Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Yehova, Leza wa Bubinebine

Yehova, Leza wa Bubinebine

Yehova, Leza wa Bubinebine

“Abe ubankūla, abe Yehova, abe Leza wa [bu]binebine.”​—MITŌTO 31:5.

1. Lelo i ngikadilo ya muswelo’ka yādi’ko mūlu ne panshi kitatyi kekyādi’kopo kubulwa bubinebine?

 KWĀDI kitatyi kekyādi’kopo kubulwa bubinebine. Bipangwa bibwaninine bya ngitu ya mushipiditu byādi bishikata mūlu, bingidila Umpangi wabyo, ‘Leza wa bubinebine.’ (Mitōto 31:5) Kekwādipo bubela, ne bongojani bwine mpika. Yehova wādi wisamba na bana bandi ba ngitu ya mushipiditu myanda yabine. Wādi wisamba nabo namino mwanda wādi wibaswele ne kuta mutyima ku biyampe byabo. Ne pano pa ntanda napo monka na monka. Yehova wāpangile ba mwana-mulume ne mwana-mukaji babajinji, ne kadi wādi nyeke wisamba nabo pakubulwa kafinda, mu bubinebine, kupityila ku kingidilwa kyaādi utongele. Bine kino kyādi kintu kya kutendelwa mpata!

2. I ani wāanzile kutweja kubulwa bubinebine, ne mwanda waka?

2 Ino mwenda myaka, mwanā Leza umo wa ngitu ya mushipiditu wāshilula kwitūla bu leza mukwabo, kinkwa na Yehova. Kino kipangwa kya ngitu ya mushipiditu, kyāyukilwe mwenda myaka bu Satana Dyabola, kyādi kisaka bakwabo bekitōte. Pa kusaka kufikila pa kitungo kyakyo, kyāanza kutweja kubulwa bubinebine mwa kukokela bakwabo kwadi. Pa kulonga namino, kyāikala ke “wabubela, e enka shandya ne bubela bwine.”​—Yoano 8:44.

3. Ba Adama ne Eva bālongele namani pēbabepele Satana, ne i bipa’ka bilupukile’ko?

3 Satana wāsapwidile Eva, mwana-mukaji umbajinji, kupityila kudi nyoka amba shi wajilula musoñanya wa Leza na kudya ku kipa kijidikilwe, kasapo kufwa. Buno i bubela. Kupwa wāmulombola amba shi adye’ko, ukekala pamo bwa Leza, ukayuka biyampe ne bibi. Buno nabo i bubela bonka. Eyo, Eva wādi kabepelwe kashā, inoko wādi ufwaninwe kujingulula amba myanda yādi inena nyoka keyādipo ikwatañene na yoya yobāsapwidile wandi mulume kudi Leza. Ino yō, aye wātonga kwitabija bya Satana, wāleka bya Yehova. Pa kongolwa bibi namino, wāyata kipa ne kudya wādya. Kupwa Adama nandi wādya ku kipa’kya. (Ngalwilo 3:1-6) Adama nandi wādi enka bwa Eva, wādi kashā kaivwene bubela, ne kadi aye kāongwelwepo. (1 Temote 2:14) Ino kilongwa kyaālongele kilombola amba wābombokele kudi Mulongi wandi. Bipa bilupukile’ko i biletele muzo wa muntu musala. Adama pa kubulwa kikōkeji, bubi ne lufu​—pamo ne bubole ne bumonya-malwa kebuneneka​—byāsambakana mu lutundu lwandi lonso.​—Loma 5:12.

4. (a) Lelo bubela bwābepelwe mu Edena bwādi bika? (b) I bika byotufwaninwe kulonga kutyina amba twakongolwa na Satana?

4 Ne bubela nabo bwāsambakene. Tufwaninwe kuyuka amba bobwa bubela bwābepelwe mu mudimi bwa Edena lwādi lonji lobāsombele bubinebine bwa Yehova mwine. Satana wālangidije amba Leza udi na budyumuku bwa kusuminwa ba mulume ne mukaji babajinji kintu kampanda kiyampe. Ino na bubine kebyādi namino. Ba Adama ne Eva kebāmweninepo mu kwabo kubulwa kikōkeji. O mwanda bāfwile monka mwēkinenene Yehova. Nansha nankyo, lonji lwa lunsamfwakanwa lwa Satana lwaāsombele Yehova lwāendelele, o mwanda myaka tutwa kupita’po, mutumibwa Yoano wāpelwe bukomo bwa mushipiditu bwa kulemba amba Satana i “ñongoji wa panopantanda ponso.” (Kusokwelwa 12:9) Nanshi tufwaninwe kwikala na kikulupiji kikunkane mu bubinebine bwa Yehova ne mu Kinenwa kyandi shi ketusakilepo kongolwa na Satana Dyabola. Ino ukokeja namani kutamija ne kuningija kikulupiji kyobe mudi Yehova ne kwikomeja abe mwine mwa kulwila na bongojani ne bubela busonshilwa na Kinkwa nandi?

