Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Mɛni Hewɔ Esoro Bɔ ni Yehowa Odasefoi Feɔ Nuŋtsɔ lɛ Gbɛkɛ Niyeli lɛ Kaimɔ lɛ yɛ Jamɔi Krokomɛi lɛ Anɔ He Lɛ?

Mɛni Hewɔ Esoro Bɔ ni Yehowa Odasefoi Feɔ Nuŋtsɔ lɛ Gbɛkɛ Niyeli lɛ Kaimɔ lɛ yɛ Jamɔi Krokomɛi lɛ Anɔ He Lɛ?

Wɔyeɔ Nuŋtsɔ Gbɛkɛ Niyeli lɛ kaimɔ gbi jurɔ lɛ, ni atsɛɔ lɛ hu akɛ “Naagbee Niyeli,” kɛ Yesu Gbele lɛ Kaimɔ lɛ taakɛ Biblia lɛ tsɔɔ lɛ pɛpɛɛpɛ. (1 Korintobii 11:20; King James Version) Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, jamɔi komɛi anifeemɔi kɛ hemɔkɛyelii yɛ nifeemɔ nɛɛ gbɛfaŋ lɛ damɔɔɔ Biblia lɛ nɔ.

Yiŋtoo ni Yɔɔ Sɛɛ

Yiŋtoo ni yɔɔ Nuŋtsɔ Gbɛkɛ Niyeli lɛ gbi jurɔ lɛ sɛɛ ji koni akɛkai Yesu, ni wɔkɛtsɔɔ akɛ wɔhiɛ sɔɔ afɔle ni eshã yɛ wɔhe lɛ. (Mateo 20:28; 1 Korintobii 11:24) Nifeemɔ nɛɛ jeee naakpɛɛ nɔ ko (sacrament) loo jamɔŋ nifeemɔ ko ni jɔɔ mɛi loo etsumɔɔ mɛi ahe eshai. a Biblia lɛ tsɔɔ akɛ, jeee jamɔŋ kusumii nifeemɔ ko nɔ adamɔɔ akɛ wɔhe eshai faa wɔ, moŋ lɛ hemɔkɛyeli yɛ Yesu mli.​—Romabii 3:​25; 1 Yohane 2:​1, 2.

Shii Enyiɛ Esa akɛ Afee?

Yesu fã esɛɛnyiɛlɔi lɛ ni amɛye Nuŋtsɔ Gbɛkɛ Niyeli gbi jurɔ lɛ, shi etsɔɔɔ shiiabɔ ni esa akɛ amɛfee. (Luka 22:19) Mɛi komɛi susuɔ akɛ esa akɛ afee lɛ daa nyɔɔŋ, mɛi krokomɛi hu feɔ lɛ daa otsi, daa gbi, shiiabɔ yɛ gbi kome mli, loo be fɛɛ be ni mɔ ko nuɔ he akɛ esa akɛ eye lɛ. b Kɛ̃lɛ, naa otii komɛi ni esa akɛ asusu he.

Yesu to Nuŋtsɔ Gbɛkɛ Niyeli lɛ shishi yɛ gbi ni Yudafoi lɛ kɛyeɔ Hehoo lɛ nɔ, egbo sɛɛ mli yɛ gbi lɛ mli nɔŋŋ. (Mateo 26:​1, 2) Enɛ baaa lɛ kɛkɛ. Ŋmalɛi lɛ kɛ afɔle ni Yesu kɛ ehe basha lɛ to Hehoo gwantɛŋbi lɛ he. (1 Korintobii 5:​7, 8) Ayeɔ Hehoo lɛ shi kome daa afi. (2 Mose 12:1-6; 3 Mose 23:5) Nakai nɔŋŋ esa akɛ afee Yesu gbele lɛ Kaimɔ lɛ, mra beiaŋ Kristofoi lɛ ye lɛ shi kome daa afi, c ni Yehowa Odasefoi nyiɛɔ Biblia nɔkwɛmɔnɔ nɛɛ sɛɛ.

