1, 2. (a) Ania idi ti kayat a maammuan ti dadduma a lider ti relihion, ken ania ti sungbat ni Pedro? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.) (b) Ania ti nangpatured ken Pedro nga agsao?

SUMAGMAMANO nga aldaw kalpasan ti ipapatay ni Jesus, naipasango ni apostol Pedro iti makapungpungtot a grupo ti lallaki. Dagitoy dagiti lider ti relihion a nangimaniobra iti ipapatay ni Jesus. Kapungtotda ni Pedro ta adda pinaimbagna a lalaki a nayanak a pilay, ket kayatda a maammuan no asino ti nangted kenkuana iti pannakabalin a mangaramid iti dayta. Situtured nga insungbat ti apostol: “Iti nagan ni Jesu-Kristo a Nazareno, nga inlansayo ngem imbangon ti Dios manipud kadagiti natay, babaen kenkuana sisasalun-at nga agtaktakder daytoy a tao ditoy sanguananyo.”—Ara. 4:5-10.

² Sakbay dayta a pasamak, namitlo nga inlibak ni Pedro ni Jesus gapu iti butengna. (Mar. 14:66-72) Ania ti nangpatured kenkuana ita iti saklang dagitoy a lider ti relihion? Dakkel ti naitulong kenkuana ti nasantuan nga espiritu, kasta met ti nabileg a kombiksionna a napagungar ni Jesus. Apay a kombinsido unay ti apostol a sibibiag ni Jesus? Ken apay a patientayo met dayta?

3, 4. (a) Siasino dagiti napagungar sakbay pay ti panawen dagiti apostol? (b) Siasino dagiti pinagungar ni Jesus?

³ Pamiliar dagiti apostol ni Jesus maipapan iti panagungar  dagiti natay ta adda idin dagiti tattao a napagungar. Ammoda nga inikkan ti Dios da propeta Elias ken Eliseo iti pannakabalin nga agaramid iti kasta a milagro. (1 Ar. 17:17-24; 2 Ar. 4:32-37) Adda pay ketdi lalaki a nagbiag idi naipalladaw ti bangkayna iti maysa a tanem ken naisagid dayta kadagiti tulang ni Eliseo. (2 Ar. 13:20, 21) Pinati dagiti nagkauna a Kristiano dagitoy a salaysay iti Kasuratan, ket patientayo met a pudno ti Sao ti Dios.

⁴ Nalabit matukay ti riknatayo no basbasaentayo dagiti salaysay maipapan iti panangpagungar nga inaramid ni Jesus. Nasdaaw la ketdi ti maysa a balo a babai idi pinagbiag ni Jesus ti kakaisuna nga anakna. (Luc. 7:11-15) Iti sabali a gundaway, pinagungar pay ni Jesus ti 12 ti tawenna a balasitang. Panunotem laengen ti rag-o ken siddaaw dagiti maladladingitan a nagannak idi nagbiag ti balasitangda! (Luc. 8:49-56) Ken anian a ragsak dagidiay nakakita ken Lazaro a rumrummuar iti tanem a sibibiag ken nasalun-at!—Juan 11:38-44.

5. Kasano a naiduma ti panagungar ni Jesus kadagiti immun-una a panagungar?

⁵ Ammo dagiti apostol a ti panagungar ni Jesus ket naiduma kadagiti immun-una a panagungar. Napagungar dagidiay a tattao iti pisikal ken natayda met laeng idi agangay. Ngem napagungar ni Jesus kas espiritu a di pulos agrupsa. (Basaen ti Aramid 13:34.) Insurat ni Pedro a ni Jesus “napapatay iti lasag, ngem napagbiag iti espiritu.” Kasta met, “isu adda iti makannawan ti Dios, ta napan sadi langit; ket dagiti anghel ken dagiti autoridad ken dagiti pannakabalin naipasakupda kenkuana.” (1 Ped. 3:18-22) Agpapada a nakaskasdaaw ken namilagruan dagiti immun-una a panagungar, ngem awan kadagita ti umasping iti daytoy a milagro.

6. Ania ti epekto ti panagungar ni Jesus kadagiti adalanna?

⁶ Nagdakkel ti epekto ti panagungar ni Jesus kadagiti adalanna. Saanen a natay, kas iti patien dagiti kabusorna, no di ket sibibiagen kas maysa a mannakabalin nga espiritu nga awan ti tao a makabael a mangdangran. Paneknekan ti panagungarna nga isu ket Anak ti Dios. Gapu ta ammo dayta dagiti adalan, nasuktan ti panagladingitda iti kasta unay a rag-o. Nagbalinda met a naturtured. No saan a napagungar ni Jesus, saan nga agballigi ti panggep ni Jehova ken awan mamaay ti naimbag a damag nga inkaskasaba dagiti adalan.

