ILUSILERSUGAAVA?
Qimmip naamasinnaassusia
Ilisimatuut oqartarput qimmit qimmeqatimik utoqqaassusii, suiaassusii isumaasalu qanoq innerat naamasinnaassusertik atorlugu paasisaraat. Aamma qimmit qaartartunik ikiaroornartunillu ujarlersinnaalersillugit ilinniartinneqarsinnaapput. Inuit avatangiisiminniittut paasiniarlugit isitik atornerusaraat qimmit naamasinnaassusertik atortarpaat. Qimmit qinngatik atorlugu “takunnittarput”.
Una eqqarsaatigiuk: Qimmit uagutsinnit tuusintilippassuariaammik naamallaqqinnerupput. U.S. National Institute of Standards and Technology naapertorlugu “suulluunniit akua qimmip billionileriaammik annikinnerusoq suussusersisinnaavaa. Tamanna sioraasat alussaateeqqap imaata sisamararterutaat naluttarfissuarmut olympiami atorneqartartumut akuliunneqarsimasut malugineqarsinnaanerannut assersuunneqarsinnaavoq.”
Sooq qimmip naamasinnaassusia taama immikkuullaritsigaa?
Qimmip qingaa isugutasuuvoq, taamaattumillu sananeqaatit minnerit tikki naamasinnaaneruai.
Qimmip qingaata iluani marlunnik sulluaraqarpoq – aappaa anersaartorfigaa aappaalu naamasaatigalugu. Qimmeq narajoraangat silaannaq qingaata naamasaateqarfianut pisarpoq.
Qimmip naamasaataa siaaraanni 150 kvadratcentimeteritut angitigissaaq anginerunngikkuni. Inuullu naamasaataa siaaraanni 5 kvadratcentimeteriinnartut angitigissaaq.
Uagutsinnut sanilliullugu qimmip receptorii naamasaatit 50-eriaammit amerlanerusinnaapput.
Tamakku tamaasa pissutigalugit suulluunniit akui qimmip immikkoortissinnaavai. Assersuutigalugu uagut suppasunni naamasinnaavarput, ilisimatuulli ilaat naapertorlugit suppap akui tamaasa immikkut qimmip naamasinnaavai.
Pine Street Foundationimi, kræfti pillugu ilisimatusarfimmi, ilisimatuut naapertorlugit qimmip qarasaata qingaatalu suleqatigiinnerat tassaavoq “nunarsuarmi naamasaatit pitsaanerpaat ilaat”. Ilisimatuut pilersinniarsaraat “qingaq” elektroniskiusoq qaartartunik, anngiortumik eqqussuunniakkanik aamma nappaatinik, ilaatigut kræftimik, naamannissinnaasoq.
Qanoq isumaqarpit? Qimmip naamasinnaassusia pinngoriartuaarsimava, imaluunniit ilusilersugaava?