Eme Họ Izi Ikpe Na?

Eme Họ Izi Ikpe Na?

Uyo nọ Ebaibol na ọ kẹ

 Izi Ikpe na yọ izi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ orẹwho Izrẹl oke anwae. A tẹ jẹ riẹ izi nana wọhọ Eme Ikpe na, yọ ẹme Hibru nana ʽaseʹreth had·deva·rimʹ a rri rọ fa ẹme na lele oghẹrẹ nọ ẹme na ọ rrọ evaọ ẹvẹrẹ Hibru. Ẹme nana ọ romavia isiasa evaọ ebe isoi ọsosuọ Ebaibol na (Torah). (Ọnyano 34:28; Iziewariẹ 4:13; 10:4) Otofa ẹme Griki na deʹka (ikpe) loʹgous (eme) a rehọ ẹme na “Decalogue” no ze.

 Ọghẹnẹ o kere Izi Ikpe na fihọ ewẹ-itho ekpakpala ivẹ, kẹsena ọ tẹ rehọ ae kẹ ọruẹaro riẹ Mosis evaọ Ugbehru Saena. (Ọnyano 24:12-18) A kere Izi Ikpe na fihọ Ọnyano 20:1-17 gbe Iziewariẹ 5:6-21.

 Oghẹrẹ nọ a ruẹrẹ Izi Ikpe na họ

  1.   Jihova Ọghẹnẹ ọvo whọ rẹ gọ.​—Ọnyano 20:3.

  2.   Whọ rẹ gọ ẹdhọ họ.​—Ọnyano 20:4-6.

  3.   Whọ rẹ rehọ odẹ Ọghẹnẹ ru ugberuo vievie he.​—Ọnyano 20:7.

  4.   Koko ẹdẹ Ẹdijala na.​—Ọnyano 20:8-11.

  5.   Rọ ọghọ kẹ ọsẹgboni ra.​—Ọnyano 20:12.

  6.   Who re kpe ohwo ho.​—Ọnyano 20:13.

  7.   Who re bruẹnwae he.​—Ọnyano 20:14.

  8.   Who re tho uji hi.​—Ọnyano 20:15.

  9.   Who re se isẹri ọrue he.​—Ọnyano 20:16.

  10.   Who re siuru eware amọfa ha.​—Ọnyano 20:17.

 Fikieme oghẹrẹ nọ a ruẹrẹ Izi Ikpe na họ u ro wo ohẹriẹ?

 Ebaibol na ọ kẹ uzi ọvuọvo inọmba ha. Fikiere, ọvuọ iroro riẹ ahwo a wo kpahe oghẹrẹ nọ u fo nọ a rẹ ruẹrẹ izi na họ. Oghẹrẹ nọ ahwo a mae rọ riẹ izi na a rọ ruẹrẹ enọ e rrọ obehru na họ. Rekọ oghẹrẹ nọ ahwo jọ a ruẹrẹ Izi Ikpe na họ u wo ohẹriẹ. Uzi ọsosuọ, orọ avọ ivẹ, gbe orọ urere ohẹriẹ na o mae rrọ evaọ oghẹrẹ nọ a rọ ruẹrẹ Izi Ikpe na họ. a

 Eme họ ẹjiroro Izi Ikpe na?

 Izi Ikpe na e jọ usu Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma Mosis kẹ orẹwho Izrẹl oke anwae, onọ a re se Uzi Mosis na. Izi nọ e jọ usu Uzi yena i bu vi egba ezeza (600), yọ eye Ọghẹnẹ ọ rọ re ọvọ kugbe orẹwho Izrẹl oke anwae. (Ọnyano 34:27) Ọghẹnẹ ọ ya eyaa kẹ ahwo Izrẹl na nọ eware i ti woma kẹ ae otẹrọnọ a ru lele Uzi Mosis na. (Iziewariẹ 28:1-14) Rekọ, ẹjiroro nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ orẹwho Izrẹl Uzi na họ, re a sae ruẹrẹ oma kpahe kẹ Mesaya hayo Kristi nọ a ya eyaa riẹ na.​—Ahwo Galesha 3:24.

 Kọ o gba Ileleikristi họ nọ a re koko Izi Ikpe na?

 Ijo. Orẹwho Izrẹl oke anwae ọvo Ọghẹnẹ ọ kẹ izi riẹ, yọ Izi Ikpe na e rrọ usu rai. (Iziewariẹ 5:2, 3; Olezi 147:19, 20) Fikiere o gba Ileleikristi họ họ re a koko Uzi Mosis na, yọ makọ Ileleikristi nọ e rrọ ahwo Ju dede ‘a si rai no otọ Uzi na no.’ (Ahwo Rom 7:6) b A rehọ “uzi Kristi na,” koyehọ eware kpobi nọ Jesu o wuhrẹ ilele riẹ nọ a ru, ro nwene Uzi Mosis na no.​—Ahwo Galesha 6:2; Matiu 28:19, 20.