7. Ania ti ar-aramiden ni Jesus ita, ken ania dagiti tumaud a saludsod?

⁷ Kas ad-adipen ni Jehova, ammotayo a saan laeng a basta natan-ok a tao ni Jesus. Isu ket sibibiag ken iwanwanwanna ti sangalubongan a trabaho a panangasaba. Kas agturturayen nga Ari iti nailangitan a Pagarian ti Dios, asidegen nga ikkaten ni Jesu-Kristo ti kinadakes ditoy daga ken pagbalinennanto a paraiso a pagnaedan ti tao iti agnanayon. (Luc. 23:43) Saan a mapasamak dagitoy no saan a napagungar ni Jesus. Ania ngarud dagiti panggapuantayo a mamati nga isu ket napagungar? Ania ti kaipapanan kadatayo ti panagungarna?

8, 9. (a) Apay a kiniddaw dagiti lider ti relihion a maguardiaan ti tanem ni Jesus? (b) Ania ti napasamak idi napan kinita dagiti babbai ti tanem?

⁸ Kalpasan a napapatay ni Jesus, dagiti nangato a papadi ken dagiti Fariseo napanda ken Pilato ket kinunada: “Apo, nalagipmi a dayta nga agpampammarang kinunana idi sibibiag pay, ‘Kalpasan ti tallo nga aldaw maibangonakto.’ Gapuna ibilinmo  a ti tanem maaywanan agingga iti maikatlo nga aldaw, tapno saan a pulos umay dagiti adalanna ket takawenda ket kunaenda kadagiti tattao, ‘Isu naibangon manipud kadagiti natay!’ ket daytoy maudi a pananglimlimo dakdakesto ngem ti immuna.” Kinuna kadakuada ni Pilato: “Addaankayo iti guardia. Inkay aywanan dayta kas iti ammoyo a pamay-an.” Ket kasta ti inaramidda.—Mat. 27:62-66.

⁹ Naipan ti bagi ni Jesus iti tanem a naikungkong iti bato ken naserraan iti dakkel a bato. Kayat dagiti lider ti relihion nga agtalinaed ni Jesus iti dayta a tanem iti agnanayon. Ngem naiduma ti kayat ni Jehova. Idi napan ni Maria Magdalena ken ti sabali pay a Maria iti tanem iti maikatlo nga aldaw, nakitada a naituliden ti bato ken adda anghel a situtugaw iti dayta. Inawis ti anghel dagiti babbai a kitaenda ti awanen nagyanna a tanem. Kinuna ti anghel: “Awan ditoy, ta isu naibangonen.” (Mat. 28:1-6) Sibibiagen ni Jesus!

10. Aniada nga ebidensia ti imbaga ni Pablo maipapan iti panagungar ni Jesus?

¹⁰ Dagiti pasamak iti sumaruno nga 40 nga aldaw paneknekanda a napagungaren ni Jesus. Imbinsabinsa ni apostol Pablo dagiti ebidensia iti suratna kadagiti taga-Corinto: “Inyawatko kadakayo, mairaman iti immuna a bambanag, daydiay inawatko met, a ni Kristo natay maipaay kadagiti basoltayo sigun iti Kasuratan; ket isu naitabon, wen, nga isu naibangon iti maikatlo nga aldaw sigun iti Kasuratan; ket nagparang ken Cefas, kalpasanna iti sangapulo ket dua. Kalpasan dayta nagparang iti nasurok a lima gasut a kakabsat iti maymaysa a gundaway, a ti kaaduan kadakuada addada agingga iti agdama, ngem sumagmamano ti naturogen ken patay. Kalpasan dayta isu nagparang ken Santiago, kalpasanna kadagiti amin nga apostol; ngem kaudian iti amin nagparang met kaniak a kasla iti maysa a nayanak a kurang ti aldawna.”—1 Cor. 15:3-8.

11. Kasano a napasamak ti panagungar ni Jesus “sigun iti Kasuratan”?

¹¹ Umuna, ti panagungar ni Jesus ket napasamak “sigun iti Kasuratan.” Impakpakauna ti Sao ti Dios dayta a panagungar. Kas pagarigan, insurat ni David a saan a baybay-an ti Dios idiay Tanem daydiay kangrunaan a ‘nasungdo’ kenkuana. (Basaen ti Salmo 16:10.) Idi Pentecostes 33 C.E., kinuna ni apostol Pedro a natungpal dayta a padto ken Jesus: “Nakita [ni David] a nasaksakbay ket nagsao maipapan iti panagungar ti Kristo, a saan a nabaybay-an iti Hades ket saan met a nakita ti lasagna ti panagrupsa.”—Ara. 2:23-27, 31.