Yehova Uyukile Bubinebine

5, 6. (a) Lelo Yehova udi na buyuki bwa muswelo’ka? (b) Buyuki bwa bantu budi namani shi twibudingakanye na bwa Yehova?

5 Bible utelanga ponso Yehova amba ye aye “wakupanga bintu byonso.” (Efisesa 3:9) Ye aye “wapangile diulu ne nshi ne kalunga-lui ne byonsololo bidi’mo.” (Bilongwa 4:24MB) Yehova byadi Umpangi, uyukile bubinebine pa kintu kyo-kyonso. Tulete kifwa: Shi muntu wakale ñeni ya mwa kūbakila njibo yandi, kadi weiyenga aye mwine, watenge’yo ne kubambala’yo aye mwine. Mwene ukayuka’yo munda ne panja ne kwiijingulula senene kupita muntu ye-yense wiya kubandila’yo bitupu? Bantu bayukile bintu byobakala ñeni ya kulonga ne byobapunga. Ne Umpangi nandi mo monka, uyukile byonso bifwaninwe kuyuka pa bintu byapangile.

6 Mupolofeto Isaya wālombwele na muneñenya buvule bwa buyuki bwa Yehova. Tutanga’mba: “Lelo i ani watompekeja mema adi mu munkolomvwa mwa dikasa dyandi, ne kwabanya diulu ne kitompekejo, ne kutūnga mu kitūngo luvumbi lwa panshi, ne kudingakanya ngulu mu ludingo, ne tungulu mu kitompekejo-kyabulēmi, a? Lelo i ani wendeja [m]ushipiditu wa Yehova, nansha wa bwino wamulombola, a? Lelo wakala ñeni ne ani, i ani le wamufundija ne kumulombola mu kadishinda ka mundudi, ne kumulombola kuyukidija, ne kumulaija dishinda dya kwivwanija?” (Isaya 40:12-14) Bine, Yehova i “Leza wa kuyukidija” kadi i “mubwaninine wa mu kuyukidija.” (1 Samwele 2:3; Yoba 36:4; 37:16) Bine byotuyukile i bityetye mpata! Nansha bantu byobaungwija buyuki butulumukwa, kwivwanija kotwivwanije bupangi bwa ku ngitu kekusenselelapo nansha ku “milomo ya mashinda” a Leza mine. Kudi pamo bwa “biñuniñuni” shi twibidingakanye na “kukungula kwa bukomo.”​—Yoba 26:14.

7. Lelo Davida wāyukile bika bitala pa buyuki bwa Yehova, ne penepo netu tufwaninwe kuyuka bika?

7 Yehova ye wētupangile, o mwanda wituyukile biyampe shē. Mulopwe Davida wāyukile kino. Wāsoneka’mba: “Abe Yehova, ubamandaula ubangyūkidija. Uyūkile mushikatyilo wami ne kutaluka kwami, uyūkidije kufwatakanya kwami abe kulampe. Usokolanga dishinda dyami ne kulāla kwami, kadi uyūkile mashinda ami onso. Ke-kuntu kekudipo mwanda pa ludimi lwami, poso, ē! talapo, abe Yehova, uyūkidije’o.” (Mitōto 139:1-4) Inoko Davida wādi uyukile amba bantu badi na bwanapabo bwa kwitongela​—amba Leza witupele ñeni ya kutonga kumukōkela nansha kuleka kumukōkela. (Kupituluka 30:19, 20; Yoshua 24:15) Nansha nankyo, Yehova wituyukile senene kupita ne motwiyukile batwe bene. Witusakilanga enka bintu bilumbuluke, kadi udi na mutyima wa kolola mashinda etu. (Yelemia 10:23) Bine, kekudipo mufundiji, mujinguludi, nansha mudingidi umupityile, ubwanya kwitufundija bubinebine biyampe shē ne kwitupa tunangu ne nsangaji.

