Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

AJIE KƐJƐ WƆNITOOHE LƐ

Bɔ Ni Fee Ni Anɔkwale Lɛ Shɛ Portugal

Bɔ Ni Fee Ni Anɔkwale Lɛ Shɛ Portugal

BE NI Nyɛminuu George Young eyashiɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sane kpakpa lɛ yɛ Brazil egbe naa lɛ, eta meele mli kɛfo Atlantik Ŋshɔ lɛ kɛtee Spain kɛ Portugal. * Be ni eyaa lɛ, ekɛ miishɛɛ susu nɔ ni enyɛ etsu yɛ Brazil lɛ he. Shi esusu nitsumɔ ni kã ehiɛ lɛ hu he. Nakai beiaŋ lɛ, ajeko gbɛ ayashiɛko ekpakpa ko yɛ maji enyɔ nɛɛ anɔ. Ekpɛ eyiŋ akɛ, kɛ́ eyashɛ lɛ, ebaato gbɛjianɔ koni Nyɛminuu J. F. Rutherford abahã maŋshiɛmɔ yɛ jɛmɛ. Ekɛma ehiɛ hu akɛ ebaahã tratii 300,000!

Nyɛminuu George Young kɛ meele fã gbɛ kɛtee maji pii anɔ koni eyashiɛ sane kpakpa lɛ

Be ni Nyɛminuu Young yashɛ Lisbon yɛ afi 1925 lɛ, maŋ lɛ mli fɛɛ efee hirihiri. Be ni atsake Portugal nɔyeli lɛ yɛ afi 1910 lɛ, hegbɛi komɛi ni Katolik Sɔlemɔ lɛ yɔɔ yɛ maŋ lɛ mli lɛ je amɛdɛŋ. Tsakemɔ nɛɛ hã maŋbii lɛ ná heyeli yɛ nibii pii amli, shi loloolo lɛ basabasafeemɔ tee nɔ yɛ maŋ lɛ mli.

Be ni Nyɛminuu Young toɔ gbɛjianɔ koni Nyɛminuu Rutherford abahã maŋshiɛmɔ lɛ, nɔyeli lɛ kɛ maŋ lɛ wo asraafoi lɛ adɛŋ yɛ atuatsemɔ ko ni te shi lɛ hewɔ. British and Foreign Bible Society lɛ woloŋmalɔ lɛ kɛɛ Nyɛminuu Young akɛ, amɛbaate shi amɛwo lɛ. Shi fɛɛ sɛɛ lɛ, Nyɛminuu Young yabi gbɛ yɛ maŋ onukpai lɛ adɛŋ koni ahã maŋshiɛmɔ lɛ yɛ Camões Sɛkɛndre Skul lɛ mli, yɛ he ni amɛgbɔleɔ amɛkpɔiaŋ yɛ lɛ, ni akpɛlɛ nɔ ahã lɛ.

May 13, ni ji gbi ni ato akɛ Nyɛminuu Rutherford baahã maŋshiɛmɔ lɛ bashɛ. Atswa maŋshiɛmɔ lɛ, ni yitso ji “Bɔ Ni Obaafee Ohi Shikpɔŋ Lɛ Nɔ Kɛya Naanɔ” lɛ he adafi yɛ adafitswaa woji amli, ni akɛ ehe saji kpɛtɛ tsũi ahe yɛ maŋ lɛ mli fɛɛ. Anɔkwa, mɛi kɛ miishɛɛ kpa maŋshiɛmɔ lɛ gbɛ waa! Shi shiteekɛwolɔi lɛ hu fee oya ni amɛŋma sane ko amɛwo amɛ adafitswaa wolo lɛ mli kɛbɔ mɛi kɔkɔ yɛ nyɛmimɛi lɛ ahe. Amɛtsɛ nyɛmimɛi lɛ akɛ “amale gbalɔi.” Agbɛnɛ hu, amɛyadamɔ he ni ahãa maŋshiɛmɔ lɛ yɛ lɛ ni amɛjara woji akpei abɔ ni wieɔ shiɔ nibii ni Nyɛminuu Rutherford tsɔɔ lɛ amɛhã mɛi.