12. Siasino dagiti nakakita iti napagungar a ni Jesus?

¹² Maikadua, adu a saksi ti nangpaneknek iti panagungarna. Iti uneg ti 40 nga aldaw, nagparang ti nagungaren a ni Jesus kadagiti adalanna iti hardin a nakaitanemanna, kasta met iti dalan nga agturong idiay Emmaus ken iti dadduma pay a lugar. (Luc. 24:13-15) Kadagita a gundaway, nakisarita ni Jesus iti sumagmamano nga indibidual, kas koma ken Pedro, ken iti grupo ti tattao. Adda pay ketdi gundaway a nagparang ni Jesus iti maysa a bunggoy a buklen ti nasurok a 500 a tattao! Imposible a parparbo laeng ti pammaneknek ti nakaad-adu a nakasaksi.

13. Kasano a ti kinaregta dagiti adalan paneknekanna a kombinsidoda a napagungar ni Jesus?

¹³ Maikatlo, ti kinaregta dagiti adalan ni Jesus a mangipakaammo iti panagungarna. Ti sireregta a panangipakaammoda a napagungar ni Kristo ket nagresulta iti pannakaidadanes, pannakaparparigat, wenno  ipapatayda. No parparbo laeng ti panagungar ni Jesus, apay nga inrisgo ni Pedro ti biagna a mangipakaammo iti dayta kadagiti lider ti relihion a manggurgura ken Jesus ken nangiplano iti ipapatayna? Sigurado ngamin ni Pedro ken ti dadduma pay nga apostol a sibibiag ni Jesus ken iwanwanwanna ti trabaho nga impaaramid ti Dios. Ti panagungar ni Jesus ipasiguradona met kadagiti adalanna a mapagungardanto. Kas pagarigan, natay ni Esteban nga addaan iti nabileg a pammati nga agungarto dagiti natay.—Ara. 7:55-60.

14. Apay a mamatika a sibibiag ni Jesus?

¹⁴ Maikapat, addaantayo iti ebidensia nga agturturayen ni Jesus kas Ari ken agserserbi kas Ulo ti kongregasion Kristiano. Gapu iti dayta, umad-adu dagiti pudno a Kristiano. Mapasamak ngata daytoy no saan a napagungar ni Jesus? Kinapudnona, nalabit saantay koma a pulos naammuan ti maipapan kenkuana no saan a napagungar. Ngem adda dagiti nabileg a rason a pamatiantayo a sibibiag ni Jesus ken iwanwanwannatayo bayat nga isaksaknaptayo ti naimbag a damag.

15. Apay a ti panagungar ni Jesus paturedennatayo a mangasaba?

¹⁵ Ti panagungar ni Jesus paturedennatayo a mangasaba. Iti uneg ti 2,000 a tawen, nagusar dagiti kabusor ti Dios iti amin a kita ti igam a mangpasardeng iti pannakaikasaba ti naimbag a damag. Inusarda ti apostasia, pananguy-uyaw, kinaranggas, panangiparit, panangtutuok, ken panangpapatay. Ngem awan ‘aniaman nga igam a mabukel maibusor kadatayo’ a makapasardeng iti trabahotayo a panangikasaba iti Pagarian ken panagaramid iti adalan. (Isa. 54:17) Saantayo a kabuteng dagiti pasurot ni Satanas. Adda ni Jesus iti dasigtayo ken supsuportarannatayo, kas inkarina. (Mat. 28:20) Ditay ngarud pagbutngan dagiti bumusbusor ta saandanto a pulos agballigi aniaman ti aramidenda!

16, 17. (a) Kasano a ti panagungar ni Jesus patalgedanna ti amin nga insurona? (b) Sigun iti Juan 11:25, ania a pannakabalin ti inted ti Dios ken Jesus?

