Oware nọ iguẹgu o jẹ kẹ ohwo uye

 Iguẹgu jọ e rẹ jọ yoyoma. Wọhọ oriruo, nọ a te keke aro gu ọrue fihọ ohwo uzou re a sae raha odẹ riẹ. O tẹ make rọnọ ọrue ọsese a gu fihọ ohwo uzou, o rẹ gbẹ da ohwo ghele. Yọ o rẹ mae tubẹ da ohwo otẹrọnọ ohwo nọ o gu ọrue na ọ kẹle omai oma!—Olezi 55:12-14.

 “Me yo nọ ogbẹnyusu mẹ jọ ọ be hae ta eme iyoma kpahe omẹ evaọ emu mẹ. Anọ mẹ rẹ daezọ amọfa ha. Oware nọ o ru na o da omẹ wo umuo ho! Mẹ riẹ oware nọ ọ be rrọ ta ikpehre eme itieye kpahe omẹ hẹ.”—Ashley.

 Uzẹme ẹme na: Te omoni ra hayo omọfa jọ ọye o be ta ikpehre eme kpahe owhẹ, o rẹ da gaga.

 Whọ sae whaha iguẹgu ẹsikpobi hi

 U wo eware buobu nọ e rẹ lẹliẹ ahwo ta ẹme kpahe amọfa, ejọ rai họ:

 Nọ a te wo emamọ eva kpahe owhẹ. Mai ahwo-akpọ ma rẹ gwọlọ jọ kugbe amọfa. Fikiere o rọ ẹkoma mai re ma hae lele ohwohwo ta ẹme (hayo ta kpahe amọfa). Uzẹme riẹ họ, Ebaibol ọ tuduhọ omai awọ re ma hae daoma roro kpahe amọfa hayo gwọlọ “ewoma amọfa.”—Ahwo Filipai 2:4.

 “Amọfa ahwo a rẹ mae gwọlọ ta ẹme kpahe!”—Bianca.

 “Re a ta uzẹme, mẹ rẹ gwọlọ riẹ oware nọ ahwo a bi ru, mẹ vẹ jẹ vuẹ amọfa kpahe iẹe. Mẹ riẹ oware nọ mẹ rọ rrọ ere he. O rẹ were omẹ.”—Katie.

 Nọ ohwo o gbe wo oware ovo nọ o bi ru hu. Evaọ oke anwae, ahwo a jẹ hae rọ “oke eriosehọ rai ru oware ofa ha ajokpaọ iku nọ a re gbe kpahe oware okpokpọ jọ hayo gaviezọ kẹ oware okpokpọ jọ.” (Iruẹru Ikọ 17:21) Yọ ere ọvona o rrọ nẹnẹ re!

 “Ẹsejọ nọ emamọ oware ọvo o gbẹ be via ha, ahwo a re roro oware jọ ze hayo ru oware jọ nọ ahwo a rẹ ta ẹme kpahe.”—Joanna.

 Nọ ohwo o te bi rri omariẹ nọ o woma te amọfa ha. Ebaibol na ọ vẹvẹ omai unu nọ, ma du rọ omamai wawo amọfa ha, keme oyena o sae wha ẹbẹbẹ se omai. (Ahwo Galesha 6:4) Rekọ fikinọ ahwo jọ a be sai ru oware ovo kpahe oghẹrẹ nọ a bi rri omarai hi, a rẹ gwọlọ ta ikpehre eme kpahe ahwo.

 “Oware jọ nọ o rẹ mae wha iguẹgu ze họ ihri-eriọ. O sae jọnọ a be jọ obọ udu rai re ohwo nọ a bi gu na ihri. Fikiere a tẹ be ta ikpehre eme kpahe ohwo na re o jọnọ ae omarai yọ emamọ ahwo hayo a gwọlọ ru re o jọnọ a woma vi ohwo nọ a bi gu na.”—Phil.

 Uzẹme ẹme na: Te o were omai te o were omai hi, ahwo a rẹ siọ omai hayo amọfa ba egu hu.

 Oware nọ whọ rẹ sai ru kpahe iguẹgu

 Oghẹrẹ kpobi nọ o rrọ kẹhẹ, ẹdẹ jọ, ẹdẹ jọ ahwo a te ta eme kpahe owhẹ. O tẹ via ere, oware nọ who ti ru, obọ ra o rrọ. Who te yo nọ ahwo a bi gu owhẹ, whọ sai ru eware ivẹ jọ.

 OWARE ỌSOSUỌ: Daoma kpairoro vrẹ. Nọ ohwo jọ o te gu omai, oware nọ o mai woma nọ ma re ru họ, ma rẹ kpairoro vrẹ. Yọ o te mae gwọlọ nọ ma re ru ere otẹrọnọ oware nọ a gu fihọ omai uzou na o te oware ọvo ho. Ma sai lele ohrẹ Ebaibol nọ ọ ta nọ: “Whọ kaki mu ofu hu, keme igbama ahwo ogheghẹ ofu ọ rẹ jọ.”—Ọtausiuwoma Na 7:9.

