അവരെ: അഥവാ “അവരുടെ ദേഹി​കളെ.”—പദാവ​ലി​യിൽ “ദേഹി” കാണുക.

അത്ഭുതങ്ങൾ: ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ റ്റേറസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം എപ്പോ​ഴും സേമെ​യ്‌ഓൻ (“അടയാളം”) എന്ന പദത്തോ​ടൊ​പ്പ​മാണ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഈ രണ്ടു പദങ്ങളും എപ്പോ​ഴും കാണു​ന്നതു ബഹുവ​ച​ന​രൂ​പ​ത്തി​ലാ​ണു​താ​നും. (മത്ത 24:24; യോഹ 4:48; പ്രവൃ 7:36; 14:3; 15:12; 2കൊ 12:12) അത്ഭുത​മോ അതിശ​യ​മോ തോന്നി​പ്പി​ക്കുന്ന എന്തി​നെ​യെ​ങ്കി​ലും കുറി​ക്കാ​നാ​ണു റ്റേറസ്‌ എന്ന പദം സാധാ​ര​ണ​യാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​റു​ള്ളത്‌.

യഹോ​വ​യിൽനി​ന്നുള്ള അധികാ​ര​ത്താൽ: അക്ഷ. “കർത്താ​വിൽ.” (അനു. സി കാണുക.) പ്രവൃ 14:3-ൽ എപീ (“കർത്താ​വിൽ” എന്നതിലെ “ഇൽ” എന്ന പ്രത്യ​യ​ത്തി​നു തുല്യം.) എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അർഥം എന്താ​ണെന്നു വാക്യ​സ​ന്ദർഭം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌, അവിടെ അതു കുറി​ക്കു​ന്നതു ശിഷ്യ​ന്മാർ ധൈര്യ​ത്തോ​ടെ സംസാ​രി​ച്ച​തി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​നത്തെ അഥവാ കാരണത്തെ ആണ്‌. വാക്യ​ത്തി​ന്റെ തുടർന്നുള്ള ഭാഗം പറയു​ന്നത്‌, ശിഷ്യ​ന്മാർ പ്രസം​ഗി​ച്ചതു ശരിക്കും തന്റെ വചനമാ​ണെ​ന്നും അവർക്കു തന്റെ അംഗീ​കാ​ര​വും പിന്തു​ണ​യും ഉണ്ടെന്നും ദൈവം ഉറപ്പു നൽകി​യ​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌ അഥവാ സാക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌. (പ്രവൃ 4:29-31 താരത​മ്യം ചെയ്യുക.) “കർത്താ​വിൽ” എന്നതിന്റെ ഗ്രീക്ക്‌ പദപ്ര​യോ​ഗം സെപ്‌റ്റു​വ​ജിന്റ്‌ ഭാഷാ​ന്ത​ര​ത്തി​ലും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. അത്തരം തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ മൂല എബ്രാ​യ​പാ​ഠ​ത്തിൽ ആ സ്ഥാനത്ത്‌ ദൈവ​നാ​മം (ചതുര​ക്ഷരി) കാണാം. [സങ്ക 31:6 (30:7, LXX); യിര 17:7] ഇതു​വെച്ച്‌ ആ പദപ്ര​യോ​ഗത്തെ “യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ (പ്രസം​ഗി​ച്ചു)” എന്നും പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​മെന്നു ചിലർ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

അത്ഭുതങ്ങൾ: പ്രവൃ 2:19-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

വ്യാഖ്യാ​നി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു: ഇവിടെ കാണുന്ന ഡയർമെ​നി​യു​ഓ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തിന്‌ “ഒരു ഭാഷയിൽനിന്ന്‌ മറ്റൊ​ന്നി​ലേക്കു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തുക” എന്ന്‌ അർഥം വരാം. (1കൊ 12:30, അടിക്കു​റിപ്പ്‌) എന്നാൽ അതേ പദത്തിന്‌ “അർഥം വ്യക്തമാ​ക്കുക; നന്നായി വിശദീ​ക​രി​ക്കുക” എന്നൊ​ക്കെ​യും അർഥമുണ്ട്‌. ഈ വാക്യ​ത്തിൽ, പ്രവച​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അർഥം വ്യാഖ്യാ​നി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കുക എന്ന അർഥത്തി​ലാണ്‌ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.

