1, 2. Lelo i bika byotufwaninwe kukulupila batwe bonso? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

ENKA na motwekimwenine mu kishinte kishele kunyuma, Dyabola wānenene amba Yehova kafwaninwepo kuludika bantu. Wānenene kadi amba muludikilo wa Yehova ke molokepo kadi amba bantu bakekala na nsangaji shi beludike abo bene. Lelo byānenene Satana i bya bine? Langa bidi shi kwadi’mba bantu beludikanga abo bene ne kwikala’ko bōmi nyeke, le badi ba kwikala na nsangaji kupita ya kuludikwa na Leza? Le wadi wa kwikala na nsangaji shi wadi’ko mūmi nyeke ino pampikwa kuludikwa na Leza?

² I kutupu ubwanya kukulondolwela bino bipangujo pa kyobe kyaba. Batwe bonso tusakilwa kulangulukila’po na mushike. Kupwa tukakulupila’mba muludikilo wa Yehova o moloke ne kadi amba tufwaninwe kwiukwatakanya na mutyima onso. Byobya byotutanga mu Bible bitupanga kikulupiji pa uno mwanda. Nanshi tubandaulei’ko byobya binena Bible pa lupusa lwa Yehova lwa kuludika diulu ne ntanda.

3. Mwanda waka Yehova kashiku kandi ye udi na lupusa lwa kwikala bu Mubikadi?

³ Yehova kashiku kandi ye Mubikadi wa diulu ne ntanda mwanda i Leza Mwinē Bukomo Bonso kadi ye Mupangi.  (1 Bilongwa 29:11; Bilongwa 4:24) Mu kimonwa kimo kya mūlu, ba 144 000 bakabikala na Kidishitu, bānenene amba: “A Yehova Leza wetu, abe wi mufwaninwe kupebwa ntumbo ne bulēme ne bukomo, mwanda wapangile bintu byonso, kadi pa mwanda wa kiswa-mutyima kyobe byaikele’ko ne kupangibwa.” (Kusokwelwa 4:11) Yehova byapangile bintu byonso, nanshi udi na lupusa lwa kuludika muntu ye-yense mūlu ne pano pa ntanda pene.

4. Mwanda waka bwanapabo bwa kwitongela ke kabepelopo ka kutombokela Leza?

⁴ Satana kapangilepo kintu nansha kimo. O mwanda kadipo nansha dimo na lupusa lwa kuludika diulu ne ntanda. Satana ne ba mulume ne mukaji babajinji, abo bonso bābudilwe kikōkeji pa kutombokela bubikadi bwa Yehova. (Yelemia 10:23) Lelo bwanapabo bwa kwitongela ko kabepelo ka kutombokela muludikilo wa Yehova? Aa. Bwanapabo bwa kwitongela bupanga muntu mukenga wa kutonga ne kwikwatyila butyibi, inoko ke mukengapo wa kutombokelela Yehova, Mupangi wetu. Kibamweka patōka’mba, kutombokela Leza i kwingidija bibi bwanapabo bwa kwitongela. Bantu basakilwa nyeke buludiki bwa Yehova ne bwendeji bwandi.

5. Mwanda waka butyibi bwa Yehova i boloke nyeke?

⁵ Tala bubinga bukwabo bulombola’mba Yehova ye udi na lupusa lwa kuludika. Wingidijanga nyeke lupusa lwandi mu muswelo mubwaninine. Witulombola’mba: “Amiwa ne Yehova ulonga bya lusalusa, ne mundudi, ne boloke, panopanshi; mwanda mu bino bintu binobi e monaloelelwa.” (Yelemia 9:24) Yehova kasakilwapo bukwashi bwa bijila bya bantu pa kukwata butyibi buyampe. Inoko, aye i mutūle’ko misoñanya ya boloke. Kadi Yehova i mupe bantu bijila bimanine pa boloke bwandi. Mulembi wa Ñimbo ya Mitōto wānenene amba: “Boloke ne kutyiba-mambo i kyalwilo kya lupona lobe.” O mwanda, kijila kyo-kyonso, musoñanya, ne butyibi bwa Yehova i byoloke. (Ñimbo ya Mitōto 89:14; 119:128) Satana wānenene amba Yehova i Muludiki mubi. Nansha nankyo, Satana kabwanyapo kuleta boloke pano pa ntanda.

