Tala mambu

Tala ntu mia mambu

Akuluntu, Aweyi Nubadikilanga o Longa Akaka?

Akuluntu, Aweyi Nubadikilanga o Longa Akaka?

E ma yawonso ivuidi ntangw’andi.’​—KIMPOVI 3:1.

1, 2. Adieyi akengi a zunga bemonanga mu nkutakani zayingi?

KUNA mfoko a lukutakanu ye akuluntu, nkengi mosi a zunga watala e mpangi zandi yo songa luyangalalu lwandi muna salu kiayingi besalanga. Akaka muna yau bakala ye kimbuta kia se diandi. Kansi, diambu dimosi diamfunu diantokanesanga. Wabayuvula vo: “Ampangi, adieyi nuvanganga mu longa akaka kimana batambula kiyekwa mu nkutakani?” Akuluntu bazaya wo vo muna nkingula yavioka, o nkengi a zunga wabakasakesa mu vaulanga e ntangwa mu longa akaka. I bosi, mosi muna yau wavova vo: “Ke tuvanganga mayingi ko.” Akuluntu ankaka i ngindu zazi mpe bakala zau.

2 Avo u nkuluntu, nanga i mvutu zazi mpe wadi vana. Akengi a zunga bemonanga vo akuluntu ayingi ngolo bafwete vanga mu vaulanga ntangwa yafwana mu longa mpangi z’akala, kiakala aleke yovo ambuta, kimana babasadisa mu lunga-lunga e nkutakani. Kansi, ediadi dilenda kala diampasi. Ekuma?

3. (a) Nkand’a Nzambi aweyi usongelanga o mfunu wa longa akaka? Ekuma diambu diadi dinina o mfunu kwa yeto awonso? (Tala mvovo va yand’a lukaya.) (b) Ekuma dilenda kadila diampasi kwa akuluntu ankaka mu longa akaka?

3 Wau vo u nkuluntu, ozeye wo vo diamfunu mu vaulanga e ntangwa mu longa mpangi z’akala. * Otomene wo zaya vo mpangi zayingi zivuilu o mfunu muna kumika kimwanda kia nkutakani owau yo vit’o ntu muna nkutakani zampa kuna sentu. (Tanga Yesaya 60:22.) Nkand’a Nzambi uvovanga vo akuluntu bafwete “longa Akaka.” (Tanga 2 Timoteo 2:2.) Kansi, dilenda kala diampasi mu vaula e ntangwa mu vanga wo. Kadi divavanga vo walungisa e nsatu za esi nzo aku yo kwenda kuna salu. Divavanga mpe vo walunga-lunga e salu ya nkutakani ye mambu mankaka mamfunu. Wau vo salu kiayingi kina, yambula twafimpa e kuma dinina o mfunu wavaulanga e ntangwa mu longa akaka.

O LONGA AKAKA MFUNU KIKILU DIVUILU

4. Ezak’e ntangwa, ekuma akuluntu bekadilanga ye kimbazi-mbazi muna longa ampangi?

4 Ekuma dilenda kadila diampasi mu vaula e ntangwa ya longa mpangi z’akala muna nkutakani? Akaka balenda vova vo: ‘Vena ye salu isundidi o mfunu muna nkutakani, ina ifwete salwa mu nzaki. Avo kilongele ampangi ko owau, ke ditwasa mfwilu ko muna nkutakani.’ Nga dialudi? Vena ye mambu mevavanga vo matalwa vana vau. Kansi, avo okedi ye kimbazi-mbazi muna longa ampangi, olenda sia nkutakani mu vonza.

5, 6. Adieyi tulenda longoka muna nona kia nati a kalu muna diambu ditadidi longa akaka muna nkutakani?

5 Badika e nona eki: E kalu muna zingila mvu miayingi, ndiona onatanga dio kafwete sobanga e mazi ntangwa ke ntangwa. Kansi, olenda mona vo disundidi o mfunu dia sia mazuti muna kalu kadi avo ke wau ko diyambula o diata. Olenda banza vo wau vo salu kiayingi kena kiau, olenda kwandi soba mazi lumbu kiakaka. Kadi, e kalu dilenda kwamanana diata mu kolo kiandá. Kansi ediadi dilenda kala dia vonza. Avo nati a kalu ke kalanga ye fu kia soba mazi ko, kuna kulanda e kalu fwa difwa. Divava vo kafwasa ntangwa ye nzimbu zayingi muna dio vangulula. Adieyi tulongokele?

