Ang Dungan nga Pagpangaon Makapalig-on sa Pamilya

“Ang kinabuhi dili lamang lunlon kalipay, pagmahal, ug kahayahay kondili puno usab kinig kaguol ug mga luha. Apan malipayon man kita o magul-anon, ang atong kalag mangandoy gayod nga mokaon. Ang lamiang pagkaon makapapiskay sa kasingkasing.” —Laurie Colwin, Amerikanang magsusulat.

NABATASAN na kaniadto sa mga nasod sa Kasadpan nga ang mga pamilya magdungan pagpangaon labing menos kas-a sa usa ka adlaw. Niadtong panahona, walay mag-TV, mag-earphone, o mag-text sa dihang mangaon. Nindot kini nga higayon aron ang pamilya magpalig-onay, mas masuod sa usag usa, ug magkaestoryahanay bahin sa ilang inadlawng mga kalihokan atubangan sa lamiang pagkaon.

Giisip sa daghang tawo karon nga daw kinaraan na ang pagpangaon nga dungan. Panagsa na lang ang naghimo niini. Nganong malisdan man ang mga pamilya sa pagpangaon nga dungan? Maayo kaha kon atong ibalik kini nga batasan? Unsay mga kaayohan nga ikahatag niini sa matag membro sa pamilya?

Pagpanihapon nga Dungan—Dili na Uso

“Ang nagakawala nga batasan sa pamilya nga magdungan pagpangaon [sa panihapon] nagpamatuod nga nagakahuyang ang relasyon sa mga tawo diha sa katilingban,” matod pa ni Robert Putnam diha sa librong Bowling Alone. Nganong ingon niana ang kahimtang? Una, ang mga magtiayon kinahanglang motrabaho ug taas nga panahon tungod sa kalisod sa kinabuhi. Ilabinang malisdan ang nag-inusarang mga ginikanan sanglit usa ra ang nanginabuhi. Ikaduha, ang mga tawo mokaon na lang sa mga restawran tungod kay kanunay lang silang magdali. Dili lang mga ginikanan ang daghag giakatar kondili hasta usab ang mga bata, kay puliki sila sa mga esports ug uban pang kalihokan sa eskuylahan.

Dugang pa, adunay mga amahan nga mouli sa dihang nangatulog na ang mga bata, kay dili sila gustong dunay magmanya sa dihang sila mokaon. Aduna usay mga ginikanan nga papanihaponon nilag una ang ilang mga anak ug dayon pakatulgon aron inig panihapon nila wala nay magsamok-samok.

Tungod niini nga mga kahimtang, ang mga membro sa pamilya mag-iya-iya na lag kaon ug wala nay panahon nga mag-estoryahay. Magbilin na lang silag mga mensahe diha sa gawas sa repridyeretor. Inig-abot nila sa balay, mag-iyahay silag init ug pagkaon, tan-awg TV, magkompiyuter, o magdulag video game. Kini nga mga kahimtang uso na kaayo ug daw dili na mabag-o. Busa duna bay kaayohan kon ibalik nato ang batasan nga magdungan sa pagpangaon?

Mga Kaayohan sa Dungang Pagpangaon

Ang panahon sa pagpangaon maoy talagsaong kahigayonan nga matagad sa mga ginikanan ang emosyonal nga panginahanglan sa ilang mga anak. Ang tingpanihapon “maoy panahon nga regular nga makauban sa mga bata ang ilang mga ginikanan ug dili sila tensiyonado,” miingon si Miriam Weinstein diha sa iyang libro nga The Surprising Power of Family Meals. “Ang pagpanihapon nga dungan lagmit dili solusyon sa tanang problema sa pamilya, apan dako kaayo kinig ikatabang sa pagsulbad niana.”

 Ang usa ka amahan nga si Eduardo nga taga-Spain, nga nag-edad ug mga 40, mouyon niana. “Sa among pamilya kaniadto, 11 mi ka buok nga magdungan ug pangaon adlaw-adlaw,” siya miasoy. “Paningkamotan gayod ni Papa nga makauli siya sa tingpaniudto aron magdungan mig pangaon. Dili gayod nako malimtan ang maong mga gutlo sa dihang mag-estoryahay mi bahin sa nagakahitabo sa matag membro sa pamilya. Kanunay ming magkinomedyahay ug magkinataw-anay. Tungod kay gipadako mi ni Papa nga ingon niana, buot nakong himoon usab namo kana sa akong pamilya.”

Ang pagdungan sa pagpangaon makatabang usab sa mga bata nga mahimong balanse ug himsog. Sumala sa U.S. National Center on Addiction and Substance Abuse sa Columbia University, ang mga bata nga makigdungan ug kaon sa ilang pamilya lima ka beses kada semana dili kaayo tensiyonado, dili daling laayon, mas taas ug atensiyon, ug tag-as ug grado diha sa eskuylahan.

“Nagtuo ako nga ang panahon sa pagpangaon makatabang sa mga bata sa emosyonal nga paagi,” midugang si Eduardo. “Ang akong mga dalaga dili na magproblema kon kanus-a mi nila mahimong ikaestorya bahin sa usa ka butang kay nahibalo sila nga sa tingkaon ila ming makaestorya. Sa akong bahin, ingong usa ka amahan, higayon usab kana aron akong mahibaloan ang ilang mga problema.”

