Musali wa Mujuda U Talusa Libaka ha Naa Nyakisisize Sinca Tumelo ya Hae
PUISANO | RACQUEL HALL
Musali wa Mujuda U Talusa Libaka ha Naa Nyakisisize Sinca Tumelo ya Hae
Bo maa bona bo Racquel Hall ne li Majuda ba kwa naha ya Isilaele mi bo ndataa bona ne ba zwa kwa Austria mi ne ba cincize bulapeli bwa bona ku kena ku bwa Sijuda. Bashemi ba bo maa bona ne li ba bulapeli bwa Zioni mi ne ba tutezi kwa naha ya Isilaele mwa silimo sa 1948, ili silimo se ne i fumani tukuluho naha ye. Ba magazini ya Mu Zuhe! ne ba kupile bo Racquel ku talusa ze ne tahisize kuli ba nyakisise haiba bulapeli bwa bona bwa Sijuda ki bwa niti kamba kutokwa.
Ha mu lu taluseze ka za bupilo bwa mina bwa kwamulaho.
Ne ni pepilwe mwa silimo sa 1979 mwa naha ya United States. Ha ne ni na ni lilimo ze taalu, bashemi ba ka ba kauhana. Bo ma ne ba ni hulisize ka sizo sa Sijuda mi ba ni isa kwa likolo za Sijuda ze bizwa yeshivas. Ha ne ni na ni lilimo ze supile, lwa tutela kwa Isilaele ko ne lu izo ina silimo si li siñwi, mi kwateñi naa kenela sikolo ku ye ñwi ya likomboni ze bizwa kibbutz. Kihona lu tutela kwa naha ya Mexico ni bo ma.
Nihaike kuli ne ku si na sinagoge ko ne lu pila, naa zwelapili ku latelela lizo za Sijuda. Ne ni tukisanga makandela la Sabata ni ku bala Torah (libuka za Sijuda ze kenile) ni ku lapelanga ka ku itusisa buka ya litapelo ye bizwa siddur. Kwa sikolo, hañata ne ni bulelelanga ba ne ni kena ni bona sikolo kuli bulapeli bwa ka ki bona bwa niti. Ne ni si ka bala kale libuka ze zibahala hahulu sina Testamente ye Nca, ze bulela sihulu ka za bukombwa ni lituto za Jesu Kreste. Mane, bo ma ne ba ni hanisize ku li balanga, ka ku saba kuli lituto ze mwateñi li ka ni sinya.
Ki kabakalañi ha ne mu ikatulezi ku bala Testamente ye Nca?
Ha ni kwanisa lilimo ze 17, naa kuta kwa naha ya United States ku yo feleleza lituto za ka. Teñi ko, mulikanaa ka ya naa li ki Mukreste a ni bulelela kuli bupilo bwa ka ne bu si ke bwa ba ni taluso haiba ha ni zibi Jesu.
Naa mu alaba kuli: “Batu ba ba lumela ku Jesu ba latehile.”
A ni buza kuli: “Kuli mane u i balile Testamente ye Nca?”
Naa mu alaba kuli: “Ku tokwa.”
A bulela kuli: “Ha u boni kuli ki ku tokwa butali, ku fa maikuto a hao fa taba ye u sa zibi?”
Manzwi a hae a ni fita kwa pilu, kakuli ne ni inga kuli ki butoto mutu ku fa maikuto a hae fa taba ya sa zibi. Ka ku swaba, naa shimba Bibele ya hae kwa ndu mi naa kala ku bala Testamente ye Nca.
Ze ne mu bala ne li mi amile cwañi?
Naa komoka ku lemuha kuli bañoli ba Testamente ye Nca ne li Majuda. Hape ha ne ni nze ni bala naa lemuha kuli Jesu ne li Mujuda ya naa na ni sishemo ni buikokobezo, ya naa bata ku tusa batu isiñi ku ba bukula. Mane naa ya kwa sifalana sa libuka ni ku yo nga libuka ze ne bulela ka za hae. Kono ha ku na nihaiba i liñwi kwa libuka zeo ye ne i ni kolwisize kuli Jesu ne li yena Mesia. Libuka ze ñwi mane ne li mu talusa kuli ki Mulimu, ili mubonelo o ne u si na taluso ku na. Haiba ku cwalo, Jesu naa lapelanga ku mañi—yena muñi? Hape mane, Jesu naa shwile. Kono Bibele i bulela ka za Mulimu kuli: “Wena ya sa shwi.” *
Ne mu fumani cwañi likalabo za lipuzo zeo?
