MUTWE WA MWANDA WA PA KIBALU | LE I KYABUNTU’KA KIYAMPE KUPITA BYONSO?
“Kyadi Kyabuntu Kiyampe Kupita Byonso Byokendi Mutambule”
Bino i binenwa byanenene nkasampe umo mwana-mukaji wa myaka 13 pobamupele kyabuntu kya kabwa ka kukaya nako. Mwana-mukaji umo mwendelele mu bya busunga wanenene amba olodinatele yamupele shandi paadi ukifunda ku sekondele, kyadi kyabuntu kyashintyile būmi bwandi. Kadi mwana-mulume umo wadi ukisongasonga nandi wamwene kalata kamupele wandi mukaji kadipo kifwatulo kyaafwatwile ku makasa bu kyabuntu kiyampe kipityile byonso byakadi mutambule.
Mwaka ne mwaka, bantu bavule bajimijanga kitatyi ne bukomo mwanda wa kukimba kyabuntu “kiyampe” kya kupa balunda nansha babutule mu bitatyi bya pa bula. Kadi bantu bavule basangalanga shi mwine waapa kyabuntu’wa wanena binenwa bidi ku ngalwilo’bi. Le abe nobe? Lelo usakanga kupāna nansha kupebwa kyabuntu kisangaja?
Uno mwanda ubwanya kwikala usangaja mpata, ke enkapo’tu pa lupusa lubwanya kwikala na kyabuntu pa yewa upebwa’kyo, ino i ne pa muswelo ubwanya kwiivwana yewa upēne’kyo. Kya mvubu nakampata, Bible unena’mba: “Nsangaji ya kupāna itabukile ya kupebwa.” (Bilongwa 20:35) Na bubine, nsangaji idi mu kupāna ivudilanga’ko shi yewa upebwa kyabuntu wekikwata na mvubu.
Penepa, le ukalonga namani pa kusaka’mba kyabuntu kyobe kimuletele nsangaji, abe ne yewa opa’kyo? Kadi shi kudipo na muswelo wa kupāna kyabuntu “kiyampe,” le i bika byobwanya kulonga pa kusaka’mba kyabuntu kyobe kikale kisangaja?