1. നിങ്ങളുടെ കഴിവുകളിൽ ശ്രദ്ധ കേ​ന്ദ്രീ​ക​രി​ക്കു​ക. (2 കൊരിന്ത്യർ 11:6) നിങ്ങളു​ടെ കുറവു​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ബോധവാനായിരിക്കുമ്പോൾത്തന്നെ നിങ്ങൾക്കുള്ള കഴിവു​ക​ളും തിരി​ച്ച​റി​യ​ണം. അവ തിരി​ച്ച​റി​യു​ന്നത്‌ നിങ്ങളെ ഒന്നിനും കൊള്ളില്ല എന്നതു​പോ​ലു​ള്ള ചിന്തകൾ ഉപേക്ഷിച്ച്‌ ആത്മവി​ശ്വാ​സം നേടു​ന്ന​തി​നും ഏകാന്ത​ത​യെ മറിക​ട​ക്കു​ന്ന​തി​നും സഹായി​ക്കും. നിങ്ങ​ളോ​ടു​ത​ന്നെ ഇങ്ങനെ ചോദി​ക്കു​ക: ‘എന്റെ കഴിവുകൾ എന്തെല്ലാ​മാണ്‌?’ നിങ്ങളു​ടെ ചില കഴിവു​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും നല്ല ഗുണങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും ചിന്തി​ക്കു​ക.

 2. മറ്റുള്ളവരിൽ ആത്മാർഥമായ താത്‌പ​ര്യ​മെ​ടു​ക്കു​ക. തുടക്ക​മെന്ന നിലയിൽ ആദ്യം കുറച്ചു പേരിൽ താത്‌പ​ര്യ​മെ​ടു​ക്കു​ക. ഹൊർഹേ എന്ന ചെറുപ്പക്കാരൻ പറയുന്നു: “സുഖമാ​ണോ, ജോലി​യൊ​ക്കെ എങ്ങനെ പോകു​ന്നു എന്നൊക്കെ ചോദി​ക്കു​ന്നത്‌ ആളുകളെ അടുത്തറിയാൻ നിങ്ങളെ സഹായി​ക്കും.”

 ചെയ്യാ​നാ​കു​ന്നത്‌: നിങ്ങളു​ടെ സമപ്രാ​യ​ക്കാ​രു​ടെ വലയത്തിൽ മാത്ര​മാ​യി നിങ്ങളെ തളച്ചി​ടാ​തി​രി​ക്കു​ക. ബൈബിളിൽ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള ചില നല്ല സൗഹൃദങ്ങൾ വളരെ പ്രായവ്യത്യാസമുള്ളവർ തമ്മിലു​ള്ള​വ​യാണ്‌. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, രൂത്തും നവോ​മി​യും, ദാവീ​ദും യോനാ​ഥാ​നും, തിമൊ​ഥെ​യൊ​സും പൗലോ​സും. (രൂത്ത്‌ 1:16, 17; 1 ശമുവേൽ 18:1; 1 കൊരിന്ത്യർ 4:17) മനസ്സിൽപ്പിടിക്കേണ്ട മറ്റൊരു കാര്യം സംഭാ​ഷ​ണം എന്നത്‌ അങ്ങോ​ട്ടും ഇങ്ങോ​ട്ടും ഉള്ളതാണ്‌, ഒരു വശത്തേക്കു മാത്ര​മു​ള്ള​തല്ല. നന്നായി ശ്രദ്ധി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ ആളുകൾക്ക്‌ ഇഷ്ടമാണ്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ നിങ്ങൾ ഒരു നാണംകുണുങ്ങിയാണെങ്കിൽ വിഷമി​ക്കേ​ണ്ടാ, മുഴുവൻ സംഭാ​ഷ​ണ​വും നിങ്ങൾ നടത്തേ​ണ്ട​തി​ല്ല!

 3. “സഹാനു​ഭൂ​തി” വളർത്തിയെടുക്കുക. (1 പത്രോസ്‌ 3:8) മറ്റൊരാൾ പറയു​ന്ന​തി​നോ​ടു നിങ്ങൾക്കു യോജി​ക്കാ​നാ​കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ക്ഷമയോ​ടെ അയാൾ പറയു​ന്ന​തു കേൾക്കുക. നിങ്ങൾക്കു യോജി​ക്കാ​നാ​കു​ന്ന കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചിന്തി​ക്കു​ക. ഏതെങ്കി​ലും കാര്യത്തിൽ നിങ്ങളു​ടെ വിയോ​ജിപ്പ്‌ തുറന്നു പറയാതെ പറ്റില്ല എന്നുണ്ടെങ്കിൽ അതു സൗമ്യ​മാ​യി നയത്തോ​ടെ പറയുക.

 ചെയ്യാ​നാ​കു​ന്നത്‌: മറ്റുള്ളവർ നിങ്ങ​ളോട്‌ എങ്ങനെ സംസാ​രി​ക്കാ​നാ​ണോ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നത്‌ അതു​പോ​ലെ അവരോ​ടു സംസാ​രി​ക്കു​ക. ഒരു കാര്യ​വു​മി​ല്ലാ​തെ വഴക്കു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തോ കളിയാ​ക്കു​ന്ന​തോ ചീത്ത പ​റ​യു​ന്ന​തോ നമ്മൾ വലിയ കേമന്മാ​രാ​ണെന്ന മട്ടിൽ മറ്റുള്ള​വ​രെ കുറ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തോ ഒക്കെ അവരെ നമ്മളിൽനിന്ന്‌ അകറ്റു​ക​യേ ഉള്ളൂ. ‘നിങ്ങളു​ടെ സംസാരം എപ്പോ​ഴും ഹൃദ്യമാണെങ്കിൽ’ അവർ നിങ്ങളെ ഏറെ ഇഷ്ടപ്പെ​ടും.—കൊലോസ്യർ 4:6.