Матфей 5:1—48
-
ТУ ҪИНЧЕ КАЛАНӐ ПРОПОВЕДЬ (1—48)
-
Иисус ту ҫинче вӗрентме пуҫлать (1, 2)
-
Телейлӗ тӑвакан тӑхӑр май (3—12)
-
Тӑвар тата ҫутӑ (13—16)
-
Иисус закона пурнӑҫлама килнӗ (17—20)
-
Тарӑхасси (21—26), аскӑн ӗҫ туса мӑшӑра улталасси (27—30), мӑшӑрпа уйрӑласси (31, 32), тупа тӑвасси (33—37), усалшӑн усалпа тавӑрасси (38—42), тӑшмансене юратасси (43—48) ҫинчен калать
-
5 Иисус халӑха курсан ту ҫине хӑпарнӑ. Вӑл ларсан, ун патне вӗренекенӗсем пынӑ,
2 вара вӑл вӗсене вӗрентме пуҫланӑ:
3 — Турӑ ҫинчен пӗлесшӗн ҫунакансем* телейлӗ, мӗншӗн тесен ҫӳлти Патшалӑх вӗсенӗн.
4 Хуйхӑракансем телейлӗ, мӗншӗн тесен вӗсене йӑпатӗҫ.
5 Йӑваш кӑмӑллисем телейлӗ, мӗншӗн тесен вӗсем ҫӗре еткерлӗхе илӗҫ.
6 Тӳрӗлӗхшӗн ҫунакансем* телейлӗ, мӗншӗн тесен вӗсен кӑмӑлне ҫырлахтарӗҫ.
7 Хӗрхенекенсем телейлӗ, мӗншӗн тесен вӗсене те хӗрхенӗҫ.
8 Таса чӗреллисем телейлӗ, мӗншӗн тесен вӗсем Турра курӗҫ.
9 Мир пултӑр тесе тӑрӑшакансем телейлӗ, мӗншӗн тесен вӗсене Турӑ ывӑлӗсем тейӗҫ.
10 Кама тӳрӗлӗхшӗн хӗсӗрлеҫҫӗ, ҫавсем телейлӗ, мӗншӗн тесен ҫӳлти Патшалӑх вӗсенӗн.
11 Мана пула сире хурласан, хӗсӗрлесен, сирӗн ҫинчен элеклесе калаҫсан, эсир телейлӗ.
12 Савӑнӑр, хӗпӗртӗр, мӗншӗн тесен тӳпере сире пысӑк награда пулӗ. Сирӗнтен малтан пурӑннӑ пророксене те ҫапла хӗсӗрленӗ.
13 Эсир — ҫӗр тӑварӗ. Тӑвар тутине ҫухатсан, ӑна каллех мӗнле тӑварлӑ тӑвайӑн? Вӑл ӗнтӗ ниме юрӑхсӑр, ӑна ҫын ури айӗнче таптанма ҫеҫ кӑларса пӑрахмалла.
14 Эсир — тӗнче ҫути. Ту ҫинче вырнаҫнӑ хула курӑнмасӑр юлмӗ.
15 Ҫутаткӑҫа ҫутсан ӑна карҫинккапа* хупласа хумаҫҫӗ, ӑна ҫутаткӑҫ лартмалли вырӑна лартаҫҫӗ, вара вӑл пӳртрисене пурне те ҫутатса тӑрать.
16 Сирӗн ҫуттӑр та ҫынсем умӗнче ҫавӑн пекех ҫутаттӑр. Вӗсем сирӗн ырӑ ӗҫӗрсене курса сирӗн ҫӳлти Аҫӑра мухтаччӑр.
17 Эпӗ закона е пророксем ҫырнине пӑрахӑҫлама килнӗ тесе ан шухӑшлӑр. Эпӗ пӑрахӑҫлама мар, пурнӑҫлама килнӗ.
18 Чӑн калатӑп сире: тӳпепе ҫӗр пӗтсен те, законри чи пӗчӗк саспалли е саспаллин пӗр йӗрӗ те пулин пурнӑҫланмасӑр юлмӗ. Унта ҫырни пӗтӗмпех пурнӑҫланӗ.
