Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Bufundiji bwa Bible—Tunangu twa Kamweno Nyeke

Bufundiji bwa Bible—Tunangu twa Kamweno Nyeke

FWATAKANYA’PO BIDI: Wenda upempula mu musée mulaminwe bintu bya kala. Bintu bivule’mo kebimweka bu bityani, ke bibunde, ne koneka. Bimo ke bibesukebesuke. Ino ubatana’mo kimo kikidi biyampe, ne bipindi byonso bikimweka senene. Kupwa ubaipangula yewa ukukunkuja’mba, “Le kino i kya panopano kupita bikwabo?” Nandi wakulondolola’mba, “Aa, kyo kya kala kupita byonso, kadi kekyapungilwe dipya.” Ebiya ubaipangula’mba, “Lelo kyadi kikingwe ku bintu bya kwikyonakanya?” Penepa yewa ukukunkuja wakulondolola’mba, “Aa, kyapukuminwe na kivula ne kunokelwa na mvula mukatampe. Kadi bañonaona bavule badi bakimba kwikyonakanya.” Padi ubwanya kubezemuka’mba, ‘Le i kipungwe na bika?’

Mu muswelo umo onka, Bible nandi udi bwa kino kintu. Wālembelwe tamba kala​—ke mulāle myaka kupita mabuku mavule. Shako kudi ne mabuku makwabo a kala. Inoko adi pamo bwa bintu bya mu musée ke byoneke, bilembwa bivule bya kala byaonekele mu bula bwa kitatyi. Kimfwa, myanda ya sianse isambilwe’mo yabepulwilwe na buyuki ne na bintu bisokwelwe panopano. Madingi a kiñanga esambilwe’mo amwekanga divule bu aleta kyaka. Kadi bilembwa bivule bya kala ke bishale’tu kakivwe katyetye; mwanda bipindi bimo ke bitukuke’mo, bikwabo nabyo byoneke.

Nansha nankyo Bible aye i mwishile na mabuku makwabo. Pano ke padi myaka tutwa 35 ne kupita na paāshilwile kulembwa, inoko ukidi mubwane. Kadi nansha byobadi bakimba kumonakanya kyaba ne kyaba mu bula bwa myaka tutwa na tutwa​—na kumusōka, kumukankaja, ne kumumona bu wampikwa mvubu​—inoko musapu wandi keushintyilepo nansha dimo. Pa kyaba kya kwikala bu dibuku dyampikwa mvubu kukwatañana na buyuki bwendelele, inoko Bible aye wābadikile kwisamba myanda mivule itulumukwa kumeso kwa kitatyi.​—Tala kapango “Le Bible Ke wa Kala’ni Nansha Wābadikile Kwisamba Myanda Kumeso kwa Kitatyi?”

MISOÑANYA YOTUSAKILWA DYALELO

Padi ubwanya kwiipangula’mba, ‘Lelo na bubine bufundiji bwa Bible budi na mvubu mu ano etu mafuku?’ Pa kulondolola kino kipangujo, wiipangule amba: ‘Lelo i makambakano’ka makatampe ekonda na bantu dyalelo? Lelo i epi aleta moyo bininge?’ Padi ubavuluka mavita, busala, bupolapola, nansha ke kuketa milomo. Shi ke pano twisambilei’ko bidi pa bufundiji bumobumo bwa mvubu bwa mu Bible. Pobandaula buno bufundiji, wiipangule amba, ‘Shi bantu badi balonda buno bufundiji mu būmi bwabo, le ntanda yadi ya kwikala kifuko kiyampe?’

KUSANSWA NDOE

“Ba katōkwe i boba baleta ndoe, mwanda baketwa bu bana ba Leza.” (Mateo 5:9) “Shi bikokejika, mungya momubwaninya, ikalai mu ndoe na bantu bonso.”​—Loma 12:18.

LUSA NE LULEKELO

“Ba katōkwe i ba lusa, mwanda bakafwilwa lusa.” (Mateo 5:7) “Endelelai kwitūkijija mityima banwe bene na bene ne kwilekela na mutyima umo nansha shi kudi udi na mwanda na mukwabo. Monka mwemulekēle Yehova * na mutyima umo, nenu mufwaninwe kulongela monka.”​—Kolose 3:13.

KUBULWA MBOLOJI

Leza “wālupwile ku muntu umo mizo yonso ya bantu, ba kushikata pa ntanda yonso.” (Bilongwa 17:26) “Leza kadipo na mboloji, ino mu mizo yonso yewa muntu umwakaminwe ne ulonga byoloke ye witabijibwa nandi.”​—Bilongwa 10:34, 35.

KULAMA NTANDA

“Ebiya Yehova Leza wayata muntu wamubika mu budimi bwa Edena, kwibuneñenya ne kwibulama.” (Ngalwilo 2:15) Leza ukonakanya “boba bonakanya ntanda.”​—Kusokwelwa 11:18.

