WASE 24
Sega ni Dua na ka e Rawa ni “Tawasei Keda Mai na Loloma ni Kalou”
1. Na nanuma cala cava e dau tu vei ira eso, wili kina eso na lotu vaKarisito?
E LOMANI iko na Kalou o Jiova? Eso era kaya ni Kalou e lomana na kawatamata, me vaka e kaya na Joni 3:16. Ia era nanuma tale ga: ‘E sega ni rawa ni lomani au na Kalou.’ E rawa ni curumi ira sara mada ga na lotu vaKarisito na nanuma qo. E kaya e dua na turaga ena levu ni nona yalolailai: “Au sega sara ga ni vakabauta ni kauaitaki au tu mai na Kalou.” Dau yacovi iko tale ga na vakatitiqa va qori?
2, 3. O cei e vinakata meda vakabauta ni sega na keda yaga, ni sega ni lomani keda o Jiova? Eda na kauta laivi vakacava na rai cala qori?
2 E vinakata sara ga o Setani meda nanuma ni Kalou o Jiova e sega ni lomani keda, e sega tale ga ni kauaitaki keda. E dina ni dau veitemaki o Setani ni vakayagataka na dokadoka kei na qaciqacia. (2 Korinica 11:3) Ia e taleitaka tale ga me butuqaqia e dua e sa yalolailai rawa tu. (Joni 7:47-49; 8:13, 44) Na ivadi qo e vakayagataka vakalevu o koya ena “iotioti ni veisiga” qo. Levu nikua era tubu cake ena vuvale sa sega kina na “veilomani vakaveiwekani.” Eso tale era vakalolomataki vei ira na tamata voravora, daunanumi ira ga, ra qai domoqa. (2 Timoci 3:1-5) Nodra vakalolomataki o ira qo ena dua na gauna balavu, nodra vakaduiduitaki, kei na nodra cati, era nanuma sara ga kina ni sega na kedra yaga qai sega ni dua e lomani ira.
3 Ke o dau vakasamataki iko va qori, kua ni yalolailai. Levu e sa dau sivia tale ga na ka era namaka vei ira. Ia nanuma tiko ni Vosa ni Kalou e vakarautaki “me veivakadodonutaki,” e vakarautaki tale ga “me talaraki kina na veika sa vakawakana tu.” (2 Timoci 3:16; 2 Korinica 10:4) E kaya na iVolatabu: ‘Eda na lomadei kina e matana se mani cava e beitaki keda kina na lomada, ni uasivia na lomada na Kalou, e kila tale ga na ka kece.’ (1 Joni 3:19, 20) Meda dikeva mada qo e va na sala e vukei keda kina na iVolatabu meda “lomadei” ni lomani keda o Jiova.
E Kauaitaki Iko o Jiova
4, 5. Eda kila vakacava ena vosa vakatautauvata i Jisu me baleta na siparo ni kauaitaki keda o Jiova?
4 Kena imatai, e tukuna vakadodonu na iVolatabu ni Kalou e kauaitaki ira yadua na nona tamata. Kena ivakaraitaki, e kaya o Jisu: “E sega ni volitaki e rua na siparo ena dua na ilavo lailai? Ena sega ni lutu ina qele e dua vei rau me sega ni kila na Tamamudou. Ia e kilai vinaka na iwiliwili ni drauniulumudou. Dou kua gona ni rere, dou talei sara vei ira na siparo.” (Maciu 10:29-31) Dikeva na ibalebale ni vosa qo vei ira na rogoci Jisu tiko ena imatai ni senitiuri.
