Twende kovidio oini

Twende komurya

EKONDWA 19

Eye wa ṱakamisa eṱunḓu re nawa

Eye wa ṱakamisa eṱunḓu re nawa

1, 2. (a) Omarundurukiro yeṋe nge ya meṱunḓu raJosef? (b) Ombuze yaye ombi Josef ndjaa sokuraera omukazendu we?

JOSEF wa rondisa omutwaro warwe ketambo rokasino. Ripura na ye tji ma yevayeva mokahuro kaBetlehem kaake yende amake zozere na tji ma tono okasino kaṱiṱi uriri kutja ke kayende. Eye ee ripurire kouyenda wawo oure mbwo. Nu ee rikende ohunga neṱunḓu re kutja ma ri kakara vi mehi ndu ve he i novandu mbe hungira eraka rarwe nu vozombazu nḓa pangukire ku inḓa ozawo.

2 Katja ri otjiṋa otjipupu ku Josef okuraera omukazendu we omusuverwa ombuze ombi ndji, nungwari wa yanḓipara ne mu raere. Eye wa raera Maria ohunga noruroto omuengeli me mu raera ombuze okuza ku Mukuru yokutja: Herodes ma paha okuzepa okanatje ngave tjinde tjimanga! (Lesa Mateus 2:13, 14) Maria ee rikende tjinene. Ongwaye omundu tji ma sokuvanga okuzepa okanatje okehinandjo? Owo tjiri kaave zuu otjiṋa hi. Posi yokutja va ṱakama mu Jehova nave rongere okuyenda koEngipte.

3. Serekarera ouyenda waJosef neṱunḓu re okuza moBetlehem. (Wina tara kotjiperendero.)

3 Josef na Maria na Jesus va pita moBetlehem mouṱuku. Nu ovandu avehe motjirongo va ri ava rara, orondu kaave tjiwa ohunga nondando yaHerodes. Otja tjaave i keyuva kokunene na tji mave munu eyuva tji ma ri yende ama ri piti komuhuka, Josef ee ripura ohunga nehupo rawo komurungu. Omurumendu omuhonge womiti nomusyona hapo ma yenene vi okuyama eṱunḓu re ku Herodes na Satan? Ma yenene okuparura vi eṱunḓu re? Ma kara nomasa wokupanḓera motjiungura otjizeu tja pewa i Jehova Mukuru we tjokuṱakamisa nokukurisa okanatje kapeke nga poo indee? Josef wa ri noviṋa ovingi okuripurira ko. Otja tji matu konḓonona kutja eye wa yenenisa vi otjiungura tjokurira otjiuru tjeṱunḓu nouṱakame, matu kamuna kutja ongwaye ovarumendu ovakwate poo eṱe atuhe tji matu hepa okuhorera kongamburiro yaJosef.

Josef wa tjevera eṱunḓu re

4, 5. (a) Ehupo raJosef ra runduruka vi? (b) Omuengeli wa raera tjike ku Josef tji tje mu yanḓiparisa?

4 Omieze mbya kapita tji va ri moNasaret, Josef wa muna kutja ehupo re ra runduruka tjinene tja za nokuvareka omusuko waHeli. Josef aa tjiwa kutja Maria wa ri omukazendu ngwa suverere Jehova nomirari vye. Posi yokutja nai wa zuva kutja Maria otjingundi! Okutja otja tanda okuhaṋika kuna ye mongumumu kutja a ha yamburuka kovandu. * Nungwari omuengeli wa hungira kuna ye moruroto, ne mu kahururire kutja Maria wa ṱumbaparisiwa i ombepo yaJehova ondjapuke. Nu eye wina we raera kutja omuzandu ngu ma pandukwa ma “yama otjiwaṋa tje komauvi watjo.” Omuengeli wa wisa omutima waJosef pehi na tja: “O tira okuisa po Maria omukazendu woye.”​—Mat. 1:18-21.

