E sega ni dabe dei o Alexander MacGillivray, na ivakatawa ni tabana e Ositerelia. E dua na leqa e curuoso toka kina nona vakasama me vica na siga, sa qai kunea na kena iwali. E via lai veitalanoa sara ga kei Frank Rice.

E se qai mai vakamacawa toka ga ena valenivolavola ni tabana o Frank, dua na painia e yabaki 28. A vulica na ka dina ni se itabagone, oti e painia sara. E tini vakacaca na yabaki nona vunau voli ena levu na vanua e Ositerelia. E dau vodo ose, basikeli, motopai, e dua tale ga na nona lori vakavale. E mai tiko ga vakalekaleka e Peceli ni bera ni gole ina nona ilesilesi tarava.

E kacivi Frank ina nona ofisi o Brother MacGillivray, qai dusia vua ena mape na veiyanuyanu ena vualiku kei Ositerelia. E taro sara: “Frank, o na via lai tauyavutaka na cakacaka vakavunau eke? E se sega ni dua na tacida e tiko ena veiyanuyanu qo!”

E vakaraica o Frank na veiyanuyanu era taliva toka me vaka na daimani ena Wasawasa vakaIdia. A se yaca ni vanua ena gauna ya o Netherlands East Indies, ia nikua sa kilai me o Idonisia. * Era tiko ena veiyanuyanu qori e vica vata na milioni era se sega ni rogoca na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou. E dusia o Frank na koroturaga o Batavia (sa kilai nikua me o Jakarta), qai kaya “Au via tekivu eke!”

E gole ena 1931 o Frank Rice i Jakarta, na korolevu ena yanuyanu o Java. E lai rede ena dua na vale ena korolevu, qai kurabuitaka o itaukeinivale na levu ni kateni ivola vakaivolatabu e kauta tu yani.

E nanuma lesu o Frank: “E vou vei au na ituvaki ni vanua niu se qai yaco yani, au dau vakanananu tale ga. E duidui vakalevu na nodra isulusulu na lewenivanua ni vakatauvatani kei na neimami isulusulu mai Ositerelia. Au sega ni kila na vosa vakaNecaladi se vosa vakaIdonisia. Au mani masuta na veidusimaki i Jiova, au sa qai vakasamataka de dua era na tiko eso ena vanua ni bisinisi era kila na vosa vakavalagi. Qori sara ga na vanua au tekivu vunau kina. Kila na cava! E vuavuaivinaka dina!”

E levu e Jakarta era vosa vakaNecaladi, e mani saga o Frank me vulica na vosa qori qai vunau sara e veivale. E saga tale ga me vulica na vosa vakaIdonisia. E kaya o Frank:“E leqa ga ni sega vei au na ivola vakaIdonisia. Sa qai vagolei au o Jiova vua e dua na turaga ni Idonisia e qasenivuli. E taleitaka na ka dina, e vakadonuya sara me vakadewataka na ivola Where Are the Dead? E levu tale na ivola e vakadewataki, ra qai tataleitaki e levu na lewenivanua e Idonisia.”

Erau yaco yani e Jakarta ena Noveba 1931 e rua tale na painia mai Ositerelia, o Clem Deschamp e yabaki 25, kei Bill Hunter e yabaki 19. Erau kauta mai e dua na lori vakavale, dua vei ira na imatai ni lori va qori me laurai e Idonisia. Erau vulica rawa eso na vosa vakaNecaladi, rau sa qai lai vunau ena veikoro lelevu e Java.

E muria na mawedrau o Clem kei Bill, o Charles Harris e dua tale na painia mai Ositerelia. A tekivu vunau e Java o Charles ena 1935, e vakayagataka na lori vakavale kei na basikeli. E veisoliyaka na ivola ena lima na vosa: vakaArapea, vakaJaina, vakaNecaladi, vakavalagi, vakaIdonisia tale ga. E veisoliyaka e rauta ni 17,000 na ivola ena so na yabaki.