“Dou talei sara vei ira na siparo”
5 De dua eda na vaqaqa se cava me voli siparo kina e dua. Vei ira na manumanu vuka era dau laukana ena gauna i Jisu, e isau lailai duadua na siparo. Ena dua mada ga na sede lailai, sa rawa ni voli kina e rua na siparo. E qai kaya e muri o Jisu ke dua e solia e rua na sede lalai, ena sega ni soli vua e va na siparo, sa na soli vua e lima. E soli wale mai e dua tale na siparo me vaka sara ga e sega ni okati tu me dua na ka. De dua ena sega ni yaga qori vua na tamata, ia na cava nona rai na Dauveibuli? E kaya o Jisu ni “Kalou e sega ni guilecava e dua vei ratou [na kena mada ga a soli wale].” (Luke 12:6, 7) Sa raica qo na ka a via vakabibitaka o Jisu. Ke kauaitaka o Jiova e dua na siparo, me qai sega ni kauaitaki keda vakacava na tamata! E qai vakamacalataka o Jisu, e kila o Jiova na veika matailalai baleti keda. Ni wilika sara mada ga na drauniuluda!
6. Na cava eda kaya kina ni sega ni lasu o Jisu ena nona kaya ni wilika na drauniuluda?
6 E wilika na drauniuluda? Era na kaya eso ni sa lasu tale i ke o Jisu. Ia vakasamataka mada na inuinui ni veivakaturi. Sa na bau kilai keda vinaka sara ga o Jiova me rawa kina ni buli keda vou tale! Na levu ni nona kauaitaki keda e kila vinaka mada ga na keda itukutuku matailalai kece, okati eke na itukutuku ni noda bula e solegi tu ena sela e vakatokai na genetic code, kei na veika eda nanuma kei na ituvaki eso eda sotava ena gauna taucoko ni noda bula. a Me qai dredre vakacava vua me wilika na drauniuluda—ni kena levu e rawa ni yacova toka ga na 100,000!
Na Cava e Kauaitaki Keda Kina o Jiova?
7, 8. (a) Na cava eso na ka e taleitaka o Jiova ni dikeva tiko na lomada? (b) Cava eso na ka eda cakava e taleitaka o Jiova?
7 Kena ikarua, e tukuna vei keda na iVolatabu ni kauaitaki ira nona tamata o Jiova. Kena itukutukuni rawarawa ga ni o Jiova e taleitaka noda ivalavala vinaka kei na noda sasaga. A tukuna o Tui Tevita vua na luvena o Solomoni: “Ni kila na loma ni tamata kece o Jiova, e kila tale ga na nodra vakanananu kece.” (1 Veigauna 28:9) Ni vakatovolea o Jiova na yalodra na tamata era bula tu ena vuravura torosobu qo, sa na marau mada ga me raica ni tiko eso era vinakata na bula vakacegu, na ka dina, kei na ivalavala dodonu! Vakacava ni raica na Kalou ni dua e lomani koya dina, e saga me kila e levu tale na ka me baleti koya, qai vota yani na kilaka oya? E tukuna vei keda o Jiova ni kauaitaki ira era kacivaka yani na kena itukutuku. E vakarautaka sara mada ga o koya “e dua na ivola ni ivakananumi” me baleti ira “era dokai Jiova kei ira era vakananuma tiko na yacana.” (Malakai 3:16) Na veika qo era totoka dina vua.
8 Na cava eso na cakacaka vinaka e taleitaka na Kalou? Dua sara ga na noda saga meda vakatotomuria na Luvena, o Jisu Karisito. (1 Pita 2:21) E dua na cakacaka bibi e vinakata o Jiova me caka oya na kacivaki ni itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. E kaya vei keda na Roma 10:15: “E totoka dina na yavadra era tukuna na itukutuku vinaka ni ka vinaka!” De dua eda na sega ni nanuma ni lagilagi se totoka na yavada. Ia e vakatakilakilataka ga na nodra gu na tamata i Jiova ena vunautaki ni itukutuku vinaka. Na veika kece qo era totoka, ra qai talei ena mata ni Kalou.—Maciu 24:14; 28:19, 20.