6 Akuluntu bafwete salanga e salu yamfunu mu nzaki. Avo ke bavangidi wo ko, mpasi ditwasa muna nkutakani. Nze una divavilanga vo muntu kasianga mazuti muna kalu, akuluntu bafwete ‘zayanga oma masundidi o mfunu.’ (Filipi 1:10) Kansi, akuluntu akaka bekuyivananga muna mambu masundidi o mfunu yo lembi kala ye ntangwa ya longa akaka. O vanga wo dilenda tezaneswa yo muntu okalanga ye kimbazi-mbazi mu sia mazi muna kalu diandi. Avo akuluntu bakedi ye kimbazi-mbazi muna longa akaka, kuna kulanda e nkutakani ke ikala ye mpangi zayingi ko zikuka ana balenda sala e salu yawonso ivuwanga o mfunu.

7. Aweyi tufwete badikilanga akuluntu ana bevaulanga e ntangwa ya longa akaka?

7 Muna kuma kiaki, kufwete yindula ko vo longa akaka ke diau ko disundidi o mfunu. Akuluntu ana betokanenanga wete dia nkutakani ye bevaulanga e ntangwa ya longa akaka, akwa ngangu kikilu ye mfunu bena kwa mpangi zau. (Tanga 1 Petelo 4:10.) Nkia nluta ditwasanga muna nkutakani?

MPILA YAMBOTE YA SADILA E NTANGWA

8. (a) Ekuma akuluntu bafwete longelanga akaka? (b) Akuluntu besadilanga mu zunga ivuidi ateleki ayingi o mfunu nkia mbebe bena yau? (Tala e babu “Kiyekwa Kiamfunu Kikilu.”)

8 Kana nkutu akuluntu azikuka bafwete kalanga ye tezo yo zaya vo ekolo kimbuta kiwokelanga, ke belenda diaka vanga mawonso ko bavanganga. (Mika 6:8) Vana ntandu, akuluntu bafwete zaya mpe vo ‘e kolo ye mambu ma kinsalukisa’ malenda kubakakidila mu lembi lungisa kiyekwa kiau. (Kimpovi 9:11, 12; Yakobo 4:13, 14) Muna kuma kiaki, wau vo bezolanga nkangu a Yave yo lunga-lunga wo, akuluntu besianga ngolo za longa aleke mana balongoka mu mvu miayingi.—Tanga Nkunga 71:17, 18.

9. Nkia diambu dibwa kuna sentu disonganga o mfunu wa longa akaka?

9 Akuluntu ana belonganga akaka mfunu mpe bena kadi e ngolo bevanganga zikumikanga e nkutakani. O longa akaka disadisanga kimana vakala ye mpangi zayingi zilenda siamisa ungudi muna nkutakani yo sadisa ampangi basikila ye kwikizi muna Nzambi. Ediadi diamfunu mu lumbu yayi yambaninu ye dia lusadisu dikala muna kolo kia mpasi zayingi. (Yezekele 38:10-12; Mika 5:5, 6) Muna kuma kiaki, akuluntu azolwa, nuvaulanga e ntangwa ya longa akaka. Nuyantika wo vanga tuka o unu.

10. Muna kala ye ntangwa ya longa akaka, adieyi o nkuluntu kafwete vanga?

10 Tuzeye wo vo salu kiayingi nukalanga kiau kia lunga-lunga mambu mamfunu muna nkutakani. Muna kuma kiaki, nufwete vaulanga eyaka ntangwa nuviokesanga muna lungisa kiyekwa kieno yo sadila yo muna longa akaka. (Kimpovi 3:1) O vanga wo i mpila yambote nulenda sadila e ntangwa. Ediadi nluta ditwasa muna nkutakani.

TEKA KUBIKA O NTIM’A NLONGOKI

11. (a) Dina bavova akuluntu bezingilanga mu nsi zayingi mu kuma kia longa akaka nkia ziku disonganga? (b) Mun’owu wa Ngana 15:22, ekuma dinina diamfunu mu badika dina bavova akuluntu akaka?

11 Mu lumbu yaviokele, akuluntu ayingi ana bena ye fu kia longa mpangi z’akala kimana bayifwanisa mu tambula kiyekwa muna nkutakani balombelo bayika una bevangilanga wo. * Kana una vo mu fulu yaswaswana bezingilanga, akuluntu awonso luludiku lumosi bavana. Ediadi aweyi disongele? Disonganga e ziku vo malongi ma Nkand’a Nzambi mfunu mena kwa wantu bezingilanga ‘mwawonso muna nkutakani zawonso.’ (1 Korinto 4:17) Mu longi diadi ye dina dilanda, tufimpa dina bavova akuluntu awaya. (Ngana 15:22) Awana belonganga tukubayikila vo alongi, vo i awana belongwanga tukubayikila vo alongoki.