¹⁶ Ti panagungar ni Jesus patalgedanna ti amin nga insurona. Insurat ni Pablo a no saan a napagungar ni Kristo, awan serserbi ti pammati ken panangasaba dagiti Kristiano. Kuna ti maysa nga eskolar ti Biblia: “No saan a napagungar ni Kristo, . . . kaasi pay dagiti Kristiano ta naallilawda iti agdadata a kinaulbod.” No saan a napagungar ni Jesus, dagiti salaysay ti Ebanghelio ket maysa laeng a naliday nga estoria ti maysa a naimbag ken masirib a tao a pinapatay dagiti kabusorna. Ngem talaga a napagungar ni Kristo, ket dayta ti mangpatalged a pudno dagiti amin nga insurona, pakairamanan dagiti impadtona a mapasamak.—Basaen ti 1 Corinto 15:14, 15, 20.

¹⁷ Kinuna ni Jesus: “Siak ti panagungar ken ti biag. Ti mangwatwat iti pammati kaniak, uray no matay, agbiagto.” (Juan 11:25) Sigurado a pumudno dayta nga imbagana. Inikkan ni Jehova ni Jesus iti pannakabalin a mangbiag saan laeng a kadagidiay mapagungar kas espiritu idiay langit no di ket uray kadagiti binilion nga agbiagto nga agnanayon ditoy daga. Ti daton a subbot ni Jesus ken ti panagungarna ipasiguradona nga awanton ti ipapatay. Saan kadi a makatulong dayta tapno maibturam ti aniaman a pakasuotan ken tumuredka a mangsango iti ipapatay?

18. Ania ti patalgedan ti panagungar ni Jesus?

¹⁸ Ti panagungar ni Jesus patalgedanna a maukomto dagiti agnanaed ditoy daga maibatay kadagiti naayat a pagalagadan ni Jehova. Kinuna ni Pablo iti sanguanan ti maysa a grupo dagiti lallaki ken babbai iti  nagkauna nga Atenas: “Panggep [ti Dios] nga ukomen ti mapagnaedan a daga buyogen ti kinalinteg babaen ti maysa a lalaki a dinutokanna, ket nangipaay iti pammatalged kadagiti amin a tattao iti panangpagungarna kenkuana manipud kadagiti natay.” (Ara. 17:31) Wen, dinutokan ti Dios ni Jesus kas Ukom, ket masiguradotayo a dinto mangidumduma ken mangukomto buyogen ti ayat.—Basaen ti Isaias 11:2-4.

19. Ania ti epektona kadatayo ti panamatitayo iti panagungar ni Kristo?

¹⁹ Ti panagungar ni Jesus tignayennatayo a mangaramid iti pagayatan ti Dios. No saan a gapu iti ipapatayna ken iti panagungarna, saantay koman a makalapsut iti basol ken ipapatay. (Roma 5:12; 6:23) No saan a napagungar ni Jesus, mabalin a maysatay met koma kadagiti mangibagbaga: “Mangan ken uminumtayo, ta inton bigat mataytayo.” (1 Cor. 15:32) Ngem saan a naipamaysa ti biagtayo kadagiti ragragsak. Imbes ketdi, tagipatgentayo ti namnama a panagungar ken situtuloktayo a mangsurot iti aniaman nga ibilin ni Jehova.

20. Kasano a ti panagungar ni Jesus paneknekanna ti kinatan-ok ti Dios?

²⁰ Ti panagungar ni Kristo paneknekanna ti kinatan-ok ni Jehova kas “mananggunggona kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana.” (Heb. 11:6) Inusar ni Jehova ti pannakabalin ken siribna a nangpagungar ken Jesus iti immortal a biag idiay langit. Kasta met, impakita ti Dios a kabaelanna a tungpalen ti amin a karina. Karaman iti dayta dagiti padto ti Dios maipapan iti maysa a ‘bin-i’ nga addaan iti napateg nga akem iti pannakarisut ti maysa nga isyu—no asino ti addaan kalintegan a mangituray iti uniberso. Tapno matungpal dayta a padto, masapul a matay ken mapagungar ni Jesus.—Gen. 3:15.

21. Ania ti kaipapanan kenka ti namnama a panagungar?

²¹ Anian a yamantayo ken Jehova gapu iti namnama a panagungar! Ipasigurado ti Kasuratan: “Adtoy! Ti tolda ti Dios adda iti sangatauan, ket isu makipagnaedto kadakuada, ket isudanto [ti] ilina. Ket ti Dios a mismo addanto kadakuada. Ket punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot. Ti immuna a bambanag naglabasdan.” Dayta a nangayed a namnama ket nayallatiw iti matalek nga apostol a ni Juan idi naibaga kenkuana: “Isuratmo, agsipud ta dagitoy a sasao matalek ken napudnoda.” Asino ti nangipaay ken Juan iti dayta a palgaak? Isu ti napagungar a ni Jesu-Kristo.—Apoc. 1:1; 21:3-5.