Mu Be ni Tabo ka ku Sebelisa Likuka za Bibele

MWENDI mu kile mwa bona kakaze ka ka butile inge ka hona—ili nto ye bonisa hande kuli ka mwa mbombolelwa. Neikaba nto ye tabisa hahulu ku ba ni tabo ye cwalo! Kono kwa batu ba bañata, ku t’ata ku ba ya tabile, mi ku ba ni tabo ki kwa ka nakonyana fela. Ki kabakalañi hakulicwalo?

Bakeñisa kuli ka ku ba batu ba ba si ka petahala, hañata lwa fosanga, mi lu na ni ku tiyela mifokolo ya ba bañwi. Ku tuha f’o, lu pila mwa nako ye i biza Bibele kuli ki “mazazi a maungulelo,” a’ li “linako ze tata.” (2 Timotea 3:1-5) Nihaike kuli lwa hupula linako ze tabisa za kwa bwanana, buñata bwa luna cwale se lu kopana ni lisineneketo ze tiswa ki “linako ze tata” ze. Kana kwa konahala ku ba ni tabo mwa mazazi a e lu pila ku ona?

Mu lemuhe kuli Mañolo a bulela kuli linako za luna neikaba linako ze t’ata, isi linako ze sa konahali. Lwa kona ku tiyela linako ze ka ku sebelisa likuka za Bibele. Mwendi kamita ha lu na ku kona ku tatululanga matata e lu kopana ni ona, kono lu ka banga kwateñi ni tabo. Ha lu nyakisiseñi likuka ze cwalo ze talu.

Mu Zibe Maciñekelo a Mina

Kuli lu be ni tabo, kamita lu lukela ku zwelapili ku ziba maciñekelo a luna ni a batu ba bañwi. Mwa liñolo la hae la n’a ñolezi Maroma, muapositola Paulusi u talusa kuli: “Kaufela ba ezize sibi, mi ba kauhezwi kwa kanya ya Mulimu.” (Maroma 3:23) Ha lu koni ku utwisisa ka ku tala buñata bwa litaba ze ama kanya ya Jehova. Mutala o muñwi wa seo ki wa taba ya ze ne ezahezi luli ye bulezwi kwa Genese 1:31, ye li: “Mulimu a bona kaufela z’a ezize kuli li lukile hahulu.” Ka nako kaufela yeo Jehova a ka keta ku hupula lika za ezize, kamita u kona ku bulela kuli “li lukile hahulu.” Ha ku na mutu ya kona ku ipapata kuli za ezize kaufela li lukile hahulu. Ku ziba maciñekelo a luna ki muhato wa pili o lu konisa ku ba ni tabo. Kono lu tokwa ku utwisisa nto ye ñwi. Lu tokwa ku utwisisa ni ku amuhela mwa ngela taba yeo Jehova.

Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “sibi” li simuluha fa linzwi le li talusa ku shuta. (Maroma 3:9) Ka mutala, mu nahane za mutu ya bata ku wina mupuzo ka ku kunupa lisho kuli a tabe nto ye ñwi. Lu bulele kuli mutu yo u na ni masho a malalu. U kunupa lisho la pili, mi u shuta ka mita i liñwi. U kunupa lisho la bubeli ka ku nongisa hande, kono hape u shuta ka lisentimita ze 30. Cwale ka tokomelo ye tuna, u kunupa lisho la bulalu mi u shuta ka lisentimita ze peli fela. Hanyinyani a tabe nto yeo, kono mutu ha shutile, u shutile ku felile.

Kaufela luna lu swana sina mukunupi wa masho ya zwafile yo. Fokuñwi mwendi lu shutanga hahulu. Ka linako zeñwi lu ezanga hande, kono lu sa shutanga. Lu ikutwanga ku zwafa bakeñisa kuli nihaike ne lu likile ka t’ata, kono ne lu palezwi ku kondisa hande. Cwale ha lu nyakisiseñi mukunupi y’o hape.

Mukunupi y’o wa menuha, inge a zwafile hahulu bakeñisa kuli n’a bata luli ku wina mupuzo wo. Hañi-hañi, yo muhulu ya bona za kangisano  u biza mukunupi yo mi u mu tambeka mupuzo inz’a mu bulelela kuli: “Ni bata ku ku fa mupuzo wo kakuli na ku lata, mi ni boni mo ne u likela ka t’ata.” Mukunupi yo ha utwa cwalo, u ba ni tabo ye tuna!

