Era lai tatavaki ena Julai 1951 na lewe ni ivavakoso e Jakarta vei Peter Vanderhaegen, a vuli mai Kiliati qai imatai ni daukaulotu e Idonisia. Ena yabaki tiko ga ya, era yaco yani e 13 tale na daukaulotu mai Ositerelia, Jamani, kei Necaladi, qori e voleka ni vakaruataki na iwiliwili ni dautukutuku e Idonisia.

E nanuma lesu o Fredrika Renskers, dua na daukaulotu mai Necaladi: “Au nanuma niu na lai matanataka na ka au vunautaka e veivale. Ia levu na gauna au vunau ena vosa vakaNecaladi ni levu era kila na vosa ya.” E kaya o Ronald Jacka mai Ositerelia: “Eso vei keimami e vakayagataka na tikidua ni vunau e volai vakalekaleka kina ena vosa vakaIdo­nisia na ka me tukuni. Ni bera niu tukituki, au dau raica noqu tikidua, au saga meu wiligusutaka.”

Nira gugumatua na daukaulotu, e tubu totolo kina na iwiliwili ni dautukutuku mai na 34 ina 91 ena loma ni dua ga na yabaki. Ena imatai ni Seviteba, 1951, sa vakayagataki na vale nei André Elias e Central Jakarta me valenivolavola ni tabana, qai lesi o Ronald Jacka me ivakatawa ni tabana.

A lesi ena Noveba 1951, o Peter Vanderhaegen me lai veiqaravi e Manado, North Sulawesi, rau sa tauyavutaka rawa toka e kea o Theo Ratu kei na watina e dua na iwasewase lailai. E levu ena yasayasa ya era kaya nira lotu vaKarisito, era doka tale ga na Vosa ni Kalou. Era dau veisureti ina nodra vale na lewenivanua ra qai veitalanoataka kei ira na tacida na ivakavuvuli vakaivolatabu. Eso na gauna e rawa nira tekivu veitalanoa kei na le tini, oti e tinikalima na miniti sa toso cake na iwiliwili qori ina le 50. Ni oti tale e dua na aua, era sa le 200 sara na vakarorogo.

Erau toki ena 1952 o Albert kei Jean Maltby ina nodra vale na daukaulotu e Surabaya, East Java, qori na ikarua ni korolevu e levu duadua na kena lewenivanua. Eratou lai veitomani e kea e ono na tacida yalewa daukaulotu, o Ger­trud Ott, Fredrika Renskers, Susie kei Marian Stoove, Eveline Platte, kei Mimi Harp. E kaya o Fredrika Renskers: “Era Musolomani e levu na lewenivanua ra qai dauveikauaitaki. E rawarawa na tauyavu ni vuli iVolatabu ni levu era via kila sara tu ga na ka dina. Oti e tolu na yabaki, sa 75 na iwiliwili ni dautukutuku ena ivavakoso o Surabaya.”

A kere veivuke ina valenivolavola ni tabana o Azis, dua na turaga e Musolomani mai Padang, West Sumatra. A vuli iVolatabu kei ira na painia era gole mai Ositerelia ena veiyabaki ni 1930. Ia e sega ni sotavi ira tale ni sa taura vakaukaua na vanua o Idonisia na matanitu o Japani. E qai kunea e dua na ivola ni isoqosoqo, e kaya: “Au marau sara ga niu raica ni volai toka ena daku ni ivola na vanua au rawa ni veitaratara kina e Jakarta!” E tukuni mai na valenivolavola ni tabana me gole totolo i Padang o Frans van Vliet na ivakatawa ni tabacakacaka. E lai rogoca e kea ni rau sa veitalanoa o Azis kei Nazar Ris, e cakacaka vakamatanitu qai via kila na ka dina. Erau ciqoma na ka dina na turaga ruarua qori kei na nodrau dui vuvale. Ni toso na gauna, a mai dua na qase ni ivavakoso yalodina o Azis. A lesi me painia lavotaki o Nazar Ris, ra qai gugumatua tiko nikua ena nodra qaravi Jiova e levu na luvena.

A lai sikova tale ga o Frans van Vliet e dua na tacida tagane mai Necaladi sa malumalumu tu vakayalo. A tara tiko na vanua ni maroroi waiwai a vakacacani donuya na ivalu e Balikpapan, East Kalimantan. E lai vunau kei na tacida qori o Frans qai uqeti koya me vuli iVolatabu kei na so na tataleitaki ena yasayasa ya. Gauna e lesu kina i Necaladi, sa tauyavu toka e dua na iwasewase lailai e Balikpapan.

A toki i Banjarmasin, South Kalimantan, o Titi Koetin e dua na tacida yalewa e se qai papitaiso ga. A vunau vei ira na wekana ena yasayasa o Dayak, era mai kila kina na ka dina e levu. Nira lesu na ka vovou qori ina nodra koro ena lomanivanua e Kalimantan, era lai tauyavutaka na iwasewase lalai. Era toso vinaka na iwasewase lalai qori me lai ivavakoso sara.

E vinakati vakalevu na ivola vakaIdonisia ni tete totolo sara tiko na cakacaka vakavunau. A vakadewataki ena vosa vakaIdonisia ena 1951 na ivola “Let God Be True.” Ia e raica na valenivolavola ni tabana ni vinaka me dikevi tale na vakadewa qori nira sa veisautaka na vakailesilesi na ivolavolai ni vosa vakaIdonisia. * Gauna e sevutaki kina na ivola, dua na ka nodra marau na dauwiliwili e Idonisia.

Sa oti e 12 na yabaki e qai tabaka tale na valenivolavola ni tabana ena 1953 na Vale ni Vakatawa vakaIdonisia. E tabaki kina e 250 na ilavelave. E 12 na tabana na mekesini qori qai lavetaki ga kina na ulutaga ni vuli. Oti e tolu na yabaki, sa 16 na tabana qai saumi e dua na kabani me tabaka e 10,000 na ilavelave e veivula.

A tekivu tabaki e veivula ena 1957 na Yadra! vakaIdonisia. E totolo na kena veisoliyaki, e lai yacova sara na 10,000 na ilavelave. Ia e vinakati me dua na nodra laiseni na tacida ni sa lailai tiko e Idonisia na pepa ni tabaivola. Nira lai kerea na laiseni, e tukuna na vakailesilesi ni matanitu vei ira na tacida: “Dua vei ira na mekesini totoka duadua e Idonisia na Menara Pengawal (Vale ni Vakatawa), au na vukei kemuni ena laiseni oni vinakata tiko me baleta na nomuni mekesini vou.”