 “Ahwo a je gu omẹ nọ, me bi lele ọmọzae jọ—whaọ mẹ tubẹ riẹ ọmọzae na ẹdẹvo ho! Ẹme na o fou ehwẹ wo umuo ho fikiere mẹ rehọ riẹ muofu hu.”—Elise.

 “Ma te wo emamọ uruemu, ahwo a te bi gu omai, ma te daezọ họ. O tẹ make rọnọ ahwo a be ta ikpehre eme kpahe omai, umutho ahwo jọ ọvo a te rọwo. Ahwo buobu a te riẹ nọ ma rrọ ere he.”—Allison.

 Oware jọ nọ u re fiobọhọ: Kere (1) ẹme nọ a gu kpahe owhẹ na fihotọ, gbe (2) epanọ o kẹ owhẹ uye te. Nọ who te roro kpahe ‘ẹme na ziezi no evaọ obọ eva ra,’ ẹsiẹe o te rọ lọhọ kẹ owhẹ re whọ kpairoro vrẹ.—Olezi 4:4.

 OWARE AVIVẸ: Lele ohwo nọ o mu iguẹgu na họ ta ẹme ovao dhe ovao. Ẹsejọ whọ tẹ ruẹ nọ oghẹrẹ nọ a bi ro gu owhẹ o ga hrọ, oma ovo o rẹ kpakpa owhẹ re who lele ohwo nọ o mu iguẹgu na họ ta ẹme.

 “Nọ who te lele ahwo nọ a bi gu owhẹ na ta ẹme, ẹsiẹe a te rọ riẹ nọ kpakọ eware nọ a be ta kpahe owhẹ na, who omara who bi yo ae re. Whẹ avọ e rai wha vẹ ta kpahe ẹme na dhedhẹ jẹ ru epanọ wha rọ daoma ku ei họ.”—Elise.

 Taure whọ tẹ te nyai lele ohwo nọ o bi gu owhẹ na ta ẹme, kaki roro kpahe ehrẹ Ebaibol nana jẹ nọ omara enọ nana.

•   “Ohwo ọ tẹ be kpahe fihọ ẹme taure o te ti yo oware nọ o ginẹ via, yọ ugheghẹ gbe oware omovuọ.” (Itẹ 18:13) ‘Kọ mẹ ginẹ riẹ oware nọ o via na ziezi? Kọ o sae jọnọ ẹme nọ ohwo nọ ọ be vuẹ omẹ kpahe iguẹgu na ọ ta, u wo ohẹriẹ no oware nọ o ginẹ via?’

•   “O gba họ nọ ohwo kpobi ọ rẹ jọ ọnọ ọ rẹ kake gaviezọ, ọnọ ọ rẹ rọ okpakpa ta ẹme he, ọnọ ọ rẹ kaki mu ofu hu.” (Jemis 1:19) ‘Kọ oke nọ mẹ gwọlọ rọ nyabru ohwo nọ o bi gu omẹ na o gine fo? Kọ omamẹ ọvo me bi roro kpahe evaọ ẹme na? Kọ o gbẹ te mae woma re mẹ hẹrẹ omojọ re ofu mẹ o kpotọ, re mẹ tẹ te nyabru ohwo na?’

•   “Eware kpobi nọ wha gwọlọ nọ ahwo a ru kẹ owhai, o gba owhai họ nọ eye wha re ru kẹ ae re.” (Matiu 7:12) ‘Otẹrọnọ mẹ họ ohwo nọ o gu iguẹgu na, oke vẹ mẹ te gwọlọ nọ a rẹ rọ ta ẹme kẹ omẹ? Oria vẹ mẹ te gwọlọ nọ a jọ lele omẹ ta ẹme na? Oghẹrẹ vẹ mẹ te gwọlọ nọ a rọ ta ẹme kẹ omẹ?’

 Oware jọ nọ u re fiobọhọ: Taure who te ti lele ohwo nọ o gu owhẹ na ta ẹme, kere oware nọ whọ te vuẹe fihotọ. Hẹrẹ re oka ọvo hayo ivẹ e vrẹ no tao, re whọ wariẹ se eware nọ who kere fihotọ na, sọ who ti nwene oware jọ. U te no ere no, whọ sae ta kẹ ọsẹgboni ra hayo ogbẹnyusu ra nọ who fievahọ ziezi re a kẹ owhẹ ohrẹ nọ o re fiobọhọ kẹ owhẹ evaọ ẹme na.

 Uzẹme ẹme na: Epanọ ohwo ọ sae whaha eware buobu evaọ uzuazọ họ na, ere ọvona a sae whaha iguẹgu ẹsikpobi hi re. Rekọ whọ kuvẹ hẹ re iguẹgu i gele owhẹ nyai ru oware nọ u fo ho!