലാൻ പറഞ്ഞു. (പ്രവൃ 8:26) ആ വഴിയിൽവെച്ച്‌ എത്യോ​പ്യ​ക്കാ​ര​നായ ഒരു ഷണ്ഡനെ കണ്ട ഫിലി​പ്പോസ്‌ അദ്ദേഹത്തെ സന്തോ​ഷ​വാർത്ത അറിയി​ച്ചു. (പ്രവൃ 8:27-38) തുടർന്ന്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ ആത്മാവ്‌ ഫിലി​പ്പോ​സി​നെ അവി​ടെ​നിന്ന്‌ കൊണ്ടു​പോ​കു​ക​യും (പ്രവൃ 8:39) അദ്ദേഹം അസ്‌തോ​ദി​ലും തീര​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തുള്ള മറ്റു നഗരങ്ങ​ളി​ലും പ്രസം​ഗി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ കൈസ​ര്യ​യിൽ എത്തി​ച്ചേ​രു​ക​യും ചെയ്‌തു. (പ്രവൃ 8:40) വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം ലൂക്കോ​സും പൗലോ​സും കൈസ​ര്യ​യിൽ ഫിലി​പ്പോ​സി​ന്റെ വീട്ടിൽ താമസി​ച്ച​താ​യി രേഖയുണ്ട്‌. ആ സമയത്ത്‌ ഫിലി​പ്പോ​സിന്‌, ‘പ്രവചി​ക്കു​ന്ന​വ​രും’ ‘അവിവാ​ഹി​ത​രും ആയ നാലു പെൺമ​ക്ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.’—പ്രവൃ 21:8, 9.

1. യരുശ​ലേം: കാര്യ​ങ്ങൾക്കു മേൽനോ​ട്ടം വഹിക്കു​ന്നു.—പ്രവൃ 6:5

2. ശമര്യ: സന്തോ​ഷ​വാർത്ത പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്നു.—പ്രവൃ 8:5

3. മരു​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​കൂ​ടെ ഗസ്സയി​ലേക്കു പോകുന്ന വഴി: എത്യോ​പ്യ​ക്കാ​രൻ ഷണ്ഡനു തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ വിശദീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു, അദ്ദേഹത്തെ സ്‌നാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു.—പ്രവൃ 8:26-39

4. തീര​പ്ര​ദേശം: എല്ലാ നഗരങ്ങ​ളി​ലും സന്തോ​ഷ​വാർത്ത അറിയി​ക്കു​ന്നു.—പ്രവൃ 8:40

5. കൈസര്യ: ഫിലി​പ്പോസ്‌ പൗലോ​സി​നെ വീട്ടിൽ സ്വീക​രി​ക്കു​ന്നു.—പ്രവൃ 21:8, 9

തർസൊസിലെ റോമൻ പാത
തർസൊസിലെ റോമൻ പാത

ശൗലിന്റെ (പിന്നീട്‌, അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ പൗലോസ്‌ എന്ന്‌ അറിയ​പ്പെട്ടു.) ജന്മസ്ഥല​മാ​യി​രു​ന്നു തർസൊസ്‌. ഏഷ്യാ​മൈ​ന​റി​ന്റെ തെക്കു​കി​ഴക്കൻ കോണി​ലുള്ള കിലിക്യ പ്രദേ​ശത്തെ ഒരു പ്രധാ​ന​ന​ഗ​ര​മാ​യി​രുന്ന ഇത്‌ ഇപ്പോൾ തുർക്കി​യു​ടെ ഭാഗമാണ്‌. (പ്രവൃ 9:11; 22:3) തർസൊസ്‌ അതിസ​മ്പ​ന്ന​മായ ഒരു വലിയ വ്യാപാ​ര​ന​ഗ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. റ്റോറസ്‌ മലനി​ര​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യും ‘സിലി​ഷ്യൻ കവാടങ്ങൾ’ എന്ന്‌ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രുന്ന മലയി​ടു​ക്കി​ലൂ​ടെ​യും (ഈ മലയി​ടു​ക്കിൽ, പാറ വെട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കിയ ഒരു പാതയു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.) കടന്നു​പോ​യി​രുന്ന ഒരു പ്രമുഖ, കിഴക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റൻ വാണി​ജ്യ​പാ​ത​യ്‌ക്ക്‌ അടുത്താ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ ഇതിന്റെ സ്ഥാനം വളരെ തന്ത്ര​പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. സിഡ്‌നസ്‌ നദി മെഡി​റ്റ​റേ​നി​യൻ കടലിൽ പതിക്കു​ന്നി​ടത്ത്‌ ഉണ്ടായി​രുന്ന തുറമു​ഖ​ത്തി​ന്റെ നിയ​ന്ത്ര​ണ​വും ഈ നഗരത്തി​നാ​യി​രു​ന്നു. ഗ്രീക്ക്‌ സംസ്‌കാ​ര​ത്തി​ന്റെ കേന്ദ്ര​മാ​യി​രുന്ന തർസൊ​സിൽ ധാരാളം ജൂതന്മാർ താമസി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഇന്നും തർസൊസ്‌ എന്ന പേരിൽത്തന്നെ അറിയ​പ്പെ​ടുന്ന ആ സ്ഥലത്തെ പുരാതന നാശാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ളാണ്‌ ഈ ഫോ​ട്ടോ​യിൽ കാണി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. സിഡ്‌നസ്‌ നദി മെഡി​റ്റ​റേ​നി​യൽ കടലിൽ പതിക്കു​ന്നി​ട​ത്തു​നിന്ന്‌ ഏതാണ്ട്‌ 16 കി.മീ. മാറി​യാണ്‌ അതു സ്ഥിതി ചെയ്യു​ന്നത്‌. മാർക്ക്‌ ആന്റണി​യും ക്ലിയോ​പാ​ട്ര​യും ജൂലി​യസ്‌ സീസറും പോലുള്ള പല പ്രമു​ഖ​വ്യ​ക്തി​ക​ളും ചില ചക്രവർത്തി​മാ​രും തർസൊസ്‌ സന്ദർശി​ച്ച​താ​യി രേഖയുണ്ട്‌. റോമൻ രാജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നും എഴുത്തു​കാ​ര​നും ആയ സിസറോ ബി.സി. 51 മുതൽ ബി.സി. 50 വരെ ആ നഗരത്തി​ന്റെ ഗവർണ​റാ​യി​രു​ന്നു. എ.ഡി. ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ ഒരു പ്രമുഖ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രുന്ന ഈ നഗരം അക്കാര്യ​ത്തിൽ ആതൻസി​നെ​യും അലക്‌സാൻഡ്രി​യ​യെ​യും പോലും കടത്തി​വെ​ട്ടി​യ​താ​യി ഗ്രീക്ക്‌ ഭൂമി​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞ​നായ സ്‌​ട്രെ​ബോ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. പൗലോസ്‌ തർസൊ​സി​നെ ഒരു ‘പ്രധാ​ന​ന​ഗരം’ എന്നു വിളി​ച്ച​തിൽ അതിശ​യി​ക്കാ​നില്ല.—പ്രവൃ 21:39.