6. Le i bubinga’ka bumo bwikadile Yehova na lupusa lwa kuludika?

⁶ Bubinga bukwabo bulombola’mba Yehova ye udi na lupusa lwa kuludika i mwanda aye ye udi na buyuki ne tunangu twa mwa kuludikila diulu ne ntanda. Kino i kimweke mu muswelo waāpele wandi Mwana bukomo bwa kubelula misongo keibwanyapo kundapibwa na dokitele nansha umo. (Mateo 4:23, 24; Mako 5:25-29) Nansha uno mwanda byoumweka bu kingelengele kotudi, inoko kudi Yehova, ke kingelengelepo. Uyukile senene mwingidilanga umbidi wa muntu kadi ubwanya kupwa byonso biukambakanya. Ubwanya kusangula bafwile ne kutalula’ko bimpengele bya kipangila.

7. Lelo i muswelo’ka udi Yehova na tunangu kupita muntu ye-yense wa mu ntanda ya Satana?

⁷ Mu ntanda iludikwa na Satana kemubwanyapo kwikala ndoe, ekale mu ntanda imo nansha pa bukata bwa matanda mavule. Enka Yehova kashiku kandi ye udi na tunangu twa mwa kuletela ndoe pano pa ntanda. (Isaya 2:3, 4; 54:13) Twiivwananga na mwēivwanine mutumibwa Polo paānenene amba: “Eē, munshi bula’mo mwa bupeta, tunangu, ne buyuki bwa Leza! Bine butyibi bwandi kebusokolwapo ne mashinda andi nao keayukwapo!”​—Loma 11:33.

8. Le umonanga namani muludikilo wa Yehova?

⁸ Enka na motwekimwenanga, Bible ulombola patōkelela amba Yehova ye udi na lupusa lwa kuludika. Ulombola kadi ne  kyaikadile bu Muludiki muyampe. Bubinga bumo bidi i mwanda uludikanga na buswe. Twimonanga bu tudi pabwipi nandi potulangulukila pa muswelo waikele bu Leza “muyule lusa ne buntu, wija pakufuna bulobo, kadi i wa kanye ka ntanda ne ntanda, ne binebinepo.” (Divilu 34:6) Leza witumwene na mvubu ne na bulēme. Witutele mutyima bya binebine kupita ne motubwanya kwitela’o batwe bene. Dyabola unenanga’mba Yehova ufyanga bengidi bandi bintu biyampe, inoko buno i bubela. Leza wāpēne’nka ne wandi Mwana mulēme bininge amba twikale na lukulupilo lwa kwikala’ko nyeke.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 84:11; Loma 8:32.

9. Tubayuka namani amba Yehova utele muntu ne muntu mutyima?

⁹ Yehova usenswe bantu bandi bonso mu kikonge. Inoko kadi utele umo ne umo mutyima bininge. Tala bidi byobya byālongekele pa kala. Mu bula bwa kintu kya myaka tutwa tusatu, Yehova wāingidije batyibi mwanda wa kwendeja muzo wandi ne kwibapa bushindañani pa balwana nabo. Kadi enka mu kine kitatyi’kya, Yehova wādi utele muntu ne muntu mutyima. Umo bidi i mwana-mukaji wādi witwa bu Luta. Kādipo mwinē Isalela, kadi wāshile bintu bivule mwanda wa kwikala mutōtyi wa Yehova. Yehova wāmupadile mpalo na kumupa mulume ne kubutula mwana mwana-mulume. Inoko kya mvubu nakampata, mwanā Luta mwana-mulume wābadīlwe ku musuku wātambile’ko Meshiasa. Kadi Yehova wāsonekeje mānga ya mu būmi bwa Luta mu Bible, mu mukanda utelelwa pa dyandi dijina. Lelo ukokeja kufwatakanya mukeivwanina Luta pakayuka uno mwanda kitatyi kyakasangulwa?​—Luta 4:13; Mateo 1:5, 16.

10. I kika kyotunenena’mba muludikilo wa Yehova ke wa kasusupo?

¹⁰ Muludikilo wa Yehova ke wa kasusupo. Inoko, boba bamukōkela badi na bwanapabo ne nsangaji. (2 Kodinda 3:17) Davida wānenene padi Yehova amba: “Bulēme ne bulopwe bidi mu kifuko kyandi; bukomo ne nsagaji bidi mu kikalo kyandi” (1 Bilongwa 16:7, 27) Etana mulembi wa Ñimbo ya Mitōto wālembele amba: “Kebo ba katōkwe kabo, shabo! boba bantu bayūkile diwi dya tusepo; banangila, abe Yehova, mu mwinya wa mpala yobe. Mu dijina dyobe e mo basepelelanga dyuba dyonso; kadi mu boloke bobe e mo bazunzwilwa.”​—Ñimbo ya Mitōto 89:15, 16.

