Ɛzɩ Maarɩkɩ kɛdʋʋ yɔ 14:1-72
-
Cɔjɔnaa labɩ nɔɔ se pakʋ Yesu (1, 2)
-
Papɩyɩ sɔzɩŋ num Yesu yɔɔ (3-9)
-
Yudaasɩ lɩ Yesu wayɩ (10, 11)
-
Kɛdɛzaɣ Paska (12-21)
-
Kɩbaɣlʋ ɖanaɣ tɔɔnaɣ sɔnzɩ ɖʋʋ (22-26)
-
Yesu yɔɔdaa se Pɩyɛɛrɩ kaɣ-ɩ kizuu (27-31)
-
Yesu tɩmɩ Jɛtɩsemaanee (32-42)
-
Pakpa Yesu (43-52)
-
Pahʋnɩ Yesu tɔm Sahedrɛɛ ɛsɩndaa (53-65)
-
Pɩyɛɛrɩ kizi Yesu (66-72)
14 Pɩɩkazɩ kɩyakɩŋ + se pɔtɔɔ Paska+ nɛ Kpɔnɔ ŋgʋ kɩ-taa patɩɖʋ lɔlɔm yɔ, kɩ-kazandʋ.+ Nɛ cɔjɔnaa sɔsaa nɛ takayɩsɩ mayaa paawɛɛ nɛ pañɩnɩɣ ajitu nʋmɔʋ nakʋyʋ se patɩŋnɩ kɩ-yɔɔ nɛ pakpa-ɩ nɛ pakʋ-ɩ;+
2 mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɔtɔŋaɣ se: «Pɩtaakɛ kazandʋ wiye; pʋtɔma yɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ ñam ñam lakasɩ ɛyaa samaɣ taa.»
3 Ɛɛwɛ Betaanii nɛ ɛtɔkɩ tɔɔnaɣ* canaɣ Siimɔɔ ɖɩɣa taa lɛ, halʋ nɔɔyʋ kɔɔ, ɛɖɔkɩ alɩbaatɩrɩ fiɣa nakɛyɛ, ka-taa nɛ sɔzɩŋ num mbʋ palabɩ-pʋ nɛ naarɩ* ŋgʋ patisidi kɩ-taa nabʋyʋ yɔ, nɛ pɩwɛ liidiye siŋŋ. Ekuli alɩbaatɩrɩ fiɣa nɛ ɛpaɣzɩ-pʋ pɩyʋʋ Yesu ñʋʋ taa.+
4 Peeɖe pɩwɩzɩ nabɛyɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋnɩ ɖama nɛ pɔtɔŋ se: «Ɛbɛ yɔɔ pɛwɛɛkɩ sɔzɩŋ num pʋnɛ mbʋ?
5 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ papɩzaɣ se pɛpɛdɩ sɔzɩŋ num mbʋ nɛ pɩcɛzɩ dinaarɩwaa* 300 nɛ paha kʋñɔndɩnaa liidiye!» Nɛ pa-taa wɩɩnɩ halʋ ɛnʋ siŋŋ.*
6 Ɛlɛ Yesu tɔ se: «Iyebi-i ɖiɣ ɖiɣ. Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ɩcaɣ-ɩ tɔm? Ɛlabɩ-m lakasɩ kɩbanzɩ.+
7 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ kʋñɔndɩnaa lɛ, pɛwɛ mɩ-cɔlɔ paa ɛzɩmtaa,+ nɛ ɩpɩzɩɣ ɩlabɩ-wɛ kɩbandʋ alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɩsɔɔlaa yɔ; ɛlɛ ma lɛ maakaɣ wɛʋ mɩ-cɔlɔ paa ɛzɩmtaa.+
8 Ɛlabɩ mbʋ ɛpɩzɩɣ yɔ; ɛlɛyɩ pɩyʋʋ sɔzɩŋ num mon-tomnaɣ yɔɔ se ɛñɔɔzɩnɩ men-pimtu.+
9 Toovenim taa lɛ, meheyiɣ-mɩ se paa le posusuu tɔm kɩbandʋ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ,+ mbʋ halʋ ɛnɛ ɛlaba yɔ, pakaɣ pɩ-tɔm yɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ nɛ pɔtɔzɩnɩ ɛ-yɔɔ.»+
10 Nɛ Yudaasɩ Isɩkarɩyɔɔtɩ, Hiu nɛ Naalɛ taa kʋɖʋm, wolo cɔjɔnaa sɔsaa cɔlɔ se ɛɖʋzɩ-ɩ pe-nesi tɛɛ.+
11 Panɩ mbʋ lɛ, pa-taa la leleŋ siŋŋ nɛ peheyi-i se pahaɣ-ɩ liidiye.+ Nɛ ɛpaɣzɩ ñɩnʋʋ nʋmɔʋ nakʋyʋ se ɛpɩzɩ nɛ ɛtɩŋnɩ kɩ-yɔɔ nɛ ɛɖʋzɩ-ɩ pe-nesi tɛɛ.
