1, 2. Mi tampi nih an rian he aa tlaiin zeitindah an hmuh?

MI TAMPI nih an ṭuanmi rian cungah i hngat in a biapimi asiloah a biapi lomi kan si timi ruahnak an ngei. Nunphung cheukhat ah mi pakhatkhat he an i theihhngalh tikah “zei rian dah na ṭuan?” tiah an i hal tawn.

² Baibal zongah mi pawl kha an ṭuanmi rian he a langhter tawn hna. Tahchunhnak ah, “ngunkhuai khawltu Matthai,” “saphaw sertu Simon” le “kan dawtmi siibawi Luka” tiah Baibal nih a ti hna. (Matt. 10:3; Lam. 10:6; Kol. 4:14) Jehovah rian ah an hmuhmi dirhmun le tinvo zongin a langhter tawn hna. Siangpahrang David, profet Elijah le lamkaltu Paul kong kha ruathmanh. Mah pa hna nih Jehovah pekmi rian kha an sunsak tuk. Anmah bantukin kannih zong Jehovah rian ah kan hmuhmi tinvo hna kha kan sunsak ve awk a si.

3. Kum upa pawl nih mino pawl cawnpiak cu zeicah a herh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

³ Mi tampi nih kan rian kha kan sunsak i mah kha ṭuan zungzal kan duh. Asinain ngaihchiat awk ngai a simi cu mi  pawl cu an hun upat tikah an no lio bantukin an ṭuan kho ti lo. (Pct. 1:4) Mah cu Jehovah miphun hna ca zongah zuamcawhnak a si. Tuchan ah phungchim rian cu a karh thluahmah i Jehovah bupi nih mi tam khawh chung tam sin thawngṭha a phanh nakhnga chanthar thilri pawl kha an hman. Asinain cu bantuk chanthar thilri pawl hman cu upa cheukhat caah a har kho men. (Luka 5:39) An hman thiam hmanhah mino pawl cu upa nakin an thazaang a ṭhawng deuh. (Ptb. 20:29) Cucaah mino pawl nih rian tam deuh in an lak khawh nakhnga upa pawl nih cawnpiak cu aa tlakmi le dawtnak ngeih a si.—Salm 71:18 rel.

4. Mi cheukhat caah an nawl ngeihnak midang cheuh cu zeicah a har? (“Midang Rian Pek Kan I Harh Khawhnak A Ruang” timi rinli kulh ah zoh.)

⁴ An nawl ngeihnak kha mino pawl an cheuh hna tikah a zungzal in cun a fawi lai lo. Cheukhat nih an sunsak tukmi an rian sungh lai kha an phang. Cheukhat cu nawl kan ngei ti lai lo ti le mino pawl nih kanmah tluk in an ṭuan kho lai lo ti kha an phang. A cheu nih midang cawnpiak awkah a caan kan ngei lo tiah an i silhnalh. Mino pawl zong nih rian tam deuh in pek an si lo tikah an lung a sau a hau.

5. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

⁵ Mino pawl nih rian tam deuh in an lak khawh nakhnga upa pawl nih bawmh cu zeicah a biapit? Cutin zeitindah an tuah khawh? (2 Tim. 2:2) Mino pawl nih anmah nakin hmuhtonnak a ngei deuhmi kum upa pawl he rian an ṭuanṭi tikah a hmaanmi lungput ngeih le an sinin cawn cu zeicah a herh? Cutin tuah khawh awkah Siangpahrang Divid nih a fapa kha a biapi tukmi rian caah a timhtuah ning kha zohhmanh u sih.

6. Siangpahrang David nih zeidah tuah a duh? Jehovah nih zeitindah a ti?

⁶ David cu kum tampi chung hremnak a tong i hmunkhat hnu hmuhkhat ah aa ṭhial. A hnu i siangpahrang a si tikah siarem tein siangpahrang inn ah khua a sa. Cucaah profet Nathan kha hitin a ti: “Zohhmanh, kei cu sider thing inn chungah ka um i sihmanhsehlaw BAWIPA biakamnak kuang cu puan thlam tangah a um.” David nih Jehovah caah aa dawh tukmi biakinn kha sak a duh. Mah tikah Nathan nih “na lungchung i a ummi paoh cu tuah ko, zeitintiah Pathian cu na sinah a um” tiah a ti. Asinain mah cu Jehovah duhnak a si lo. Cucaah Nathan sinin David kha hitin a ti: “Ka umnak dingah inn ka sakpiak hlah.” Jehovah nih David kha na sinah ka um zungzal lai tiah bia a kamh ko nain biakinn cu a fapa Solomon nih a sak lai ti kha David nih a hngalh. Mah tikah David nih zeitindah a rak lehrulh?—1 Chan. 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