 Kọ Izi Ikpe na i wo iruo kẹ omai nẹnẹ?

 Ee. Keme nọ ma te bi wuhrẹ kpahe Izi Ikpe na i re fiobọhọ kẹ omai riẹ oghẹrẹ ohwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ. (2 Timoti 3:16, 17) Izi Ikpe na i wo ehri-izi nọ ma rẹ sai lele ẹsikpobi, yọ i re kiekpo vievie he. (Olezi 111:7, 8) Evaọ uzẹme, ehri-izi buobu nọ ma rẹ jọ Izi Ikpe na ruẹ họ otọhotọ iwuhrẹ nọ a riẹ wọhọ Ọvọ Ọkpokpọ na.​—Rri “ Whọ rẹ jọ Ọvọ Ọkpokpọ na ruẹ ehri-izi nọ i no Izi Ikpe na ze.”

 Jesu o wuhrẹ nọ Uzi Mosis na soso, onọ u kugbe Izi Ikpe na, e roma hwa izi ivẹ jọ nọ i wuzou gaga. Ọ ta nọ: “‘Whọ rẹ rehọ udu ra kpobi gbe uzuazọ ra kpobi gbe iroro ra kpobi ro you Jihova Ọghẹnẹ ra hrọ.’ Onana họ ujaje nọ o mae rro gbe orọ ọsosuọ. Orọ avọ ivẹ, nọ o wọhọ e riẹ ona: ‘Who re you ọrivẹ ra wọhọ omobọ ra hrọ.’ Ijaje ivẹ nana Uzi na soso gbe eme Eruẹaro na e roma hwa.” (Matiu 22:34-40) Fikiere, dede nọ o gba Ileleikristi họ nọ a re koko Uzi Mosis na ha, a jie uzi kẹ ai nọ a you Ọghẹnẹ gbe erivẹ rai.​—Jọn 13:34; 1 Jọn 4:20, 21.

  Whọ rẹ jọ Ọvọ Ọkpokpọ na ruẹ ehri-izi nọ i no Izi Ikpe na ze

 Ehri-uzi

 Oria nọ Ẹme na O Rrọ Evaọ Ọvọ Ọkpokpọ Na

 Jihova Ọghẹnẹ ọvo whọ rẹ gọ

 Eviavia 22:8, 9

 Whọ rẹ gọ ẹdhọ họ

 1 Ahwo Kọrint 10:14

 Rọ ọghọ kẹ odẹ Ọghẹnẹ

 Matiu 6:9

 Gọ Ọghẹnẹ ẹsikpobi

 Ahwo Hibru 10:24, 25

 Rọ ọghọ kẹ ọsẹgboni ra

 Ahwo Ẹfisọs 6:1, 2

 Who re kpe ohwo ho

 1 Jọn 3:15

 Who re bruẹnwae he

 Ahwo Hibru 13:4

 Who re tho uji hi

 Ahwo Ẹfisọs 4:28

 Who re se isẹri ọrue he

 Ahwo Ẹfisọs 4:25

 Who re siuru eware amọfa ha

 Luk 12:15

a Evaọ oghẹrẹ nọ ahwo Ju a ruẹrẹ Izi Ikpe na họ, a “rehọ Ọn[yano] xx. 2 wọhọ ‘ẹme’ hayo uzi ọsosuọ, a tẹ rehọ owọ avọ 3-6 wọhọ uzi ovo; koyehọ, uzi avọ ivẹ na.” (The Jewish Encyclopedia) Rekọ, ahwo Katọlik a rehọ Ọnyano uzou avọ 20, owọ 1-6 wọhọ uzi ovo. Fikiere, ujaje na inọ a rehọ odẹ Ọghẹnẹ ru ugberuo vievie he na o tẹ rrọ uzi avọ ivẹ. Re a sai wo izi ikpe na gba, a tẹ ghale uzi urere na nọ o ta nọ ohwo o siuru aye ọrivẹ riẹ gbe eware ọrivẹ riẹ hẹ na fihọ izi ivẹ.

b A jọ obe Ahwo Rom 7:7 rehọ uzi avọ ikpe na kẹ oriruo “Uzi na,” onọ u dhesẹ nọ Izi Ikpe na e rrọ usu Uzi Mosis na.