Pakasarakam iti Pudno a Namnama?

SAANEN nga agan-andar ti relom ket kasla nadadaelen. No ipatarimaanmo, adu ti pagpiliam. Nagadu ti pakaammo maipapan kadagiti agtartarimaan iti relo. Ibaga dagitoy a nalaingda amin ngem agsisimparat ti dadduma. Ngem ania ngay no maammuam a ti kaarrubam ti nalaing a nangdisenio iti dayta a relo adu a tawen ti napalabasen? Maysa pay, naammuam a kayatnaka a tulongan ken saan nga agpabayad. Nalawagen ti piliem, saan kadi?

Ita, idiligmo ti relo iti abilidadmo a mangnamnama. No maaw-awananka iti namnama​—​kas iti adu iti daytoy nariribuk a tiempo​—pagpatulongam ngay? Adu ti agkuna a marisutda ti problema, ngem mabalin a makariro ken agsisimparat ti nagadu a singasing. Isu nga apay a dika agpatulong iti Daydiay nangdisenio iti sangatauan a makabael a mangipaay iti namnama? Kuna ti Biblia nga ‘isu saan nga adayo iti tunggal maysa kadatayo’ ken sitatallugod a tumulong.​—Aramid 17:27; 1 Pedro 5:7.

Naun-uneg a Kaipapanan ti Namnama

Nalawlawa ken naun-uneg ti saklawen ti ideya ti Biblia maipapan iti namnama ngem iti daydiay gagangay nga us-usaren ita dagiti doktor, sientista, ken sikologo. Ti kaipapanan dagiti nausar iti Biblia a sasao iti orihinal a lenguahe a naipatarus a “namnama” ket aguray a sigagagar ken namnamaen ti naimbag. Kangrunaanna, ti namnama ket buklen ti dua a banag. Ramanen dayta ti panagtarigagay iti naimbag ken kasta met ti pangibasaran nga addanto dumteng a pagimbagan. Saan laeng nga arapaap ti namnama nga ipapaay ti Biblia. Natalged dagiti kinapudno ken ebidensia a nakaibasaranna.

Maipapan iti daytoy, ti namnama ket kaasping ti pammati, a masapul a naibasar iti ebidensia​—saan laeng a basta narelihiosuan a panamati. (Hebreo 11:1) Ngem pagdumaen latta ti Biblia ti pammati ken namnama.​—1 Corinto 13:13.

Tapno iyilustrar: No agkiddawka iti pabor iti maysa a mapagtalkan a gayyem, namnamaem a tulongannaka. Adda nakaibasaran ti namnamam agsipud ta mamatika iti gayyemmo​—am-ammom a naimbag, ket nakitam a naasi ken naparabur iti napalpalabas.  Agkanaig ti pammati ken namnamam, agpannuray pay ketdi iti maysa ken maysa, ngem nagdumada. Kasano a maaddaanka iti kasta a namnama iti Dios?

Ti Pakaibasaran ti Namnama

Ti Dios ti gubuayan ti pudno a namnama. Idi panawen ti Biblia, ni Jehova ti inawagan dagiti matalek nga adipenna a “ti namnama ti Israel.” (Jeremias 14:8) Aniaman a mapagtalkan a namnama ti ilina naggapu kenkuana; dayta ti gapuna nga isu idi ti namnamada. Ti kasta a namnama ket saan laeng a basta panagtarigagay. Nangted ti Dios iti nabileg a pangibasaranda iti namnamada. Iti pannakilangenna kadakuada bayat ti adu a siglo, inaramid ken tinungpalna dagiti karina. Ti liderda a ni Josue kinunana iti Israel: “Pagaammoyo . . . nga awan napaay a maysa a sao manipud iti amin a naimbag a sasao a sinao kadakayo ni Jehova a Diosyo.”​—Josue 23:14.

Rinibu a tawen kalpasanna, tinungpalna dagiti karina. Aduan ti Biblia kadagiti nakaskasdaaw a kari agraman dagiti umiso a historikal a rekord ti kaitungpalanda. Mapagtalkan unay dagiti naimpadtuan a karina ta no dadduma, naisurat dagitoy iti wagas a kasla natungpalen.

Isu a mabalintayo a kunaen a ti Biblia ket libro ti namnama. Bayat nga ad-adalem ti rekord ti pannakilangen ti Dios kadagiti tattao, bumilbileg ti panangnamnamam kenkuana. Insurat ni apostol Pablo: “Amin a bambanag a naisurat a nasaksakbay naisuratda a pakasursuruantayo, tapno babaen ti panagibturtayo ken babaen ti liwliwa manipud iti Kasuratan maaddaantay koma iti namnama.”​—Roma 15:4.

Ania a Namnama ti Ipaay ti Dios Kadatayo?

