Mu ye kwa litaba za mwahali

Mu ye kwa litaba za mwahali

PUPO YEMAKAZA

Buikoneli Bwa Mahutu A Mpasu Yeca Matali

Buikoneli Bwa Mahutu A Mpasu Yeca Matali

KUZWELELA feela kwamulaho ko, batu banahananga kuli limashini zepangilwe ki batu ki zona feela zekona kuba ni magiya. Muhupulo wo haki wa niti! Kakuli mwa masimu a kwa Europe nekufumanwi limpasu za bana zenani lika zeswana sina magiya kwa mahutu. *

Mpasu yamwana ya mufuta wo, yakona kutula ka butelele bobueza limita ze 3.9. mwa mutulelo ulimuñwi feela, mi ikona kueza cwalo mwahalaa nako yesakwani nihaiba sekondi iliñwi. Mpasu yeo ibubebe hahulu kuli mane hamukoni kuibona hamulaho feela wa kukobya kwa liito. Kacwalo, mpasu yeo haitula, iitusisisanga mahutu ayona a kwa mulaho ka maata ka nako iliñwi kuli ibe ni bubebe. Kiñi zetahisa kuli mpasu yeo ibe ni bubebe bobucwalo?

Munyakisise taba ye: Basayansi nebafumani kuli mpasu yeca matali ye, (leafhopper) inani lika zeswana sina magiya kwa mahutu a kwamulaho. Mpaso yeo haitula, lika zeo zeswana sina magiya ki zona zetahisanga kuli mahutu ayona a nanuhe ka nako yeswana. Hane isike yaba ni lika ze swana sina magiya kwa mahutu, neisike yakona kuba ni lubulo lolucwalo!

Lifolofolo liitusisanga misinga yazona ya kwa booko kuzamaisa litaba ilikuli mahutu a zona a zamaelele ka nako yelitula. Kono Mpasu yeo hane ika itusisa misinga ya kwa booko kuzamaisa litaba haitula, uzibe neikaba ni bunya. Kacwalo, iitusisanga lika zeswana sina magiya ze kwa mahutu ayona. Gregory Sutton, yali mubatisisi ni muñoli wa libuka ubulelakuli: “Hañata lunahananga kuli magiya ki lika zefumaneha feela kwa mishini yepangilwe ki batu.” Mi utalusa libaka hanaabulezi cwalo kuli, “halutalimisisangi ka tokomelo kwa lika zeñwi.”

Mubona cwañi? Kana lika zeswana sina magiya ze kwa mahutu a mpasu yeo, neliitahezi feela ka kuipilaula? Kamba kana neliezizwe ki Mubupi?

^ par. 3 Lika zeo zeswana sina magiya zawanga kwa limpasu zeo halinze lihula.