KULEKA MAKOMWA-MESO NE BUSEKESE

“Dyumukai makomwa-meso a miswelo yonso, mwanda nansha shi muntu udi na bintu bingi, būmi bwandi kebutambangapo ku bintu byadi nabyo.” (Luka 12:15) “Busekese ne miswelo yonso ya disubi nansha lwiso kebyakitelwa nansha kutelwa kwine umbukata mwenu, monka mobifwaninwe bajila.”​—Efisesa 5:3.

KUBULWA BUDIMBIDIMBI NE KWINGILA BININGE

Tusakanga “kwiendeja kwampikwa budimbidimbi mu byonso.” (Bahebelu 13:18) “Yewa wiba kakeba monka, ino engile bikomo.”​—Efisesa 4:28.

MVUBU YA KUKWASHA BOBA BAFUDILE

“Mwisambei mu muswelo usenga boba banyoñame pa mityima, kwashai bazoze, tūkijijai bonso mutyima.” (1 Tesalonika 5:14) Kwashai “bana banshiye ne bakaji ba kishala mu byamalwa byabo.”​—Yakoba 1:27.

Bible katelelepo’tu’nka ino misoñanya bitupu. Kadi, witufundijanga mvubu ya ino misoñanya ne mwa kwiingidijija mu būmi bwetu bwa difuku ne difuku. Na bubine, shi bantu bavule badi bengidija buno bufundiji bwatelwa’bu, mwene makambakano a mu ino ntanda adi a kutyepa’ko? Bine i amo, kadi bufundiji bwa mu Bible budi na mvubu nyeke, nakampata dyalelo! Penepa i muswelo’ka obwanya kumwena mu bufundiji bwa Bible dyalelo?

MUSWELO OBWANYA KUMWENA MU BUFUNDIJI BWA BIBLE DYALELO

Difuku dimo, muntu umo wa tunangu wānenene amba: “Tunangu tubingijibwanga na mingilo yato.” (Mateo 11:19) Mwene i amo? Bine i amo, tunangu tumwekelanga ku mingilo yato kitatyi kyowitwingidija. Wiipangule’po bidi amba: ‘Shi na bubine Bible udi na mvubu, le abulwe kulumbulula būmi bwami? Le i muswelo’ka wabwanya kunkwasha ndwe na makambakano ami dyalelo?’ Tala bidi kimfwa kimo.

Delphine, * wadi muvudilwe bya kulonga mu būmi, kadi wadi mufuke ku makasa. Ino kya bulanda, walwile na njia mikatampe. Wandi mwana mwana-mukaji wafwile. Kadi busongi bwabo bwapalakene. Ne lupeto lonso lwamujimine. Uvuluka’mba: “Nkyakidipo nakimona bu muntu​—mwanda nkyakidipo na wami mwana, mulume, nansha ke njibo mine. Nadi kenemone bule​—būmi bwami bwavutakene.”

Delphine wadi kajingulwile kashā bubine budi padi tō bwa bino binenwa bya amba: “Mafuku a myaka yetu adi myaka makumi asamba-abidi, shi pa mwanda wa bukomo makumi mwanda; nanshi kwitatula kwayo i konka kuputumina mu mīngilo, ne kufītwa ku mutyima; ke-bintu bibapite bukidi, kadi tutundulukile kungi.”​—Ñimbo ya Mitōto 90:10.

Delphine watene bukwashi mu Bible mu kino kitatyi kya byamalwa. Bible wamukweshe bininge. Enka na musa kwikilombwela bishinte bisatu bilonda’ko’bi, kudi bantu bakwabo bakwashibwe na Bible banekenye makambakano abo na kwingidija madingi adi’mo. Bamwene amba Bible udi pamo bwa kintu kya kala kya mu musée kisambilwe’po kūlu’ku. I mwishile na mabuku mavule a kala ke meje bininge kadi ampikwa mvubu. Le i mwanda mu Bible mudi kintu kya pa bula? Lelo mudi milangwe ya Leza’ni nansha i mfumo’tu ya bantu?​—1 Tesalonika 2:13.

Padi nobe kodi mujingulule amba būmi i bwīpi kadi buyule makambakano. Shi ubalēmenenwa na makambakano, le i kwepi kokatana busengi, bukwashi, ne madingi akulupilwa?

Pano tubandaulei’ko miswelo isatu mikatampe ibwanya kukukwasha’mo Bible mu bobe būmi. Bible ubwanya kukufundija

  1. mwa kwepukila makambakano pobibwanika.

  2. mwa kupwijija myanda shi ibakufikila.

  3. mwa kulwila na ngikadilo yokubwanyapo kushinta.

Bishinte bilonda’ko bisa kwisambila pa ino miswelo isatu.

^ mus. 10 Yehova i dijina dya Leza enka na modilombwedilwe mu Bible.​—Ñimbo ya Mitōto 83:18.

^ mus. 24 Mu kino kishinte ne mu bisatu bikwabo bilonda’ko, majina amo i mashintwe.