9, 10. (a) Na cava meda nuidei kina ni o Jiova e kauaitaki keda nida vosota voli na veika dredre? (b) Na rai cala cava e sega vakadua ni tu vei Jiova me baleti ira nona tamata yalodina?
9 E kauaitaka, e taleitaka tale ga o Jiova noda vosota. (Maciu 24:13) Nanuma tiko ni vinakata o Setani mo vakanadakui Jiova. Ni o yalodina vei Jiova ena dua na siga, e sa dua tale ga na siga ni nomu vakaitavi ena saumi ni vosa ni veibeitaki i Setani. (Vosa Vakaibalebale 27:11) Sega ni ka rawarawa na vosota. Na tauvimate, leqa vakailavo, nuiqawaqawa, kei na leqa tale eso e rawa ni vakatovolei kina noda vosota. E rawa ni veivakayalolailaitaki tale ga na ka e nuitaki tiko qai sega ni yaco. (Vosa Vakaibalebale 13:12) Na noda vosota ena gauna dredre va qo e ka talei dina vei Jiova. Oya na vuna e kerei Jiova kina o Tui Tevita me maroroya na wainimatana ena ‘nona tavaya,’ qai tukuna ena nuidei: “Vakacava era sega ni volai tu e nomuni ivola?” (Same 56:8) Io, e kauaitaka o Jiova, e nanuma tale ga na wainimatada kece, kei na rarawa eda sotava nida vosota voli na veika dredre nida via yalodina vua. Qo era ka talei tale ga e matana.
O Jiova e kauaitaki keda nida vosota na veika dredre
10 E rawa ni vakayalolailaitaki keda tiko ga na lomada, ena noda sega ni via vakabauta na ivakadinadina eda sa raica oti mai, oya na nona kauaitaki keda dina na Kalou. Eda na rairai nanuma: ‘Ia eso era ivakaraitaki vinaka cake sara vei au. Sa na rarawa mada ga o Jiova ni raica na levu ni ka e cakava na taciqu oya, o yau e lailai sara!’ E sega ni dau vakatauvatani keda o Jiova kei na dua tale; e sega tale ga ni namaka me tautauvata kei ira na tani na ka eda rawata se me vakasamataki keda vakatani. (Kalatia 6:4) E raica sara o Jiova na lomada, qai taleitaka na ka vinaka e raica vei keda—veitalia mada ga ke lailai.
E Vakaraica o Jiova na ka e Vinaka
11. Na cava e rawa nida vulica me baleti Jiova nida raica na itukutuku kei Apaija?
11 Kena ikatolu, ni vakadikevi keda o Jiova, e dau vaqara ga na ka vinaka. Kena ivakaraitaki, ni lewa o Jiova me vakawabokotaki na kawa nei Tui Jeropoami ena vuku ni nodra vukitani, e qai vakarota me bulu vinaka e dua vei ira na luve ni tui, o Apaija. Na vuna? “E raica vua o Jiova na Kalou ni Isireli na ka vinaka.” (1 Tui 14:1, 10-13) E vakaraica na loma i koya na cauravou qo o Jiova qai raica vua “na ka vinaka.” De mani rui lailai na ka e laurai oya, ia e kauaitaka o Jiova, e raica me volai ena nona Vosa. E vakaicovitaka na ka vinaka lailai oya, e bau yalololoma kina vua e dua vei ira na kawa ni vuvale vukitani oya.
12, 13. (a) E kilai vakacava ena ivakaraitaki i Tui Josafati ni o Jiova ena raica ga noda itovo vinaka veitalia mada ga ke da valavala ca? (b) Ena ka vinaka eda dau cakava kei na noda itovo, sala cava e vaka kina na itubutubu dau taleitaki luvena o Jiova?