സീയൂസ്‌: പദാവലി കാണുക.

ഹെർമിസ്‌: സീയൂ​സി​ന്റെ പുത്രൻ എന്നു കരുത​പ്പെ​ടുന്ന ഒരു ഗ്രീക്കു​ദേ​വ​നാണ്‌ ഇത്‌. ദൈവ​ങ്ങ​ളു​ടെ സന്ദേശ​വാ​ഹ​ക​നാ​യാ​ണു ഹെർമി​സി​നെ കണ്ടിരു​ന്നത്‌. ഐതി​ഹ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ വീരനാ​യ​ക​ന്മാ​രു​ടെ വിദഗ്‌ധോ​പ​ദേ​ഷ്ടാ​വും വാണി​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ​യും വാക്‌ചാ​തു​ര്യ​ത്തി​ന്റെ​യും കായി​ക​മി​ക​വി​ന്റെ​യും ഉറക്കത്തി​ന്റെ​യും സ്വപ്‌ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ദേവനും ആയിരു​ന്നു ഹെർമിസ്‌. ഹെർമി​സി​നെ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ സന്ദേശ​വാ​ഹ​ക​നാ​യും വാക്‌ചാ​തു​ര്യ​ത്തി​ന്റെ ദേവനാ​യും കണ്ടിരു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം ലുസ്‌ത്ര എന്ന റോമൻ നഗരത്തി​ലു​ള്ളവർ കൂടുതൽ സംസാ​രിച്ച പൗലോ​സി​നെ ഹെർമിസ്‌ എന്നു വിളി​ച്ചത്‌. തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽപ്പോ​ലും ഈ പേരു​മാ​യി ബന്ധമുള്ള ചില പദങ്ങൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നതു പരിഭാ​ഷ​യെ​യും വ്യാഖ്യാ​ന​ത്തെ​യും ഒക്കെ കുറി​ക്കാ​നാണ്‌. (ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, യോഹ 1:42-ൽ ഹെർമെ​നി​യോ എന്ന ഗ്രീക്കു​ക്രി​യയെ ‘പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തുക’ എന്നും 1കൊ 12:10; 14:26 എന്നീ വാക്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഹെർമെ​നി​യാ എന്ന നാമത്തെ “വ്യാഖ്യാ​നം” എന്നും തർജമ ചെയ്‌തി​ട്ടുണ്ട്‌; ലൂക്ക 24:27-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും കാണുക.) പുരാതന ലുസ്‌ത്ര​യു​ടെ സമീപ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​നിന്ന്‌ കണ്ടെത്തിയ പുരാ​വ​സ്‌തു​ക്ക​ളിൽ ഹെർമിസ്‌ ദേവന്റെ ഒരു പ്രതി​മ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സീയൂ​സി​നും ഹെർമി​സി​നും സമർപ്പിച്ച ഒരു യാഗപീ​ഠ​വും ആ പ്രദേ​ശ​ത്തു​നിന്ന്‌ കണ്ടെടു​ത്തി​ട്ടുണ്ട്‌. റോമാ​ക്കാർ തങ്ങളുടെ വാണി​ജ്യ​ദേ​വ​നായ മെർക്കു​റി​യെ ഹെർമി​സി​നു തുല്യ​നാ​യാ​ണു കണ്ടിരു​ന്നത്‌.

ഇലക്കി​രീ​ടങ്ങൾ: പൗലോ​സി​ന്റെ​യും ബർന്നബാ​സി​ന്റെ​യും തലയിൽ വെക്കാ​നാ​യി​രി​ക്കാം സീയൂ​സി​ന്റെ പുരോ​ഹി​ത​ന്മാർ ഇലക്കി​രീ​ടങ്ങൾ കൊണ്ടു​വ​ന്നത്‌. വിഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യോ ബലിമൃ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യോ തലയി​ലും സ്വന്തം തലയി​ലും ഒക്കെ ഇങ്ങനെ കിരീടം വെക്കുന്ന ഒരു രീതി അവർക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇത്തരം കിരീ​ടങ്ങൾ സാധാ​ര​ണ​യാ​യി ഇലകൾകൊ​ണ്ടും പൂക്കൾകൊ​ണ്ടും ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ആട്ടു​രോ​മം​കൊ​ണ്ടു​മാണ്‌ ഉണ്ടാക്കി​യി​രു​ന്നത്‌.