Kaano a mabigbigtayo a masapultayo unay ti namnama? Saan kadi a no maipasangotayo iti ipapatay? Ngem para iti adu, iti kasta a kanito​—no kas pagarigan matay ti maysa nga ay-ayaten​—​kasla naatap unay ti namnama. Ta ania koma ti nakarkaro a mangpukaw iti namnama ngem ti ipapatay? Kanayon nga alaenna ti tunggal maysa kadatayo. Malapdantay laeng dayta iti sumagmamano a tiempo, ket awan gawaytayo a mangbaliw iti dayta. Maitutop ngarud a ti Biblia awaganna ti ipapatay a “ti maudi a kabusor.”​—1 Corinto 15:26.

Kasano ngarud a maaddaantayo iti namnama no maipasangotayo iti ipapatay? Bueno, ti bersikulo ti Biblia a nangawag iti ipapatay a maudi a kabusor kunaenna met a daytoy a kabusor “mapukawto.” Nabilbileg ni Jehova a Dios ngem ni patay. Pinaneknekanna dayta iti adu a gundaway. Kasano? Babaen ti panangpagungarna kadagiti natay. Deskribiren ti Biblia ti siam a nagduduma a gundaway a panangusar ti Dios iti pannakabalinna a nangpagungar kadagiti natay a tattao.

Iti naisangsangayan a pamay-an, ni Jehova inikkanna ti Anakna a ni Jesus iti pannakabalin a mangpagungar iti patpatgenna a gayyem nga agnagan iti Lazaro, a natayen iti uppat nga aldaw. Sipapanayag, saan a sililimed, nga inaramid ni Jesus daytoy, iti imatang ti agbuybuya a bunggoy.​—Juan 11:38-48, 53; 12:9, 10.

Nalabit pampanunotem, ‘Apay a napagungar dagiti tattao? Saan kadi a limmakay wenno bimmaketda ken natayda met laeng idi agangay?’ Wen met ketdi. Ngem, gapu iti mapagtalkan a salaysay ti panagungar a kas iti daytoy, saantay laeng a maaddaan iti tarigagay nga agungarto dagiti ay-ayatentayo; adda pakaibasaran ti panamatitayo nga agungardanto. Iti sabali a pannao, adda pudno a namnamatayo.

Kinuna ni Jesus: “Siak ti panagungar ken ti biag.” (Juan 11:25) Isu Daydiay inikkan ni Jehova iti pannakabalin a mangpagungar kadagiti natay iti intero a lubong. Kinuna ni Jesus: ‘Um-umayen ti oras nga amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timek ni Kristo ket rummuarda.’ (Juan 5:28, 29) Wen, amin dagidiay matmaturog ken patay iti tanem, adda namnamada nga agungarto iti paraiso a daga.

Impinta ni mammadto nga Isaias daytoy  makapikapik a ladawan ti panagungar: “Agriingto dagidiay matmaturog iti daga ket umkisdanto gapu iti rag-o; ta agrimat a kas iti lawag ti linnaawmo, ket ti daga iyanaknanto dagidiay nabayagen a natay.”​—Isaias 26:19, The New English Bible.

Saan kadi a makaliwliwa dayta? Dagiti natay addada iti katalgedan a kasasaad a mapanunottayo, kas iti maladaga a nasalakniban iti aanakan ni inana. Kinapudnona, dagidiay agin-inana iti tanem ket naan-anay a naitalimengda iti awan limitasionna a lagip ti Mannakabalin-amin a Dios. (Lucas 20:37, 38) Ket din agbayag, agungardan a sumrek iti naragsak ken manangpasangbay a lubong a kaasping ti panangabrasa ti naayat, agur-uray a pamilia! No kasta, adda namnama uray iti sidong ni patay.

Ti Maaramidan Kenka ti Namnama

Adu ti isuro ni Pablo kadatayo maipapan iti pateg ti namnama. Nasaritana ti namnama kas napateg a paset ti naespirituan a kabal​—ti kabal ti ulo. (1 Tesalonica 5:8) Ania ti kayatna a sawen? Bueno, idi tiempo ti Biblia ti maysa a soldado kabalanna ti ulona no makigubat, a masansan a maiparabaw iti gamusa wenno lalat a gorra. Gapu iti kabal ti ulo, dumaplis laeng ti kaaduan a maitama iti ulo imbes a mangpatay kenkuana. Ania ti kayat a sawen ni Pablo? No kasano a masalakniban ti ulo babaen iti kabal, ti namnama masalaknibanna met ti isip, ti panagpampanunot. No naan-anay a maitunos ti nabileg a namnamam kadagiti panggep ti Dios, saanto a maan-ano ti talna ti isipmo babaen ti pannakataranta wenno panagsikor no maipasangoka iti rigat. Siasino kadatayo ti di makasapul iti kasta a kabal ti ulo?