Niti ha i itwanisi, mi ne ni bata hahulu ku ziba niti. Kamukwaocwalo, naa lapela ku Mulimu ku zwelela kwatasaa pilu ya ka inze ni lotisa mioko, mi ne li lwa pili ku lapela ni sa itusisi siddur (buka ya litapelo). Ni sa feza feela ku lapela naa utwa mutu ya ngongota. Ne li Lipaki za Jehova ba babeli. Ba ni fa broshuwa ye li, Ki Sifi Seo Mulimu A Tokwa ku Luna? Hatiso ye, ni lingambolo ze ne lu bile ni zona ni Lipaki bao, ne li ni kolwisize kuli litumelo za bona li tomile fa Bibele. Ka mutala, Lipaki ba lumela kuli Jesu haki kalulo ya Silalu, kono ki “Mwanaa Mulimu” * mi ki “yena makalelo a pupo ye ezizwe ki Mulimu.” *
Hamulahonyana wa fo, na kutela kwa Mexico, ko ne ni izo zwelapili ku ituta ni Lipaki bupolofita bo bu talusa za Mesia. Ne ni komokile kuli ku na ni bupolofita bo buñata bo bu talusa za Mesia! Nihakulicwalo, ne ni sa kakanya. Naa ipuza kuli: ‘Kana Jesu ki yena feela ya talelelize bupolofita bo?’ ni kuli ‘Esi mwendi ne li mutu ya butali feela ya naa likanyisa ze bulezwi ka za Mesia?’
Kiñi ze ne mi kolwisize luli?
Lipaki ba ni bonisa bupolofita bo ne bu talelelizwe ku Jesu, ili bo bu sa koni ku likanyiswa ki mutu ufi kamba ufi. Ka mutala, lilimo ze fitelela 700 pili Mesia a si ka pepwa kale, mupolofita Mika naa bulezi kuli Mesia naa ka pepelwa mwa Betelehema, kwa Judea. * Ki mañi ya kona ku iketela kwa ka pepelwa? Isaya naa ñozi kuli Mesia naa ka bulaiwa sina sikebenga se si kendilwe, nihakulicwalo, naa ka bulukwa ni ba ba fumile. * Bupolofita bo kaufela ne bu talelelizwe ku Jesu.
Bupaki bwa mafelelezo bu ama lusika lwa naa pepilwe ku lona Jesu. Bibele ne i bulezi kuli mesia naa ka zwa mwa lusika lwa Mulena Davida. * Ha u bona Majuda ba kwaikale ne ba bulukanga litaba za masika, kambe Jesu naa si ka pepelwa mwa lusika lwa Davida, lila ze hae ne ba ka zibahaza taba yeo! Kono ne ba sa koni ku eza cwalo, kakuli bupaki bo ne bu bonisa kuli Jesu naa zwa mwa lusika lwa Davida ne li bo butuna hahulu, kuli mane ne ba sa koni ku bu lwanisa. Mane undiwanyangela ne ba mu bizanga kuli “Mwanaa Davida.” *
Mwa silimo sa 70 C.E., ili lilimo ze 37 hamulaho wa lifu la Jesu, limpi za Maroma za sinya Jerusalema, mi litaba ze ñozwi za masika a Isilaele za lateha kamba ku sinyiwa. Kamukwaocwalo, kuli Mesia a zibahale ka ku itusisa lusika lwa naa ka pepelwa ku lona, naa swanela ku bonahala pili silimo sa 70 C.E. si si ka esha kale.
Ku lemuha kuli Jesu ne li yena Mesia ne ku mi amile cwañi?
Kwa liñolo la Deuteronoma 18:18, 19 ne ku polofitilwe kuli Mulimu naa ka tahisa mwa Isilaele mupolofita ya swana sina Mushe. Mulimu naa bulezi kuli: “Mutu kaufela ya ka hana ku utwa manzwi a ka, a ka bulela mupolofita ka Libizo la ka, u ka zekiswa ki Na.” Ku ituta Bibele mutumbi ka butungi ne ku ni kolwisize kuli Jesu wa kwa Nazareta ne li yena mupolofita yo.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 15 Habakuki 1:12, NW.
^ para. 21 Isaya 9:6, 7; Luka 1:30-32. Kauhanyo 1 ya Mateu i bonisa lusika lwa naa pepezwi ku lona Jesu kwa neku la bo ndatahe, mi Luka kauhanyo 3 i bonisa lusika lwa bo mahe.