Deet kɛ be

Jeee akɛ nɔkwɛmɔnɔ ni Yesu fee efɔ̃ shi lɛ hãa anaa shii abɔ ni esa akɛ afee Kaimɔ lɛ kɛkɛ, shi ehãa anaa deet kɛ be hu ni esa akɛ aye Kaimɔ gbi jurɔ lɛ. Biblia lɛ tsɔɔ mli akɛ, eje nifeemɔ nɛɛ shishi yɛ Nisan 14, afi 33 Ŋ.B. be ni hulu enyɔ shi sɛɛ. (Mateo 26:18-​20, 26) Daa afi lɛ, wɔyeɔ Kaimɔ gbi jurɔ nɛɛ, ni wɔfeɔ lɛ taakɛ mra beiaŋ Kristofoi lɛ fee lɛ nɔŋŋ. d

Eyɛ mli akɛ Nisan 14, afi 33 Ŋ.B. gbee Sohaa moŋ, shi daa afi lɛ, Kaimɔ gbi jurɔ lɛ baanyɛ agbee gbi kroko nɔ yɛ otsi lɛ mli. Wɔkɛ gbɛ ni atsɔ nɔ yɛ Yesu beiaŋ ni ana gbi nɔ ni Nisan 14 gbeɔ nɔŋŋ tsuɔ nii kɛleɔ gbi nɔ ni ebaagbee yɛ afi lɛ mli, jeee bɔ ni atsɔɔ ŋmɛnɛ beiaŋ Yudafoi akalanda lɛ nɔ abuɔ lɛ lɛ. e

Aboloo kɛ wain lɛ

Yɛ kaimɔ ni Yesu to shishi lɛ mli lɛ, aboloo kɛ wain ni shwɛ yɛ Hehoo niyeli lɛ shishi lɛ ji nɔ ni ekɛtsu nii. (Mateo 26:26-​28) Wɔnyiɛɔ Yesu nɔkwɛmɔnɔ lɛ sɛɛ ŋmɛnɛ, wɔkɛ ma ni eshako loo nibii tamɔ nakai ni akɛ nɔ ko futuko lɛ shãa aboloo lɛ, ni wɔkɛ wain tsuru ni afutuko mli loo wain ni akɛ ŋɔɔmɔ ko loo nibii tamɔ nakai woko mli lɛ yeɔ Kaimɔ gbi jurɔ lɛ.

Jamɔi loo sɔlemɔi komɛi kɛ aboloo ni akɛ masha loo nibii tamɔ nakai lɛ fee lɛ yeɔ gbi jurɔ nɛɛ, shi yɛ Biblia lɛ mli lɛ, bei pii lɛ akɛ masha loo nibii ni tamɔ nakai lɛ damɔɔ shi kɛhãa fitemɔ loo nɔ ko ni ehiii. (Luka 12:1; 1 Korintobii 5:6-8; Galatiabii 5:7-9) No hewɔ lɛ, ja aboloo ni akɛ nɔ ko ni eshako loo nibii tamɔ yeast kɛ ehenɔi futuko lɛ lɛ shã lɛ ji aboloo ni sa kɛhã Kristo gbɔmɔtso ni esha ko kwraa bɛ he lɛ. (1 Petro 2:22) Nifeemɔ ko hu ni Biblia lɛ fiii sɛɛ lɛ ji wain ni akɛ ŋɔɔmɔi kɛ nibii tamɔ nakai ewo mli ni akɛyeɔ gbi jurɔ lɛ. Jamɔi komɛi feɔ nakai yɛ susumɔi ni ejaaa ni amɛhiɛ yɛ dãa he lɛ hewɔ.​—1 Timoteo 5:​23.

Aboloo kɛ wain lɛ ji okadi nibii kɛkɛ, jeee heloo kɛ lá diɛŋtsɛ

Aboloo kɛ wain tsuru lɛ ji okadii ni damɔ shi kɛhã Kristo heloo lɛ kɛ egbɔmɔtso lɛ. Aboloo kɛ wain lɛ tsakeee kɛtsɔɔɔ Kristo heloo diɛŋtsɛ loo elá diɛŋtsɛ, ni akɛfutuuu eheloo lɛ loo elá lɛ taakɛ mɛi komɛi susuɔ akɛ eji lɛ. Susumɔ Ŋmalɛ naa nɔdaamɔnɔ kɛhã shishinumɔ nɛɛ he okwɛ.

