E vakadeitaka na World Health Organization ni “vakarawarawataka na veitauvi ni kenisa ni yatevuso” kei na kenisa ni taganimi (bladder) na kena ceguvi na kasi ni motoka.

Ni dikevi eso na kuvunikau kei na sela ni beketiria era kune ena botonisauloa na Antarctic, e vakadinadinataki ni a bula tu ena vicasagavulu na yabaki sa oti ena veivanua vakaAntarctica na vuniniuniu kei na so tale na kau era bula ena veivanua katakata. E levu era vakabauta ni gauna qori e sega ni batabata sara na draki ena vulaililiwa, e sega tale ga ni dau “lutu na uca cevata.” E via tautauvata ga kei na draki ena veivanua e volekata na equator.

Ena 2012, e ripotetaka na iSoqosoqo ni Bete ni Katolika (Association of Catholic Priests) e Ailadi ni 87 na pasede na lotu Katolika ena vanua ya era vakabauta ni dodonu mera vakawati na bete, 77 na pasede era vakabauta ni dodonu mera bete tale ga na marama.

Ni vakadikevi na wainimate ni malaria, e laurai ni vakayagataki tiko ena so na vanua na wainimate lasutaki, e vakavuna me sega ni wali na mate qori qai vakavu leqa tiko ga. Ni dikevi na wainimate e vakayagataki tiko ena cevaicake kei Esia, e laurai ni 36 na pasede e wainimate lasutaki, e 20 na pasede na wainimate qori e laurai ena veivanua wavokita na Sahara mai Aferika.

Ena 15 Epereli, 2012, era kacivaka na vakailesilesi ni matanitu e El Salvador ni qori e imatai ni siga e sega kina na veivakamatematei ni oti e rauta e tolu na yabaki. E yaco vakalevu ena vanua qori na ivalavala kaukaua ena vuku ni wainimategaga, ra qai labati ena 2011 e rauta ni 69 mai na 100,000 na lewenivanua. Qori e dua vei ira na iwiliwili levu e vuravura.