12 E duatani cake na nona ivakaraitaki na Tui vinaka o Josafati. Ni cakava e dua na ka lialia na tui, e qai tukuna vua na parofita i Jiova: “Ena vuku ni ka qo ena cudruvi kemuni o Jiova.” Sa itukutuku bibi dina! Ia a sega ni yala ga e kea na itukutuku qo. E tomana: “Ia e laurai vei kemuni eso na ka vinaka.” (2 Veigauna 19:1-3) E dina ni cudru o Jiova, ia e sega ni lai rai sivita kina na ka vinaka e cakava o Josafati. Sa veibasai dina kei keda na tamata ivalavala ca! Nida cudru, eda sega sara ga ni dau raica na ka era vinaka kina o ira eda cudruva. Nida valavala ca, na noda yalolailai, madua, se lomabibi e rawa nida nanuma kina ni sa sega ni kune vei keda e dua na ka vinaka. Ia kua ni guilecava ni na vosoti keda o Jiova ke da veivutunitaka na noda ivalavala ca, da qai saga meda kua ni vakaruataka.
13 Ni dikeva tiko na lomada o Jiova, ena sega ni kauaitaka na noda ivalavala ca me vaka ga na nona sega ni kauaitaka na tikitikinivatu o koya e vaqara koula tiko. Vakacava na veika vinaka o dau kilai kina, kei na ka vinaka o dau cakava? Qori sara ga na ka e dau nanuma o koya! O sa bau raici ira na itubutubu nira dau maroroya na nodra droini se ka era cakava mai koronivuli na luvedra nira se lalai ra qai vakaraitaka vei ira ena dua na gauna sara e muri, dina ga nira sa guilecava na gone? O Jiova e uasivia sara na itubutubu vakatamata. Ena sega ni guilecava na ka vinaka eda cakava kei na noda itovo vinaka ke da yalodina tiko ga vua. Ena ka tawadodonu mada ga vua ke guilecava, ia e macala vinaka ni sega ni tawayalododonu o koya. (Iperiu 6:10) Ia e tiko e dua tale na vuna e dau vakaraici keda kina o Jiova.
14, 15.(a) Na cava e raica ga kina o Jiova na vinaka e tiko vei keda, e dina nida tamata ivalavala ca? Vakamacalataka. (b) Cava ena cakava o Jiova ena ka vinaka e raica vei keda, e raici ira vakacava nona tamata yalodina?
14 E raisivita o Jiova na noda malumalumu qai raica sara na ka e rawa nida vakavinakataka. Kena ivakaraitaki: O ira era taleitaka na droini era na solia nodra vinaka kece mera vakavinakataka e dua na droini dredre ke vakacacani. Kena ivakaraitaki, ena vanua ni vakaraitaki droini rogo mai Lodoni, Igiladi, na National Gallery, a vakacacana kina e dua na dautauri dakaileka e dua na droini nei Leonardo da Vinci e kena isau e rauta ni $30 milioni. E sega ni dua e bau kaya me kau laivi na droini oya. Kena veibasai ga, sega ni bera na kena sagai me vakavinakataki. Na vuna? Ni ka talei ena matadra na dautaleitaka na droini. Vakacava o iko, sega ni o uasivi cake mai na droini e caka ena joke kei na wainivolavola? O talei dina ena mata ni Kalou—e dina ni na bikai iko voli na bula ivalavala ca o sucukaya mai. (Same 72:12-14) Na Kalou o Jiova, na Dauveibuli uasivi ni kawatamata, ena cakava na ka e vinakata mera vakalesui tale kina ina bula uasivi o ira era vakarorogo ena nona veituberi loloma.—Cakacaka 3:21; Roma 8:20-22.
15 Io, e raica vei keda o Jiova na ka vinaka eda sega ni raica rawa. Nida qaravi koya, ena qai raica o koya me tubu tiko ga na noda vinaka me yacova nida sa bula uasivi. Se mani vakacava nona buturaki keda sobu na vuravura i Setani, se vakamareqeti keda tiko ga na nona tamata o Jiova, e kauaitaki keda.—Akeai 2:7.