12 Nɛ Kpɔnɔ ŋgʋ kɩ-taa patɩɖʋ lɔlɔm yɔ,+ kɩ-kazandʋ kajalaɣ kɩyakʋ wiye, alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ palaɣ Paska kpɩnɛ yɔ tɩtalaa lɛ,+ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa pɔzɩ-ɩ se: «Le ŋñɩnɩɣ se ɖiwolo nɛ ɖɩñɔɔzɩ-ŋ Paska tɔɔnaɣ?»+
13 Ðɩnɛ ɛlɛ, etiyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa 2 nɛ eheyi-wɛ se: «Iwolo tɛtʋ taa, nɛ abalʋ nɔɔyʋ kaɣ-mɩ katʋʋ, ɛsɩɣlɩ lɩm peeɣa. Ɩtɩŋ ɛ-wayɩ,+
14 nɛ ɖɩɣa ŋga ka-taa ɛsʋʋ yɔ, iheyi ɖɩɣa ŋga ka-ñʋʋdʋ se: “Wɩlɩyʋ tɔŋ se: ‘Le agɔma kuduyuu ŋgʋ kɩ-tɛɛ ma nɛ mɔn-tɔmkpɛlɩkɩyaa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɔɔ Paska yɔ kɩwɛɛ?’”
15 Nɛ ɛkaɣ-mɩ wɩlʋʋ ɛsɔdaa kuduyuu sɔsɔʋ nakʋyʋ, pɛtɛm wondu ñɔɔzʋʋ kɩ-tɛɛ nɛ pasɩɩ. Ɩñɔɔzɩ-ɖʋ Paska tɔɔnaɣ peeɖe.»
16 Peeɖe tɔmkpɛlɩkɩyaa lɩwa, nɛ pasʋʋ tɛtʋ taa nɛ pana pɩtɩŋa ɛzɩ eeheyuu-wɛ yɔ, nɛ pɔñɔɔzɩ Paska.
17 Wɩsɩ ɖʋwa lɛ, ɛ nɛ Hiu nɛ Naalɛ pɔkɔɔ peeɖe.+
18 Nɛ pacaɣ taabɩlɩ yɔɔ nɛ pɔtɔkɩ lɛ, Yesu tɔ se: «Toovenim taa lɛ, meheyiɣ-mɩ se mɩ mba ma nɛ mɩ ɖiɖiɣni tɔɔʋ yɔ, mɩ-taa kʋɖʋm kaɣnɩ ma-wayɩ lɩʋ.»+
19 Pa-laŋa wɛɛkɩ siŋŋ nɛ pa-taa paa weyi lɛ, ɛpaɣzɩ-ɩ pɔzʋʋ se: «Pɩtɩkɛ ma, yaa we?»
20 Eheyi-wɛ se: «Pɩkɛ Hiu nɛ Naalɛ taa kʋɖʋm, weyi ma nɛ ɩ ɖitisiɣ nesi ñanaɣ taa yɔ.+
21 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛyʋ Pɩyalʋ ɖɛɣ ɛzɩ pamaʋ ɛ-tɔm yɔ, ɛlɛ pɩtɔɔ ɛyʋ weyi patɩŋɩɣnɩ ɛ-yɔɔ nɛ pakpa ɛyʋ Pɩyalʋ yɔ!+ Ye pataalʋlɩ ɛyʋ ɛnʋ yɔ, pɩɩkɩlɩ-ɩ ɖeu.»+
22 Nɛ pɛwɛɛ nɛ pɔtɔkɩ lɛ, ɛkpaɣ kpɔnɔ, ɛwazɩ kɩ-yɔɔ, ɛpɛlɩ-kʋ nɛ ɛcɛlɩ-wɛ nɛ ɛtɔ se: «Ɩmʋ; pʋnɛ pɩsɩŋnɩ mon-tomnaɣ.»+
23 Nɛ ɛkpaɣ kɔpʋ nɛ ɛsɛɛ Ɛsɔ nɛ ɛcɛlɩ-wɛ, nɛ pa-tɩŋa payɩ pɔñɔɔ.+
24 Nɛ eheyi-wɛ se: «Pʋnɛ pɩsɩŋnɩ man-calɩm,+ mbʋ pɩkɛ “ɛgbɛyɛ calɩm”+ yɔ, mbʋ pakaɣ kpɛdʋʋ se paya ɛyaa sakɩyɛ ñʋʋ yɔ.+
25 Toovenim taa lɛ, meheyiɣ-mɩ se maakaɣ tasʋʋ ñɔʋ vɛɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ kɩyakʋ ŋgʋ mankaɣ ñɔʋ vɛɛ kɩfalʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ taa yɔ.»
