“Lelo Onkakwatyilwa Moyo I Ani?”
“Lelo Onkakwatyilwa Moyo I Ani?”
“Nansha bulwi buntambe, Ne pano pene nkakankamana ne kukankamana.”—MIT. 27:3.
KUKWATAÑANA NA ANO MAVESE ALONDA’KO, LE I BIKA BIKAKUKWASHA UTAMIJE BUKANKAMANE
1. Lelo Mutōto wa 27 witukwasha twivwanije bika?
MWANDA waka mwingilo wetu wa busapudi wendelelanga nansha byokudi ngikadilo mibi ya ntanda? Mwanda waka tupānanga na mutyima tō kitatyi ne bukomo bwetu nansha bavule byobadi mu bufudile? I muswelo’ka otukashala nyeke bakankamane mu kitatyi kidi bavule na moyo wa bintu biya kumeso? Lwimbo lwa ku bukomo bwa mushipiditu lwa Mulopwe Davida, lusonekelwe mu Mutōto wa 27 lwitupa malondololo.
2. Le moyo ubwanya kufikija muntu ku bika, ne i kikulupiji’ka kyotudi nakyo?
2 Davida ushilula uno mutōto na binenwa bya amba: “Yehova i mwinya wami ne lupandilo lwami; o nkatyina i ani le? Yehova i bukomo bwa būmi bwami; lelo o nkakwatyilwa moyo i ani?” (Mit. 27:1) Moyo byoudi na lupusa lwa kuzozeja, muntu ubwanya kutuyuka bininge wakomenwa kulonga kintu. Inoko uno moyo keufwaninwepo kuzumbijazumbija mutyima wa muntu wakaminwe Yehova. (1 Pet. 3:14) Shi tumwene Yehova bu mpakala yetu, tukekala ‘ne mutyima-ntenke, kadi tukatalala nyā, ne moyo wa byamalwa mpika.’ (Nk. 1:33; 3:25) Mwanda waka?
“YEHOVA I MWINYA WAMI NE LUPANDILO LWAMI”
3. Lelo Yehova i mwinya wetu mu buluji’ka, ne i bika byotufwaninwe kulonga?
3 Kwenzankanya kwa amba “Yehova i mwinya wami” kuleta mulangwe wa amba, Yehova witunyongololanga ku kubulwa kuyuka bintu ne ku mfindi ya ku mushipiditu. (Mit. 27:1) Mwinya ubwanya kusokwela patōka kyaka nansha kijika kitujikile mu dishinda, ino keubwanyapo kutalula’kyo. Tufwaninwe kulonga bintu na tunangu pa byobya byotumona. Mo monka ne Yehova nandi witusokwelanga shintulwilo minemine ya binkumenkume bya ntanda. Witudyumunanga ku byaka bya ino ngikadilo ya bintu. I mwitupe misoñanya ya mu Bible ya kwitukwasha nyeke, inoko netu tufwaninwe kwingidija byobya byotwifunda. Shi tulonge namino, tukalonga bintu na tunangu kutabuka balwana netu nansha ke bafundiji betu.—Mit. 119:98, 99, 130.
4. (a) Mwanda waka Davida wānene na kikulupiji amba: “Yehova i . . . bupandiji bwami”? (b) Le i kitatyi’ka kine kikekala Yehova bu lupandilo lwetu?
4 Binenwa bya Davida bidi mu Mitōto 27:1 bilombola amba, wāvulukile muswelo wāmunyongolwele Yehova nansha kumukūla dibajinji. Kimfwa, Yehova wāmunyongolwele “mu makufi a ntambo ne mu makufi a kimbwi.” Kadi Yehova wāmukweshe anekenye Ngodiata kampangala. Mwenda mafuku, Mulopwe Solo wātompele kusabakanya Davida na mukobe, ino Yehova wāmunyongolwele kitatyi kyonso. (1 Sam. 17:37, 49, 50; 18:11, 12; 19:10) Ke kya kutulumukapo nanshi shi Davida wānene na kikulupiji amba: “Yehova i . . . bupandiji bwami”! Yehova ukekala na bengidi bandi enka na mwaādi wikadile na Davida—ke lupandilo lwabo kadi. Namani? Na kunyongolola batōtyi bandi ku “malwa makatakata” āya’ko.—Kus. 7:14; 2 Pet. 2:9.
