Asino ni Abraham?
Asino ni Abraham?
SUMAGMAMANO laeng a tattao ti dakkel ti impluensiana kadagiti relihion ditoy lubong. Dagiti Judio, Muslim, ken Kristiano agpapada a pagraraemanda ni Abraham a a nailadawan kas “napateg a persona iti Kasuratan” ken “pagulidanan iti nabileg a pammati.” Iti Biblia, naawagan ni Abraham kas “ama dagidiay amin nga addaan iti pammati.”—Roma 4:11.
Apay a mararaem unay ni Abraham? Nagpaiduma ngamin ni Abraham ta isu laeng ti tao a tinukoy iti Biblia kas gayyem ti Dios.—Isaias 41:8; Santiago 2:23.
Kinapudnona, ordinario laeng a tao ni Abraham a kas kadatayo. Naipasango kadagiti parikut a kas iti mapaspasarantayo, ngem napagballigianna dagita. Kayatmo kadi a maammuan no kasano a tinamingna dagita? Kitaem no ania ti kuna ti Biblia maipapan iti daytoy a naisangsangayan a lalaki.
Nagtaudanna
Nayanak ni Abraham idi tawen 2018 B.C.E. ket dimmakkel iti siudad ti Ur. (Genesis 11:27-31) Dakkel ken narang-ay daytoy a siudad ngem napeklan a managdaydayaw iti idolo dagiti umilina. Ni Tare nga ama ni Abraham ket mabalin a maysa kadagiti nagdaydayaw iti nadumaduma nga idolo. (Josue 24:2) Ngem pinili ni Abraham ti agdayaw laeng ken Jehova b imbes a kadagiti awanan-biag nga idolo dagiti didios.
Apay a kasta ti desision ni Abraham? Naabutanna ngamin ti maudi a 150 a tawen ti biag ni Sem nga anak ni Noe. No nakalangenna ni Sem, mabalin a nayestoria kenkuana ni Sem no kasano a nakalasatda iti sangalubongan a Layus. Mabalin met a naammuanna ti kinapateg ti panagdayaw ken Jehova, ti Dios a nangispal ken Sem ken ti pamiliana iti Layus.
Naammuanna man dagita ken Sem wenno iti sabali a tao, namati ni Abraham iti nasursurona maipapan iti pudno a Dios. Kas “manangsukimat kadagiti puso,” idi nakita ni Jehova a naimbag a tao ni Abraham, tinulonganna nga agbalin a naim-imbag pay.—Proverbio 17:3; 2 Cronicas 16:9.
Kapadasanna
Napaut ken namaris ti biag ni Abraham, a masansan a narigat ngem naragsak. Kitaentayo ti sumagmamano a napasaranna.
▪ Bayat nga agnanaed ni Abraham idiay Ur, imbilin ti Dios a panawanna ti daga a nakayanakanna ket mapan iti daga a maipakita kenkuana. Nagtulnog da Abraham ken Sara nupay saanda nga ammo ti papananda ken no apay nga imbaga ti Dios a pumanawda. Idi agangay, nagnaedda kadagiti tolda iti daga ti Canaan, a nagakar-akarda iti unos ti panagbiagda.—Aramid 7:2, 3; Hebreo 11:8, 9, 13.
▪ Idi awan pay ti anak da Abraham ken Sara, inkari ni Jehova a mangpataud iti dakkel a nasion manipud ken Abraham. Kinuna pay ni Jehova a mabendisionanto ti amin a pamilia ditoy daga babaen ken Abraham. (Genesis 11:30; 12:1-3) Pinasingkedan ni Jehova idi agangay a kayatna a tungpalen dayta a kari. Imbagana ken Abraham nga agbalinto a nakaad-adu ti kaputotanna, kas kadagiti bituen ti langit.—Genesis 15:5, 6.
