پرسشهای جوانان
خلقت یا تکامل؟—قسمت ۱: چه دلایلی برای اعتقاد به خدا وجود دارد؟
خلقت یا تکامل؟
شاید معتقد باشی که خدا همه چیز را آفریده است. جالب است که بسیاری از جوانان، همچنین بزرگسالان بر این عقیدهاند. اما برخی نیز بر این باورند که زندگی و جهان هستی بدون این که «موجودی والاتر» در آن دخیل بوده باشد، در اثر تکامل به وجود آمده است.
آیا به این موضوع فکر کردهای؟ هر دو گروهی که از آنان یاد شد، اغلب صریحاً به اعتقاد خود اشاره میکنند، بدون این که واقعاً دلیل آن را بدانند.
برخی به خلقت معتقدند؛ زیرا رهبران مذهبی چنین تعلیم میدهند.
برخی به تکامل معتقدند؛ زیرا در مدرسه به آنان چنین آموزش داده میشود.
این سری از مقالات به تو کمک میکند که تردیدی در خلقت نداشته باشی و بتوانی این باور خود را توضیح دهی. در ابتدا لازم است به این پرسش مهم فکر کنی:
چرا به وجود خدا معتقدم؟
چرا این پرسش، پرسشی مهم است؟ زیرا کتاب مقدّس ما را تشویق میکند که از قدرت استدلال خود استفاده کنیم. (رومیان ۱۲:۱) این بدین معنی است که اعتقاد به خدا نباید بر پایهٔ موارد زیر باشد:
احساسات (حس میکنم که نیروی برتری باید وجود داشته باشد)
گفتههای دیگران (اطرافیانم افرادی مذهبی هستند)
زور و اجبار (پدر و مادرم مرا مجبور کردند که به وجود خدا معتقد باشم)
اعتقاد تو به خدا باید بر اساس یقین کامل باشد و باید دلایل منطقی برای آن داشته باشی.
پس چه چیز تو را به وجود خدا متقاعد ساخته است؟ برگهٔ کمک آموزشی «چرا به وجود خدا اعتقاد دارم؟» به تو در این زمینه کمک خواهد کرد. شاید دانستن نظرات همسنوسالانت در این مورد نیز برایت مفید باشد.
«وقتی معلّمم در مورد بدن انسان صحبت میکرد، برایم جای هیچ شک و تردیدی باقی نماند که خدایی وجود دارد. هر کدام از اعضای بدن، ساختار و عملکرد بهخصوصی دارد و برخی بدون آگاهی ما کاری را انجام میدهند. بدن انسان ما را متحیّر و شگفتزده میکند!»—تِرِزا.
«وقتی آسمانخراش، کشتی بزرگ یا اتومبیلی را میبینم از خود میپرسم: ‹چه کسی آن را ساخته است؟› مثلاً برای ساختن یک اتومبیل به افرادی پراستعداد نیاز است؛ چون برای راه انداختن اتومبیل، قطعات بسیاری باید در کنار هم قرار گیرند. پس اگر برای ساخت اتومبیل طراحی وجود دارد، انسان هم باید سازندهای داشته باشد.»—ریچارد.
«وقتی متوجه شدم که باهوشترین انسانها صدها سال تلاش کردهاند تا به گوشهای کوچک از عالم هستی پی ببرند، برایم غیرمنطقی بود که قبول کنم موجود هوشمندی در پس خلقت عالم نبوده است.»—کارین.
«هر چه بیشتر در مورد علم تحقیق و بررسی میکردم، نظریهٔ تکامل برایم بیشتر غیرمنطقی میآمد. مثلاً به قوانین ریاضی در طبیعت و بینظیر بودن انسان فکر کردم و برایم سؤال بود که چرا انسان در مورد هویت، پیدایش و آیندهٔ خود کنجکاو است. نظریهٔ تکامل پیدایش انسان را به جانوران ارتباط میدهد، اما هیچ وقت خود قادر نبوده است توضیح دهد که چرا انسان موجودی منحصربهفرد است. به نظر من قبول نظریهٔ تکامل به اصطلاح ایمان بیشتری نیاز دارد تا قبول وجود آفریدگار.»—آنتونی.