Dau Vakaraitaka o Jiova Nona Loloma
16. Na cava na ivakadinadina levu duadua ni lomani keda o Jiova, eda kila vakacava ni isolisoli qo e baleti keda yadua sara ga?
16 Kena ikava, e levu na ka sa cakava o Jiova me vakaraitaka kina ni lomani keda. Na isoro mada ga i Karisito e isogonigusu i Setani ena nona kaya nida tawayaga, da qai sega ni lomani. Meda kua ni guilecava ni rarawa i Jisu ena kau, kei na rarawa levu sara a vakila o Jiova ena nona raica ni vakamatei na Luvena lomani, e ivakadinadina levu ni nodrau lomani keda. Ka ni rarawa ni levu era sega tiko ga ni raica ni isolisoli qo e baleti ira sara ga. Era sega tiko ga ni vakabauta ni rawa ni lomani ira na Kalou. Nanuma tiko ni dau vakararawataki ira na imuri i Karisito na yapositolo o Paula. Ia a vola: “Na Luve ni Kalou, . . . e lomani au, e solia tale ga nona bula ena vukuqu.”—Kalatia 1:13; 2:20.
17. Ena sala cava e vagolei keda kina o Jiova vei koya, kei na Luvena?
17 E vakadinadinataka o Jiova nona loloma vei keda ni vukei keda yadua meda vakila na yaga ni isoro i Karisito. A kaya o Jisu: “Ena sega ni lako mai vei au e dua ke sega ni vagolei koya mai o Tamaqu e talai au mai.” (Joni 6:44) Io, o Jiova e vagolei keda yadua sara ga vua na Luvena qai vakarawarawataka na sala meda rawata kina na bula tawamudu. Ena sala cava? Ena cakacaka vakavunau, ni sala qo eda lakovi yadua sara ga kina. Vaka kina na yalona tabu, ni qo ga e vakarawarawataka noda kila kei na noda bulataka na ka dina vakayalo, dina ga ni tu na ka eda lekata kei na noda bula ivalavala ca. E rawa gona ni tukuna vei keda o Jiova na ka vata ga a kaya vei ira na Isireli: “Au lomani iko ena loloma e sega ni mudu. Oya na vuna au tuberi iko mai kina vei au ena dei ni loloma.”—Jeremaia 31:3.
18, 19. (a) E dau voleka vakacava vei keda o Jiova ena nona vakaraitaka nona lomani keda? E vakaraitaka vakacava ni dau mositi koya na ka e yacovi keda? (b) E vakadeitaka vakacava vei keda na Vosa ni Kalou ni nona dau rogoci keda o Jiova e salavata kei na nona dauveinanumi?
18 Dua na sala eda rairai vakila sara ga kina nona lomani keda o Jiova da qai veivolekati kei koya na masu. E uqeti keda yadua na iVolatabu meda “kua ni cegu ena masu.” (1 Cesalonaika 5:17) E rogoci keda na Kalou. E kilai mada ga ni “Daurogo masu.” (Same 65:2) E sega ni lesia o koya na itavi ni rogo masu vua e dua tale, sega mada ga vua na Luvena. Vakasamataka mada: Na Dauveibuli ni lomalagi kei vuravura e uqeti keda meda toro yani vakarawarawa vua ena masu. Ia e dau vakarorogo vakacava o koya? E rogoca wale tu ga qai sega ni kauaitaka? Sega sara ga.
19 E dauveinanumi o Jiova. Na cava na kena ibalebale? E kaya e dua na lotu vaKarisito itabaqase: Na veinanumi oya na noqu vakila na rarawa se mosi o sotava tiko. Vakacava e dau va tale ga qori o Jiova? Eda vakadinadinataka qo nida wilika na ka e yacovi koya ni raica nodra vakararawataki na nona tamata na Isireli: “Ena gauna kece era rarawa kina e rarawa o koya.” (Aisea 63:9) E sega ni raica wale ga o Jiova na nodra rarawa; e vakila sara ga na nodra rarawa. Na levu ni nona rarawa e rawa nida kila mai na vosa sara ga i Jiova vei ira nona tamata: “O koya e tarai kemuni e tara na loa ni mataqu.” b (Sakaraia 2:8) Sa na mosi mada ga oya! Io, e kauaitaki keda dina o Jiova. Nida rarawa, e rarawa tale ga o koya.