ശിഷ്യ​ന്മാർ: അഥവാ “ശിഷ്യ​ന്മാ​രു​ടെ ദേഹികൾ.”—പദാവ​ലി​യിൽ “ദേഹി” കാണുക.

മൂപ്പന്മാർ: അക്ഷ. “പ്രായ​മേ​റിയ പുരു​ഷ​ന്മാർ.” ബൈബി​ളിൽ പ്രെസ്‌ബൂ​റ്റെ​റൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം, സമൂഹ​ത്തി​ലോ ജനതയി​ലോ ഒരു അധികാ​ര​സ്ഥാ​ന​മോ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​സ്ഥാ​ന​മോ വഹിക്കു​ന്ന​വ​രെ​യാ​ണു പ്രധാ​ന​മാ​യും കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. ചില സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ ഇതു പ്രായ​ത്തെ​യാണ്‌ അർഥമാ​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും (ലൂക്ക 15:25; പ്രവൃ 2:17 എന്നിവ ഉദാഹ​ര​ണങ്ങൾ.) എപ്പോ​ഴും അതു വയസ്സു​ചെ​ന്ന​വ​രെയല്ല കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇവിടെ ഈ പദം​കൊണ്ട്‌ ഉദ്ദേശി​ക്കു​ന്നതു ജൂതജ​ന​ത​യിൽപ്പെട്ട നേതാ​ക്ക​ന്മാ​രെ​യാണ്‌. മിക്ക​പ്പോ​ഴും മുഖ്യ​പു​രോ​ഹി​ത​ന്മാ​രു​ടെ​യും ശാസ്‌ത്രി​മാ​രു​ടെ​യും കൂടെ​യാണ്‌ ഇവരെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയാ​റു​ള്ളത്‌. ഈ മൂന്നു കൂട്ടത്തിൽനി​ന്നു​ള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു സൻഹെ​ദ്രി​നി​ലെ അംഗങ്ങൾ.​—മത്ത 21:23; 26:3, 47, 57; 27:1, 41; 28:12; പദാവ​ലി​യിൽ “മൂപ്പൻ; പ്രായ​മേ​റിയ പുരുഷൻ” കാണുക.