7. Jehovah lamhruainak kha David nih zeitindah a rak lehrulh?

⁷ David nih Jehovah caah biakinn sak a duh, mah ruangah a ngaih a chia kho men. Asinain Solomon nih a tlangtlak dingmi rian kha a lungthin dihlak in a rak bawmh. Rianṭuantu pawl kha lungtho tein a timhtuahpiak hna. Cun thir, dar, ngun, sui le thing zong a rak khawmh. Biakinn saknak caah aho nih dah minṭha a hmuh lai timi kongah a lungre a thei lo, biakinn sak a  dih tikah Solomon biakinn tiah mi nih an hngalh. Solomon kha hitin tha a pek: “Ka fapa, nangmah kongah a chimmi bia bangin BAWIPA na Pathian ca i innsaknak ah cun na hlawhtlin nakhnga BAWIPA cu na sinah um ko seh.”—1 Chan. 22:11, 14-16.

8. Solomon cu biakinn sak awkah sining a tlinh lai lo tiah zeicah David nih a ruah khawh men? Asinain David nih zeidah a tuah?

⁸ 1 Chanrelnak 22:5 rel. A biapi tukmi innsaknak rian tlangtlak awkah Solomon cu timhcia a si rih lo tiah David nih a ruah khawh men. Biakinn cu ‘rumra a ummi inn’ a si i mah lio caan ah Solomon cu ‘a ngakchia i zeihmanh a hngal rih lomi’ a si. Asinain Solomon nih mah rian kha a ṭuan khawh nakhnga Jehovah nih a bawmh lai ti kha David nih a hngalh. Cucaah David nih Solomon bawmhnak rian tu ah khan a lungthin a pek i a herhmi thilri pawl kha a khawmhpiak.

9. Midang rian peknak he aa tlaiin upa pawl nih zeitindah nuamhnak an hmuh khawh? Tahchunhnak pe.

⁹ Kum upa pawl nih mino pawl kha an rian an cheuh hna tikah an lung a dongh awk a si lo. Tuchan ah a biapi bikmi rian cu Jehovah rian a si ti kha kan hngalh. Mino pawl nih rian an tawnghtham khawh nakhnga cawnpiaknak nih rian liim awkah a bawmh lai. Mah kong hi ruathmanh. Na ngakchiat lioah na pa nih a mawṭaw a mawnghmi kha a pawngin na rak zoh men ko lai. Na vun upat deuh tikah mawṭaw mawngh ning kha aan chimh. A hnuah laisen na ngeih tikah na pa nih aan cawnpiak bantukin na hun mawngh. Asinain na pa nih ruahnak aan cheuh rih. A caan ah aa changchang in nan mawngh. Asinain na pa a tar tikah nangmah deuh nih na mawngh cang. Mah tikah na pa cu lungṭhat loin a um lai maw? A um lai lo, nangmah nih na  mawngh caah aa nuam ko lai. Cu bantukin kum upa pawl cu an cawnpiakmi mino pawl nih bupi chungah rian an lak khawhmi an hmuh tikah an i lawmh awk a si.

10. Minthannak le nawlngeihnak he aa tlaiin Moses nih zeitindah a hmuh?

¹⁰ Midang ngeihmi rian he aa tlaiin nahchuahnak kan ngeih nakhnga lo kan i ralrin a hau. Israel mi cheukhat nih profet rian an hun ṭuan tikah Moses nih a lehrulh hna ningin kan cawn khawh. (Nambar 11:24-29 rel.) Annih kha Joshua nih thlauh a duh hna, asinain Moses nih hitin a ti: “Keimah ca lawngin dahra na ruah hi? BAWIPA mi vialte hi profet si dih in, annih cungah BAWIPA nih a thlarau chia sehlaw ka hei ti naklak ah cun.” Mah rian hi Jehovah nih a tlangtlak ti kha Moses nih a hngalh. Moses nih amah minthannak ca lawng kha ruat loin Jehovah salle dihlak nih rian ngei hna seh ti a duh. Kannih tah zeitin? Midang nih Jehovah rian ah tinvo sung hna an hmuh tikah kan i lawm maw?

