Kasanom a Disiplinaen Dagiti Annakmo?
“Masikoranakon a dumdumngeg iti ungor dagiti aglabas a lugan. Namitlon a naladaw a nagawid ni Jordan. ‘Ayanna ngatan?’ kinunak. ‘Ania ngatan ti napasamak kenkuana? Dina kadi mapanunot a madandanagankami?’ Idi simmangpet, talaga a makapungtotakon.”—GEORGE.
“Nagriaw ti balasangko, isu a nagdanagak. Idi nakitak, ap-apputenna ti ulona ken agsangsangit. Dinanog ti uppat ti tawenna nga adingna.”—NICOLE.
“‘Diak tinakaw ti singsing, nabirokak!’ kuna ti innem ti tawenna a balasitangmi a ni Natalie. Makita kadagiti matana a kasla inosente. Uraykam la nakasangit gapu ta aglibak latta, nupay ammomi nga agul-ulbod.”—STEPHEN.
NO MAYSAKA a nagannak, matarusam kadi ti rikna dagiti nadakamat iti rugi? No maipasangoka iti kasta a kasasaad, nalabit maisaludsodmo no disiplinaem ti anakmo wenno saan? Dakes kadi a disiplinaen dagiti annakmo?
ANIA TI DISIPLINA?
Iti Biblia, ti sao a “disiplina” ket saan laeng a sabali a sao para iti panangdusa. Ti disiplina ket kangrunaan a nainaig iti panangisuro, edukasion, ken panangkorehir. Saan a pulos nainaig dayta iti panangabuso wenno kinaulpit.—Proverbio 4:1, 2.
Ti panangdisiplina dagiti nagannak ket kas iti panaghardin. Ti hardinero sukayenna ti daga, sibuganna ti mula sa ikkanna iti ganagan, ken protektaranna kadagiti peste ken ruot. Bayat a dumakdakkel dagiti mula, arbasan dayta ti hardinero tapno nasayaat ti panagdakkelna. Ammo ti hardinero a makatulong ti nasayaat a kombinasion ti nagduduma a pamay-an tapno agbalin a nasalun-at ti mula. Kasta met, aywanan dagiti nagannak ti annakda iti nadumaduma a pamay-an. Ngem no dadduma masapul a disiplinaenda—arigna arbasanda tapno mailinteg dagiti di umiso a kababalinda bayat nga ubingda pay ken matulonganda a dumakkel iti nasayaat a pamay-an. Ngem masapul a naannad a mangarbas tapno saan a madadael ti mula. Kasta met, masapul a naayat ti panangdisiplina dagiti nagannak.
Nagsayaat ti ulidan nga impakita ni Jehova a Dios para kadagiti nagannak. Epektibo unay ken makaay-ayo ti panangdisiplinana kadagiti natulnog nga agdaydayaw kenkuana ditoy daga gapu ta ‘inayatda ti disiplina.’ (Proverbio 12:1) ‘Pinetpetanda ti disiplina’ ken ‘dida pinalusposan.’ (Proverbio 4:13) Matulonganyo ti anakyo a mangawat iti disiplina no tuladenyo ti tallo a kangrunaan a panangdisiplina ti Dios: (1) naayat, (2) nainkalintegan, ken (3) di agbaliwbaliw.
NAAYAT A DISIPLINA
Ayat ti nakaibasaran ken makagapu iti panangdisiplina ti Dios. Kuna ti Biblia: “Daydiay ayaten ni Jehova tubngarenna, kas met laeng iti panangtubngar ti maysa nga ama iti anak a pakasarakanna iti ragsak.” (Proverbio 3:12) Kasta met, ni Jehova ket “naasi ken managparabur, nabannayat nga agunget.” (Exodo 34:6) Daytoy ti rason a saan a pulos a naulpit ni Jehova. Saan met nga agusar iti nasakit wenno makasair a sasao, wenno manangkritikar, ta makadangran dagita kas iti “panangsugat ti kampilan.”—Proverbio 12:18.
Pudno, saan a matulad a naan-anay dagiti nagannak ti perpekto nga ulidan ti Dios maipapan iti panagteppel. No mariknam a dikan makapagteppel, kanayon koma a laglagipem a ti panangdusa gapu iti pungtot ket gagangay a naulpit, nalabes, ken saan a makatulong. Kasta met, no mangdusaka gapu ta makapungtotka, saan a talaga a panangdisiplina dayta, no di ket kinaawan panagteppel.
Iti sabali a bangir, nasaysayaat ti resultana no mangdisiplinaka buyogen ti ayat ken panagteppel. Usigem no ania ti inaramid da George ken Nicole, ti dua a nagannak a nadakamat iti rugi.