അവരുടെ മേൽ കൈകൾ വെച്ചു: എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ മനുഷ്യ​ന്റെ മേലും മൃഗത്തി​ന്റെ മേലും കൈകൾ വെക്കു​ന്ന​താ​യി പറഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌. അങ്ങനെ ചെയ്യു​ന്ന​തി​നു പല അർഥങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (ഉൽ 48:14; ലേവ 16:21; 24:14) ഒരു മനുഷ്യ​ന്റെ മേൽ കൈകൾ വെക്കു​ന്നത്‌ അയാളെ ഒരു പ്രത്യേ​ക​വി​ധ​ത്തിൽ അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്നെ​ന്നോ ഒരു പ്രത്യേക ഉദ്ദേശ്യ​ത്തി​നാ​യി വേർതി​രി​ക്കു​ന്നെ​ന്നോ സൂചി​പ്പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. (സംഖ 8:10) ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, യോശു​വയെ തന്റെ പിൻഗാ​മി​യാ​യി അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്നെന്നു സൂചി​പ്പി​ക്കാൻ മോശ യോശു​വ​യു​ടെ മേൽ കൈകൾ വെച്ചു. അങ്ങനെ ‘ജ്ഞാനത്തി​ന്റെ ആത്മാവ്‌ നിറഞ്ഞ​വ​നാ​യി​ത്തീർന്ന’ യോശു​വ​യ്‌ക്ക്‌ ഇസ്രാ​യേ​ല്യ​രെ ശരിയാ​യി നയിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. (ആവ 34:9) ഇവിടെ പ്രവൃ 6:6-ൽ തങ്ങൾ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു നിയമി​ച്ച​വ​രു​ടെ മേൽ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാർ കൈകൾ വെച്ചതാ​യി കാണാം. പ്രാർഥി​ച്ചിട്ട്‌ മാത്ര​മാണ്‌ അവർ അങ്ങനെ ചെയ്‌ത​തെന്ന വസ്‌തുത സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌, അവർ അക്കാര്യ​ത്തിൽ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മാർഗ​നിർദേശം ലഭിക്കാൻ ആഗ്രഹി​ച്ചു എന്നാണ്‌. പിന്നീട്‌, തിമൊ​ഥെ​യൊ​സി​നെ ഒരു പ്രത്യേക സേവന​പ​ദ​വി​യിൽ നിയമി​ക്കാൻ മൂപ്പന്മാ​രു​ടെ സംഘം അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മേൽ കൈകൾ വെച്ചതാ​യി നമ്മൾ വായി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. (1തിമ 4:14) ആളുക​ളു​ടെ മേൽ കൈകൾ വെച്ച്‌ അവർക്കു നിയമനം നൽകാ​നുള്ള അധികാ​രം തിമൊ​ഥെ​യൊ​സി​നും ലഭിച്ചു. പക്ഷേ അതിനു മുമ്പ്‌ അദ്ദേഹം അവരുടെ യോഗ്യ​തകൾ ശ്രദ്ധ​യോ​ടെ വിലയി​രു​ത്ത​ണ​മാ​യി​രു​ന്നെന്നു മാത്രം.—1തിമ 5:22.

മൂപ്പന്മാർ: അക്ഷ. “പ്രായ​മേ​റിയ പുരു​ഷ​ന്മാർ.” ബൈബി​ളിൽ പ്രെസ്‌ബൂ​റ്റെ​റൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം പ്രധാ​ന​മാ​യും കുറി​ക്കു​ന്നത്‌, ഒരു സമൂഹ​ത്തി​ലോ രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​ലോ അധികാ​ര​സ്ഥാ​ന​മോ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​സ്ഥാ​ന​മോ വഹിക്കു​ന്ന​വ​രെ​യാണ്‌. ചില സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ പ്രായ​മേ​റിയ പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ കുറി​ക്കാ​നും ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​റുണ്ട്‌. (മത്ത 16:21-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) പുരാതന ഇസ്രാ​യേ​ലിൽ നേതൃ​ത്വ​മെ​ടു​ക്കാ​നും ഭരണകാ​ര്യ​ങ്ങൾ നോക്കി​ന​ട​ത്താ​നും പ്രായ​വും പക്വത​യും ഉള്ള പുരു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ സംഘങ്ങൾ പ്രാ​ദേ​ശി​ക​മാ​യി ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​ക​ളിൽ സേവി​ക്കാ​നും ആത്മീയ​പ​ക്വ​ത​യുള്ള പുരു​ഷ​ന്മാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (1തിമ 3:1-7; തീത്ത 1:5-9) പൗലോ​സി​നെ​യും ബർന്നബാ​സി​നെ​യും മിഷന​റി​യാ​ത്ര​യ്‌ക്കാ​യി ‘പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാ​വാണ്‌ അയച്ച​തെ​ങ്കി​ലും’ നിയമ​നങ്ങൾ നടത്തു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌ അവർ പ്രാർഥി​ക്കു​ക​യും ഉപവസി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. എന്നിട്ട്‌ അവർ ആ മൂപ്പന്മാ​രെ ‘യഹോ​വ​യിൽ ഭരമേൽപ്പി​ച്ചു.’ (പ്രവൃ 13:1-4; 14:23) പൗലോ​സി​നെ​യും ബർന്നബാ​സി​നെ​യും കൂടാതെ തീത്തോ​സും സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ തിമൊ​ഥെ​യൊ​സും സഭകളിൽ “മൂപ്പന്മാ​രെ” നിയമി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​താ​യി തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. (തീത്ത 1:5; 1തിമ 5:22) സഭകൾ സ്വന്തമാ​യി അത്തരം നിയമ​നങ്ങൾ നടത്തി​യ​തി​ന്റെ രേഖക​ളൊ​ന്നു​മില്ല. ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ സഭകളിൽ സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഒന്നില​ധി​കം മൂപ്പന്മാർ സേവി​ച്ചി​രു​ന്നു. “മൂപ്പന്മാ​രു​ടെ സംഘം” എന്നാണ്‌ അവർ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌.—1തിമ 4:14; ഫിലി 1:1.

