A BATI taari aine aika akea buuia i buakoia taani Kakoaua aika ingainga nanoia aika beku n aaba ake e korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea. A a tia ni beku tatabebwi te ririki n aaba tabeua tabeman i buakoia naakai. Tera are e kaungaia n ririki aika nako bwa a na mwaing nakon te aba ae ianena? Tera reireiaia n aia beku n aaba akanne? Tera aron rotakini maiuia iai? Ti a tia ni maroro ma tabeman taari aine ake a a maan ni karaoa aei. Ngkana te tari te aine ngkoe ae akea buum ao e korakora nanom ni kan uataboa te mwakuri ni minita ae rangi ni kakukurei aei, ti aki nanououa bwa ko na boni kakabwaiaaki man aia taeka. Ni koauana, a kona ni karekei kakabwaiaaia ana aomata te Atua man iaiangoan aia katoto.

Ko iangoia bwa ko kona n tokanikai ngkana e angaraoi iroum te bwaiania n te aba ae ianena ngkai akea buum? E korakora raraoman Anita, ae ai 70 tabun ana ririki ibukin ana konabwai. E ikawairake neiei i Engiran ao e bwaiania ngke 18 ana ririki. E taku: “I kan reireinia aomata taekan Iehova, ma n au iango, I aki kona ni beku n te aba teuana. I tuai man reiakina te taetae teuana ao I kakoauaa raoi bwa I aki kona n rabakau. Ngaia are I kubanrou n reken au beeba ni kakao nakon te Kuura ni Kireata. I mimi bwa ngaia e boni kona naba ni kaoaki te aomata ae akea arona n ai arou. Ma I a manga iangoa aei: ‘Ngkana ngaia bwa e iangoai Iehova bwa I kona ni karaoia, N na kataia.’ E riki aei 50 tabun te ririki n nako. Man te tai anne, I a tia ni beku bwa te mitinare i Tiaban.” E reitia riki Anita ni kangai: “N tabetai, I kukurei ao n ingainga ni kaungaia taari aine aika rooro n rikirake ni kangai: ‘Nakomai bwa ti na kaai n uataboa te mwakuri ae te kabanea ni kaunga i buakoni mwakuri nako!’ I kukurei ni kaotia bwa a bati ake a a tia ni karaoa aei.”

A bati taari aine ake a a tia ngkai ni beku n aaba tabeua ake a tabwara n te moantai ni mwaing nakon te aba ae ianena. A kangaa ni karekea te ninikoria ae a kainnanoia?

E taku Maureen ae ai 60 tabun ana ririki ngkai: “N au tai n ikawairake ao I kani karekea maiuu ae manena, ae N na buokiia iai tabemwaang.” Ngke ai 20 ana ririki neiei, e a mwaing nako Quebec i Kanata, are e korakora riki iai kainnanoaia bwaiania. E taku: “Imwina riki, I a kaoaki nakon te Kuura ni Kireata, ma I maaku ni mwaing nakon te aba ae I aki ataa tabuaiakana ae akea iai raoraou.” E taku riki: “I tabeaianga naba ngkana I a kitana tinau ae tabeakina tamau ae rangi n aoraki. A bati tairiki ake I tang ao n onnonia iai Iehova  ibukin au kangaanga aikai. I maroroakini tabeaiangau aikai ma au karo, ao a kaumakai bwa N na butimwaea te kakao. I nora naba aia tangira kaain au ekaretia n aia boutoka nakoia au karo. N noran ana mwamwannano Iehova, I a buokaki iai n onimakinna ae e na kakawakinai naba. Ibukin anne, I a tauraoi ni mwananga!” Ni moa man 1979, e a tia ni beku Maureen bwa te mitinare i Aberika Maeao i nanon 30 tabun te ririki. Ni boong aikai, e a tabe Maureen n tabeakina tinana i Kanata, ma e bon teimatoa naba ni beku bwa te tibeetio bwaiania. E ururingi ririki ake e beku ngkoa iai neiei n te aba teuana ao e taku: “E kakatauraoi n taai nako Iehova baika I kainnanoi ao n te tai ae riai.”

E moana ana bwaiania i Aotiteria Wendy, ae ai 60 tabun ana ririki ngkai ngke tebwi tabun ana ririki. E taku: “I rangi ni mamaamaa ao e kangaanga irou kataetaeaia aomata ake I aki kinaia. Ma I a rabakau ni maroro ma aomata n aekaia nako man te mwakuri ni bwaiania, ao e a rikirake au konabwai. Rimwi riki, ai akea au kangaanga n anne. E reke naba reireiau man te bwaiania bwa N na onimakina Iehova, ao I a moanna ni kukurei ni beku n te aba teuana. E kaoai naba te tari te aine ae akea buuna are e mitinare i Tiaban i nanon 30 tabun te ririki, bwa N na uarongorongo ma ngaia i nanon tenua te namwakaina. Ngke I mwakuri ma ngaia, e a kakorakoraaki iai ingaingan nanou ni kani mwaing nakon te aba teuana.” N nukan 1980 tabun, e a mwaing Wendy nako Vanuatu, ae te abamwakoro ae tao 1,100  te maire (1,770 te kiromita) i mainikun Aotiteria.