VULUKA KITATYI KYONSO KYAAKUKWESHE
5, 6. (a) Le kuvuluka bintu kwitukwashanga namani tutamije bukankamane? (b) Le nsekununi ya muswelo wākweshe Yehova bengidi bandi iningishanga namani bukankamane bobe?
5 Pa kusaka tutamije bukankamane bwetu, kudi kintu kimo kya mvubu kitulombwelwe mu Mitōto 27:2, 3. (Tanga.) Davida wāvulukile binkumenkume byamunyongolwele’mo Yehova. (1 Sam. 17:34-37) Kuno kuvuluka kwāmupele kikulupiji kya kulwa enka ne na lwana lubilubi. Lelo nobe uvulukanga uno muswelo bintu kebikutane? Kimfwa, lelo ulombelanga kyaba kyonso pangala pa bikoleja bikukambakanya ne kumona muswelo ukupa Yehova tunangu nansha bukomo bwa kulwa na matompo? Lelo ukivulukile muswelo watalwilwe bijika bya mu mwingilo obe wa nsangaji nansha muswelo wakushitwidilwe kibelo kikatampe kya mwingilo? (1 Kod. 16:9) Lelo kuvuluka bino binkumenkume kudi na lupusa’ka podi dyalelo? Le kuno kuvuluka kekukukulupijapo nyeke amba, Yehova ubwanya kukukwasha unekenye nansha kūminina enka ne bijika nansha lwana lukomo mpata?—Loma. 5:3-5.
6 Lelo tukalonga namani shi umbikalo mukatampe ubakute nkuku ya konakanya fututu bulongolodi bwa Batumoni ba Yehova? Bantu bavule ba mu ano etu mafuku batompele kulonga uno muswelo, ino kebabwenyepo. Kuvuluka muswelo wākweshe Yehova bantu bandi ba pa kala kuketupa kikulupiji kya kulwa na bintu biya kumeso.—Dan. 3:28.
SANGELA MUTŌTELO UTŌKA
7, 8. (a) Kukwatañana na Mitōto 27:4, le Davida wālombele Yehova bika? (b) Le tempelo mikatampe ya ku mushipiditu ya Yehova i bika, ne i muswelo’ka otutōtanga’mo?
7 Kintu kikwabo kya mvubu kitukwasha tulonge bintu na bukankamane i kusanswa kotusenswe mutōtelo wa bine. (Tanga Mitōto 27:4.) Mu mafuku a Davida, “njibo ya Yehova” yādi tabenakulo. I Davida wākwete mpangiko ya kūbaka tempelo yāubakilwe na wandi mwana Solomone. Myaka tutwa na tutwa pa kupita’po, Yesu walombola patōka’mba kitatyi kimo bantu kebādipo bakwenda monka ku tempelo kukatōta Yehova. (Yoa. 4:21-23) Mutumibwa Polo wālombwele mu Bahebelu shapita 8 kutūla ku 10 amba, tempelo mikatampe ya ku mushipiditu yāikele’ko kitatyi kyābatyijibwe Yesu mu 29 K.K., paākelambwile aye mwine mwanda wa kulonga kiswa mutyima wa Yehova. (Bah. 10:10) Ino tempelo mikatampe ya ku mushipiditu i mpangiko itūdile’ko Yehova amba, tufwene kwadi mu muswelo waitabije kupityila ku lwitabijo lotwitabije mu kitapwa kya kikūlwa kya Yesu. Le i muswelo’ka otutōtanga’mo? I na kulombela “ne mutyima mulumbuluke wa kwitabijija nakampata;” na kulombola lwitabijo lwetu kumeso a bantu pakubulwa moyo; ne na kwita mityima, kwisombela, ne kukankamika batōtyi-netu potwitana ku kupwila kwa pa kipwilo ne mu butōtyi bwa kisaka. (Bah. 10:22-25) Kusangela mpangiko ya mutōtelo wa bine kwituningishanga mu ano mafuku mabi a mfulo.