12. Adieyi o nlongi kafwete teka vanga? Ekuma?

12 Diantete, o nlongi kafwete vavanga ntangwa yambote. Ekuma dinina o mfunu? Nze una mvati a nsengo keteka kubikilanga o ntoto vitila kakuna e mbongo, o nlongi kafwete kubikanga o ntim’a nlongoki vitila kanlonga mambu mampa. Aweyi o nlongi kalenda vavila ntangwa yambote muna longa o muntu? Olenda tanginina mbandu a Samuele wa ngunza wakala vo nlongi ambote.

13-15. (a) Adieyi Yave kavovesa Samuele? (b) Aweyi Samuele kakubikila Saulu mu kuma kia kiyekwa kiamvingilanga? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.) (c) Ekuma lusansu lwa Nkand’a Nzambi mu kuma kia Samuele lwinina lwamfunu kwa akuluntu o unu?

13 Se vioka 3.000 ma mvu, Yave wavovesa Samuele wa ngunza vo: “Mbazi, e ntangwa yayi ikutumisin’o muntu otuka muna nsi a Benyamini, okunkus’o mazi ma kintu kia nkangu ame Isaele.” (1 Samuele 9:15, 16) Samuele wabakula vo ke yandi diaka ko okala mfidi a zula kia Isaele, Yave wankanikina vo kakusa mfidi ankaka. Muna kubika muntu ndioyo mu kuma kia kiyekwa kiampa kevewa, Samuele wateka yindula yo vanga nkubika.

14 Muna lumbu kialanda, Samuele wamonana yo Saulu. Yave wamvovesa vo: “Tal’o muntu ona iyikìdi.” Vana vau, Samuele wavanga dina kayindula. Wavava ntangwa yambote kimana kamokena yo Saulu. Samuele wabokela Saulu yo ntaudi andi kuna lambu yo kubavuandisa vana kunda yantete yo kubavana kunku ya mbizi yasunda o wete. Samuele wavova vo: “Bonga wadia; kadi muna ntangwa isilu i kialundilwa.” Vava bamanisa o dia, Samuele wabokela Saulu benda kuna nzo andi. Ekolo bayendanga, mbokena zambote bakala zau. Vava balwaka kuna nzo a Samuele, batomboka kuna nludi, Samuele yo Saulu ‘bakwamanana mokena vana nludi’ yavana bayenda leka. Muna lumbu kialanda, Samuele wakusa Saulu se ntinu, wamfiba yo kumvana diaka tuludiku twankaka. Wau vo watoma kubama mu kuma kia kiyekwa kiamvingilanga, Saulu wayenda kwandi.—1 Samuele 9:17-27; 10:1.

15 Samuele wakusa Saulu kimana kakala mfidi a zula. Dialudi vo ediadi diaswaswana ye mpila ilongelwanga mpangi mu kala nkuluntu yovo selo kia salu muna nkutakani. Kana una vo i wau, akuluntu mambu mayingi mamfunu balenda longoka muna mpila ina Samuele kakubikila o ntim’a Saulu. Yambula twabadika mambu mole.

AKWA LUZOLO LWA LONGA YE AKUNDI AMBOTE

16. (a) Aweyi Samuele kamona vava Aneyisaele balomba o ntinu? (b) Adieyi Samuele kavanga vava Yave kamvovesa vo kakusa Saulu?

16 Kala ye luzolo lwa longa, kukadi ye lukatikisu ko. Vava Samuele kawá vo Aneyisaele muntu bazolele kimana kakala ntinu au, entete wakendalala yo kuyimuena vo obembwelo. (1 Samuele 8:4-8) Nkumbu ntatu Yave kavovesa Samuele vo kawila o nkangu, kadi kazola kubavana ntinu ko. (1 Samuele 8:7, 9, 22) Kana una vo Samuele ngindu zazi kakala zau, kamona kimpala ko ngatu fungila o muntu ovinga vana fulu kiandi o makasi. Vava Yave kamvovesa vo kakusa Saulu, Samuele kakala ye lukatikisu ko. Walemvoka ye nsi a ntima wawonso, ke mu kuma kia sia kaka ko vo i diau katumwa vo kavanga, kansi mu kuma kia zola kakala kwau muna Yave.