26 Nɛ pɛtɛm samtʋ hendu* teu lɛ, palɩɩ nɛ powolo Oliivi Pʋʋ yɔɔ.+
27 Nɛ Yesu heyi-wɛ se: «Mɩ-tɩŋa payɩ pɩkaɣ-mɩ tuuluu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pamawa se: “Mankaɣ lom ninɖiɣyu,+ nɛ heŋ kaɣ mɩzʋʋ.”+
28 Ɛlɛ men-femtu wayɩ lɛ, mankaɣ-mɩ ɖɛʋ nɔɔ nɛ mowolo Galilee.»+
29 Ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ heyi-i se: «Paa pituuluu lalaa yɔ, ma lɛ pɩɩkaɣ-m tuuluu.»+
30 Ðɩnɛ ɛlɛ, Yesu heyi-i se: «Toovenim taa lɛ, meheyiɣ-ŋ se sɔnɔ, ɛɛɛ, ɖoo anɛ a-taa maɣmaɣ, pʋcɔ nɛ kalɩmaʋ koo tam nabʋlɛ lɛ, ŋkaɣ-m kizuu tam nabudozo.»+
31 Ɛlɛ ɛwɛɛ nɛ ɛñɩkɩɣ niye ɛ-tɔm yɔɔ nɛ ɛtɔŋ se: «Paa pɩwɛɛ se ma nɛ ŋ ɖɩkpɛndɩ nɛ ɖɩsɩ yɔ, maakaɣ-ŋ kizuu kpa.» Lalaa tɩŋa ɖɔɖɔ paɣzɩ yɔɔdʋʋ tɔm kʋɖʋmtʋ ndʋ.+
32 Nɛ powolo lone nɖɩ payaɣ se Jɛtɩsemaanee yɔ ɖɩ-taa, nɛ eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: «Ɩcaɣ cɩnɛ nɛ mowolo mantɩmɩ.»+
33 Nɛ ɛkpɛndɩnɩ Pɩyɛɛrɩ nɛ Yakubu nɛ Yohanɛɛsɩ,+ nɛ ɛpaɣzɩ nɩʋ siziŋ kpem nɛ ɛnɩɣzɩɣ siŋŋ.
34 Nɛ eheyi-wɛ se: «Mɛwɛɛ* nɛ manɩɣ siziŋ siŋŋ+ sɩm yɔɔ sɩm yɔɔ. Ɩcaɣ cɩnɛ nɛ ifeŋiɣ.»+
35 Nɛ etuzi ɛ-tɩ nɛ ɛsɩndaa pazɩ lɛ, eluŋ tataa nɛ ɛpaɣzɩ tɩmʋʋ nɛ ɛtɔŋ se ye pɩsaŋ yɔ, ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kɩɖɛɛ ɛ-yɔɔ.