  • Eji Yesu fã ekaselɔi akɛ amɛnu elá kulɛ, no baatsɔɔ akɛ eku Nyɔŋmɔ mla ni kɛɔ akɛ akaye lá lɛ mli. (1 Mose 9:4; Bɔfoi 15:28, 29) Kɛ̃lɛ, Yesu ewieŋ nakai, ejaakɛ efaŋ mɛi koni amɛku Nyɔŋmɔ mla ni tsɔɔ bɔ ni lá ji krɔŋkrɔŋ lɛ mli kɔkɔɔkɔ.​—Yohane 8:28, 29.

  • Eji Yesu kaselɔi, ni ji ebɔfoi lɛ nuɔ Yesu lá diɛŋtsɛ kulɛ, ekɛŋ akɛ ‘abaafɔse elá ashwie shi,’ ni no tsɔɔ akɛ be ni ewie lɛ ekɛ ewala eshako afɔle lɛ.​—Mateo 26:28.

  • Yesu kɛ ewala shã afɔle “shi kome nyɔŋlo.” (Hebribii 9:​25, 26) No hewɔ lɛ, kɛ́ aboloo lɛ kɛ wain lɛ tsakeɔ etsɔɔ Yesu heloo kɛ lá be ni ayeɔ Nuŋtsɔ Gbɛkɛ Niyeli gbi jurɔ lɛ, belɛ mɛi ni kɛ amɛhe woɔ mli lɛ miishã afɔle lɛ ekoŋŋ ji no.

  • Yesu kɛɛ akɛ: “Nyɛyaa nɔ nyɛfea enɛ kɛkaia mi,” ekɛɛɛ akɛ “akɛ lɛ ashã afɔle.”​—1 Korintobii 11:24.

Mɛni ni heɔ amɛyeɔ akɛ aboloo lɛ kɛ wain lɛ tsakemɔ ebatsɔɔ Yesu heloo kɛ egbɔmɔtso diɛŋtsɛ lɛ kɛ tsɔɔmɔ nɛɛ damɔɔ bɔ ni mɛi komɛi tsɔɔ Biblia mli ŋmalɛi komɛi ashishi amɛhã lɛ anɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, yɛ Biblia shishitsɔɔmɔi babaoo amli lɛ, aŋma akɛ Yesu wie wain lɛ he akɛ: “Enɛ ji milá.” (Mateo 6:28) Kɛ̃lɛ, abaanyɛ atsɔɔ nɔ ni Yesu kɛɛ lɛ shishi akɛ: “Enɛ damɔ shi kɛhã milá,” “Enɛ ji okadi kɛhã milá,” aloo “Enɛ feɔ milá he mfoniri.” f Taakɛ efɔɔ feemɔ, no beiaŋ lɛ Yesu kɛ nɔ ni ewieɔ lɛ miitsu nii akɛ nɔkwɛmɔnɔ.​—Mateo 13:34, 35.

Namɛi yeɔ aboloo lɛ, ni amɛnuɔ wain lɛ?

Kɛ́ Yehowa Odasefoi miiye Nuŋtsɔ lɛ Gbɛkɛ Niyeli lɛ kaimɔ gbi jurɔ lɛ, amɛteŋ mɛi fioo ko pɛ yeɔ aboloo lɛ, ni amɛnuɔ wain lɛ. Mɛni hewɔ ebaa lɛ nakai?

Yesu lá ni efɔse eshwie shi lɛ to “kpaŋmɔ hee ko” shishi, ni no baye kpaŋmɔ ni Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ blema Israel maŋ lɛ fee lɛ najiaŋ. (Hebribii 8:10-13) Mɛi ni yɔɔ nakai kpaŋmɔ hee lɛ mli lɛ ji mɛi ni yeɔ okadifeemɔ aboloo lɛ, ni amɛnuɔ wain lɛ. Jeee Kristofoi fɛɛ yɔɔ nakai kpaŋmɔ lɛ mli, ja “mɛi ni” Nyɔŋmɔ eje gbɛ ‘etsɛ amɛ’ yɛ gbɛ krɛdɛɛ lɛ nɔ lɛ pɛ. (Hebribii 9:15; Luka 22:20) Nɛkɛ mɛi nɛɛ baafata Kristo he kɛye nɔ yɛ ŋwɛi, ni Biblia lɛ kɛɔ akɛ mɛi 144,000 pɛ yɔɔ hegbɛ nɛɛ.​—Luka 22:28-30; Kpojiemɔ 5:9, 10; 14:1, 3.

