“Isukulu e be were omẹ vievie he!” Otẹrọnọ ere o rrọ owhẹ oma, kiyọ ẹdẹjọ whọ te gbẹ rọwo kpohọ isukulu hu. Uzoẹme nana o ta kpahe eware jọ nọ whọ rẹ sai ru viukpenọ whọ rẹ siọ isukulu ba.

•  Oware nọ emọ jọ a rẹ rọ siọ isukulu ba

•  Roro kpahe oware nọ u ti noi ze evaọ obaro

•  Oware nọ u fo nọ who re ru

•  Ẹme nọ ehwa ra a ta

 Oware nọ emọ jọ a rẹ rọ siọ isukulu ba

 Eware jọ nọ iticha buobu a ta nọ o be hae lẹliẹ emọ jọ siọ isukulu ba họ:

•   A be sai wo otoriẹ eware nọ a bi wuhrẹ ae ziezi hi. ‘Mẹ make daoma kẹhẹ, yọ me bi feli ghele.’

•   A gwọlọ wuhrẹ hẹ. ‘Mẹ be ruẹ erere ọvo evaọ oware nọ mẹ rrọ isukulu wuhrẹ hẹ.’

•   Ẹbẹbẹ ugho. ‘Me re kpohọ ejọbo re mẹ sae ruẹ ugho ro fiobọhọ kẹ ahwo uviuwou mẹ.’

 Roro kpahe oware nọ u ti noi ze evaọ obaro

 Ebaibol ọ ta nọ: “Ọnọ o wo orimuo o re rri otọ mu re ọ tẹ te jowọ.” (Itẹ 14:15) Eme onana u dhesẹ? Taure whọ tẹ te siọ isukulu ba, romatotọ roro kpahe oware nọ u ti noi ze evaọ obaro.

 Nọ omara nọ:

•   ‘Kọ mẹ tẹ siọ isukulu ba, ẹvẹ mẹ te sae rọ ruẹ emamọ iruo ru ẹdẹfa?’

   “Roro kpahe iruo nọ who ti ru gbe epanọ whọ te rọ ko uviuwou ra nọ whọ tẹ kpako no. Kọ whọ te sai ru ere, nọ orọnọ ahwo nọ a no ekọleji hayo isukulu efa itieye nwrotọ a rẹ mae rehọ iruo na?”​—Julia.

•   ‘Kọ mẹ tẹ siọ isukulu ba, ẹvẹ mẹ te sae rọ riẹ oware nọ me re ru nọ ebẹbẹ i ti te omẹ oke ofa?’

   “Isukulu i re fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ epanọ whọ sai ro yeri uzuazọ. Whọ tẹ kpako no, ahwo nọ whọ te nyaku, ikpokpoma nọ i ti te owhẹ, gbe oghẹrẹ iruo nọ who ti ru e te jọ ẹbẹbẹ kẹ owhẹ tere he keme whọ rọ ẹro ruẹ eware itienana no evaọ isukulu.”​—Daniel.

•   ‘Kọ mẹ tẹ siọ isukulu ba, ẹvẹ mẹ te sae rọ riẹ eware ru?’

   “Obọnana whọ sai roro nọ isukulu i wo erere ọvo kẹ owhẹ hẹ, rekọ nọ whọ tẹ kpako te oware wọhọ ikpe udhegbesa no, whẹ ọvo ọ te hae rẹrote igho ra. Oke yena whọ te ta nọ ‘Ọghẹnẹ o ru inọ mẹ jẹ hae gaviezọ evaọ oke nọ ma je wuhrẹ esọmo evaọ eklase.’”​—Anna.

 Oware nọ u fo nọ who re ru

•   Ta kẹ ohwo jọ re o fiobọhọ kẹ owhẹ. Ebaibol ọ ta nọ: “Eware e rẹ riẹ nya nọ ekohrẹ i te bu.” (Itẹ 11:14) Whọ tẹ ruẹ nọ whọ be sae pase ẹdawọ ziezi hi, ta kẹ ọsẹgboni ra, iticha, hayo omọfa jọ nọ who fievahọ re a vuẹ owhẹ eware jọ nọ whọ rẹ sai ru re whọ sae pase ziezi.

   “Whọ tẹ ruẹ nọ whọ be hai wo otoriẹ eware nọ a bi wuhrẹ ziezi hi, ta kẹ iticha ra. Ẹsejọhọ, whọ sai roro nọ iticha na họ ohwo nọ ọ be wha ẹbẹbẹ na ze, rekọ eware e sai nwene nọ whọ tẹ ta kẹe nọ o fiobọhọ kẹ owhẹ.”​—Edward.

•   Roro kpahe odẹnotha. Ebaibol ọ ta nọ: “Obọ ekuhọ ẹme o wuzou vi emuhọ riẹ.” (Ọtausiuwoma Na 7:8) Who ti wo areghẹ jẹ riẹ epanọ a re ru eware nọ who te no isukulu nwrotọ no, orọnikọ uzedhe eware nọ a jọ isukulu wuhrẹ owhẹ na ọvo whọ te riẹ hẹ.

   “Nọ whọ tẹ kpako no, orọnikọ whọ te hai kere ẹdawọ wọhọ epanọ a rẹ jọ isukulu ru hu, rekọ nọ whọ tẹ sai thihakọ ebẹbẹ isukulu, u ti fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ ebẹbẹ nọ whọ te nyaku evaọ uzuazọ.”​—Vera.

•   Roro kpahe edhere ọfa. Ebaibol ọ ta nọ: “Ahwo nọ a re bru okpakpa kpobi, a ti kie ruọ uvuhu hrọ.” (Itẹ 21:5) Ukpenọ whọ rẹ rọ okpakpa jiroro nọ whọ rẹ siọ isukulu ba, roro kpahe idhere efa nọ whọ sai ro kpohọ isukulu. Whọ sae jọ itanẹte kpohọ isukulu bẹsenọ who re nwrotọ, hayo a sae hwosa kẹ ohwo re ọ jọ uwou wuhrẹ owhẹ otẹrọnọ o sae lọhọ.

   “Isukulu i re fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ epanọ a rẹ gobọ iruo, ku ebẹbẹ họ, je ru eware kugbe amọfa ziezi. Irere nọ who ti wo nọ who te nwrotọ no isukulu no, i ti fiobọhọ kẹ owhẹ evaọ edẹ uzuazọ ra kpobi. Fikiere re ohwo o kpohọ isukulu nwrotọ yọ uye uvrẹvru hu.”​—Benjamin.

 Ẹme na họ: Nọ who te no isukulu nwrotọ, who ti wo areghẹ nọ whọ sai ro ru eware ziezi nọ whọ tẹ kpako no.