19 Ҫавӑнпа та кам законри заповедьсенчен чи пӗчӗккине пӑсать тата ыттисене те ҫавна тума вӗрентет, ҫавӑ ҫӳлти Патшалӑха кӗреймӗ*. Кам вара вӗсене тытса тӑрать тата ыттисене те ҫавна тума вӗрентет, ҫавӑ ҫӳлти Патшалӑха кӗме тивӗҫлӗ пулӗ*.
20 Калатӑп сире: эсир закон вӗрентӳҫисемпе фарисейсенчен тӳрӗрех пулмасан, ҫӳлти Патшалӑха кӗреймӗр.
21 Эсир ҫынсене авалхи вӑхӑтра ҫакӑн пек каланине илтнӗ: «Ан вӗлер. Ҫынна вӗлерекен суд умне тӑрӗ».
22 Эпӗ вара сире ҫапла калатӑп: кам хӑйӗн тӑванӗ ҫине тарӑхса ҫӳрет, ҫавӑ суд умне тӑрӗ; кам тӑванне тӳрккес сӑмахпа хӑртать, ҫавӑ Аслӑ суд умне тӑрӗ; кам вара: «Эсӗ — ниме тӑман ӑссӑр ҫын!» — тесе калать, ҫавӑ вутлӑ гееннӑна* лекме пултарать.
23 Эсӗ парне вырӑнӗ патне парнӳне илсе пырсан, ҫавӑнта вара тӑвану хӑвӑн ҫине ҫилленнине аса илсен,
24 парнӳне парне вырӑнӗ умне хӑварса малтан тӑванупа кайса мирлеш, унтан каялла килсе парнӳне кӳр.
25 Хӑвпа судлашас текенпе ҫул ҫинче пулнӑ чухнех тавлашӑва татса пама тӑрӑш. Унсӑрӑн вӑл сана судья аллине парӗ, судья вара сана тӗрмене хуптарма хуралҫӑ аллине парӗ.
26 Калатӑп сана: юлашки вак укҫуна* парса хӑвармасӑр та унтан тухаймӑн.
27 «Аскӑн ӗҫ туса мӑшӑрна ан ултала» тенине эсир илтнӗ.
28 Эпӗ вара сире ҫапла калатӑп: хӗрарӑм ҫине аскӑннӑн пӑхакан кирек кам та хӑй чӗринче аскӑн ӗҫ туса хӑйӗн мӑшӑрне улталать.
29 Сана сылтӑм куҫу ҫылӑх тума илӗртет* пулсан, ӑна чавса кӑлар та ывӑтса яр. Мӗншӗн тесен пӗтӗм кӗлеткӳне гееннӑна пӑрахнинчен хӑрах куҫу пӗтни саншӑн аванрах.
30 Ҫавӑн пекех сана сылтӑм аллу ҫылӑх тума илӗртет* пулсан, ӑна касса ил те ывӑтса яр. Мӗншӗн тесен пӗтӗм кӗлеткӳне гееннӑна пӑрахнинчен хӑрах аллу пӗтни саншӑн аванрах.
31 Тата ҫапла та каланӑ: «Кам хӑйӗн арӑмӗпе уйрӑлать, ҫавӑ ӑна уйрӑлу хучӗ патӑр».
32 Эпӗ вара сире ҫапла калатӑп: кам хӑйӗн арӑмӗпе вӑл аскӑн ӗҫ* туман ҫӗртенех уйрӑлать, ҫавӑ ӑна аскӑн ӗҫ туса мӑшӑра улталама сӑлтав парать. Кам ҫавӑн пек уйрӑлнӑ хӗрарӑма качча илет, ҫавӑ урӑх ҫыннӑн арӑмӗпе аскӑн ӗҫ тӑвать.*
33 Эсир авалхи вӑхӑтра пурӑннӑ ҫынсене ҫапла каланине те илтнӗ: «Тупа тунине ан пӑсӑр, Иеговӑна* сӑмах панине пурнӑҫлӑр».