E teimatoa ni mena Wendy i Vanuatu, ao ngkai e a beku n te aobiti n rairai ae raroa ma te aobiti n tararua. E taku: “I rangi ni kimwareirei n norani kurubu ao ekaretia aika kateaki n taabo aika raroanako. Bon te kakabwaia ae riaon ae I kona n taekinna ngkai I kona n ibuobuoki teutana n ana mwakuri Iehova n aaba aikai.”

Bon te urekura bwaiania Kumiko, ae ai 60 tabun ana ririki ngkai, ae beku i Tiaban ngke e tuangnga raona ni bwaiania bwa a na mwaing nako Nepal. E taku neiei: “E aki toki n tuangai aei ma I teimatoa n rawa. I boni maaka reiakinan te taetae ae boou ao karaoani bitaki n te aba ae boou. Iai naba au kangaanga ni karekean te mwane ae tau ibukini mwaingiu nakon te aba ae ianena. Ngke I bon tabe ni kaieiea bwa tera au motinnano, I a aitara naba ma te kabuanibwai n au rebwerebwe ao I a rin n te onnaoraki. Ni menau iai, I a iangoa aei: ‘Tera ae kona n riki nakoiu imwina? E kona n reke aorakiu ae kakaiaki ao N nang aki kona n nako ni bwaiania n te aba teuana. I aki kona ni beku n te aba teuana i nanon teuana te ririki?’ I tataro ma nanou ni kabane nakon Iehova ibukini buokau bwa N na mwaing.” Imwin otinakoni Kumiko man te onnaoraki, e  a nako Nepal, ao imwina riki e a mwaing nako iai ma raona ni bwaiania.

E taku Kumiko ngke e ururingi ana ririki ni mwakuri ake e kaania tebwina i Nepal: “A bwenaua n aron Taari ae Uraura au kangaanga ake I raraomaeakin. I a rangi ni kukurei ngke I nako ni beku n te tabo are e korakora riki iai kainnanoan te ibuobuoki. N angiin te tai, ngkana I tataekina te rongorongo man te Baibara n te auti teuana, a roko naba n ongora niman ke onoman kaain rarikia. A bubutiiai naba ataei aika uarereke bwa N na angania te turaeki ae taekan te Baibara. E kakukurei te uarongorongo n te aono aei bwa a kan ongongora kaaina.”

Ti aki mimi bwa a kaaitara ma kangaanga taari aine aika akea buuia aika ninikoria ake ti maroro ma ngaiia. Ma tera aroia n tokanikai iai?

E taku Diane mai Kanata: “N te moantai, I namakinna bwa e kangaanga te raurenako ma au utu.” Ai tibwa 60 tabun ana ririki ngkai neiei ao e mitinare i Ivory Coast (ae Côte d’Ivoire ngkai) i nanon 20 te ririki. E taku: “I bubutiia Iehova bwa e na buokai n tangiriia aomata ake n au aono are I mwiokoaki iai. E kabwarabwaraa nakoira temanna i buakoia au tia reirei i Kireata, ae Brother Jack Redford, bwa n te moantai ti na bae ni karawawataaki ke ni kubanrou ni baika riki n ara aono, ao riki ngkana ti a maiu ni kainnano. Ma e a manga taku: ‘Tai iangoa te maiu ni kainnano, ma tarai ubuia ao mataia aomata. Taratarai aroia ngkana a ongoraei koaua man te Baibara.’ I karaoa anne ao I kakabwaiaaki iai! Ngkana I tibwaanako te rongorongo ae karaunano ibukin te Tautaeka n Uea, I kona n noriia bwa a mata ni kukurei!” Tera riki are e buoka Diane ni karaoi bitaki bwa e aonga ni beku n te aba teuana? “I karekea au iraorao ae kaan ma aomata ake I reirei n te Baibara ma ngaiia ao I namakina te kimwareirei ae bati ngke a a riki bwa ana toro Iehova aika kakaonimaki. E riki mwiokoau bwa mwengau. A a reke tinau ma tamau, mwaaneu ao tariu, n aron are e beritanna Iesu.”—Mareko 10:29, 30.