11. I muswelo’ka otubwanya kukulupila bininge amba muludikilo wa Yehova o moloke?

¹¹ Potwenda tulangulukila bininge pa buyampe bwa Yehova, po pene tukakulupila bininge amba muludikilo wandi o moloke. Twiivwananga pamo bwa mulembi wa Ñimbo ya Mitōto wānenene padi Leza amba: “Ke-dintu difuku dimo mu bipango byobe dipityile buyampe kanunu.” (Ñimbo ya Mitōto 84:10) Yehova byaetupangile, nanshi uyukile senene byobya bituletela nsangaji. I mwitupe ku buntu bwandi bintu bivule mpata. Bintu byonso bitulomba Yehova kulonga, i bya kamweno ketu. Nansha shi bitulomba kwipāna, tukekala nyeke na nsangaji shi tukōkela Yehova.​—Tanga Isaya 48:17.

12. I bubinga’ka bukatampe botukwatakenya bubikadi bwa Yehova?

¹² Twifunda mu Bible amba pa kupwa kwa Umbikalo wa Kidishitu wa Myaka Kanunu, bantu bamo bakatombokela bubikadi bwa Yehova. (Kusokwelwa 20:7, 8) Le i bika bikebalengeja balonge uno muswelo? Mu kine kitatyi’kya, Dyabola ukatompa kulengeja bantu bakekale na kwisakila. Ye mwalongelanga nyeke. Utompanga kukulupija bantu amba babwanya kwikala’ko nyeke pampikwa kukōkela Leza. Ino buno i bubela. Tufwaninwe kwiipangula’mba, ‘Le mbwanya’tu namani kwitabija bubela na buno?’ Shi bine tusenswe Yehova ne tukulupile’mba i muyampe ne amba udi na lupusa lwa kuludika diulu ne ntanda, nabya  tukamona bubela bwa uno muswelo bu kya munyanji kotudi. Tukasangela kwikala nyeke munshi mwa buludiki bwa Yehova, mwine uludikanga na buswe.

13. Lelo tukwatakanyanga namani bubikadi bwa Leza shi tumwiula?

¹³ Enka na motwekimwena, Yehova ye udi na lupusa lwa kuludika, ne muludikilo wandi o moloke. Tusakilwa kukwatakanya bubikadi bwandi ne pa mfulo. Twibukwatakanyanga shi tukōkela Yehova ne kumwiula. Shi tulonga bukomo bwa kulonga bintu musakila Yehova, nabya tulombolanga’mba tuswele kadi tukwatakanyanga muludikilo wandi.​—Tanga Efisesa 5:1, 2.

14. Le bakulumpe ne mitwe ya bisaka babwanya namani kwiula Yehova?

¹⁴ Bible witufundija’mba Yehova wingidijanga nyeke lupusa lwandi na buswe. Mitwe ya bisaka ne bakulumpe basenswe bubikadi bwa Yehova, bakamwiula na kuleka kwikala na kaninga mpo nansha kulondalonda bakwabo mu kanda ne kanda. Mutumibwa Polo wālongele bukomo bwa kwiula Leza ne wandi Mwana. (1 Kodinda 11:1) Kādipo ufwija bakwabo bumvu nansha kwibaningila pa mwanda wa kulonga byoloke. Inoko, wādi wibakankamika na kanye balonge byoloke. (Loma 12:1; Efisesa 4:1; Filemone 8-10) Mu uno muswelo, Polo wāiwile Yehova. Shi tulongela bakwabo bintu na buswe, nabya tukwatakanyanga bubikadi bwa Yehova.

15. Le tukwatakanyanga namani bubikadi bwa Yehova shi tulēmekele boba badi na lupusa?

¹⁵ Kadi tukwatakanyanga bubikadi bwa Yehova na kulēmeka ne kwingidila pamo na boba bapele lupusa. Nansha shi ketwivwanijepo senene butyibi bobakwete ne shi ketwibwitabijepo, tufwaninwe kwibukwatakanya. Ino ntanda ayo keiloñangapo namino, inoko batwe tuloñanga namino mwanda twitabije Yehova bu Muludiki wetu. (Efisesa 5:22, 23; 6:1-3; Bahebelu 13:17) Ne kadi  twikalanga na nsangaji, mwanda Leza witusakilanga’nka biyampe.