Yɛ “tooku bibioo” ni ji asafo kuu bibioo ni kɛ Kristo baaye nɔ nɛɛ sɛɛ lɛ, wɔteŋ mɛi babaoo yɛ hiɛnɔkamɔ akɛ wɔbaafata “asafoku kpele ko” ni baaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ he. (Luka 12:32; Kpojiemɔ 7:9, 10) Wɔteaŋ mɛi ni yɔɔ hiɛnɔkamɔ akɛ wɔbaahi shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ yeee Kaimɔ okadii lɛ eko, moŋ lɛ wɔfataa he kɛdaa Nyɔŋmɔ shi yɛ afɔle ni Yesu bashã kɛhã wɔ lɛ hewɔ.​—1 Yohane 2:2.

a Wolo ko ni ji McClintock and Strong’s Cyclopedia, Kpo 9, baafa 212, kɛɛ: “Wiemɔ ni ji sacrament lɛ bɛ Hela Ŋmalɛi lɛ ni atsɛɔ lɛ Kpaŋmɔ Hee lɛ mli; ni Hela wiemɔ ni ji μυστήριον [my·steʹri·on] kɔɔɔ baptisimɔ loo Nuŋtsɔ lɛ gbɛkɛ niyeli lɛ he yɛ gbɛ ko kwraa nɔ, ni ekɔɔɔ kponɔgbɛ nifeemɔ loo gbijurɔyeli ko hu he.”

b Biblia shishitsɔɔmɔi komɛi kɛ wiemɔ “shii abɔ ni” lɛ tsuɔ nii kɛkɔɔ Nuŋtsɔ lɛ Gbɛkɛ Niyenii lɛ he, ni mɛi kɛtsɔɔ shii abɔ ni esa akɛ aye Kaimɔ gbi jurɔ lɛ mli. Kɛ̃lɛ, kɛ́ okwɛ he ni wiemɔ ni ji “shii abɔ ni” lɛ je kpo yɛ Biblia lɛ mli lɛ, shishinumɔ ni ja ni yɔɔ wiemɔ nɛɛ sɛɛ ji “be fɛɛ be ni.”​—1 Korintobii 11:25, 26; New International Version; Good News Translation.

c Kwɛmɔ wolo ni ji The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Kpo 4, baafa 43-​44, kɛ McClintock and Strong’s Cyclopedia, Kpo 8, baafa 836.

d Kwɛmɔ wolo ni ji The New Cambridge History of the Bible, Kpo 1, baafa 841.

e Ŋmɛnɛ beiaŋ Yudafoi akalanda lɛ damɔɔ ŋulamiiaŋ akwɛlɔi abe buu ni ji nyɔŋtsere hee lɛ nɔ kɛtsɔɔ Nisan lɛ, shi jeee nakai gbɛ nɔ atsɔ abu be lɛ yɛ klɛŋklɛŋ afi oha lɛ mli. Moŋ lɛ, Nisan nyɔŋ lɛ jeɔ shishi kɛ́ nyɔŋtsere hee lɛ je nɔŋŋ yɛ Yerusalem, ni enɛ nyɛɔ ebaa gbi kome loo nɔ ni fe nakai yɛ ŋulamiiaŋ akwɛlɔi abe buu lɛ sɛɛ. Srɔtofeemɔ nɛɛ fata yiŋtoo hewɔ ni bei komɛi lɛ, gbi ni Yehowa Odasefoi lɛ kɛyeɔ Nuŋtsɔ lɛ Kaimɔ gbi jurɔ tsakeɔ yɛ gbi ni Yudafoi lɛ kɛyeɔ ŋmɛnɛ beiaŋ Hehoo lɛ he lɛ.

f Kwɛmɔ woji ni ji A New Translation of the Bible, ni James Moffatt ŋma; The New Testament​—A Translation in the Language of the People, ni Charles B. Williams ŋma lɛ; kɛ The Original New Testament, ni Hugh J. Schonfield ŋma lɛ.