SANG umpisa sang 1916, ang Daku nga Inaway, nga gintawag Bug-os Kalibutan nga Inaway I, sobra na isa ka tuig. Madamo gid ang napatay sa nagainaway nga mga pungsod.

Ang The Watch Tower nga Enero 1, 1916, nagsiling: “Ang isa ka epekto sang daku nga inaway sa Europa amo ang pagbag-o sa panimuot sang pila parte sa relihion kag ang pagpamensar sa palaabuton.” Nagpadayon man ini nga artikulo: “Dapat kita magkabuhi suno sa aton mga pribilehiyo, sa aton mga kahigayunan, nga wala sing kahadlok, kundi makugi para sa Dios kag sa Iya Mensahe.”

Ang tuigan nga teksto sang 1916 nagpalig-on sa mga kauturan nga magpabilin nga “mabakod sa pagtuo,” suno sa Roma 4:20 sang King James Version. Madamo sa mga Estudyante sang Biblia ang nagpakita sini, kag nabaton nila ang bugana nga pagpakamaayo ni Jehova.

Ang mga nagalakbay nga tiglawas sang Watch Tower Society, nga gintawag mga pilgrim, nagkadto sa mga banwa agod  palig-unon kag hatagan sing instruksion ang mga Estudyante sang Biblia. Sa kabilugan, naglakbay sing halos isa ka milyon ka kilometro ang mga 69 ka pilgrim sa sini nga hilikuton sang 1916.

Sa pamulongpulong sa kombension sa Norfolk, Virginia, ang pilgrim nga si Walter Thorn nagpaanggid sa pagpakig-away sang mga Cristiano sa Daku nga Inaway: “Ginbanta nga may beinte asta treinta ka milyon ka lalaki ang nagapakig-away karon. . . . Lipod sa ihibalo sang kalibutan, may isa pa ka grupo [sang mga soldado]. Mga soldado sila sang Ginuo, kag pareho sang tropa ni Gideon, nagapakig-away man sila, pero wala nagagamit sing matuod nga mga armas. Nagapakig-away sila para sa kamatuoran kag pagkamatarong kag nagapakig-away sila sing maayo nga pagpakig-away sang pagtuo.”

Sa Pransia, sobra isa ka milyon ka lalaki ang nasamaran ukon napatay sa Una nga Inaway sa Somme sang ulihi nga bahin sang 1916. Sa iban nga lugar sang Pransia, ang mapisan  nga mga kauturan nagbulig sa mga klase, ukon kongregasyon, bisan pa mabudlay ini bangod sang inaway. Ang The Watch Tower nga Enero 15, 1916, nag-imprinta sang sulat ni Joseph Lefèvre, isa ka Estudyante sang Biblia nga napilitan sa pagpalagyo halin sa iya banwa sa Denain, Pransia, sang ginsalakay ini sang tropa sang Germany sang 1914. Nagkadto sia sa bagatnan sa Paris kag nakig-upod sa nagaisahanon nga klase sang mga Estudyante sang Biblia sa sina nga siudad. Bisan pa masakiton sia, gindumalahan niya ang tanan nga miting.

Sang ulihi, ginbuligan si Joseph ni Théophile Lequime, nga nagpalagyo man sa Denain. Sang primero, nagkadto si Utod Lequime sa Auchel, Pransia, diin ginbadbad niya ang mga artikulo sa The Watch Tower kag ginpadala sa mga kauturan sa mga lugar sa Pransia nga wala pa nasakop sang Germany. Ginpahalin sia sa Auchel sang mga militar nga nagasuspetsa sa iya hilikuton. Nagbatyag si Utod Lefèvre nga ang pag-abot ni Utod Lequime sa Paris sabat sa iya mga pangamuyo.

Ginpadyaan ang ila hilikuton sa Paris. Si Utod Lefèvre nagreport: “Mga kuarentay singko na ang miembro sang amon klase . . . Ang pila nga nakahibalo sang katahom kag pribilehiyo sa pag-alagad nag-uswag gid sa espirituwal. Halos tanan nga miembro nagatambong sa semanal nga miting.”

Samtang nagapadayon ang inaway, madamo sang aton kauturan ang nag-atubang sa isyu sang neutralidad. Sa Gran Britanya, ginpasar ang Military Service Act, nga sang ulihi nagpatuman nga ang tanan nga lalaki nga nagaedad sing 18 asta 40 dapat magsoldado. Apang madamo nga Estudyante sang Biblia ang nagpabilin nga neutral.

Halimbawa, ginbalhag sa The Watch Tower nga Abril 15, 1916 ang sulat ni W. O. Warden sang Scotland. Sia nagsiling: “Ang isa sa akon bata nga lalaki 19 anyos na. Nakapanaksi sia sing maayo para sa Ginuo paagi sa pagpangindi nga magsoldado, kag kon tiruhon gid man ang mga mangindi, nagasalig  ako nga makabaton sia sang Langitnon nga Bugay agod makapanindugan sing malig-on sa mga prinsipio sang kamatuoran kag pagkamatarong.”

Si James Frederick Scott, pamatan-on nga colporteur nga taga-Edinburgh, Scotland, ginbista bangod wala sia nagreport agod magsoldado. Apang, sa tapos mabatian ang tanan nga ebidensia, naghinakop ang korte nga si Utod Scott “nalakip sa mahatagan sing eksempsion sang kasuguan” kag napamatud-an nga wala sing sala.

Apang madamo ang wala ginhatagan sing eksempsion. Sang Septiembre, sa 264 ka utod nga nagpangayo sing eksempsion, 23 ang ginhatagan sing obra nga wala nagapakig-away. Ang iban, nga ang pila sa ila “nag-antos sing lainlain nga silot,” ginpilit nga “mag-obra para sa pungsod, pareho sang paghimo sang dalan, pagpangutkot, kag iban pa,” suno sa Oktubre 15, 1916, nga Watch Tower. Lima lang ka utod ang ginhatagan sing eksempsion.

Sang Oktubre 16, 1916, si Charles Taze Russell, ang nagadumala sa mga Estudyante sang Biblia sadto, nagkadto sa nakatundan sang Estados Unidos sa paghatag sing lektyur. Wala na sia nakapauli. Sang Oktubre 31, Martes sang hapon, napatay si Utod Russell sa edad nga 64 samtang nagasakay sa tren sa Pampa, Texas.

Indi mahanduraw sang madamo nga utod nga may mabulos kay Utod Russell. Ang iya testamento, nga nabalhag sa The Watch Tower nga Disiembre 1, 1916, nagapakita sang iya luyag parte sa hilikuton nga madugay na niya gindumalahan. Pero ang pamangkot: Sin-o ang mabulos sa iya?

Ina nga pamangkot madesisyunan sa tuigan nga miting sang Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, nga naiskedyul sa maaga nga bahin sang 1917. Nagbotar ang mga nagtambong, kag sila tanan naghiliugyon. Pero pagligad sang mga binulan madula ini nga paghiliugyon, kag maeksperiensiahan sang mga kauturan ang grabe nga mga pagtilaw.