“Idi nakasangpeten ni Jordan, makapungtotkami unayen ken baketko, ngem nagkalmakami laeng bayat a dimngegkami iti imbagana. Gapu ta rabii unayen, inkeddengmi a pagsaritaan dayta iti kabigatanna. Nagkararagkami a tallo sakbay a naturogkami. Kabigatanna, nasayaaten ti riknami a nagsasarita ken naawatanen ti anakmi ta immanamong iti inkeddengmi a restriksion ken manungsungbat iti aniaman a maaramidna. Naimbag laengen ta nabigbigmi a saan a makatulong no agpungtotkami a dagus. Nasaysayaat ti resultana no umimdengkami nga umuna.”—George.
“Nakapungtotak idi nakitak a dinanog ti anakko ni manangna. Ngem imbes a makaungetak a dagus, imbaonko iti siledna gapu ta baka di umiso ti maaramidko. Idi bimmaawen ti riknak, inlawlawagko a saan a nasayaat ti agbalin a naranggas ken impakitak kenkuana a nasaktan ni manangna iti inaramidna. Nasayaat ti resultana gapu ta nagpakawan ken manangna sana inarakup.”—Nicole.
Wen, ti umiso a disiplina ket kanayon a napakuyogan iti ayat uray no ramanenna ti panangdusa.
NAINKALINTEGAN A DISIPLINA
Kanayon a mangdisiplina ni Jehova iti “umno a rukod.” (Jeremias 30:11; 46:28) Ikabilanganna amin a kasasaad uray dagiti di nalawag. Kasano a matulad dayta dagiti nagannak? Kuna ni Stephen a nadakamat iti rugi: “Nupay nasakit kadakami ken dimi matarusan ti panaglibak ni Natalie nga innalana ti singsing, inkabilanganmi ti edadna.”
Inkagumaan met ni Robert nga asawa ni Nicole nga ikabilangan ti amin a kasasaad. No di umiso ti inaramid dagiti ubbing, kanayon nga isaludsodna: ‘Naminsan laeng kadi daytoy wenno maulit-ulit? Nabannog kadi ti anakmi wenno madi ti rikriknana? Pagilasinan kadi daytoy iti sabali pay a problema?’
Sipapanunot met dagiti nainkalintegan a nagannak a saan pay nga adulto dagiti annakda. Binigbig dayta ni apostol Pablo idi insuratna: “Idi ubingak, nagsasaoak a kas ubing, nagpampanunotak a kas ubing.” (1 Corinto 13:11) Kuna ni Robert: “Ti maysa a nakatulong tapno maaddaanak iti umiso a panangmatmat ken saan a nalabes ti reaksionko ket lagipek no ania ti ar-aramidek idi ubingak.”
Nasken nga umiso ti namnamaem ken dimo ikalintegan wenno panuynoyan dagiti di umiso nga aramid wenno kababalin. No ikabilangam ti abilidad ken limitasion ti anakmo ken ti dadduma pay a kasasaad, masiguradom a balanse ken nainkalintegan ti panangdisiplinam.
DI AGBALIWBALIW A DISIPLINA
“Siak ni Jehova; saanak a nagbaliw,” kuna ti Malakias 3:6. Agtalek ken kombinsido dagiti adipen ti Dios iti daytoy a kinapudno. Kasapulan met dagiti ubbing ti nainget ken di agbaliwbaliw a disiplina. No agbaliwbaliw ti pagannurotam depende iti riknam, mabalin a mariro ken maupay ti anakmo.
Lagipem ti kinuna ni Jesus: “Ti koma latta saoyo a Wen kaipapananna ti Wen, ti saoyo a Saan, Saan.” Agaplikar kadagiti nagannak dagita a sasao. (Mateo 5:37) Panunotenyo a naimbag sakbay a mangtedkayo iti ultimatum a diyo met aramiden. No imbagayo iti anakyo a madusa no agaramid iti di umiso, ipaypaysoyo dayta.
Napateg met ti nasayaat a komunikasion dagiti nagannak tapno di agbaliwbaliw ti panangdisiplinada. Kuna ni Robert: “No inanamongak ti maysa a banag a diak ammo nga imbaga ni baketko a dida mabalin nga aramiden, baliwak ti desisionko tapno suportarak ni baketko.” No saan nga agkatunosan dagiti nagannak maipapan iti panangtamingda iti maysa a situasion, nasayaat a pagsaritaanda dayta ken mangaramidda iti maymaysa a desision.
NAPATEG TI DISIPLINA
No tuladenyo ti naayat, nainkalintegan, ken di agbaliwbaliw a panangdisiplina ni Jehova, masiguradoyo a magunggonaan dagiti annakyo iti panagreggetyo. Makatulong ti naayat a panangiwanwanyo kadakuada tapno agbalinda a nataengan, responsable, ken nasayaat ti kasasaadda inton adultodan. Kas kuna ti Biblia: “Sanayem ti ubing sigun iti dalan nga agpaay kenkuana; uray no lumakay saanto a sumiasi iti dayta.”—Proverbio 22:6.