5 Josef ngwa ri omurumendu omusemba nu wonḓuviro, wa tjita otja omuengeli pe mu raera. Eye wa toora otjiungura otjizeu hi tjokukurisa nokuṱakamisa omuzandu we ngwi, ngwa ri omundu omunanḓengu tjinene ku Mukuru. Kombunda otjonḓuviro kerakiza rombara, Josef nomukazendu we ngwa ri otjingundi va ya koBetlehem okukeritjangisa. Nu omuzandu wa kakwaterwa ngo.

6-8. (a) Ovikeṋa mbya eta omarundurukiro mehupo raJosef neṱunḓu re? (b) Matu tjiwa vi kutja Satan ongwa hinda onyose ndjo? (Wina tara komambo wokehi.)

6 Josef kena pa yarura eṱunḓu re koNasaret rukwao. Nungwari va kara moBetlehem tji tja ri ozokilometa 10 okuza koJerusalem. Owo va ri ovandu ovasyona, posi yokutja Josef aa tjiti atjihe tjaa yenene kutja ma yenene okuṱakamisa eṱunḓu re. Nu kombunda kaṱiṱi va muna omaturiro. Okuzambo, ngahino Jesus tja ri nombura imwe, ehupo rawo ra runduruka rukwao.

7 Tjimanga pe ya otjimbumba tjovarumendu ovatjiwe vozonyose vokomuhuka, ngahino mba zire koBabilon. Owo va kongorera onyose nga poyaJosef na Maria nu aave vanga okumuna okanatje ku make karira ombara yOvajuda. Owo va ri ovandu mba tengerwe tjinene.

8 Kutja aave tjiwa poo indee, ovarumendu mba va twa omuinyo waJesus moumba ounene. Onyose ndji va muna ndji rutenga ye ve twara koJerusalem. * Nu ingo va karaera Ombara Herodes kutja mave paha okanatje ku ka kwatwa nu ku make rire ombara yOvajuda. Ondjivisiro ndjo ya tjita kutja Herodes ma ṱeruru.

9-11. (a) Ongwaye tji maku zu pa ri nomasa omanene tjinene kombanda yaHerodes poo Satan? (b) Ouyenda koEngipte wa panguka vi ku imbwi mbu hungirwa movimbaharere?

9 Ouṋingandu pa ri nomasa omanene tjinene kombanda yaHerodes poo Satan. Ongwaye tji maku zu nao? Indu ovarumendu mba tji va vaza poyaJosef na tji va muna Jesus na ina, owo ve vepa oviyandjewa. Ihi mape ya tja ri otjikumise ku Josef na Maria okupewa oviṋa vyonḓengu onene mbyo: “Ongoldo, novyomoro omuwa nemira.” Ovarumendu ovatjiwe vozonyose mba va tanda okuyaruka kOmbara Herodes okukemuraera kutja okanatje ke ri pi. Nungwari Jehova we ve tjaera, ne ve rakiza moruroto kutja ve tware ondjira yarwe tji mave yaruka konganda.​—Lesa Mateus 2:1-12.

10 Tjimanga ovarumendu tji va ya, omuengeli waJehova wa yandja erakiza ndi ku Josef: “Penduka u toore okanatje na ina mu taurire koEngipte nu mu kakare ngo nga ami tji mbe ku tjivisa okukotoka, Herodes tjinga ama paha okanatje okukezepa.” (Mat. 2:13) Otja tji twa munu pomautiro wekondwa ndi, Josef wa tjita otja Jehova pe mu raera. Eye ee rikende nomuatje we kombanda yoviṋa avihe, notja toora eṱunḓu re nave i koEngipte. Oviyandjewa ovarumendu ovayenda mbi va eta, vya vatera Josef okusuta ouyenda wawo nokukakara moEngipte.

Josef wa toora omikambo vyatjimanga nokuhina okuripurira ku ye omuini kutja ma yame omuatje we

11 Movimbaharere, ouyenda mbwi u munikisiwa aayo wa ri ouyenda ouwa. Ovandu tjiva nandarire ve tja Jesus wa tjita otjihimise tji tja vatera kutja ouyenda wawo mbwi u rire ousupi, au harire ounaumba nokutja wa tjita kutja otutavi twomiti tu ripete kutja ina ma yenene okupora ovihape. * Nungwari ouyenda mbwi wa ri ouyenda oure nouzeu kehi rozonganda.

Josef wa isa oviungura nehupo nda iririre mena reṱunḓu re

12. Ovanene mbe kurisira ovanatje vawo mouye mbwe ura nomaumba mbwi, mave rihongere tjike ku Josef?

12 Ovanene mave yenene okurihongera ovingi ku Josef. Eye wa isa oviungura nehupo nda iririre kutja ma yenene okutjevera eṱunḓu re komaumba. Ihi otjiraisiro tjokutja eye aa vara eṱunḓu re otjotjiyandjewa otjihuze okuza ku Jehova. Ovanene ndino ve kurisira ovanatje vawo mouye mbwe ura nomaumba omengi. Mouye waSatan mu novitjitwa mbi hinga ovanatje okutjita oviṋa ovivi, u zunḓa omitanda nu nandarire u nyona omiinyo vyawo. Tjiri otjiṋa otjiwa ovanene tji va horere ku Josef nave tjiti avihe mbi mave yenene okutjevera ovanatje vawo!

Josef wa parura eṱunḓu re

13, 14. Ongwaye Josef na Maria tji ve kekurisira ovanatje vawo moNasaret?

13 Pe munika aayo eṱunḓu raJosef ka ri karere orure moEngipte, orondu tjimanga omuengeli wa raera Josef kutja Herodes wa ṱa. Josef neṱunḓu re va yaruka kehi rawo. Omakwizikiro omakuru ya tjere Jehova ma isana Omuna we “okumupitisa moEngipte.” (Mat. 2:15) Josef wa vatera okuyenenisa omakwizikiro ngo. Nambano mave katura pi?

14 Josef wa ri omundu ngwa ri nongengezero. Eye aa tira Arkelaus ngwa pingena Herodes nu ngu ha ri nombinḓu komutima. Jehova wa tjita kutja Josef neṱunḓu re ve tjindire kokunene, kokure na Jerusalem nomaumba watjo, nave i kehi rawo koNasaret tjaGalilea. Nu ingo okuvekekurisira ovanatje vawo.​—Lesa Mateus 2:19-23.

15, 16. Josef aa ungura oviungura vyaye, nu mape ya aa ungurisa oviungurisiwa viṋe?

15 Owo va ri nehupo ndi hi noviṋa ovingi, nungwari kara ri epupu. Ombeibela i tja Josef wa ri omuhonge womiti. Imbi mape ya vya ri oviungura vyokukonda omiti, okututa okutwara kwarwe, nokuvikukutisa kutja vi ungurisiwe kokutunga ozondjuwo, ozondjuwo zomomeva, ozondopa, oukara, omarama womatemba, omitenge noviungurisiwa vyarwe. (Mat. 13:55) Ovyo vya ri oviungura ovizeu. Omuhonge womiti oruveze orukuru aa ungurire pomurungu wondjuwo ye poo mokatuwo meṋe yondjuwo ye.

16 Josef aa ungurisa oviungurisiwa pekepeke, tjiva ngahino mbya rumata ku ihe. Eye mape ya aa ungurisa oviṋa tjimuna ekuva, otjikonde tjomiti, ohamara, otjihonge poo otjiserure tjomiti, omboora, ovikakaterise pekepeke nozomboha.

17, 18. (a) Jesus we rihonga tjike okuza ku ihe? (b) Ongwaye Josef tjaa hepa okuungura nomasa?

17 Ripura na Jesus tja ri okaṱiṱi, tji ma tarere ihe ama ungura. Otja tjee mu tarere, eye ngahino wa ri nonyuṋe tjaa munu omasa momaoko waihe nomuano mbwaa tjiwa okuungura nawa nomake we, nounongo we. Josef ngahino wa uta okuhonga omuzandu we okuungura oviungura ovipupu tjimuna okuungurisa omukova wehundju mbwa kukutisiwa okuserura na wo omiti. Eye ngahino wa honga Jesus ombangu ndjiri pokati komiti pekepeke mbyaa ungurisa.

Josef wa honga omuzandu we okurira omuhonge womiti

18 Jesus wina we rihonga kutja ihe kari omurumendu womasa wokukonda omiti uriri nokuvirongerisa nawa, nungwari wina aa ṱakamisa eṱunḓu re nawa nokuvepa orusuvero. Josef na Maria va ri neṱunḓu enene rovanatje ape hamboumwe nao kuna Jesus. (Mat. 13:55, 56) Josef aa hepa okuungura nomasa kutja ma yenene okuvetumba avehe.

Josef aa tjiwa kutja otjiṋa otjinanḓengu tjinene keṱunḓu re okukara noupanga ouwa kuna Jehova

19. Josef wa vatera vi eṱunḓu re kutja ri kare noupanga ouwa kuna Jehova?

19 Posi yokutja Josef aa tjiwa kutja otjiṋa otjinanḓengu tjinene meṱunḓu re, omerikotameneno noupanga wawo kuna Jehova. Okutja otjaa hongo ovanatje ve ohunga na Jehova Mukuru nomirari vyE. Eye na Maria aave twara ovanatje vawo kondjuwo yomaworonganeno aruhe, mwaa mu leserwa Omatwako nokukahururwa. Jesus ngahino wa ri nomapuriro omengi kombunda yanao nu Josef wa kondja nomasa okuzira omapuriro we ohunga na Jehova nomatwako we. Josef wina aa twara eṱunḓu re komaworonganeno omanene womerikotameneno koJerusalem. Okuyenda kOpaska ndjaai kara ko ombura aihe, Josef mape ya aa hepa ovivike vivari okukayenda ouyenda wozokilometa 120 kutja ve yenene okukakara norupa motjitjitwa ho nokukotoka konganda.

Josef aa twara eṱunḓu re okukerikotamena kondjuwo ondjapuke yaMuhona moJerusalem

20. Omomuano uṋe oviuru vyomaṱunḓu wOvakriste mu mavi yenene okuhorera ku Josef?

20 Oviuru vyomaṱunḓu yOvakriste ndino vi tjita tjimuna Josef. Nandarire kutja ve ungura nomasa kutja ve parure omaṱunḓu wawo, owo wina ve yandja ombango tjinene kokuhonga ovanatje vawo ohunga na Jehova. Owo ve kondja pu mave yenene okuhonga ovanatje vawo ohunga na Jehova ponganda nokuvetwara kozombongarero zombongo na komaworonganeno omanene. Otja Josef, owo ve tjiwa kutja kaku notjiṋa tjarwe otjinanḓengu tjinene kombanda yokuhonga ovanatje vawo ohunga na Jehova.

“Twe ku paha tjinene nozongama”

21. Oruveze rwOpaska rwa ri oruveze rwaye ku Josef neṱunḓu re, nu Josef na Maria va kamuna ruṋe kutja Jesus keri puna wo mouyenda?

21 Indu Jesus tja ri nozombura 12, Josef wa twara eṱunḓu re koJerusalem otja tjaa tjiti aruhe. Rwa ri oruveze rwomukandi wOpaska nu omaṱunḓu aaye toora ouyenda pamwe okupitira mokuti ku kwa hapa nawa okuyenda koJerusalem nokukotoka. Otja tjaave vaza povivanda mokuti onguza popezu na Jerusalem, ovengi aave imbura omapsalme ngaave tjiwa. (Eps. 120–134) Otjihuro hi aatji ura novandu ovengi. Okuzambo omaṱunḓu aaye yaruka konganda. Josef na Maria aave ripura kutja Jesus ngahino ma kayenda ku novandu varwe ovazamumwe vawo. Nungwari tji va za nokukayenda oure weyuva embomba, otji va muna kutja Jesus nangwari keri puna wo!​—Luk. 2:41-44.

22, 23. Josef na Maria va tjita vi tji va muna kutja omuzandona wawo kepo, nu tji ve mu muna Maria wa tja vi ku ye?

22 Owo va toora ouyenda wawo okuyaruka koJerusalem nave kapaha Jesus koṋa akuhe. Ripura kutja va ri nongendo pu pe ṱa pi indu tjaave kayenda momivanda vyotjihuro okuisana omuzandona wawo. Nu hapo omuzandona wawo ma sokukara pi nao? Meyuva oritjatatu rokupaha Jesus, Josef ngahino wa uta okurikenda kutja kayenenisire otjiungura tja pewa i Jehova. Nungwari korusenina owo va ya kondjuwo ondjapuke yaMuhona. Nu va paha mo nga tji ve ya metuwo enene mu mwa ri ovarumendu mbaave tjiwa Omatwako nawa mba woronganene pamwe, nu Jesus wa ri mokati kawo! Ripura uriri kutja ihi tja wisa vi omitima vyaJosef na Maria pehi!​—Luk. 2:45, 46.

23 Jesus aa puratene nonḓero kovarumendu mba nokuvepura omapuriro. Ovarumendu mba va himisirwe i ondjiviro omuzandona Jesus ndja ri na yo nomuano mbwee ve ziri. Maria na Josef va himinwe kutja Jesus ongwaye tja tjita nao. Mehungi rOmbeibela ndi Josef kena pa nyamukura. Nungwari omambo waMaria ye raisa kutja wa hungira mena rawo aveyevari, orondu wa tja: “Mwatje wandje, okutjavi tji we tu tjiti nai? Tara, iho na ami twe ku paha tjinene nozongama.”​—Luk. 2:47, 48.

24. Ombeibela i raisa vi kutja okurira omukwate katjiṋa otjipupu?

24 Ehungi rOmbeibela ndi, ri raisa kutja okurira omukwate katjiṋa otjipupu. Ku eta ombameno nandarire kutja u nomuatje ohomonena! Okurira omukwate mouye ourunde mbwi wina otjiṋa tji tji eta ombameno tjinene, posi yokutja ovanene mave yenene okuyanḓipara tji va tjiwa kutja Ombeibela wina i raisa kutja katjiṋa otjipupu ku wo.

25, 26. Jesus wa zira vi ovanene ve, nu Josef mape ya wa ri noumune uṋe ohunga nomambo we ngo?

25 Jesus tja ri meyuru wa ri popezu na Ihe Jehova nu wa ri nonyuṋe okurihonga ohunga na ye. Okutja ke ve zirire mena rokutja kari nondengero ku wo, nungwari aa munu kutja ovanene ve mave sokutjiwa kutja ma sokukara pi. Eye we ve pura kutja: “Eṋe mwe ndji pahere tjike? Kamu nakutjiwa kutja ami mbi sokukara mondjuwo yaTate are?”​—Luk. 2:49.

26 Josef ngahino we ripurira komambo ngo ovikando ovingi. Nu ngahino aatji mu pe ondjoroka tji me ripurire ko. Orondu aa tjiwa kutja ooviṋa mbya honga omuzandu we, kutja ma kare noumune mbwo ohunga na Jehova Mukuru. Ozombura ozengi Jesus nḓa kara puna Josef ze mu honga ounanḓengu wembo ndi “tate.”

27. Tji u ri omurumendu omukwate u nomerizirira waye, nu ongwaye tji mo sokuripurira kotjihorera tjaJosef?

27 Tji u ri omurumendu omukwate, mo tjiwa kutja u nomerizirira omanene wokuvatera ovanatje voye okuvara Jehova otja Ihe yawo womeyuru, nokutja we ve suvera nu u vanga okuvetjevera? Tji u novanatje mbe he ri ovoye mbu we kurisa uriri, ripura notjihorera tjaJosef nu u tjinde omuatje auhe otjotjihuze. Vatera ovanatje voye okutumbuka popezu na Ihe yawo womeyuru, Jehova Mukuru.​Lesa  Ovaefese 6:4.