Nagusar ni Pablo iti sabali pay a nalawag nga ilustrasion ti namnama a mainaig iti pagayatan ti Dios. Insuratna: “Daytoy a namnama adda kadatayo kas maysa a sinipete maipaay iti kararua, agpadpada a sigurado ken natibker.” (Hebreo 6:19) Kas maysa kadagiti nakalasat iti saan laeng a maymaysa a pannakadadael ti barko, pagaammo ni Pablo ti pateg ti sinipete. No masabatda ti bagyo, itinnag dagiti marino ti sinipete ti barko. No maipalok a siiirut iti tukok ti baybay, ti barko mabalin a sitatalged a maanduranna ti bagyo imbes a maisadsad iti aplaya ket maidungpar kadagiti bato.

No “sigurado ken natibker” met ti namnamatayo kadagiti kari ti Dios, ti namnama matulongannatayo a mangandur kadagitoy a nariribuk a panawen. Inkari ni Jehova a dumtengto ti tiempo a dinton mariribuk ti sangatauan kadagiti gubat, krimen, ladingit, wenno uray ni patay. (Kitaem ti kahon iti panid 10.) Makatulong kadatayo ti panangsalimetmet iti dayta a namnama tapno maliklikantayo ti didigra, ket maparegtatayo nga agbiag a maitunos kadagiti pagalagadan ti Dios imbes a maallukoytayo iti nariribuk ken imoral nga espiritu ti lubong a nasaknap unay itatta.

Mairamanka a mismo iti namnama nga ituktukon ni Jehova. Kayatna nga agbiagka sigun iti panggepna a panagbiagmo. Tarigagayna a “maisalakan koma dagiti amin a kita ti tattao.” Kasano? Umuna, tunggal maysa masapul a ‘dumteng iti umiso a pannakaammo iti kinapudno.’ (1 Timoteo 2:4) Paregtaennaka dagiti manangipablaak iti daytoy a magasin a manggun-od iti dayta makaipaay-biag a pannakaammo maipapan iti kinapudno iti Sao ti Dios. Natantan-ok ngarud nga amang dayta namnama nga ipaay ti Dios kenka ngem iti aniaman a namnama a masarakam iti daytoy a lubong.

No addaanka iti kasta a namnama, saanmonto a marikna a nakapimpimanka, ta pabilgennaka ti Dios tapno maibanagmo ti aniaman a kalatmo a maitunos iti pagayatanna. (2 Corinto 4:7; Filipos 4:13) Saan aya a dayta a namnama ti kasapulam? No ngarud kasapulam ti namnama ken sapsapulem dayta, bumilegka. Addan dayta a namnama. Mabalin a masarakam dayta!

 [Kahon/Ladawan iti panid 10]

Dagiti Pakaigapuan iti Namnama

Matulongannaka dagitoy a Nainkasuratan a kapanunotan a mangpabileg iti namnamam:

▪ Inkari ti Dios ti naragsak a masakbayan.

Ibaga ti Saona nga agbalinto ti daga a sangalubongan a paraiso, a pagnaedan ti naragsak, nagkaykaysa a pamilia ti tao.​—Salmo 37:11, 29; Isaias 25:8; Apocalipsis 21:3, 4.

▪ Di agulbod ti Dios.

Kagurana ti amin a kita ti panagulbod. Naan-anay a nasantuan wenno awanan biddut ni Jehova, isu nga imposible nga agulbod.​—Proverbio 6:16-19; Isaias 6:2, 3; Tito 1:2; Hebreo 6:18.

▪ Awan inggana ti pannakabalin ti Dios.

Ni laeng Jehova ti mannakabalin-amin. Iti uniberso, awan ti makalapped kenkuana a mangtungpal kadagiti karina.​—Exodo 15:11; Isaias 40:25, 26.

▪ Kayat ti Dios nga agbiagka nga agnanayon.

​—Juan 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4.

▪ Matmatannatayo ti Dios buyogen ti namnama.

Ipamaysana a kitaen dagiti naimbag a kalidad ken panangikagumaantayo imbes a dagiti biddut ken kamalitayo. (Salmo 103:12-14; 130:3; Hebreo 6:10) Namnamaenna nga aramidentayo ti naimbag ket maay-ayo no kasta ti aramidentayo.​—Proverbio 27:11.

▪ Ikari ti Dios a tulongannaka a mangragpat kadagiti nadiosan a kalatmo.

Saan koma a marikna dagiti adipenna nga awan ti mamaayda. Sipaparabur nga ipaay ti Dios ti nasantuan nga espirituna, ti kabibilgan a puersa a tumulong kadatayo.​—Filipos 4:13.

▪ Kanayon nga umiso ti panangnamnama iti Dios.

Naan-anay a mapagtalkan, pulos a dinaka paayen.​—Salmo 25:3.

[Ladawan iti panid 12]

No kasano a masalakniban ti ulo babaen iti kabal, ti namnama masalaknibanna met ti isip

[Ladawan iti panid 12]

Kas iti sinipete, ti natibker ti pamuonna a namnama mangipaay iti kinatalged

[Credit Line]

Impaay ni René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo