Ohó delẹ didọ nọ hẹnmẹgble: di apajlẹ, lalo he yè do po yanwle lọ po nado hẹn yinkọ dagbe towe gble. Eyin mẹnudidọ lọ ma tlẹ sinyẹn sọmọ, e gán gbẹ́ vẹnamẹ, titengbe eyin mẹhe a nọ mọ di mẹvivẹ towe de wẹ dọho lọ pé.—Salmu lẹ 55:12-14.

 “N’doayi e go dọ họntọn ṣie de to ohó ṣie dọ pé dọ n’ma nọ homẹtọnpọn. E vẹna mi taun! N’ma yọ́n nue zọ́n gàn-àn bọ e do dọ onú mọnkọ.”—Ashley.

 Nugbo lọ: Vlavo mẹhe to ohó fúnfún pé lọ yin họntọn vivẹ́ de kavi lala, e ma nọ vivi namẹ paali eyin yè sè dọ yè to ohó ylankan dọ domẹgo.

 Whẹwhinwhẹ́n voovo lẹ wẹ gán zọ́n bọ yè na dọho mẹtọn, taidi dehe bọdego ehelẹ:

 Ojlo nujọnu tọn to mẹdevo lẹ mẹ. Gbẹtọ lẹ nọ jlo na wanu dopọ hẹ yenọzo. Enẹwutu, jọwamọnu wẹ e yin nado nọ dọho hẹ ode awetọ podọ gando ode awetọ go. Nado dọ hójọhó, Biblu na mí tuli nado nọ na ayidonugo nue na hẹn “ale” wá na mẹdevo lẹ.—Filipinu lẹ 2:4.

 “Gbẹtọ janwẹ nọ yin onú dagbe hugan he ji yè nọ dọhodo!”—Bianca.

 “Nado dọ hójọhó, n’nọ jlo na yọ́n lee nulẹ to yìyì do na mẹlẹ podọ nado dọhodeji hẹ mẹdevo lẹ. N’ma yọ́n nue zọ́n taun—n’yiwanna poun wẹ.”—Katie.

 Apọṣimẹ. To ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ, mẹdelẹ tin he “ma nọ yí whenu he vò na yé lẹ zan na nudevo depope adavo nado nọ to didọ kavi to todoaina onú yọyọ lẹ.” (Owalọ lẹ 17:21) Mọjanwẹ e gbẹ́ te to egbé!

 “Whedelẹnu, eyin nude ma tlẹ jọ, gbẹtọ lẹ nọ do nude te, na yé nido mọ nue ji yé na dọhodo.”—Joanna.

 Numọtolanmẹ hihọ́ matindo tọn. Owhẹ̀ Biblu tọn whẹ́n nado na avase ma nado nọ yí míde jlẹdo mẹdevo lẹ go. (Galatianu lẹ 6:4) E ka blawu dọ mẹdelẹ nọ tẹnpọn nado duto numọtolanmẹ hihọ́ matindo tọn yetọn ji gbọn mẹnudidọ dali.

 “Mẹhe to mẹnudọ lọ nọ saba do nue e yin hia. E nọ saba dohia dọ mẹhe sin nú dọ e te lọ nọ vẹna ẹn. E nọ fúnfún ohó pé nado vò to ede mẹ, bo hẹn ede deji dọ emi pọnte hú mẹlọ.”—Phil.

 Nugbo lọ: A gbẹ́ a yigbe, mẹlẹ na dọ mẹdevo-hó janwẹ, kakajẹ hiẹ lọsu ji.

 To whedelẹnu, mẹlẹ ma gán gọ̀n hó towe ma dọ. Amọ́, a gán de lehe a na yinuwa do. Eyin a sè dọ yè to ohó towe dọ pé, e whè gbau, a do nudide awe he a gán bayi.

 NUDIDE 1: Dovọ́na. To paa mẹ, onú dagbe hugan he a gán wà wẹ nado johodo, titengbe eyin nuhe mẹlọ dọ ma sinyẹn sọmọ. Hodo ayinamẹ Biblu tọn he dọ: “A yawu nado gblehomẹ blo, na ohò nulunọ lẹ tọn mẹ wẹ homẹgble gbọṣi.”—Yẹwhehodọtọ 7:9.

 “Mẹlẹ to didọ pé dọ n’to tintọ́n hẹ dẹpẹ de, mẹhe n’ma tlẹ mọ pọ́n! N’gbọ bo konu, na n’mọdọ hojijlẹ poun wẹ.”—Elise.

 “Nue nọ gbawhàn mẹnudidọ tọn hugan wẹ nado do yinkọ dagbe. Eyin yè tlẹ to ohó towe ylankan dọ pé bọ a do yinkọ dagbe, omẹ kaka de ma na yise. Nue a yin taun na duto mẹnudidọ lọ ji.”—Allison.

 Ayinamẹ: Bayi kandai (1)nue yè dọ gando gowe po (2)lehe e ṣí na we po tọn. Eyin a ko ‘dọhona dewe do ayiha mẹ’ godo, e gán bọawuna we nado johodo.—Salmu lẹ 4:4.

 NUDIDE 2: Dọho hẹ mẹhe ji mẹnudidọ lọ bẹsọn. To ninọmẹ delẹ mẹ, a gán mọdọ nue mẹlọ fúnfúnpé sinyẹn sọmọ bọ a dona dọho hẹ mẹhe ji mẹnudidọ lọ bẹsọn.

 “Eyin a dọho hẹ mẹhe to ohó towe dọ pé lọ lẹ, yé gán mọdọ ohó lọ ko wá jẹ tómẹ na we. Ehe nasọ zọ́n bọ a na hẹn nulẹpo họnwun, podọ e yọnbayi dọ ohó lọ na do nukunmẹ.”—Elise.

 Whẹpo a nido dọho hẹ mẹhe to ohó towe dọ pé de, lẹnnupọndo nue Biblu dọ po kanbiọ he bọdego ehelẹ po ji.

•   “Eyin mẹdepope gblọnho gando whẹho de go whẹpo do sè e, be nulunu po winyannu de po wẹ e wà.” (Howhinwhẹn lẹ 18:13) ‘Be n’mọdona nue jọ lọ lẹpo ya? Be e yọnbayi dọ mẹhe dọna mi dọ yè to ohó ṣie dọ lọ ma mọnukunnujẹ nue e sè lọ mẹ ganji wẹ ya?’

•   “Nọ yawu nado dotoai, whleawu nado dọho bo whleawu nado gblehomẹ.” (Jakọbu 1:19) ‘Be ojlẹ dagbe hugan lọ die nado dọho hẹ mẹnudọtọ lọ ya? Be n’kudeji dọ aliho he sọgbe mẹ wẹ n’jlo na didẹ whẹho lọ te ya? Kavi be e na pọnte dọ n’ma dike na ojlẹ de ni wayi, na ahun ṣie ni jẹdo whẹ́ wẹ ya?’

•   “Nudepope he mìwlẹ jlo dọ gbẹtọ lẹ ni nọ wà na mì, mọ wẹ mìlọsu dona nọ wà na yé do.” (Matiu 7:12) ‘Eyin yẹn wẹ to otẹn mẹlọ tọn mẹ, nawẹ n’na jlo dọ yè ni yinuwa hẹ mi gbọn? Ninọmẹ tẹ mẹ wẹ n’na jlo na dọhodo whẹho lọ ji te? Ohó po walọ tẹlẹ po wẹ na wà dagbe hugan?’

 Ayinamẹ: Whẹpo a nido dọho hẹ mẹnudọtọ lọ, kàn nue a jlo na dọ lẹ dai. Enẹgodo, nọte na osẹ dopo kavi awe, bo vọ́ nue a kàn lẹ hia, bo pọ́n eyin a na jlo na diọ nudelẹ. Dọhodeji hẹ mẹjitọ towe kavi họntọn he whèwhín de bo kàn ayinamẹ etọn sè.

 Nugbo lọ: Dile e te do na nususu to gbẹ̀mẹ, mẹnudidọ yin nude he ji a ma gán do huhlọn do whelẹponu. Amọ́, enẹ ma zẹẹmẹdo dọ a na dike bọ e na do huhlọn do ji we!