Ang pagpangaon nga dungan makatabang aron malikayan ang mga abnormalidad sa pagkaon. Ang University of Navarre sa Spain mireport nga dakog posibilidad nga ang usa mag-antos niana kon siya mokaon nga mag-inusara. Busa hinungdanon gayod ang pagpangaon nga dungan. “Kon nabatasan na sa pamilya ang pagdungan pagpangaon, ang mga bata mobati nga sila gipangga. Mabati usab nila ang kasuod ug ang paghigugmaay sa matag membro sa pamilya,” matod pa ni Esmeralda, nga may duha ka anak nga babaye.

Ang tingkaon makahatag usab ug kahigayonan sa mga ginikanan sa pagtudlo sa ilang mga anak bahin sa Diyos. Mga 3,500 ka tuig kanhi, ang Diyos nagsugo sa mga Israelitas sa paggahin ug panahon uban sa ilang mga anak aron sa pagsilsil sa mga balaod sa Diyos diha sa ilang kasingkasing. (Deuteronomio 6:6, 7) “Ang pag-ampo ug paghisgot ug usa ka teksto sa Bibliya panahon sa pagpangaon makapasuod sa pamilya ngadto sa Diyos,” miingon si Ángel, nga amahan sa duha ka anak. Sanglit ang pagpangaon nga dungan makahatag ug daghang kaayohan, unsay gihimo sa ubang pamilya aron kana mahimong regular?

Planoha ang Dungan nga Pagpangaon

“Gikinahanglan ang pagplano ug pagtinabangay, ug kinahanglang i-adjust ang eskedyul aron makadungan sa pagpangaon bisan kadtong kinaulahiang moabot,” miingon si Esmeralda. Si Maribel, nga dunay duha ka anak, miingon: “Bisag unsa pa mi ka puliki, magdungan gyod mig panihapon kada adlaw.” Sa Sabado ug Dominggo pa lang, andamon na sa ubang pamilya ang ilang lutoon sa panihapon para sa tibuok semana.

Makatabang usab kon imong isipon nga importante ang pagpangaon nga dungan. “Bisan tuod ug kinahanglan nakong usbon ang akong eskedyul sa trabaho aron makauli sa tingpanihapon, nagbunga ang akong pagsakripisyo,” miingon si Eduardo. “Karon mas nahibalo ko kon unsay nagakahitabo sa among pamilya. Daghang oras nga akong gihatagag atensiyon ang akong trabaho kada adlaw, busa angay lamang nga ihatag usab nako ang samang atensiyon sa akong pamilya panahon sa pagpangaon.”

Komosta kon dunay mga kabaldahan? “Dili kami motan-awg TV panahon sa pagpangaon,” miingon ang 16-anyos nga si David. “Among pahimuslan ang panahon nga isulti kang Mama ug Papa ang among mga kalihokan sa tibuok adlaw, ug sagad makadawat kamig maayong mga tambag.” “Ang mga batan-on karon dili na kaayo makig-estorya sa ilang mga ginikanan,” midugang si David. “Bisan ug naa sa balay ang tibuok pamilya, mag-iyahay silag kaon samtang nagyampungad sa TV. Wala lamang sila mahibalo nga daghag kaayohan ang dungan nga pagpangaon.” Ang 17-anyos nga si Sandra miingon: “Maluoy ko sa akong mga klasmet kon moingon sila nga mokaon na lang sila kon unsay ibilin sa ilang ginikanan diha sa repridyeretor. Para man gud nako,  ang pagpangaon sa pamilya maoy panahon usab sa pagkinataw-anay, pag-estoryahay, ug pagpakitag pagmahal sa usag usa.”

Ang dungan nga pagpangaon dakog ikatabang aron masagubang nato ang mga problema nga motungha matag adlaw,” miingon ang The Surprising Power of Family Meals. Dili ba maayo usab kon imong pahimuslan ang maong higayon aron mas masuod pa ang imong pamilya? Ang dungang pagpangaon ingong pamilya maoy nindot nga panahon aron makapahulay kag kadali gikan sa imong puliki nga eskedyul ug makaestorya nimo ang imong mga minahal. Dili gayod anugon ang imong pagsakripisyo.

[Kahon/Hulagway sa panid 15]

KON MODUNGAN KAG KAON SA IMONG PAMILYA, IKAW MAKAKAT-ON SA . . .

Pagpakig-estorya. Ang mga bata makakat-on sa pagpakig-estorya ug sa pagpamati nga matinahoron. Daghan silag pulong nga makat-onan ug matudloan sila sa pagpahayag sa ilang kaugalingon.

Pagkaon ug sustansiyadong pagkaon sa hustong oras.

Pagpakitag maayong pamatasan. Matudloan ang mga bata nga dili magdinalo ug dili mamentaha. Makakat-on usab sila nga magmahunahunaon sa panginahanglan sa ubang membro sa pamilya samtang nagkaon.

Pagkamatinabangon. Ang mga bata makakat-on sa pagtabang sa mga buluhaton sama sa pag-andam sa lamesa, pagpanghipos human ug kaon, o pagsilbi sa uban. Inigdako nila makatabang usab sila sa pag-andam ug pagkaon.