8 Kujokoloka ntanda yonso, bengidi ba Yehova ba kikōkeji bapityijanga kitatyi kivule mu mwingilo, kwifunda ndimi myeni, ne kuvilukila mu myaba musakilwa basapudi ba Bulopwe bavule. Bilongwa byabo bilombolanga amba, pamo bwa kaimba wa mitōto, badi na kintu kimo kya kulomba Yehova. Basakanga kwimwena buya bwa Yehova ne kwingila mwingilo ukōla nansha shi bikale namani.—Tanga Mitōto 27:6.
KULUPILA MU BUKWASHI BWA LEZA
9, 10. Lelo binenwa bidi mu Mitōto 27:10 bitupa kikulupiji’ka?
9 Davida pa kukulupila bininge mu bukwashi bwa Yehova wānene amba: ‘Nansha shi batata ne lolo abandekelela, Yehova ukamboyanga.’ (Mit. 27:10) Kukwatañana na binkumenkume bisonekelwe mu 1 Samwele shapita 22, tubwanya kufula ku kunena’mba bambutwile ba Davida kebamwelelepo. Inoko, bavule dyalelo banenwe kūminina kupelwa kobapelwa bininge na byabo bisaka. Bangi nabo belelwe, batananga bukwashi ne bulami mu kipwilo kya bwine Kidishitu.
10 Yehova byadi na mutyima wa kukwatakanya bengidi bandi kitatyi kibēla bakwabo, abulwe’po ne kwibakomeja bōminine mu miswelo mikwabo yo-yonso ya kupangwapangwa? Kimfwa shi tulanga muswelo wa kusokola bisakibwa bya ku ngitu bya kyetu kisaka, tubulwepo kukulupila amba Yehova uketukwasha? (Bah. 13:5, 6) Yehova uyukile ngikadilo idi’mo bengidi bandi bonso ba kikōkeji ne bisakibwa byabo.
11. Lelo kukulupila kwetu mudi Yehova kudi na lupusa’ka pa bakwetu? Leta kimfwa.
11 Tutalei mwanda wa Victoria, mwifundi wa Bible wa mu Liberia. Paāendelele kufika ne kubwipi na kubatyijibwa, mulume waadi ushikete nandi wamunyema aye ne bana basatu. Nansha byakadipo na njibo ne kaji, wadi wendelela nyeke ku mushipiditu. Victoria pa kupwa kubatyijibwa, wandi mwana mwana-mukaji wa myaka 13 waboya mpotomoni miyule lupeto. Pa kutyina kutompibwa, bakwata butyibi bwa kuleka kubala’nka ne lupeto. Ino, baenda bukidibukidi kukamona sola mwine mpotomoni. Nandi webasapwila amba shi bantu bonso badi bampikwa budimbidimbi pamo bwa Batumoni ba Yehova, longa ntanda yonso yadi yakwikala biyampe kadi mu ndoe. Victoria walombola sola mu Bible mulao wa Yehova wa kutūla’ko ntanda mipya. Sola pa kutengwa na bululame bwandi, wapa Victoria kameso moni-moni ka lupeto luvule enka mu lupeto lwaboile mwana. Na bubine, kwikala na lwitabijo lwa binebine mu bukomo bwa Yehova bwa kuvuija bisakibwa byetu, kwāletēle Batumoni ba Yehova bulēme pangala pa kubulwa budimbidimbi kwabo.