നിയമി​ച്ചു: സഞ്ചാര​മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാ​രായ പൗലോ​സും ബർന്നബാ​സും മൂപ്പന്മാ​രെ നിയമി​ച്ച​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌ ഈ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു പറയു​ന്നത്‌. അവർ ആ നിയമനം നടത്തി​യത്‌ ഉപവസി​ക്കു​ക​യും പ്രാർഥി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​ട്ടാണ്‌. അവർ ആ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​ത്തെ വളരെ ഗൗരവ​ത്തോ​ടെ കണ്ടെന്നാണ്‌ അതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇനി, തീത്തോ​സും സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ തിമൊ​ഥെ​യൊ​സും സഭയിൽ “മൂപ്പന്മാ​രെ” നിയമി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​താ​യി തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. (തീത്ത 1:5; 1തിമ 5:22) “നിയമി​ച്ചു” എന്നതിന്‌ ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന ഖെയ്‌റോ​ടോ​ണി​യോ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അക്ഷരാർഥം “കൈ നീട്ടുക (ഉയർത്തുക)” എന്നാണ്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ സഭയി​ലു​ള്ളവർ കൈകൾ ഉയർത്തി സഭാമൂ​പ്പ​ന്മാ​രെ തെര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അന്നത്തെ രീതി എന്നു ചിലർ കരുതു​ന്നു. എന്നാൽ നിയമനം നടക്കുന്ന രീതിയെ സൂചി​പ്പി​ക്കാ​നല്ല പലപ്പോ​ഴും ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ളത്‌. കുറെ​ക്കൂ​ടെ വിശാ​ല​മായ അർഥത്തി​ലും ഇത്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​റുണ്ട്‌. അതിന്റെ ഒരു തെളി​വാണ്‌ ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ ജൂതച​രി​ത്ര​കാ​ര​നായ ജോസീ​ഫസ്‌, ജൂതന്മാ​രു​ടെ പുരാ​വൃ​ത്തങ്ങൾ (ഇംഗ്ലീഷ്‌), [6-ാം പുസ്‌തകം, അധ്യാ. 4-ഉം 13-ഉം (ലോയബ്‌ 6:54-ഉം 6:312-ഉം)] എന്ന പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന വിധം. ദൈവം ശൗലിനെ രാജാ​വാ​യി നിയമി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയുന്ന ഭാഗത്താണ്‌ അദ്ദേഹം ഈ ഗ്രീക്കു​പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ആ സന്ദർഭ​ത്തിൽ ഇസ്രാ​യേൽ സഭ കൈ ഉയർത്തി ശൗലിനെ രാജാ​വാ​യി തെര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നില്ല. പകരം തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ പറയു​ന്നതു ശമുവേൽ പ്രവാ​ചകൻ ശൗലിന്റെ തലയിൽ തൈലം ഒഴിച്ചിട്ട്‌, “യഹോവ . . . നേതാ​വാ​യി താങ്കളെ അഭി​ഷേകം ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു” എന്നു പറഞ്ഞെ​ന്നാണ്‌. ദൈവ​മായ യഹോ​വ​യാണ്‌ ശൗലിനെ നിയമി​ച്ച​തെന്ന്‌ ഇതു കാണി​ക്കു​ന്നു. (1ശമു 10:1) ഇനി പ്രവൃ 14:23-ന്റെ ഗ്രീക്ക്‌ വ്യാക​ര​ണ​ഘടന സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തും, നിയമനം നടത്തി​യത്‌ (അക്ഷ. “കൈ നീട്ടി​ക്കൊണ്ട്‌.”) സഭയല്ല പകരം അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ പൗലോ​സും ബർന്നബാ​സും ആണെന്നാണ്‌. ഇനി, ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ സഭയിൽ യോഗ്യ​ത​യുള്ള പുരു​ഷ​ന്മാ​രെ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വ​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ നിയമി​ക്കാൻ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​ന്മാ​രും അതിനാ​യി നിയോ​ഗി​ക്ക​പ്പെട്ട പുരു​ഷ​ന്മാ​രും അവരുടെ മേൽ അക്ഷരാർഥ​ത്തിൽ കൈകൾ വെച്ചി​രു​ന്ന​താ​യും നമ്മൾ വായി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. ആ നിയമനം ഉറപ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ​യും അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ​യും ഒരു പ്രതീ​ക​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌.—പ്രവൃ 6:6-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു താരത​മ്യം ചെയ്യുക.