Yɛ shiteekɛwoo nɛɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, tsũ lɛ mli yi kɛ mɛi aaafee 2,000. Mɛi aaafee 2,000 krokomɛi hu ba, shi amɛnáaa gbɛ yɛ tsũ lɛ mli. Mɛi komɛi tsotsoro aŋtswelei ni yɔɔ tsũ lɛ mli lɛ anɔ, ni mɛi komɛi hu tara nibii ni akɛgbɔleɔ kpɔiaŋ lɛ anɔ.

Shiteekɛwolɔi lɛ ka akɛ amɛbaafite nifeemɔ lɛ. Amɛbolɔ ni amɛkɛ sɛii tswiatswiaa shi. Shi Nyɛminuu Rutherford efooo amɛdaaŋ; ekwɔ edamɔ okpɔlɔ ko nɔ koni anyɛ anu nɔ ni ebaawie lɛ. Ehã maŋshiɛmɔ lɛ egbe naa aaafee nyɔɔŋteŋ, ni be ni egbe naa lɛ, mɛi 1,200 kɛ sɛɛ ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ lɛ tsɔɔ nyɛmimɛi lɛ amɛgbɛ́i kɛ he ni amɛyɔɔ koni abahã amɛ asafo lɛ woji lɛ eko. Enɔ jetsɛremɔ lɛ, adafitswaa wolo ko ni atsɛɔ lɛ O Século lɛ bɔ Nyɛminuu Rutherford maŋshiɛmɔ lɛ he amaniɛ.

Be ni shɛɔ September 1925 lɛ, abɔi Buu-Mɔɔ lɛ kalamɔ yɛ Portuguese mli yɛ Portugal. (Dani be nɛɛ baashɛ lɛ, akalaa yɛ Brazil.) Nɛkɛ be nɛɛ mli nɔŋŋ ni nyɛmi nuu ko ni yɔɔ Brazil ni atsɛɔ lɛ Virgílio Ferguson lɛ bɔi gbɛjianɔtoo koni efã kɛya Portugal ni eyaye ebua kɛ Maŋtsɛyeli shiɛmɔ nitsumɔ lɛ. Be ni Nyɛminuu Young yɔɔ Brazil lɛ, ekɛ Nyɛminuu Ferguson tsu nii yɛ nitsumɔhe nine bibioo ni yɔɔ jɛmɛ lɛ. Etsɛɛɛ ni Nyɛminuu Ferguson kɛ eŋa Lizzie yafata Nyɛminuu Young he yɛ Portugal. Nyɛminuu Ferguson ba yɛ be ni sa jogbaŋŋ mli, ejaakɛ ebashɛ shi etsɛɛɛ nɔŋŋ ni Nyɛminuu Young shi kɛtee hei krokomɛi koni eyashiɛ yɛ jɛmɛ. Hei ni etee lɛ eko ji tsutsu Soviet Union lɛ.

Wolo ni amralofoi lɛ hã Nyɛminuu kɛ Nyɛmiyoo Ferguson yɛ afi 1928 ni ŋmɛ amɛ gbɛ koni amɛhi Portugal

Sɛɛ mli lɛ, asraafoi lɛ shɔ̃ maŋ lɛ kɛje nɔyeli lɛ dɛŋ, ni ate shi awo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ waa fe tsutsu lɛ. Shi Nyɛminuu Ferguson ejooo foi kɛyaaa emaŋ. Ehi shi ni ebu nyɛmimɛi fioo ni yɔɔ Portugal lɛ ahe, ni ewo amɛ hewalɛ koni amɛya nɔ amɛtsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ. Ebi gbɛ koni ahã nyɛmimɛi lɛ akpe yɛ eshĩa lɛ kɛhã amɛsafoŋ kpeei lɛ, ni yɛ October 1927 lɛ, akpɛlɛ nɔ ahã lɛ.

Yɛ klɛŋklɛŋ afi ni asraafoi lɛ kɛye nɔ lɛ mli lɛ, mɛi aaafee 450 ni yɔɔ Portugal bi ni ahã amɛ Buu-Mɔɔ lɛ daa. Agbɛnɛ hu, akala tratii kɛ woji bibii, ni enɛ hã anɔkwale lɛ yashɛ maji kɛ ŋshɔkpɔi komɛi ni yɔɔ Portugal Nɔyeli lɛ shishi lɛ anɔ. Maji nɛɛ ji, Angola, Azores, Cape Verde, East Timor, Goa, Madeira, kɛ Mozambique.