Yehova I Wabinebine

8. Le tuyukile namani amba Yehova i wabinebine?

8 Eyo, kuyuka bubinebine i mwanda pa bula, ino kusapwila nyeke bakwetu bubinebine, kwikala wabinebine, nako i mwanda mukwabo bwa pala. Kifwa, Dyabola wātongele kuleka ‘kwimana mu bubinebine.’ (Yoano 8:44) Ino Yehova aye i ‘muyule bubinebine.’ (Divilu 34:6) Bisonekwa bilombolanga nyeke amba Yehova udi na bubinebine. Mutumibwa Polo wānene amba ‘kebibwanikapo Leza kubepa,’ ne amba Leza ‘kakokejapo kubepa.’ (Bahebelu 6:18; Tetusa 1:2) Bubinebine i kintu kya mvubu kibadilwa mu bumuntu bwa Leza. Tukokeja kwiubija ne kukulupila mudi Yehova mwanda aye i wabinebine; kashā katyumunangapo mityima ya bantu bandi ba dikōkeji.

9. Dijina dya Yehova dikwatañene namani na bubinebine?

9 Dijina dine dya Yehova dilombola amba i wabinebine. Dijina dya Leza dishintulula amba “Yewa Wikadijanga ke.” Kino kyo kilombola amba Yehova wikalanga bityebitye Mufikidiji wa byonso byalaya. I kutupu muntu mukwabo ubwanya kulonga kino. Yehova ye Mwine Mukatakata Mwine, o mwanda i kutupu kintu kibwanya kukalakanya kufikidila kwa mpango yandi. Yehova kekelepo’nka wabinebine kete kubapu, ino i aye bunka bwandi udi na bukomo ne tunangu twa kufikidija byonso byanena.

10. (a) Lelo Yoshua wēmwenine namani bubinebine bwa Yehova? (b) I milao’ka yālaile Yehova yomwene ifikidila?

10 Yoshua ubadilwa mu bantu bavule bēmwenine binkumenkume bilombola bubinebine bwa Yehova. Yoshua wādi mu Edipito pāikele Yehova kuponeja bipupo dikumi pa muzo, papo ulaya kimo ne kimo kumeso kwa kufika’kyo. Mu binkumenkume byēmwenine Yoshua mudi ne kufikidila kwa mulao wa Yehova wa kunyongololwa bene Isalela mu Edipito ne kwibakunkwija mu Ntanda ya Mulao, ne kunekenya bibumbo bya malwi bikomokomo bya bene Kenani byādi bibalwa. O mwanda Yoshua wāsapwidile bakulumpe ba muzo wa Isalela paādi kalumba ku mfulo ya būmi bwandi, amba: “Muyukile umityima yenu yonso ne mu myuya yenu yonso, amba nansha kintu kimo kine kyabulwa ku byonso bintu bilumbuluke byesambile Yehova Leza wenu pa mwanda wenu, mhm; byonsololo’tu byemufikidile, kadi nansha kimo kine kya byobya kyabudilwepo, mhm.” (Yoshua 23:14) Eyo, kwāmwenepo bingelengele byālongele Yoshua, ino le kodi mwimwene bubinebine bwa milao ya Leza mu būmi bobe?

Yehova Usokolanga Bubinebine

11. I bika bilombola amba Yehova usakanga kwisamba bubinebine na bantu?

11 Langa’po mbutwile udi na buyuki buvulevule, ino wisamba na bandi bana na dimo’tu. Mwene ufwijanga’ko Yehova pa kuyuka amba kadipo bwa uno mbutwile? Yehova wisambanga na bantu na buswe, wisamba nabo na mutyima tō. Bisonekwa bimutelanga bu “Mufundiji Mukatakata.” (Isaya 30:20NW) Aye, pa mwanda wa kanye kandi ka buswe, wisambanga ne na boba badi na bujundu bwa kumwivwana. Kifwa, Ezekyele wāpelwe mwingilo wa kukasapwila boba bādi kala bayukilwe na Yehova amba kebaketabijapo. Yehova wāmunena’mba: “A mwana muntu, enda ufike ku njibo ya Isalela, unene binenwa byami ko badi.” Kupwa wāmudyumuna’mba: “Njibo ya Isalela keikatejepo; mwanda kebaswele kunteja ami, mhm; mwanda njibo yonsololo ya Isalela i ya mpala mikomo ne mutyima mūmu.” Uno wādi mwingilo mukomo, ino Ezekyele wāingile’o na kikōkeji, enka namino wāiula lusa lwa Yehova. Shi nobe ubapebwa mwaba ukoleja pa kusapula, yuka’mba shi wiubije mudi Leza, ukakukomeja monka mwaākomejeje mupolofeto Ezekyele.​—Ezekyele 3:4, 7-9.