Na levu ni ivola e solia o Charles e vakavu kauai vei ira e levu. Kena ivakaraitaki, e tarogi Clem Deschamp e dua na vakailesilesi e Jakarta: “Le vica oni cakacaka vata tiko e East Java?”

“Dua ga,” e kaya o Brother Deschamp.

“O nanuma meu vakabauta tu qori?” e taroga vakacudrucudru na vakailesilesi. “Ni laurai na levu ni ivola sa veisoliyaki ena veiyasana, de dua era cakacaka tiko mai kea e dua na ilala levu!”

Dua na ka nodra gugumatua na painia era lai tauyavutaka na cakacaka me rawa nira rogoca e levu na itukutuku vinaka. E kaya o Bill Hunter: “Keitou tara na yanuyanu taucoko, ia tu tu yadua me keitou vosa vakarua vua e dua.” E vuavuaivinaka na sore ni ka dina eratou kaburaka ni marautaki kina e levu na veivakalougatataki vakayalo.—Dauv. 11:6; 1 Kor. 3:6.

Ena 1936, eratou veivosakitaka na painia e Java na sala me vakatetei kina na itukutuku vinaka e Sumatra, na ikaono ni yanuyanu levu duadua e vuravura. Na yanuyanu qo e takosova sara tu ga na iyalayala ni veimama kei vuravura, e sukusukura na kena veidelana, e tu tale ga kina na koro lelevu, iteitei, vanua lolobo, kei na veikauloa.

Eratou duavata na painia me sa lako i Sumatra o Frank Rice, ratou mani solia na ivovo ni ilavo e tu vei ratou me nona ivodovodo. Ena nona ilakolako o Frank i Medan, e North Sumatra, e kauta tiko e rua na kato ni vunau, 40 na kateni ivola, kei na dua na ilavo lailai ga. Dua na ka na dei ni vakabauta i Frank. Ni yaco ga i Sumatra, sa tekivu vunau sara. E nuidei ni na vakarautaka o Jiova na ka e vinakati me vakayacora kina na nona ilesilesi.—Maciu 6:33.

E sotava o Frank e dua na turaga ni Necaladi ena iotioti ni macawa ni nona vunau e Medan, e sureti koya sara me rau lai gunu kofi. E tukuna o Frank ni vinakata e dua na motoka me vunau kina ena yanuyanu taucoko. E dusia na turaga ni Necaladi e dua na motoka ca ena nona lomanibai qai kaya, “Ke o rawa ni ripeataka, au na solia vei iko me 100 na guilder (ilavo ni Necaladi).” *

E kaya o Frank: “E sega ni tu vei au e 100 na guilder.”

E raici Frank na turaga ni Necaladi qai taroga: “O via vunau dina ena yanuyanu taucoko o Sumatra?”

“Io,” e sauma o Frank.

“Sa donu, kauta na motoka ke o rawa ni ripeataka,” e kaya na turaga ni Necaladi. “O rawa ni qai solia vakamalua na kena isau.”

E ripeataka o Frank na motoka, oti sa vakayagataka sara. E kaya ena dua na gauna e muri: “Au lako sara tu ga ena vakabauta ena noqu lai vunau e Sumatra. E tawa vinaka ga na benisini ni noqu motoka, vakavodoki na ivola, au sa biubiu sara.”

A tara na yanuyanu taucoko o Frank qai lesu i Jakarta ena yabaki tarava. E volitaka na motoka ena 100 na guilder, vakauta sara na ilavo vua na turaga ni Necaladi mai Medan.

Oti e vica na macawa, a taura e dua na ivola mai Ositerelia o Frank, e volai tiko yani kina na nona ilesilesi vou. Sa vakasosolo sara me lako. I vei? Me lai tauyavutaka na cakacaka e Indochina (sa kilai nikua me o Cambodia, Laos, kei Vietnam).