20. Na rai cala cava me kua ni tiko vei keda ke da via muria na ivakasala ena Roma 12:3?
20 Me kua ni dua na lotu vaKarisito e vakayagataka cala na loloma ni Kalou me lai dokadoka se qaciqacia kina. A vola na yapositolo o Paula: “Ena vuku ni nona loloma soli wale vei au, au tukuna kina vei kemuni me kua ni dua e sivia na ka e nanuma me baleti koya, me yalomatua ga, me qai salavata na ka e nanuma kei na ivakarau ni vakabauta e solia vua na Kalou.” (Roma 12:3) E kaya e dua tale na vakadewa: “Au sa kaya kina vei kemuni kece sara: Me kakua ni dua vei kemuni me sivia na nona nanuma me baleti koya vaka i koya. Ia me vakarauta ga na nomu vakasama.” (Vakavakadewa Vou) O koya gona, nida marautaka tiko na nona loloma na Tamada vakalomalagi, me kua mada ga ni sivia noda nanumi keda, da qai kua ni guilecava ni loloma ni Kalou e soli wale sara ga vei keda, e sega ni isau ni noda ivalavala se isau ni dua na ka vinaka eda cakava.—Luke 17:10.
21. Na lasu cava i Setani e dodonu meda cata? Na ka dina cava meda vakadeitaka tiko ga e lomada?
21 Meda solia mada ga na noda igu kece meda cata na lasu kece i Setani, e dua vei ira na lasu qo nida tawayaga, qai sega ni rawa nida lomani. Ke o vakavulici mo vakabauta ni sega ni ganiti iko na loloma ni Kalou, ni sega ni dua na betena na ka vinaka o cakava ni sega ni kauaitaka na Kalou, se sa rui levu na nomu ivalavala ca qai sega ni bokoca rawa na isoro i Luvena lomani, o sa vakavulici ena dua na lasu levu. Mo cata na lasu va qori mai vu ni lomamu! Meda vakadeitaka tiko mada ga na lomada ena vosa dina a uqeti Paula kina na Kalou me vola: “E dei tu na lomaqu ni na sega ni rawata na mate, na bula, na agilosi, na veimatanitu, na veika era tu nikua se veika ena yaco mai, na kaukaua cava ga, se dua na ka mai cake se ka e ra, se dua tale na kabuli, me tawasei keda mai na loloma ni Kalou e mai vakaraitaka o Karisito Jisu na noda Turaga.”—Roma 8:38, 39.
a E dau semata vakalevu na iVolatabu na inuinui ni veivakaturi kei na ka e nanuma tu o Jiova. A tukuna vei Jiova o Jope, na turaga yalodina: “Moni . . . lokuca vei au e dua na gauna, moni nanumi au kina!” (Jope 14:13) A cavuta o Jisu na nodra vakaturi “o ira kece na tu ena ibulubulu nanumi.” E veiganiti dina qo ni o Jiova e nanumi ira tu na mate ena vinakata me vakaturi ira.—Joni 5:28, 29.
b Eso na vakadewa ni iVolatabu era kaya ni o koya e tarai ira na tamata ni Kalou e tara sara tiko ga na matana, se na mata i Isireli, sega ni mata ni Kalou. Na cala qo era vakavurea eso na vunivola ena nodra nanuma ni cala na tikinivolatabu qo, ra mani veisautaka. Qo e vakayalia sara ga vakadua na ka e tukuni tiko, oya ni dau mositi Jiova na nodra rarawa na nona tamata.