12, 13. Lelo Yehova ke mwisambe na bantu mu mashinda’ka?

12 Yehova usakilanga “bantu bonso kupanda, bafike ne pa kuyūkidija kwa [bu]binebine.” (1 Temote 2:4) Ke mupwe kala kwisambila mudi bapolofeto, mudi bamwikeulu, enka ne mudi Yesu Kidishitu, wandi Mwana waswele. (Bahebelu 1:1, 2; 2:2) Yesu wānene Pilato amba: “E kyo nabutwidilwe ne kyo naidile pano pantanda i kwisamba bya bubinebine. Muntu yense udi mu bubinebine wimvwana byo nnena.” Bine Pilato wāmwene mukenga mulumbuluke wa kuyuka, kupityila kudi Mwanā Leza mwine, bubinebine butala pa mpangiko ya Yehova ya kupandila’mo. Inoko Pilato kādipo ku bubinebine, o mwanda kāsakilepo kuyukila myanda kudi Yesu. Ino wālondolwele na kushinanana’mba: “Le bubinebine nabo i kila le?” (Yoano 18:37, 38MB) Bine i kya bulanda kwadi! Ino kudi bavule bāivwene bubinebine bwādi busapula Yesu. Wānene bandi bana ba bwanga amba: “Meso enu i a dyese, ke-mantu kumona amonanga, ne matwi enu nao monka kwivwana ēvwananga.”​—Mateo 13:16.

13 Yehova i mulame bubinebine mu Bible kadi i mulupwile’bo bantu bonso pi na pi. Bible usokolanga bintu monka mobikadile. Ushintulula ngikadilo ya Leza, mpango yandi, ne misoñanya yandi, kadi ne ngikadilo minemine idi’mo muzo wa muntu. Yesu wālombele kudi Yehova amba: “Kinenwa kyobe bo bubinebine.” (Yoano 17:17NW) Kino kyo kilengeje Bible ekale bu dibuku dishidile na makwabo onso. I adyo kete dyāsonekelwe ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza uyukile bintu byonso. (2 Temote 3:16NW) I kyabuntu kilēme kipelwe bantu, kītemba mpata bengidi ba Leza. O mwanda i kipite buya kutanga Bible difuku ne difuku.

Lamata ku Bubinebine

14. I bintu’ka bimobimo binena Yehova amba usa kulonga’byo, ne mwanda waka tufwaninwe kwitabija byanena?

14 Tufwaninwe kukwata na mutyika myanda itulombola Yehova mu Kinenwa kyandi. Monka mwanenena amba ndi nenki mo mwaikadile, kadi byonso byanena amba nsa kulonga’byo, ulonga’byo. Tudi na bubinga bonso bwa kukulupidila mudi Leza. Tufwaninwe kwitabija binena Yehova amba ukalubwila “kinongo boba bampikwa kuyūka Leza, ne ku boba bampikwa kukōkela myanda-miyampe ya Mfumwetu Yesu.” (2 Tesalonika 1:8) Kadi tufwaninwe kwitabija binenwa bya Yehova panena amba uswele boba balondalonda boloke, ne panena amba ukapāna būmi bwa nyeke ku boba bonso balombola lwitabijo, kadi ne panena amba ukafundula misongo, kudila, ne lufu lwine. Yehova wānene ukoma bubinebine bwa bino binenwa bya mfulo pa kusoñanya mutumibwa Yoano amba: “Lemba’byo, mwanda binenwa bino i byabinebine, bifwanyinwe kukulupilwa.”​—Kusokwelwa 21:4, 5MB; Nkindi 15:9; Yoano 3:36.