യഹോ​വ​യിൽ അവരെ ഭരമേൽപ്പി​ച്ചു: ഇവിടെ “ഭരമേൽപ്പി​ച്ചു” എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന ഗ്രീക്കു​പദം പ്രവൃ 20:32-ലും കാണാം. അവിടെ പൗലോസ്‌ എഫെ​സൊ​സി​ലുള്ള മൂപ്പന്മാ​രോട്‌ ‘ഞാൻ നിങ്ങളെ ദൈവ​ത്തിൽ ഭരമേൽപ്പി​ക്കു​ന്നു’ എന്നു പറയുന്ന ഭാഗത്താണ്‌ അതു കാണു​ന്നത്‌. ഇനി, ലൂക്ക 23:46-ൽ “പിതാവേ, ഞാൻ എന്റെ ജീവൻ തൃ​ക്കൈ​യിൽ ഏൽപ്പി​ക്കു​ന്നു” എന്ന യേശു​വി​ന്റെ വാക്കുകൾ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തും ഇതേ ഗ്രീക്കു​പദം കാണാം. ഇത്‌ സങ്ക 31:5-ൽ നിന്നുള്ള ഉദ്ധരണി​യാണ്‌. അതിന്റെ സെപ്‌റ്റു​വ​ജിന്റ്‌ ഭാഷാ​ന്ത​ര​ത്തി​ലും (30:6, LXX) “ഭരമേൽപ്പി​ക്കു​ന്നു” എന്ന്‌ അർഥം​വ​രുന്ന അതേ ഗ്രീക്കു​പ​ദ​മാ​ണു കാണു​ന്നത്‌. ആ വാക്യ​ത്തി​ന്റെ മൂല എബ്രാ​യ​പാ​ഠ​ത്തിൽ ദൈവ​നാ​മം കാണു​ന്നു​മുണ്ട്‌. ഒരാളെ യഹോ​വ​യിൽ ഭരമേൽപ്പി​ക്കുക എന്ന ആശയം എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ പല തവണ കാണാം.—സങ്ക 22:8; 37:5; സുഭ 16:3; അനു. സി കാണുക.