Yeo luli ki tabo ye tuna! Batu kaufela ba ba fiwa “mpo” ya bupilo bo bu sa feli bwa bupetehi ba ka ba ni tabo ye cwalo. (Maroma 6:23) Hamulaho wa ku fiwa mpo yeo, ba ka kondisa mwa lika kaufela ze ba ka eza—ha ba sa na ku shuta hape. Ba ka ba ni tabo ye inelela. Kono pili zeo li si ka ezahala kale, haiba lu hupula za tabo ye li kwapili, lu ka taba ni ku tabiswa ki batu be lu pila ni bona.

Mu Lemuhe Kuli Lika Ha Li Petahalangi Hona Fo Fela

Ki niti kuli lika ha li petahalangi hona fo fela. Kono kana mu lemuhile kuli ku t’ata ku zwelapili inge mu tabile haiba sika se mu libelela si bonahala ku liyeha hahulu kamba haiba muinelo o maswe u bonahala ku zwelapili ka nako ye telele hahulu ku fita mo ne mu libelela? Niteñi, batu ba bañwi ba konile ku zwelapili ku ba ni tabo mwa miinelo ye cwalo. Mu nyakisise mutala wa Jesu.

Pili Jesu a si ka taha kale fa lifasi, n’a li mutala o munde wa mutu ya n’a ipeya ku utwa ha na li kwa lihalimu. Kono ne li fa lifasi-mubu fa fa n’a til’o ‘itutela ku utwa.’ Kamukwaufi? ‘Ka ze butuku ze ne mu tahezi.’ Ha n’a sa li kwa lihalimu, n’a bonanga manyando a batu kono n’a si ka ipumana kale ku ona. Ha n’a li fa lifasi, sihulu ku zwa nako ya kolobezwa mwa nuka ya Jordani ku isa nako ya shwela fa Gologota, n’a kopani ni miinelo ye t’ata ye miñata. Ha lu zibi litaba kaufela ze talusa mo Jesu n’a ‘ezelizwe ya petehile,’ kono lu ziba kuli ku ituta kwa hae k’o ne ku ngile nako ye telele.—Maheberu 5:8, 9.

Jesu n’a itiisize bakeñisa kuli n’a nahana za “tabo y’a n’a beezwi kwapili,” ona mupuzo wa busepahali bwa hae. (Maheberu 12:2) Niteñi, fokuñwi n’a “tahisize litapelo ni likupo ka muhuwo o mutuna, ni ka miyoko.” (Maheberu 5:7) Ni luna fokuñwi lu kana lwa lapela ka mukwa o swana. Jehova u nga cwañi litapelo ze cwalo? Timana ye swana yeo i bonisa kuli Jehova n’a ‘utwile’ Jesu. Jehova u ka lu utwa ni luna. Kabakalañi?

Bakeñisa kuli Mulimu wa ziba maciñekelo a luna mi wa lu tusa. Mutu kaufela u na ni maciñekelo a miinelo ya kona ku tiyela. Ku na ni pulelo ye ba itusisanga batu ba kwa naha ya Benin, mwa Africa, ye li: “Mezi a mañata a ka lwelisa nihaiba zona limbotwe.” Jehova u ziba hande maciñekelo a luna ku fita mo lu a zibela luna beñi. Ka lilato, wa lu ‘shemuba ni ku lu tusa mwa nako ye swanela.’ (Maheberu 4:16) N’a shemubile ni ku tusa Jesu, mi u ezize cwalo ni ku ba bañwi ba bañata. Mu nyakisise ka mo bo Monika ba tuselizwe ki Mulimu.

Bo Monika ba hulile sina batu ba ba tabile, ba ba na ni m’ata ni mafulofulo ili ba ba si na lipilaelo ze ñata. Ka 1968, ha ne ba sa li mwa lilimo za bo ma-20, ne ba komokile hahulu ku ziba kuli ne ba kula butuku bwa multiple sclerosis, ili butuku bo bu batisanga lilama za mubili. Butuku b’o bwa cinca hahulu bupilo bwa bona mi ne bu ba tokwa ku eza licinceho mwa bukombwa bwa bona bwa nako kaufela.  Bo Monika ne ba lemuhile kuli butuku bo ne bu ka tanda nako ye telele. Hamulaho wa lilimo ze 16, ne ba bulezi kuli: “Butuku bwa ka ni ka nako ye ha bu koni ku foliswa mi mwendi bu ka zwelapili honacwana ku fitela lifasi le linca la Mulimu li eza lika kaufela ku ba ze nca.” Ne ba itumelezi kuli ku ba bezi t’ata ka ku bulela kuli: “Nihaike kuli balikani ba ka ba bulela kuli ni zwezipili ku ba ya tabile sina mo ne ni inezi sa pili, . . . balikani ba ka ba batuna bona ba ziba kuli fokuñwi ni utwanga butuku bo butuna mi mwa pata ya ka ku cululukanga mioko ye miñata.”