36 Nɛ ɛtɔ se: «Aba,* Caa,+ ŋpɩzɩɣ pɩtɩŋa payɩ; ɖɛnɩ kɔpʋ kʋnɛ mɔ-yɔɔ. Paa mbʋ yɔ pɩtaakɛ ɛzɩ mɔnsɔɔlʋʋ yɔ, ɛlɛ ɛzɩ ŋsɔɔlʋʋ yɔ.»+
37 Ɛpɩsɩ nɛ ɛkɔɔ nɛ ɛmaɣnɩ-wɛ peɖiɣni ɖou, nɛ ɛpɔzɩ Pɩyɛɛrɩ se: «Siimɔɔ, ŋwɛɛ nɛ ŋɖou? Ŋtɩpɩzɩ nɛ ŋwɛɛnɩ ɖoŋ se ŋfeŋ ñɩɣyʋʋ kʋɖʋmʋʋ na?+
38 Ɩwɛɛ feŋuu yɔɔ nɛ ɩwɛɛ adɩma yɔɔ, se pɩsa nɛ ɩtaatɔlɩ takɩm taa.+ Toovenim taa lɛ, fezuu wɛ ɖoŋ* ɛlɛ tomnaɣ wɛnɩ ɛjandʋ.»+
39 Nɛ ɛtasɩ wobu nɛ ɛtɩmɩ nɛ ɛɖaɣnɩ yɔɔdʋʋ tɔm kʋɖʋmtʋ ndʋ.+
40 Nɛ ɛɖaɣnɩ pɩsʋʋ ɛkɔɔ nɛ ɛmaɣnɩ-wɛ peɖiɣni ɖou, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖom kaahɔkɩ pɛ-ɛsa, nɛ pʋyɔɔ lɛ paasɩŋ se pocosi-i suwe.
41 Nɛ ɛpɩsɩ ɛkɔɔ tozo ɖeɖe nɛ eheyi-wɛ se: «Alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ iɖiɣni ɖou nɛ ɩhɛzɩɣ! Pɩmaɣ mbʋ! Ñɩɣyʋʋ talaa!+ Ɩna! Pakaɣ ɛyʋ Pɩyalʋ wayɩ lɩʋ nɛ paɖʋzɩ-ɩ kɩwɛɛkɩm laɖaa nesi tɛɛ.
42 Ɩkʋyɩ nɛ ɖɩɖɛɛ. Ɩna! Weyi ɛlɩɣ ma-wayɩ yɔ, ɛñɔtaa.»+
43 Nɛ kpaagbaa mbʋ lɛ, eɖiɣni yɔɔdʋʋ lɛ, Yudaasɩ, Hiu nɛ Naalɛ taa kʋɖʋm talɩ, ɛ nɛ ɛyaa samaɣ nakɛyɛ, kaaɖɔkɩ laɣla nɛ ɖaŋ; cɔjɔnaa sɔsaa, takayɩsɩ mayaa nɛ ɛzʋtʋyaa paatiyini-kɛ.+
44 Nɛ weyi ɛlɩɣaɣ ɛ-wayɩ yɔ, ɛɛha-wɛ yʋsaɣ nakɛyɛ nɛ ɛtɔ se: «Weyi mamʋzʋʋ ɛ-lɩkpaɣzaɣ yɔɔ yɔ, ɛnʋ lɛ; ɩkpa-ɩ, nɛ iwoni-i nɛ mɩ-ɛsɩyɛ wɛɛ ɛ-yɔɔ camɩyɛ.»