11. Midang rian peknak he aa tlaiin unaupa pakhat nih zeitindah a chim?

¹¹ Jehovah rian ah kumhrabu tampi chung fakpi in rian a ṭuan i mino unaupa pawl kha rian tam deuh in lak khawh awkah a cawnpiakmi unaupa tampi an um. Tahchunhnak ah, unaupa Peter kong hi zohhmanh u sih. Europe zung ṭengnge pakhat ah kum 35 chung rian a ṭuanmi telin kum 74 chung caantling rian a ṭuan. Kum tampi chung Rianṭuannak Department tlangtlatu a rak si. Asinain nai in khan amah nih a cawnpiakmi mino unaupa Paul nih mah rian kha a ṭuan. Mah thlennak he aa tlaiin zeitindah na intuar tiah an hal tikah Peter nih hitin a leh hna: “Rian ngan deuh cohlan awkah cawnpiak a simi le an rian ṭha tein a ṭuanmi unaupa pawl an um caah kaa lawm tuk.”

12. Rehoboam kong in zeidah kan cawn khawh?

¹² Solomon fapa Rehoboam cu siangpahrang a hung si tikah a rianthar tawnghtham ning he aa tlaiin kum upa pawl kha ruahnak a hal hna. Asinain ruahnak an cheuhmi kha a cohlang lo. Mah canah a ṭhikhat a simi mino pawl ruahnak cheuhnak tu kha a zulh. Mah ruangah harnak an tong. (2 Chan. 10:6-11, 19) Mah in zeidah kan cawn khawh? Kanmah nakin a upa deuhmi le hmuhtonnak a ngei deuhmi hna sinah ruahnak cheuhnak hal cu fim a si.  Mino pawl nih hlan i an rak tuahmi ningin tuah zungzal ding timi ruahnak cu an ngeih awk a si lo. Asinain upa pawl ruahnak cheuhnak kha an upat awk a si i rian an rak ṭuanning cu hman awk a tlak ti lo ti zongin an ruah awk a si lo.

13. Mino pawl nih kum upa pawl he zeitindah rian an ṭuanṭi awk a si?

¹³ A caan ah mino cheukhat cu hmuhtonnak a ngeimi, kum upa pawl nih an ṭuanmi rian kha tlangtlak awkah rian pek an si. Mah mino unaupa pawl i an dirhmun cu aa thleng ko nain annih nih biakhiahnak an tuah hlanah kum upa pawl i hngalhnak le hmuhtonnak hna in fimnak an i lak awk a si. Rianṭuannak department tlangtlatu in Peter zaka ah a ṭuanmi, a hmasa ah a kong langhtermi Paul nih hitin a chim: “Peter kha ruahnak cheuhnak ka hal i midang zong kha cutin tuah awkah ka forh hna.”

14. Timote le lamkaltu Paul hmunkhat ah rian an ṭuanṭi ningin zeidah kan cawn khawh?

¹⁴ Timote cu lamkaltu Paul nakin a ngakchia deuh tuk, asinain kum tampi chung hmunkhat ah rian an rak ṭuanṭi.(Filipi 2:20-22 rel.)Paul nih Korin Khrihfa hna kha hitin a ti hna: “Hi ruangah hin nan sin i Timote ka rak thlah hi a si. Amah cu Bawipa chungah ka dawtmi le ka zumhmi ka fapa a si. Amah nih cun, Khrih Jesuh chung i nunnak thar in nunning ah zeitindah ka umtu a si ti kha le khuazakip ah Khrihfabu kha zeitindah ka cawnpiak hna ti kha aan chimh hna lai.” (1 Kor. 417) Mah bia in Paul le Timote cu hmunkhat ah rian an ṭuanṭi i pakhat le pakhat an i bawm ti kha fiang tein kan hngalh khawh. Paul nih Timote kha “Khrih Jesuh chung i nunnak thar in nunning” cawnpiak awkah a caan a pek i Timote zong nih ṭha tein a rak cawn. Cucaah Paul cu Timote cungah a lung a tling i Korin khua i unau pawl kha ṭha tein a zohkhenh hna lai tiah a zumh. Khrihfabu hruai awkah Khrihfa upa pawl nih midang an cawnpiak hna tikah lamkaltu Paul kha an i zohchunh khawh.