Kono ne ba zwezipili ku talusa kuli: “Ni itutile ku ba ni pilu-telele ni ku ba ni tabo ha ni ikutwanga hande hanyinyani. Silikani sa ka ni Jehova si tiisizwe ki ku lemuha kuli batu ba palezwi ku folisa matuku. Ki Jehova fela ya kona ku foliseleza matuku.” Ka tuso ya Jehova, bo Monika ba zwezipili ku ba ni tabo mi cwale ba kona ku hupula lilimo ze fitelela 40 ze ba tandile mwa sebelezo ya nako kaufela.

Kwa utwahala luli kuli miinelo ye swana ni ya bo Monika i t’ata ku i tiyela. Kono niti kikuli mu ka ba ni tabo ye tuna haiba mu lemuha kuli lika ze ñwi li kona ku tanda nako ye telele ku fita mo mu nahanela. Ka ku swana ni bo Monika, ni mina mwa kona ku ba ni sepo ya kuli Jehova u ka mi fa ‘tuso ka nako ye swanela.’

Mu Si Ibapanyi ku Ba Bañwi—Mu Tome Likonkwani Ze Mu Kona ku Peta

Mu batu ba ba ipitezi. Ha ku na mutu yo muñwi ya swana luli ni mina. Pulelo ya mwa puo ya si-Gun, ye bulelwa mwa naha ye ñwi ya Africa i talusa taba ye ka ku utwahala ha i li: “Minwana kaufela ha i likani kwa butelele.” Neikaba butoto ku bapisa munwana o muñwi ku o muñwi. Ne mu si ke mwa tabela kuli Jehova a mi bapanye ni mutu yo muñwi, mi ha na ku eza cwalo. Kono mukwa wa ku ibapanya ni ba bañwi u atile hahulu mi u kona ku feza batu tabo. Mu lemuhe ka mo Jesu n’a boniselize taba yeo, sina mo lu balela kwa Mateu 20:1-16.

Jesu n’a bulezi za mutu ye li “[muñ’a] simu” ya n’a tokwa babeleki mwa simu ya hae ya veine. N’a fumani batu ba ne ba sa ezi se siñwi mi a ba biza ka nako ya “masa h’a patalala,” mwendi ili ka 6 ya kakusasana. A lumelelana ni babeleki bao kuli u ka ba fa sixpence, ili tuwelo ya mwa miteñi yani ya ku belekela lizazi li li liñwi la lihora ze 12. Kaniti luli batu bao ne ba tabile hahulu ku fumana musebezi ili wa tuwelo ye ne fiwanga kamita. Hasamulaho, muñ’a simu a fumana likwata ze ñwi za batu ba ne ba sa beleki mi a ba fa musebezi wa ku kala ka 9 ya kakusasana, ka 12 ya musihali, ka 3 ya musihali, mane ni ka 5 ya manzibwana. Ku zona likwata za batu ze ne tile mwamulaho zeo, ha ku na ba ne ba ka beleka lizazi mutumbi. Haili ka za lituwelo za bona, muñ’a simu n’a ba sepisize ku ba fa “se si lukela,” mi babeleki ba lumela.

Ka nako ya manzibwana, muñ’a simu a laela sikombwa sa hae kuli a holise babeleki. A mu bulelela ku biza babeleki ni kuli a life pili ba ne ba keni mwamulaho. Taba ye komokisa kikuli batu bao ne ba belekile fela hora i liñwi, kono ba fiwa tuwelo ya lizazi mutumbi. Mwendi lwa kona ku nahana ka mo babeleki ba ne ba keni mwa simu pili ne ba ikambotela ka tabo. Ba ne ba belekile lihora ze 12 ze kwanile mwendi ne ba nahana kuli bona ne ba ka fiwa mali a mañata. Kono ni bona ba fiwa pene ye swana.

Batu bao ne ba ikutwile cwañi? “Ha ba i ngile ba halala ku muñ’a ndu, ba li: Bao ba ba keni mwamulaho, ba sebelize nako i liñwi fela, mi u ba ezize sina luna ba ba lwezi bukiti bwa lizazi ni ku cisa kwa lona.”