توضیح اعتقادم
حال اگر همکلاسیهایت تو را به خاطر اعتقاد به چیزی که نمیبینی، تمسخر کنند چطور؟ اگر بگویند علم نظریهٔ تکامل را ثابت کرده است، چطور؟
مهم آن است که با اعتمادبهنفس در مورد اعتقاداتت صحبت کنی. از داشتن اعتقادات خود شرمسار نباش یا ترسی به دل راه نده. (رومیان ۱:۱۶) در ضمن نکات زیر را به یاد داشته باش:
۱) تو تنها نیستی؛ هنوز بسیاری از مردم به وجود خدا اعتقاد دارند. در میان آنان حتی میتوان افراد نابغه و پرتجربه را نیز دید. برای مثال، هستند دانشمندانی که به وجود خدا معتقدند.
۲) گاه وقتی مردم وجود خدا را کتمان میکنند، برای این است که سؤالاتشان در مورد خدا بیپاسخ مانده است. آنان بجای این که برای این اعتقادشان شواهدی ارائه دهند، سؤالاتی از این قبیل مطرح میکنند: «اگر خدا وجود دارد، چرا جلوی مصیبتهای بشر را نگرفته است؟» در واقع آنان از روی تحقیق و بررسی مسائل علمی به این نتیجه نرسیدهاند، بلکه از روی احساسات.
۳) انسانها باید نیاز روحانی خود را برطرف کنند. (مَتّی ۵:۳) اعتقاد به وجود خدا نیز جزوی از نیاز روحانی آنان است. از این رو، اگر کسی وجود خود را انکار کند، او خود باید توضیح دهد که چرا به چنین نتیجهای رسیده است.—رومیان ۱:۱۸-۲۰.
۴) اعتقاد به وجود خدا کاملاً منطقی است. این اعتقاد با این حقیقت هماهنگ است که حیات به خودی خود به وجود نیامده است. هیچ گواهی در دست نیست که ثابت کند حیات، ناگهان از مادهای بیجان به وجود آمده است.
اگر کسی اعتقاد تو به وجود خدا را زیر سؤال برد چگونه پاسخ میدهی؟ به چند پیشنهاد که در ادامه آمده است، توجه کن.
اگر کسی بگوید: «تنها کسانی که تحصیلات چندانی ندارند، به خدا معتقدند.»
در این صورت میتوانی بگویی: «آیا این نظر واقعاً صحیح است؟» چون از نظر من چنین نیست. اتفاقاً از ۱۶۰۰ محقق علوم، از دانشگاههای معروف دنیا، در این مورد نظرخواهی شد. جالب این که یک سوم آنان وجود خدا را انکار نکردند. a آیا تو این محققان را به خاطر اعتقادشان به خدا، اشخاصی با تحصیلات کم میشماری؟»
اگر کسی بگوید: «اگر خدا وجود دارد، چرا جلوی مصیبتهای بشر را نگرفته است؟»
در این صورت میتوانی بگویی: «این گفته شاید درست به نظر رسد. اما اگر خدا دلیلی موجه برای این کار داشته باشد چطور؟ [اجازهٔ پاسخ بده.] من جوابی قانعکننده به این سؤال یافتم. اما برای درک آن باید چند تعلیم کتاب مقدّس را بررسی میکردم. آیا تو هم میخواهی در این مورد اطلاعات بیشتری داشته باشی؟»
در مقالهٔ بعدی خواهیم دید که چرا نظریهٔ تکامل توضیحی قانعکننده برای وجود انسان نیست.
a مأخذ: شورای پژوهش علوم اجتماعی، «مذهب و معنویت در میان دانشمندان دانشگاهها» نوشتهٔ اِلین اِکلاند، ۵ فوریه ۲۰۰۷.