45 Nɛ ɛɖɔ nɛ ewolo Yesu yɔɔ kpaagbaa nɛ ɛtɔ se: «Raabi!» nɛ ɛmʋzɩ ɛ-lɩkpaɣzaɣ yɔɔ.
46 Peeɖe pakpa-ɩ nɛ pɛɖɛna.
47 Ɛlɛ, mba paasɩŋ peeɖe yɔ, pa-taa kʋɖʋm kpɛɛ ɛ-laɣɖɛ nɛ elo cɔjɔ kɩlɩm yom nɛ ɛsɛtɩ ɛ-nɩŋgbaŋʋʋ.+
48 Ɛlɛ Yesu yɔɔdɩnɩ-wɛ nɛ ɛtɔ se: «Ɛzɩ mɩlʋ sɔsɔ nɔɔyʋ mɛnkɛnaa nɛ ɩkɔŋ ma-wayɩ nɛ laɣla nɛ ɖaŋ se ɩkpa-m?+
49 Ma nɛ mɩ ɖɩɩwɛ templo taa paa kɩyakʋ ŋgʋ nɛ mawɩlɩɣ tɔm,+ ɛlɛ ɩtɩkpa-m. Paa mbʋ yɔ pɩlabɩ mbʋ se Masɩ taa tɔm ɛla.»+
50 Nɛ pa-tɩŋa pese nɛ peyebi-i.+
51 Ɛlɛ evebu nɔɔyʋ weyi eesu pɩsaʋ fɛlɛ fɛlɛ toko ɖeke yɔ, ɛɛwɛ ɛ-wayɩ kpam nɛ ɛtɩŋɩɣ-ɩ, nɛ pañɩnaɣ se pakpa-ɩ,
52 ɛlɛ eyele e-toko fɛlɛ fɛlɛ ñɩŋgʋ ŋgʋ pe-nesi taa nɛ ese nɛ ɛɖɛɛ ndaakpeɖe.*
53 Nɛ powoni Yesu cɔjɔ kɩlɩm tɛ,+ nɛ cɔjɔnaa sɔsaa nɛ ɛzʋtʋyaa nɛ takayɩsɩ mayaa pa-tɩŋa pekpeɣli.+
54 Ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ tɩŋaɣ ɛ-wayɩ ɖooo poliŋ taa, nɛ ɛtalɩ ɛsʋʋ cɔjɔ kɩlɩm kadaɣ taa; nɛ ɛcaɣ ɖɩɣa taa tʋmlaɖaa cɔlɔ nɛ ehoyuu miŋ; miŋ ɛnɩ ɛnaɣaɣ camɩyɛ.+
55 Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, cɔjɔnaa sɔsaa nɛ Sahedrɛɛ* taa mba tɩŋa paawɛɛ nɛ pañɩnɩɣ aseɣɖe tɔm natʋyʋ Yesu yɔɔ se patɩŋnɩ tɩ-yɔɔ nɛ pakʋ-ɩ, ɛlɛ pataahikiɣ natʋyʋ.+
56 Toovenim taa lɛ, ɛyaa sakɩyɛ lɩzaɣ ɛ-yɔɔ cɛtɩm aseɣɖe,+ ɛlɛ pa-aseɣɖe tɔm taakɛ kʋɖʋmtʋ.
57 Pɩtasɩ lɛ, ɛyaa nabɛyɛ kaakʋyaa nɛ palɩzɩ ɛ-yɔɔ cɛtɩm aseɣɖe nɛ pɔtɔ se:
58 «Ðɩnɩ ɛyɔɔdaa se: “Mankaɣ yɔkʋʋ templo kʋnɛ, ŋgʋ pamanɩ nesi yɔ, nɛ mankpaɣ kɩyakɩŋ 3 nɛ mamanɩ lɛɛkʋ ŋgʋ patɩma-kʋ nɛ nesi yɔ.”»+
59 Ɛlɛ halɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa ɖɔɖɔ lɛ, pa-aseɣɖe tɔm tɩkɛ kʋɖʋmtʋ.
60 Peeɖe cɔjɔ kɩlɩm kʋyaa nɛ ɛsɩŋ pɛ-hɛkʋ taa nɛ ɛpɔzɩ Yesu se: «Ŋŋcosuu natʋyʋ yaa we? Ŋŋnɩɣ aseɣɖe tɔm ndʋ abalaa panɛ pɛwɛɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋ ñɔ-yɔɔ yɔ?»+
61 Ɛlɛ esu ɖiɣ ɖiɣ nɛ eticosi natʋyʋ.+ Cɔjɔ kɩlɩm tasɩ-ɩ pɔzʋʋ se: «Ñɛkɛnɩ Krɩstʋ, Ɛsɔ Kɩlɩm* Pɩyalʋ?»