Kono muñ’a simu yena n’a ngela taba mu sili. N’a bulezi kuli ne ba filwe mali a ne ba lumelelani ku fiwa, ku si na ku ba putelela. Haili ka za ba bañwi bona, n’a itatezi ku ba fa tuwelo ya lizazi mutumbi, ili mali a mañata a ne ba si ka libelela luli. Niti kikuli ha ku na mutu ya n’a filwe tuwelo ye nyinyani ye fita ya n’a lumelelani ni muñ’a ndu; mane buñata ne ba filwe mali a mañata a ne ba sa libeleli ku fiwa. Kacwalo ka ku puma taba, muñ’a simu a ba buza kuli: “U li, hasi tukelo ha ni eza ka za ka mo ni latela?”

Cwale mu nahane kuli kambe muñ’a simu n’a lifile babeleki ba sikwata sa pili ni kuli kambe  ne ba ka ikamba kapili-pili hamulaho wa ku lifiwa. Batu bao ne ba ka taba. Ku sa taba kwa bona ne ku tisizwe fela ki ku bona ba bañwi inge ba fiwa tuwelo ye swana nihaike kuli ne ba ezize musebezi o munyinyani. Taba yeo ne i ba nyemisize hahulu kuli mane ba halala ku muñ’a simu, ili ye ne ba swanela ku itumela hahulu ku yena bakeñisa ku ba kenya musebezi.

Taba yeo i bonisa hande ze ezahalanga ha lu ibapanya ku ba bañwi. Haiba mu nahanisisa silikani sa mina ka butu ni Jehova ni ku itebuha mwa mi fuyolela, mu ka ba ni tabo. Mu si ke mwa bapanya muinelo o mu li ku ona ni wa ba bañwi. Haiba mu bona kuli Jehova u kondisa hahulu lika ze ba eza ba bañwi, mu tabe ni bona.

Kono Jehova u mi libelela ku eza nto ye ñwi. Ki nto mañi ona yeo? Magalata 6:4 i li: “Mutu ni mutu a tatube likezo za hae, kih’a ka ba ni sibaka sa ku itumba ka za hae a nosi.” Fo ku talusa kuli, mu tome likonkwani ze mu kona ku peta. Mu lele lika ze mu kona ku eza luli, mi cwale kona mu ka li peta. Haiba mu peta sikonkwani se mu itomezi, mu ka “ba ni sibaka sa ku itumba.” Mu ka ba ni tabo.

Mu Ka Fumana Mupuzo

Likuka ze talu ze lu nyakisisize li bonisa kuli ku sebelisa likuka za Bibele kaniti ku kona ku lu tusa ku ba ni tabo nihaiba mwa mazazi a maungulelo a, ku si na taba ni kuli ha lu si ka petahala. Ha mu balanga Bibele ka zazi, neikaba hande ha ne mu ka bata likuka ze cwalo, ibe ze bulezwi ka ku nonga kamba ze talusizwe ka makande ni liswanisezo.

Haiba mu ikutwa kuli tabo ya mina ya fola, mu like ku batisisa ze tisa cwalo. Mi cwale mu bate likuka ze mu kona ku sebelisa kwa ku tatulula butata bo. Ka mutala, mwa kona ku bona makepe 110 ku isa 111 a buka ya Liñolo Kamukana Li Tahile ka Moya wa Mulimu, mi Li Na ni Tuso.” * Fa makepe ao, ku nyakisisizwe buka ya Liproverbia, mi mu ka fumana likuka ni likelezo ze ñata ze kolohanyizwe mwatas’a lisupo ze 12. Hape mu kona ku fumana litaba ze ñata mwa The Watch Tower Publications Index * ni mwa Watchtower Library ye fa CD-ROM. * Ka ku itusisa lipawana zeo hañata, mu ka ba ni bukwala bwa ku fumana likuka ze mu bata ku sebelisa.

Nako ya taha ili fo Jehova a ka fela batu ba ba swanela bupilo bo bu sa feli bwa bupetehi fa lifasi le li ka ba paradaisi. Ba ka ba ni tabo mwa bupilo bwa bona kaufela.

[Litaluso za kwatasi]

[Manzwi a fa likepe 12]

‘Kaufela ba ezize sibi, mi ba kauhezwi kwa kanya ya Mulimu.’—Maroma 3:23

[Manzwi a fa likepe 13]

Jesu n’a ‘itutile ku utwa ka ze butuku ze ne mu tahezi.’—Maheberu 5:8, 9

[Manzwi a fa likepe 15]

‘Kih’a ka ba ni sibaka sa ku itumba ka za hae a nosi, isi ka za yo muñwi.’—Magalata 6:4