▪ Idi agtawen ni Abraham iti 99 ken agtawen met ni Sara iti 90, inkari ni Jehova a maaddaanda iti anak. Kasla imposible dayta no iti panangmatmat ti tao, ngem nabigbig da Abraham ken Sara idi agangay nga awan ti “aniaman a karkarna unay ken Jehova.” (Genesis 18:14) Kalpasan ti makatawen, idi agtawen ni Abraham iti 100, naaddaan iti anak a pinanagananna iti Isaac. (Genesis 17:21; 21:1-5) Inkari ti Dios a mabendisionan ti sangatauan babaen ken Isaac.
▪ Adu a tawen kalpasanna, adda nagpaiduma a kiddaw ni Jehova ken Abraham: Imbilin ti Dios nga idaton ni Abraham ti dungdungnguenna nga anak a ni Isaac, nga awanan pay idi iti asawa ken annak. c Nupay nasaem kenkuana a mapukaw ti anakna, nagtungpal ni Abraham ket nagsagana a mangidaton ken Isaac. Nabileg ti pammati ni Abraham a kabaelan ti Dios a pagungaren ni Isaac, no kas pagarigan matay, tapno matungpal ti karina. (Hebreo 11:19) Idi idaton koman ni Abraham ti anakna, linapdan ti Dios ket naispal ti biag ni Isaac. Pinadayawanna ti nagpaiduma a kinatulnog ni Abraham. Kalpasanna, inulit ti Dios ti karina ken Abraham.—Genesis 22:1-18.
▪ Natay ni Abraham idi agtawen iti 175. Natay nga aduan iti tawen, “lakay ken napneken.” (Genesis 25:7, 8) Napasaranna ngarud ti kaitungpalan ti sabali pay a kari ti Dios, a maaddaan iti atiddog a biag sakbay a matay a sitatalna.—Genesis 15:15.
Pakalaglagipanna
Ni Abraham ket saan laeng a mabigbigbig iti relihion ken iti pakasaritaan. Makagunggona no usigentayo ti nagsayaat nga ulidanna. (Hebreo 11:8-10, 17-19) Kitaentayo ti uppat kadagiti nasasayaat a kualidad ni Abraham. Unaentayo nga usigen ti pagaammo a kualidadna—ti nabileg a pammatina.
[Footnotes]
a Abram ti sigud a nagan ni Abraham ket Sarai met ti dati a nagan ni baketna. Idi agangay, sinukatan ti Dios ti nagan dagitoy nga agassawa: ti Abram pinagbalinna nga Abraham, a kaipapananna ti “Ama ti Umariwekwek,” ken ti Sarai pinagbalinna a Sara, a kaipapananna ti “Prinsesa.” (Genesis 17:5, 15) Iti agsasaruno nga artikulo, ti laeng naganda nga Abraham ken Sara ti naaramat.
b Jehova ti nagan ti Dios kas kunaen ti Biblia.
c Kitaem ti artikulo a “Saludsod Dagiti Agbasbasa—Apay a Kiniddaw ti Dios nga Idaton ni Abraham ti Anakna?” iti panid 23 daytoy a magasin.
[Kahon iti panid 4]
Napateg a Tao iti Salaysay ti Biblia
Iti umuna a sangapulo a kapitulo ti Genesis a libro ti Biblia, naisalaysay ti pakasaritaan ti biag ti sumagmamano a lallaki a kas kada Abel, Enoc, ken Noe. Ngem naipamaysa ti sumaruno a 15 a kapitulo iti maysa a lalaki—ni Abraham.
Kasta met, sumagmamano a napapateg a punto a damo a dakamaten ti Biblia ket mainaig ken Abraham. Kas pagarigan, iti estoria ti biag ni Abraham a . . .
▪ damo a natukoy ti Dios kas Kalasag, wenno Manangsalaknib, kadagiti adipenna.—Genesis 15:1; kitaem ti Deuteronomio 33:29; Salmo 115:9; Proverbio 30:5.
▪ damo a nadakamat ti panamati iti Dios.—Genesis 15:6.
▪ damo a nagparang ti sao a mammadto.—Genesis 20:7.
▪ damo a nadakamat ti ayat ti maysa a nagannak.—Genesis 22:2.