Akuluntu, nuvaulanga e ntangwa ya kala vamosi ye mpangi nulonganga

17. Aweyi akuluntu betangininanga e mbandu a Samuele? Nkia kiese bekalanga kiau?

17 O unu, vena ye akuluntu ayingi azikuka betangininanga Samuele yo longa akaka muna zola kwawonso. (1 Petelo 5:2) Akuluntu awaya anzodi besonganga luzolo lwa longa akaka ye ke bekalanga yo wonga ko wa vana malau mankaka ma salu bena mau muna nkutakani kw’awana belonganga. Kadi bemonanga vo mpangi zazi “akwau asadi” ana besinga kubasadisa mu lunga-lunga e nkutakani. (2 Korinto 1:24; Ayibere 13:16) Vana ntandu, akuluntu awaya bekalanga ye kiese kia mona ampangi ana belonganga besadilanga ngangu zau muna wete dia nkangu a Yave.—Mavangu 20:35.

18, 19. Aweyi o nkuluntu kalenda kubikila o ntim’a mpangi kelonganga? Ekuma dinina o mfunu?

18 Kala nkundi ambote, ke nlongi kaka ko. Vava Samuele kamonana yo Saulu, wafwana kuntumbika se ntinu vana vau muna bonga kaka mazi yo kusa mo vana ntu andi. Muna mpila yayi o ntinu ampa wadi kuswa, kansi kadi kala wakubama ko mu vit’o ntu vana vena nkangu a Nzambi. Saulu wavaula e ntangwa mu kubika o ntim’a Saulu mu kuma kia kiyekwa kiampa ketambula. Vitila kakusa Saulu, badila vamosi, bavanga nkangalu, bamokena mu kolo kiandá yo vunda nkutu. Samuele wavingila ntangwa yambote ina kalenda kusa ntinu ampa.

Muna longa akaka, ofwete teka vanga yau kikundi (Tala tini kia 18, 19)

19 Diau dimosi mpe divangamanga o unu. Vitila kayantika longa o mpangi, o nkuluntu kafwete sia ngolo za vanga kikundi yo ndiona kelonganga. Dina nkuluntu mosi kevanganga mu sadisa o nlongoki kakala ye tima dia longoka dilenda swaswana ye nkuluntu ankaka, landila e mpil’a zingu kiau ye fu yau ya kisi nsi. Kansi, kiakala nkia fulu ozingilanga, avo ovaudi e ntangwa ya kala vamosi yo mpangi ona olonganga, zaya kezaya vo mfunu kena kwa ngeye. (Tanga Roma 12:10.) Kieleka, alongoki besinga vutula kikilu matondo muna zola kwaku ye sungididi okubasianga.

20, 21. (a) Adieyi divavuanga muna kala nlongi ambote? (b) Adieyi tubadika muna longi dilanda?

20 Dialudi vo nlongi ambote okalanga ye luzolo lwa longa akaka. Kansi, o nlongi ambote kafwete mpe zolanga o muntu kelonganga. (Tezanesa ye Yoane 5:20.) Ekuma dinina o mfunu? E kuma kadi avo nlongoki obakwidi vo zola okunzolanga, okala ye tima dia longwa kwa ngeye. Muna kuma kiaki, akuluntu ke nufwete kaka sianga ngolo za longa ko, kansi za kala mpe akundi ambote.—Ngana 17:17; Yoane 15:15.

21 Muna yantika longa o muntu, o nkuluntu kafwete teka kubika o ntim’a nlongoki. Nkia ndekwa kalenda sadila o nkuluntu? Tubadika diambu diadi muna longi dilanda.

^ tini. 3 E longi diadi ye dina dilanda, makubikilu mu kuma kia akuluntu. Kansi yeto awonso tufwete sia sungididi muna malongi mama. Ekuma? Kadi mesadisa mpangi zawonso z’akala mu zaya vo longwa bavuidi o mfunu kimana bayivana muna salu ya nkutakani. Awonso bevuanga e nluta vava e nkutakani ikalanga ye mpangi zayingi zazikuka.

^ tini. 11 Akuluntu awaya bezingilanga kuna África do Sul, Austrália, Bangladesh, Bélgica, Brasil, Coréia, Estados Unidos, França, Guiana Francesa, Japão, México, Namíbia, Nigéria, Reunião, Rússia.