15. Rom 12:3-5 nih thlennak hna tawnghtham awkah zeitindah a kan bawmh khawh?

¹⁵ Lung cawlcangh awk ngai a simi caan ah kan nung. Vawlei lei Jehovah bupi cu lam tampi in a ṭhangcho. Cutin a ṭhancho caah thlennak tampi tuah a hau. Thlennak cheukhat nih a kan hnorsuan tikah toidornak langhter hna u sih. Kanmah ṭhatnak nakin Pathian Pennak tu kha pakhatnak ah chia hna u sih. Cutin kan tuah ahcun kan lung aa rual lai. Paul nih Rom khua i Khrihfa hna sinah hitin a ṭial: “Nanmah le nanmah kha a sang tuk ah i ruat hlah u. Nan sining te tu kha i hngal u law Pathian nih zumhnak aan pekmi hnaning cio in nanmah le nanmah nan i ruah cio ning cu si seh. Kan pum cungah hin nge tampi kan ngei i hi nge vialte hi rian dangdang an ngei cio. Cu bantuk cun, kannih zong hi mi tampi kan si nain Khrih he kan i pehtlaihnak thawngin pumkhat kan si.”—Rom 12:3-5.

16. Jehovah bupi ah daihnak le lungrualnak a um zungzal khawh nakhnga Khrihfa pakhat kip nih zeidah kan tuah khawh?

 ¹⁶ Kan sining cu zeiti a si hmanhah Jehovah Pennak rian ṭhanchonak caah ṭuan hna u sih. Kum upa pawl, mino pawl kha cawnpiak hna u. Mino pawl, pek nan simi rian kha cohlang u. Tangdor tein um u law upa pawl kha upat hna u. Nupile hna, thil sining aa thlen tikah Prisilla kha i zohchunh u. Anih cu a vapa Akuila kha zumhfek tein a bawmh i hmunkhat te ah rian an ṭuanṭi.—Lam. 18:2.

17. Jesuh nih a zultu pawl kha zei tuah awkah dah a rak cawnpiak hna?

¹⁷ Midang cawnpiaknak he aa tlaiin Jesuh cu zohchunh awk ṭha bik a si. Jesuh nih vawleicung a rian cu a dong cang lai i mah rian hi midang nih an ṭuan a hau lai ti kha a hngalh. A zultu pawl cu mitlinglo an si ko nain an cungah zumhnak a ngei. Amah nih a rak tuahmi nakhmanh in a ngan deuhmi thil an tuah lai tiah a rak ti. (Johan 14:12) Cucaah ṭha tein a rak cawnpiak hna. Mah lio caan ah a zultu pawl nih vawleicung pumpi ah thawngṭha an rak chim khawh.—Kol. 1:23.

18. Hmailei ah zei rian dah kan ngeih lai? Atu ah tah zei rian dah kan ngeih?

¹⁸ Jesuh cu a thih hnuah Jehovah nih vancung ah a thawhter ṭhan. Rian tam deuh in a ṭuan khawh nakhnga “uktu vialte hna le nawlngeitu vialte hna le ṭhawnnak vialte hna le bawi vialte hna cungah” nawlngeihnak kha a pek.” (Efe. 1:19-21) Armageddon a rat hlanah zumhfekmi Jehovah sal pakhat in kan thih ahcun dinnak a umnak vawlei thar ah kan nung ṭhan lai. Cuka ah lungsi hnangamnak a pemi rian tampi kan ngei lai. Atu ah kan dihlak in kan ṭuan khawhmi a biapi bikmi rian cu thawngṭha chimnak le zultu siternak rian hi a si. Cucaah mino kan si ah, upa kan si ah kan dihlak in ‘Bawipa rian teimak tein ṭuannak ah i manh lo ngaiin um zungzal’ hna u sih.—1 Kor. 15:58.