15. Lelo i bubela’ka bumo buvudija Satana?

15 Satana i mwishile kulampe kwine na Yehova. Pa kyaba kya kupa bantu kitōkeji, aye wibongolanga. O mwanda uvudija bubela mwanda’tu wa kufikila pa kitungo kyandi kya kubombola bantu ku mutōtelo utōka. Kifwa, Satana ukimbanga tukulupile amba Leza i mwitolwele kulampe na ntanda ne amba katelepo nansha dimo mutyima ku masusu adi’po. Ino Bible ulombola amba Yehova ulelanga na mutyima umo bipangwa byandi ne amba utompolanga pa kumona bibi ne masusu. (Bilongwa 17:24-30) Kadi Satana usakanga bantu bakulupile amba kulondalonda bintu bya ku mushipiditu i kwela kyaba bitupu. Ino Bisonekwa abyo bitusapwila amba “Leza kadipo wa bukondame wakuvulaminwa mīngilo yenu ne lusa lwenu lo mwalombwele pa dijina dyandi.” Ne kadi binena patōkelela amba aye “upala mpalo boba bamukimba ne mikeketo.”​—Bahebelu 6:10; 11:6.

16. Mwanda waka bene Kidishitu bafwaninwe kwikala nyeke batadije, kashā balamata ku bubinebine?

16 Mutumibwa Polo wāsonekele pa mwanda utala Satana amba: “[Kudi] bakusabibwa meso a mutyima kudi [leza wa ino ngikadilo ya bintu], boba bakubulwa kwitabija, mwanda wa kutyina’mba, mwinya wa myanda-miyampe ya ntumbo ya Kidishitu, aye udi kifwa kya Leza, wakebatemena.” (2 Kodinda 4:4) Bamo bongolwanga ongolwē na Satana Dyabola enka mwāongwedilwe Eva. Bakwabo balondanga kifwa kya Adama kāongwelwepo, ino wātongele kubulwa kikōkeji ku kusaka. (Yude 5, 11) Nanshi i kipite buya bene Kidishitu bekale nyeke batadije, kashā balamata ku bubinebine.

Yehova Witulombanga “Lwitabijo Lwakubulwa Buzazangi”

17. I bika byotufwaninwe kulonga mwanda wa Yehova etutōkelwe pa mutyima?

17 Yehova i wabinebine mu mashinda andi onso, o mwanda usaka boba bamutōta bekale nabo babinebine. Mulembi wa mitōto wālembele amba: “Abe Yehova, le i ani, ukapempula mu kipema mobe? Lelo kadi ukēkalanga mu lūlu lobe lukola i ani? Wakunangila moloke, swā, wingila byaboloke, wisamba byabinebine mu mutyima wandi.” (Mitōto 15:1, 2) Bayuda bādi batela lūlu lukola lwa Yehova pa kwimba luno lwimbo kebādipo babulwa kuvuluka Lūlu lwa Ziona, kwāselēle Mulopwe Davida dikumbo dya kipwano wēditūla ku kipema kyaāshimikile’ko. (2 Samwele 6:12, 17) Lūlu ne kipema byādi bivuluja bantu kifuko kyādi’ko Yehova mu buluji bwa kyelekejo. Ko kwādi kwenda bantu mwanda wa kufwena kudi Leza, bāmulomba amba ebatōkelwe pa mutyima.

18. (a) Kusamba bulunda na Leza kulomba kulonga bika ne bika? b) I bika bikesambilwa’po mu kishinte kilonda’ko?

18 Muntu yense usaka kusamba bulunda na Yehova ufwaninwe kunena bubinebine “mu mutyima wandi,” ke ku kanwapo bitupu, mhm. Balunda na Leza babine bafwaninwe kwikala bakubulwa budimbidimbi mu mutyima kadi bafwaninwe kulombola amba badi na “lwitabijo lwa binebine,” mwanda bilongwa bya bubinebine bishilukanga ku mutyima. (1 Temote 1:5MB; Mateo 12:34, 35) Mulunda na Leza ke muntupo wa manyengenyenge nansha ñongojani, mhm, mwanda “Yehova ushikilwe bwa kyamunyanji muntu wa . . . buñongojani.” (Mitōto 5:6) Batumoni ba Yehova kujokoloka ntanda yonso baloñanga bukomo bwa kwikala babinebine pamo bwa Leza wabo. Kishinte kilonda’ko kikabandaula uno mwanda.

Usa Kulondolola Namani?

• Mwanda waka Yehova uyukile bubinebine pa kintu kyo-kyonso?

• I bika bilombola amba Yehova i wabinebine?

• Lelo Yehova usokolanga bubinebine namani?

• I bika bitulombwa mu myanda itala bubinebine?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Bifwatulo pa paje 23]

Leza wa bubinebine uyukile myanda yo-yonso itala pa bintu byapangile

[Bifwatulo pa paje 25]

Milao ya Yehova ikafikidila