12. Le tukalombola bika kitatyi kyotwendelela kwingidila Yehova nansha shi tubajimija bintu bya ku ngitu? Leta kimfwa.
12 Pano langulukila pa muswelo wēivwene Thomas, musapudi wakubulwa kubatyijibwa wa mu Siera Leone. Wādi wingila bu mwadimu wa ku masomo a sekondele, ino kadipo utambula mfutwa yandi kubwipi kwa mwaka mutuntulu kufika ne byapwile mwingilo wandi wa kulemba-lemba. Le i kisakibwa’ka kyadi kifwaninwe kubwanya Thomas dibajinji dya kutambula mfutwa yandi ne ya myeji ke mipite? Wakepangwile mwendeji wa masomo—kitobo. Uno kitobo wamushintulwila amba nkulupilo ya Batumoni ba Yehova keikwatañenepo na mbila ya masomo. Waningila Thomas atonge shi mwingilo wandi nansha nkulupilo yandi imanine pa Bible. Pa kuleka kano kaji ne kujimija mfutwa yandi isenselela pa ya mwaka mutuntulu, Thomas wasokola kaji kakwabo ka kulongolola maladiyo ne matelefone a ku makasa. Enka mulombwela’kyo kimfwa kyandi ne kya bakwabo badi pamo bwa aye, kutyina kwibudija bintu kubwanya kwikala bu kijika ku bantu bakwabo badi na moyo, ino kekukwatañenepo na kikulupiji kyetu mudi Umpangi wa bintu byonso ne Mulami wa bantu bandi.
13. Le mwingilo wa kusapula Bulopwe wendelelanga namani mu matanda mukomene misokwe?
13 Mu matanda mavule mukomene būmi, basapudi ba Bulopwe basapulanga bininge. Mwanda waka bidi namino? Bilo imo ya musambo yasonekele amba: “Bantu bavule betabijanga kwifunda Bible, kebadipo na kaji kadi badi na kitatyi kivule kya kwifunda mu bula bwa difuku. Banabetu nabo bekalanga na kitatyi kivule kya kusapula. Nakampata bantu badi mu myaba mudi bufudile, kebasakilwapo kusapwilwa’mba tudi mu mafuku a mfulo; bamwene ngikadilo ibajokolokele.” Mishonele umo waingile myaka 12 ne kupita, mu ntanda mwadi musapudi yense na mwayene wa bifundwa bya Bible bisatu ne kupita wasonekele amba: “Basapudi bavule byobadi na būmi bupēla budi’mo bilabi bityetye, badi nyeke na kitatyi kivule kya kupityija mu mwingilo wa budimi ne kwendeja bifundwa bya Bible.”
14. Le kibumbo kikatampe kikalamwa na Leza mu miswelo’ka?
14 Yehova i mulaye kukwasha, kulama, ne kunyongolola bantu bandi bonso mu kikonge ku ngitu ne ku mushipiditu, ne kadi tukulupile mwadi. (Mit. 37:28; 91:1-3) Kibumbo kikapanda ku “malwa makatakata” kikekala bine kikatampe. (Kus. 7:9, 14) Kino kibumbo kyonso mu kikonge kikakingwa ku bonakani bukekala’ko mu mafuku a mfulo. Bakapebwa bintu byonso byobasakilwa pa kūminina matompo ne kulama kipwano kyabo na Yehova. Kadi Yehova ukalama bantu bandi ku mfulo kwa malwa makatakata.
“MFUNDIJE MU DISHINDA DYOBE, ABE YEHOVA”
15, 16. Le i muswelo’ka otumwenanga mu kuta mutyima ku bufundiji bwa Leza? Leta kimfwa.