Yɛ aaafee afi 1929 lɛ, Portugalnyo okwaafonyo ko ni bɛ nɔ ko tsɔ ni atsɛɔ lɛ Manuel da Silva Jordão lɛ ba Lisbon. Be ni nuu nɛɛ yɔɔ Brazil lɛ, ebo wiemɔ ko ni Nyɛminuu Young hã lɛ toi, ni ena amrɔ nɔŋŋ akɛ no ji anɔkwale lɛ. Manuel shwe waa ni eye ebua Nyɛminuu Ferguson koni sane kpakpa lɛ ashɛ hei krokomɛi. No hewɔ lɛ, ebɔi sɔɔmɔ akɛ gbɛgbalɔ. Gbɛjianɔ kpakpa ni ato kɛhã asafo lɛ woji lɛ akalamɔ kɛ amɛjaramɔ lɛ hewɔ lɛ, asafo hee ni atse yɛ Lisbon lɛ shwere oyayaayai.

Yɛ afi 1934 lɛ, ehe bahia ni Nyɛminuu kɛ Nyɛmiyoo Ferguson aku amɛsɛɛ kɛya Brazil. Be ni amɛshi lɛ, nyɛmimɛi lɛ tee nɔ amɛye Yehowa anɔkwa. Amɛfi shi yɛ naagbai ni amɛkɛkpe be ni awuɔ ta lɛ yɛ Spain lɛ kɛ be ni awuɔ Jeŋ Ta II lɛ fɛɛ sɛɛ. Ebashɛ be ko ni efee tamɔ nɔ ni ekãa ni amɛkɛsɔmɔɔ lɛ naa eba shi. Shi yɛ afi 1947, be ni John Cooke, ni ji maŋsɛɛ sɔɔlɔi ni etee Gilead Skul lɛ eko lɛ ateŋ klɛŋklɛŋ mɔ ni atsu kɛtee Portugal lɛ ba lɛ, amɛkɛ ekãa bɔi sɔɔmɔ ekoŋŋ. Kɛjɛ no nɔ kɛbaa nɛɛ, asafo lɛ etee nɔ eshwere yɛ jɛmɛ. Be ni nɔyeli lɛ tsĩ Yehowa Odasefoi lɛ anitsumɔ lɛ naa yɛ afi 1962 po lɛ, asafo lɛ tee nɔ eshwere. Yɛ December 1974 lɛ, akɛ Yehowa Odasefoi lɛ anitsumɔ lɛ wo mla shishi yɛ Portugal. Nakai beiaŋ lɛ, shiɛlɔi fe 13,000 ni yɔɔ jɛmɛ.

Ŋmɛnɛ lɛ, nyɛmimɛi 50,000 kɛ sɛɛ miishiɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sane kpakpa lɛ yɛ Portugal kɛ agbɛnɛ hu, yɛ Azores, Madeira, kɛ ŋshɔkpɔi krokomɛi ni awieɔ Portuguese yɛ jɛmɛ lɛ anɔ. Nyɛmimɛi nɛɛ ateŋ mɛi komɛi yɛ ni amɛniimɛi kɛ amɛnaamɛi fata mɛi ni yabo wiemɔ ni sa kadimɔ ni Nyɛminuu Rutherford hã yɛ afi 1925 lɛ toi lɛ ahe.

Wɔhiɛ sɔɔ nyɛmimɛi anɔkwafoi ni hi shi yɛ blema ni fee ekãa kɛshiɛ sane kpakpa lɛ akɛ ‘Kristo Yesu tsuji kɛhã jeŋmaji lɛ’ waa, ni wɔmiida Yehowa shi akɛ ejɔɔ amɛnitsumɔ lɛ nɔ.​—Rom. 15:15, 16.​—Ajie kɛjɛ wɔnitoohe ni yɔɔ Portugal lɛ.

^ kk. 3 Kwɛmɔ sane ni yitso ji “Nikpamɔ Nitsumɔ Babaoo Yɛ Ni Abaatsu” ni je kpo yɛ May 15, 2014 Buu-Mɔɔ lɛ bf. 31-32 lɛ.