16. Lelo butyibi botukwata bulombolanga namani amba tukwatakanyanga bubikadi bwa Leza?

¹⁶ Tubwanya kadi kukwatakanya bubikadi bwa Yehova kupityila ku butyibi botukwata. Yehova ketupelepo bijila mu mwanda ne mwanda wa mu būmi. Inoko, witulombolanga mwalangila’po. Kino kitukwashanga tuyuke kya kulonga. Kimfwa, Yehova kapelepo bene Kidishitu mulongo wa byobafwaninwe kuvwala ne byokebafwaninwepo kuvwala. Inoko, witusapwila’mba tufwaninwe kuvwala na butūkanye ne bulēmantu bilombola’mba twi Batumoni. (1 Temote 2:9, 10) Usakanga tulangulukile pa mukekadila butyibi bwetu na lupusa pa bakwabo. (1 Kodinda 10:31-33) Potukwata butyibi bwimanine pa mumweno wa Yehova, tulombolanga’mba tusenswe kadi tukwatakanyanga bubikadi bwandi.

17, 18. Le ba mulume ne mukaji babwanya namani kukwatakanya bubikadi bwa Yehova?

¹⁷ Tala muswelo umo ubwanya kukwatakanya’mo bene Kidishitu besonge bubikadi bwa Yehova. Padi ba mulume ne mukaji babwanya kwikala mu ngikadilo mishile na mobadi balangila. Babwanya padi kutanwa’nka ne na makambakano makomo. Shi bidi namino, babwanya kumwena mu kulangulukila pa muswelo wādi wikele Yehova na muzo wa Isalela wa kala. Yehova aye mwine wētelele ku bandi bantu bu wabo mulume. (Isaya 54:5; 62:4) Uno muzo wāfītyije Yehova mutyima misunsa mivule. Kino kipwano kyādi pamo bwa busongi bwa makambakano. Ino Yehova kāpelelepo Isalela bukidibukidi. Inoko wādi wibafwila’nka lusa ne kufikidija milao yandi kobadi.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 106:43-45.

¹⁸ Bene Kidishitu besonge basenswe Yehova, baloñanga bukomo bwa kumwiula. Nansha shi mu busongi bwabo mudi makambakano, kebakimbengapo kwiapwija na kutyumuna misoñanya ya mu Bible. Bayukile amba Yehova umwene mpiko ya busongi bu mwanda musumininwe ne amba usakilanga ba mulume ne mukaji ‘belamate’ abo bene. Busekese bo bubinga bumo kete bwa mu Bisonekwa bubwanya kwilubwila’po ba mulume ne mukaji ne kwikala na bwanapabo bwa kwisonga na mukwabo. (Mateo 19:5, 6, 9) Shi bene Kidishitu balonga bukomo bwa kulumbulula busongi bwabo, nabya bakwatakanyanga bubikadi bwa Yehova.

19. Le i bika byotufwaninwe kulonga shi tubaluba?

¹⁹ Batwe bonso twi ba kubulwa kubwaninina, kadi kyaba kimo tuloñanga bintu bifītyija Yehova mutyima. Aye mwine uyukile kino, kadi ye kyaetupedile kinkūlwa kya Kidishitu. O mwanda shi tubalonga kilubo, tufwaninwe kulomba Yehova etufwile lusa. (1 Yoano 2:1, 2) Pa kyaba kya kwitopeka bitupu pa kilubo kyetu, ino tufwaninwe ne kuboila’ko ñeni ya kudyumukila’po. Tusakanga kwikala pabwipi na Yehova, mwine witufwilanga lusa ne kwitukomeja twendelele na kumwingidila.​—Ñimbo ya Mitōto 103:3.

20. Mwanda waka tufwaninwe kukwatakanya bubikadi bwa Yehova tamba’nka pano?

²⁰ Mu ntanda mipya, muntu yense ukaludikwa na Yehova ne kwifunda mashinda andi moloke. (Isaya 11:9) Inoko tamba’nka pano tubwanya kwifunda bivule pa mwalangila ne pa muswelo waetusakila tulonge bintu. Panopano ponka, i kutupu nansha umo usa kutatana lupusa lwa Leza lwa kuludika. Nanshi tulongei bukomo bwetu bonso mwanda wa kukwatakanya bubikadi bwa Yehova tamba’nka pano na kumukōkela, kumwingidila na kikōkeji ne kulonga bukomo bwa kumwiula mu byonso byotulonga.