Anne ae ngkai ai 40 tabun ana ririki, e beku i Atia n te aba ae e katabuakaki iai ara mwakuri. E taku: “I nanon ririki ake I mwakuri iai n taabo aika kakaokoro, I maeka ma taari aine aika rangi ni kaokoro aia katei ao anuaia ma ngai. N tabetai, e a reke iai te aki ota raoi ao te marakinnano. Ngkana e riki anne, I kataia ni kaaniai riki ma ngaiia bwa I aonga n ota raoi riki n aia katei. I kakorakoraai ni kaotiota riki au tangira ao te iango ae raoiroi nakoia. I kukurei bwa a reke uaa aika raraoi man au kakorakora akanne ao a a bati raoraou ake a buokai n nanomwaaka ni mwiokoau.”

 N 1993 ao Ute mai Tiaman, ae ngkai ai tibwa 50 tabun ana ririki, e mwiokoaki bwa e na mitinare i Madagascar. E taku: “N te moantai, I kabokorakora n reiakina te taetae n te tabo anne, I kekeiaki ma te kabuebue, te aoraki ae te maraeria, te mannaoraki ae te amoeba, ao te mwata. Ma e ngae n anne e rangi ni bati buokau. A buokai taari aine n te tabo anne, natiia, ao aomata ake I reirei n te Baibara ma ngaiia n aroia n taotaon nanoia n reireinai bwa N na rabakau aia taetae. E rangi n tabeakinai naba toau ni mitinare ngkana I aoraki. Ma ae moan te kakawaki riki, e boni buokai Iehova. I katoatai ni bunrii nakoina raraomau n au tataro. Imwina, I taotaona nanou ni kakantaningaa kaekaana, tao n tabetai i nanoni boong ke namwakaina. E buoki au kangaanga ni kabane Iehova.” E a tia ngkai ni beku Ute i Madagascar i nanon 23 te ririki.

N aroia taan ibuobuoki ake tabeman riki, a aki toki n taekinna taari aine aika akea buuia ake a maeka n aaba aika ianena, bwa a rangi ni kakabwaiaaki maiuia n aia beku n aaba tabeua. Baikara kakabwaia tabeua ake a karekei?

Heidi mai Tiaman, ae ngkai ai tibwa 70 tabun ana ririki, e mitinare i Ivory Coast (ae Côte d’Ivoire ngkai) man 1968. E taku: “I karekea te kimwareirei ae moan te bati n noraia natiu n te onimaki n ‘teimatoa n nakonako i nanon te koaua.’ A a riki ngkai tabeman naake I reirei rimoa ma ngaiia n te Baibara bwa bwaiania ao unimwaane n te ekaretia. A bati i buakoia ake a aranai bwa Mama ke Grandma. E iangoai temanna i buakoia unimwaane n te ekaretia ma buuna ao natiia bwa kaain raoi aia utu ngai. E a tia Iehova n anganai natiu te mwaane ma buuna, ao teniman tibuu.”—3Ioa. 4.

E beku Karen mai Kanata ae ngkai ai tibwa 70 tabun ana ririki, i nanon 20 tabun te ririki i Aberika Maeao. E taku: “E reke reireiau n te maiu ni mitinare bwa N na anga riki boni ngai, N na bwaina te tangira, ao te taotaonakinnano. Irarikin anne, kioina ngkai a kakaokoro aia reeti raou ni mwakuri, e a karababaaki iai au iango. I a ataia ae a kakaokoro aroni karaoani bwaai. Ai kakabwaiaakira ngai ngkai a a reke raoraou aika tangiraki ni kabutaa te aonnaba! E ngae naba ngkana a a bitaki aroni maiura ao mwiokoara, ma e teimatoa ara iraorao.”

Margaret mai Engiran ae ngkai e a kaania 80 ana ririki, e mitinare i Laos. E taku: “E reke au tai n te beku n te aba teuana, n nora aron Iehova ni katikiia aomata nakon ana botaki man reeti ao katei ni kabane. E rangi ni kakorakoraaki au onimaki n anne. I a kakoauaa raoi bwa e kairiri Iehova n ana botaki ao a na kakororaoaki ana kantaninga.”

Ni koauana, e a tia n ongoraeaki rongorongon aia mwakuri ni Kristian ae rianako taari aine aika akea buuia ake a beku n aaba tabeua. A bon tau ni kamoamoaaki. (MotiTae. 11:40) Ma ae kakawaki riki, e a tabe n ririkirake mwaitiia. (TaiAre. 68:11) Ko kona ni karaoi bitaki tabeua bwa ko aonga n toua mwini mwanekaia taari aine aika ingainga nanoia n te kaongora aei, ake e maroro te aba ma ngaiia? Ngkana ngaia anne, ko na boni “katoongnga ao [n] noria ae e raoiroi Iehova.”—TaiAre. 34:8.