15 Pa kushala nyeke bakankamane, tufwaninwe kufundijibwa nyeke dishinda dya Leza. Kino i kimweke mu milombelo yālombele Davida amba: “Mfundije mu dishinda dyobe, abe Yehova; unombole mu dishinde ditōka, tō! Pa mwanda wa balwana nami.” (Mit. 27:11) Kulonga bintu mungya ino milombelo kulomba kuta mutyima bininge ku bwendeji bo-bonso bwimanine pa Bible, botutambula kupityila ku bulongolodi bwa Yehova ne kwibulonda kyaba kyonso. Bantu bavule benyongolwele mu mapu a bituputupu, babwanya kuleta bukamoni pa muswelo obamwenine mu kwingidija madingi a tunangu a kupēleja būmi bwabo mu bino bitatyi bikomene lupeto. Pa kyaba kya kulemenenwa na bintu bya ku ngitu byokebabwanyapo monka kusokola, badi na bwanapabo bwa kutandabula mwingilo wabo. I biyampe batwe bonso twiipangule amba, ‘Lelo ñingidijanga kiponka na ponka kintu kyo-kyonso nkyotanga mu Bible ne mu mabuku a kabumbo ka umpika wa binebine udi na manwa nansha shi binomba kulonga bukomo?’—Mat. 24:45.
16 Shi tuleke Yehova etufundije ne kwituludika mu kashinda koloke, kekukekalapo ne kya kutyinina kine. Kitatyi kyasokwele pania umo wa lonso wa mu États-Unis kaji kadi kakumukwasha alame kisaka kyonso mu mwingilo wa kitatyi kyonso, mwimaniji wa kaji wāmusapwidile amba kadipo ufwaninwe kwikala na kino kitenta pampikwa dipolome dya masomo malamala. Shi wadi amba i abe obifikile, le wadi wakwialakanya pa kuleka kufunda masomo malamala mwanda wa kulondalonda mwingilo wa kitatyi kyonso? Mayenga abidi pa kupita’po, mingilo ya mwimaniji wa kaji yapwa, kapita mukwabo wa kaji waipangula tutu bitungo byandi. Tutu wamushintulwila amba aye ne wandi mukaji i Batumoni ba Yehova, bengidi ba kitatyi kyonso ne amba bakimba kwendelela kwiwingila. Kumeso kwa tutu kubweja’ko kintu, kapita wa kaji wanena’mba: “Ndyukile amba mwibeshile na bantu bakwabo! Kitatyi kyadi tata mu kitanda kya lufu, banabenu babidi ba mu lwitabijo badi baya difuku ne difuku kumutangila Bible. Nānene amba, ponkamona mukenga wa kukwasha Kamoni wa Yehova nansha’tu umo, nkamukwashanga.” Difuku dilonda’po, wapa uno tutu kaji kayampe kāpelele kumupa mwimaniji wa kaji mubajinji. Na bubine, shi tutūle tumweno twa Bulopwe pa kifuko kibajinji mu būmi bwetu, Yehova ukalama kikulupiji kyaetupele kya amba ketukabulwepo bintu bya ku ngitu byotusakilwa.—Mat. 6:33.
LWITABIJO NE LUKULUPILO BIDI NA MVUBU
17. Le i bika biketukwasha tulwe na bintu bitutengele kumeso na kikulupiji?
17 Kadi Davida wālombwele kamweno kadi mu kwikala na lwitabijo ne lukulupilo paānene amba: “Yō! Yō! shi nkyaitabije na’mba nkamonanga būmuntu bwa Yehova muno mu ntanda ya bōmi, longa napungile.” (Mit. 27:13) Bine, le twadi ba kwikala namani shi ketwadipo na lukulupilo lwitupele Leza ne shi ketwadipo tuyukile bintu bisambilwe mu Mutōto 27! Nanshi pano potulwa na binkumenkume bitwala ku Amakedona, twendelelei kulomba na kikulupiji bukomo ne bunyongolodi.—Tanga Mitōto 27:14.
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 23]
Davida wamwene bukomo kupityila ku kuvuluka bilongwa bya Yehova bya bunyongolodi
[Kifwatulo pa paje 25]
Le tumwene kukoma kwa lupeto bu mukenga wa kutandabula mwingilo wetu?