62 Ðɩnɛ ɛlɛ, Yesu cosi-i se: «Ɛɛɛ mbʋ lɛ; nɛ ɩkaɣ naʋ ɛyʋ Pɩyalʋ,+ ɛcaɣ Ðoŋ Tʋ* nesi kɩbanzɩ yɔɔ,+ nɛ ɛkɔŋ ɛsɔdaa mɩndʋ yɔɔ.»+
63 Peeɖe cɔjɔ kɩlɩm cɩyɩ e-tokonaa nɛ ɛtɔ se: «Ɛbɛ yɔɔ ɖɩtasɩɣ ñɩnʋʋ aseɣɖe tɩnaa yɔ?+
64 Ɩnɩ ɛzɩma ɛyɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ Ɛsɔ yɔɔ yɔ. Suwe ɩmaɣzɩɣ?» Pa-tɩŋa pakʋ ɛ-tɔm nɛ pɔtɔ se ɛmʋnɩ sɩm.+
65 Nɛ nabɛyɛ paɣzɩ tɔʋ ndaatʋ ɛ-yɔɔ+ nɛ pohuuzuu ɛ-ɛsɩndaa nɛ pamakɩ-ɩ ŋgulumee nɛ peheyiɣ-i se: «Ye ŋkɛ nayʋ yɔ, heyi-ɖʋ weyi ɛmabɩ-ŋ yɔ.» Nɛ wiyaʋ kaɖɩsɩ cɛbɩ-ɩ kadanzɩ nɛ pɩtɛ lɛ, pakpaɣ-ɩ nɛ pɛɖɛna.+
66 Pɩyɛɛrɩ kaawɛ kadaɣ taa pɩ-tɛɛ lɛ, cɔjɔ kɩlɩm lɩmɖʋyʋ halɩñɩnʋ nɔɔyʋ kɔɔ.+
67 Nɛ ɛna Pɩyɛɛrɩ wɛɛ nɛ ehoyuu miŋ lɛ, ɛcɔnɩ ɛ-ɛsɩndaa cuɖuɖu nɛ eheyi-i se: «Ña ɖɔɖɔ ŋŋwɛ Yesu, Nazarɛɛtɩ tʋ ɛnʋ ɛ-cɔlɔ.»
68 Ɛlɛ ɛkpɛzɩ nɛ ɛtɔ se: «Maasɩŋɩ-ɩ nɛ maanɩɣ tɔm ndʋ ŋɖiɣni yɔɔdʋʋ yɔ tɩ-taa,» nɛ ɛɖɛɛ nɛ ɛlɩɩ nɔnɔɔ taa.*
69 Lɩmɖʋyʋ halɩñɩnʋ ɛnʋ ɛna-ɩ peeɖe nɛ ɛtasɩ heyuu mba paawɛ peeɖe yɔ se: «Pa-taa lɛlʋ yɔ.»
70 Ɛtasɩ kpɛzʋʋ. Nɛ pɩlabɩ pazɩ lɛ, mba paasɩŋ peeɖe yɔ patasɩ heyuu Pɩyɛɛrɩ se: «Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋkɛ pa-taa lɛlʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ toovenim taa lɛ, ŋkɛ Galilee tʋ.»
71 Ɛlɛ ɛpaɣzɩ nɔɔ kɩdɛkɛdaɣ lɔʋ nɛ eɖuki nɛ ɛtɔŋ se: «Maasɩŋ abalʋ ɛnʋ, weyi ɛ-tɔm ɩyɔɔdʋʋ yɔ!»
72 Kpaagbaa mbʋ lɛ, kalɩmaʋ koo nabʋlɛ ɖeɖe,+ nɛ Pɩyɛɛrɩ tɔzɩ tɔm ndʋ Yesu kaaheyi-i yɔ tɩ-yɔɔ: «Pʋcɔ nɛ kalɩmaʋ koo tam nabʋlɛ lɛ, ŋkaɣ-m kizuu tam nabudozo.»+ Nɛ ɛ-laŋɩyɛ wɛɛkɩ siŋŋ nɛ ɛpaɣzɩ wiu.
Pɩ-tɛɛ tɔm
^ Yaa «nɛ ɛcaɣ taabɩlɩ yɔɔ.»
^ Naarɩ kɛ tɩʋ ŋgʋ kɩlɩɣ sɔzɩŋ camɩyɛ yɔ.
^ Cɔnɩ Tɔm kɩsɔzɩtʋ B14.
^ Yaa «Nɛ pɔyɔɔdɩnɩ halʋ ɛnʋ nɛ pana; Nɛ pakalɩ halʋ ɛnʋ.»
^ Yaa «pɛtɛm keɣsi.»
^ Yaa «Man-kalɩzaɣ wɛɛ.»
^ Pɩkɛ Ebree yaa Arameya kʋnʋŋ taa tɔm piye, nɛ ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se «Hayɩ Caa!»
^ Yaa «fezuu sɔɔlaa.»
^ Yaa «pɩɩkazɩ pɩ-tɛɛ wondu ɖeke ɛ-yɔɔ.»
^ Cɔnɩ Tɔm pee sɔsɔna tɔbʋʋ lɩzʋʋ.
^ Piye piye, «Weyi pawazɩ-ɩ yɔ.»
^ Piye piye, «ɖoŋ.»
^ Yaa «ɛlɩɩ kʋjɔŋ tɛɛ.»