മകനിൽ വിശ്വ​സി​ക്കുന്ന: ഇവിടെ കാണുന്ന പിസ്റ്റ്യൂ​വോ (“വിശ്വാ​സം” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​റുള്ള പീസ്റ്റിസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​നാ​മ​വു​മാ​യി ഇതിനു ബന്ധമുണ്ട്‌.) എന്ന ഗ്രീക്കു​ക്രി​യ​യു​ടെ അടിസ്ഥാ​നാർഥം “വിശ്വ​സി​ക്കുക; വിശ്വാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കുക” എന്നൊ​ക്കെ​യാണ്‌. എന്നാൽ സന്ദർഭം, വ്യാക​ര​ണ​ഘടന എന്നിവ​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഇതിന്റെ അർഥത്തിന്‌ അൽപ്പ​മൊ​ക്കെ വ്യത്യാ​സം വന്നേക്കാം. ഒരാൾ അസ്‌തി​ത്വ​ത്തി​ലുണ്ട്‌ എന്നു വിശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​യോ അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​യോ മാത്രമല്ല ഈ പദം കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. (യാക്ക 2:19) ഒരാളിൽ ശക്തമായ വിശ്വാ​സ​വും ആശ്രയ​വും ഉള്ളതു​കൊണ്ട്‌ അയാളെ അനുസ​രി​ക്കുക എന്നൊരു അർഥവും അതിനുണ്ട്‌. യോഹ 3:16-ൽ പിസ്റ്റ്യൂ​വോ എന്ന ക്രിയ​യോ​ടൊ​പ്പം ഒരു പ്രത്യ​യ​വും​കൂ​ടെ ചേർത്തി​ട്ടുണ്ട്‌. ആ പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഒരു പണ്ഡിതൻ പറയു​ന്നത്‌ ഇതാണ്‌: “വിശ്വാ​സം എന്നത്‌ ഇവിടെ ഒരു പ്രവൃ​ത്തി​യാ​യി​ട്ടാ​ണു കണക്കാ​ക്കു​ന്നത്‌, ആരെങ്കി​ലും ചെയ്യുന്ന ഒരു കാര്യ​മാ​യിട്ട്‌. അതായത്‌ ആരി​ലെ​ങ്കി​ലും വിശ്വാ​സം അർപ്പി​ക്കുക എന്നതു​പോ​ലെ.” [പുതി​യ​നി​യമ ഗ്രീക്കി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​വ്യാ​ക​രണം (ഇംഗ്ലീഷ്‌), പോൾ എൽ. കോഫ്‌മൻ, 1982, പേ. 46] യേശു ഇവിടെ സംസാ​രി​ച്ചതു വിശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റെ ഒരൊറ്റ പ്രവൃ​ത്തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചല്ല, മറിച്ച്‌ ജീവി​ത​ത്തി​ലു​ട​നീ​ളം വിശ്വാ​സം തെളി​യി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണെന്നു വ്യക്തം. യോഹ 3:36-ൽ സമാന​മായ ഒരു പദപ്ര​യോ​ഗം കാണാം. അവിടെ ‘പുത്ര​നിൽ വിശ്വ​സി​ക്കുക’ എന്നതിനു നേർവി​പ​രീ​ത​മാ​യി പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നതു ‘പുത്രനെ അനുസ​രി​ക്കാ​തി​രി​ക്കുക’ എന്നാണ്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ ‘വിശ്വ​സി​ക്കുക’ എന്ന്‌ അവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ അർഥവും ഒരാളു​ടെ ശക്തമായ വിശ്വാ​സ​ത്തി​നു തെളി​വേ​കാൻ അനുസ​രണം കാണി​ക്കുക എന്നുത​ന്നെ​യാണ്‌.

വിശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റെ വാതിൽ: വിശ്വാ​സം നേടാൻ ജനതക​ളിൽപ്പെ​ട്ട​വർക്ക്‌ അഥവാ ജൂതന്മാ​ര​ല്ലാ​ത്ത​വർക്ക്‌ അവസരം നൽകി​ക്കൊ​ണ്ടാണ്‌ യഹോവ ഈ ആലങ്കാ​രി​ക​വാ​തിൽ തുറന്നു​കൊ​ടു​ത്തത്‌. തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ കാണുന്ന “വിശ്വാ​സം നേടുക” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ന്റെ അർഥം, ഒരാളെ അനുസ​രി​ക്കാൻ തോന്നു​ന്നത്ര ആശ്രയം അയാളിൽ വളർത്തുക എന്നാണ്‌. (യാക്ക 2:17; യോഹ 3:16-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) പൗലോസ്‌ തന്റെ കത്തുക​ളിൽ “വാതിൽ” എന്ന പദം ആലങ്കാ​രി​കാർഥ​ത്തിൽ മൂന്നു തവണ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌.—1കൊ 16:9; 2കൊ 2:12; കൊലോ 4:3.