34 Эпӗ вара сире ҫапла калатӑп: пачах та тупа ан тӑвӑр. Тӳпепе те тупа ан тӑвӑр, мӗншӗн тесен вӑл — Туррӑн престолӗ,
35 ҫӗрпе те тупа ан тӑвӑр, мӗншӗн тесен вӑл — унӑн ури саккийӗ, Иерусалимпа та тупа ан тӑвӑр, мӗншӗн тесен вӑл — аслӑ Патша хули.
36 Пуҫӑрпа та тупа ан тӑвӑр, мӗншӗн тесен эсир пӗр ҫӳҫ пӗрчине те шурӑ та, хура та тӑваймастӑр.
37 Сирӗн «ҫапла» тени «ҫапла» тениех пултӑр, сирӗн «ҫук» тени «ҫук» тениех пултӑр, унтан ытлашши — Шуйттанран*.
38 Эсир «куҫшӑн — куҫ, шӑлшӑн — шӑл» тенине илтнӗ.
39 Эпӗ вара ҫапла калатӑп: усал ҫынпа ан хирӗҫ, кам сана сылтӑм питҫӑмартинчен ҫупса ярать, эсӗ ун енне тепӗрне те ҫавӑрса пар.
40 Кам санпа судлашса кӗпӳне туртса илесшӗн, ӑна хӑвӑн ҫиелти тумтирне те пар.
41 Камӑн власть пур, ҫавӑ сана пӗр ҫухрӑм* утма хушать пулсан, унпа пӗрле иккӗ кай.
42 Хӑвӑнтан ыйтакана пар, кивҫен илес текенрен* те ан пӑрӑн.
43 Эсир «Ҫывӑх ҫыннуна юрат, тӑшманна кураймасӑр тӑр» тенине илтнӗ.
44 Эпӗ вара сире ҫапла калатӑп: хӑвӑрӑн тӑшманӑрсене юратӑр тата хӑвӑра хӗсӗрлекенсемшӗн кӗлтӑвӑр.
45 Ҫапла тунипе эсир ҫӳлти Аҫӑрӑн ывӑлӗсем пулнине кӑтартатӑр, мӗншӗн тесен вӑл хӑйӗн хӗвелне усаллисем ҫине те, ыррисем ҫине те пӑхтарать тата ҫумӑрне те тӳррисем ҫине те, тӳрӗ маррисем ҫине те ҫутарать.
46 Эсир хӑвӑра юратакансене ҫеҫ юрататӑр пулсан, сире мӗнле награда пулӗ? Налог пуҫтаракансем те ҫавнах тумаҫҫӗ-и?
47 Эсир хӑвӑр тӑванӑрсене анчах саламлатӑр пулсан, кирлинчен ытла мӗнех тӑватӑр? Урӑх халӑх ҫыннисем те ҫаплах тумаҫҫӗ-и?
48 Эппин, сирӗн ҫӳлти Аҫӑр пӗр ҫитменлӗхсӗр пулнӑ пекех, эсир те пӗр ҫитменлӗхсӗр* пулӑр.
Сноскӑсем
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «сывлӑш тӗлӗшӗнчен чухӑнсем».
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «тӳрӗлӗхшӗн выҫӑхса, антӑхса ҫитнисем».
^ Е «виҫмелли карҫинккапа».
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «ҫавна ҫӳлти Патшалӑхра чи кӗҫӗнни тейӗҫ».
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «ҫавна ҫӳлти Патшалӑхра асли тейӗҫ».
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «кодрантна». Ӑ14-мӗш приложение пӑхӑр.
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «такӑнтарать».
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «такӑнтарать».
^ Словарьте «Аскӑнлӑх» статьяна пӑхӑр.
^ Е «Ҫавӑн пек уйрӑлнӑ хӗрарӑма качча илни те мӑшӑра улталаниех пулать».
^ А5-мӗш приложение пӑхӑр.
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «усалтан».
^ Сӑмахран сӑмаха куҫарсан, «миля». Ӑ14-мӗш приложение пӑхӑр.
^ Урӑхла каласан, процентсӑр кивҫен илес текенрен.
^ Урӑхла каласан, юратас тӗлӗшрен пӗр ҫитменлӗхсӗр.