Josef wa ṱakama nga komaandero

28, 29. (a) Omambo nge ri mu Lukas 2:51, 52 maye raisa tjike ohunga na Josef? (b) Josef wa vatera vi omuzandu we okurira onongo?

28 Ombeibela kai hungire ovingi ohunga nehupo raJosef, posi yokutja ovyo oviṋa mbi matu yandja ko ombango tjinene. Ombeibela komurungu mai tja: ‘Jesus wa kara nonḓuviro’ kovanene ve. “Jesus we kura mozondunge na momuseka, Ndjambi novandu ave nonyuṋe mu Ye.” (Lesa Lukas 2:51, 52.) Omambo ngo maye raisa tjike ohunga na Josef? Maye tu raere kutja Josef wa kayenda komurungu okuhongorera eṱunḓu re, orondu omuzandu we ohomonena wa ri nondengero kouvara waihe nu we riwisa kehi yawo.

29 Komurungu matu rihongo kutja Jesus we kura mozondunge. Matu yenene okukara nongamburiro kutja Josef wa vatera omuzandu we ngwi okurira onongo. Momayuva ngo ovandu ovengi aave munu kutja ovandu ovatumbe na mbe novihako vyokombanda ombe nozondunge, nungwari imba mbaave ungura oviungura tjimuna okuhonga omiti, poo ouṱuta kaave varwa otjovandu mbe nozondunge. Posi yokutja Jesus tje kura wa raisa kutja omaheero ngo kaye nouatjiri, orondu eye wa rira omundu onongo, nandarire kutja we kurisirwe i omurumendu ngwa ri omuhonge womiti. Indu tja ri omuṱiṱi, ihe we mu honga oviṋa Jehova mbye yakura na mbye ha yakura. Nu mape ya we mu honga povikando ovingi.

30. Otjihorera tjiṋe otjiwa Josef tja yandja koviuru vyomaṱunḓu ndino?

30 Wina matu yenene okumuna omuano Josef mbwa vatera Jesus. Mena rokutja Josef we mu ṱakamisa nawa, Jesus wa karira omurumendu omuveruke nomunamasa. Josef wina wa honga omuzandu we okuungura nomake we. Jesus kaa tjiukwa otjomuzandu womuungure womiti uriri, nungwari wina aa tjiukwa kutja “omuhonge womiti.” (Mar. 6:3) Okutja omahongero Josef nga yandja komuzandu we ya ri ondoṋeno. Oviuru vyomaṱunḓu ndino wina mavi sokuhorera ku Josef navi ṱakamisa ovanatje vawo nawa nokuvevatera kutja ve yenene okukeritumba oveni tji ve kuru.

31. (a) Josef mape ya wa ṱa ruṋe? (Wina tara  kokaongo.) (b) Josef we tu pa otjihorera tjiṋe tji matu sokuhorera ko?

31 Ombeibela tji mai utu okuhungira ohunga na Jesus tja papitisiwa nozombura ape 30, matu munu kutja nambano Josef kenakutamunwa rukwao mehungi ndi. Pe munika aayo Maria wa ri omuhepundu indu Jesus tja uta otjiungura tje tjokuzuvarisa. (Tara kokaongo ku make tja: ““ Josef wa ṱa ruṋe?”) Posi yokutja Josef wa isa otjihorera otjiwa otjaihe ngwa ṱakamisa nokuparura eṱunḓu re nawa nu ngwa ṱakama nga komaandero. Ovarumendu avehe ovakwate, noviuru vyomaṱunḓu poo Ovakriste avehe mave sokuhorera kongamburiro yaJosef.

^ par. 4 Momayuva ngo ovandu mba varekasana aave varwa tjimuna ovandu mba kupasana.

^ par. 8 Indji kaya ri onyose yakauriri nu Mukuru ka ngwe i hinda. Satan wa ungurisa oviutwa ovinamasa vyaMukuru mongondjero yokuvanga okuzepa Jesus.

^ par. 11 Ombeibela i raisa oukahu kutja “otjiraisiro otjitenga” Jesus tja tjita, tja ri kombunda yombapitisimo ye.​—Joh. 2:1-11.