APENDISE
Unsa ba ang Sheol ug Hades?
DIHA sa orihinal nga mga pinulongan niini, ang Bibliya naggamit sa Hebreohanong pulong sheʹohlʹ ug sa Gregong katumbas niini nga haiʹdes sa kapig 70 ka beses. Nalangkit sa kamatayon kanang duha ka pulong. Ang pipila ka hubad sa Bibliya naghubad niana nga “lubnganan,” “impiyerno,” o “gahong.” Ugaling lang, sa kadaghanang pinulongan walay mga pulong nga makapasa sa tukmang diwa niining Hebreohanon ug Gregong mga pulong. Busa gigamit lang sa Bag-ong Kalibotang Hubad ang mga pulong “Sheol” ug “Hades.” Unsay tinuod nga gipasabot niining mga pulonga? Atong matikdan kon giunsa kini paggamit diha sa nagkalainlaing teksto sa Bibliya.
Ang Ecclesiastes 9:10 nag-ingon: “Walay buluhaton ni lalang ni kahibalo ni kaalam sa Sheol, ang dapit diin ikaw moadto.” Nagpasabot ba kini nga ang Sheol naghisgot sa espesipiko o linaing dapit nga lubnganan diin gilubong tingali nato ang usa ka minahal? Wala. Sa dihang ang Bibliya maghisgot ug espesipikong dapit nga lubnganan, kini mogamit ug laing Hebreohanon ug Gregong mga pulong, dili ang sheʹohlʹ ug haiʹdes. (Genesis 23:7-9; Mateo 28:1) Gawas pa, ang Bibliya dili mogamit sa pulong “Sheol” alang sa lubnganan diin ubay-ubayng tawo ang giusa paglubong, sama sa lubnganan sa pamilya o sa lubnganan alang sa daghang tawo.
Nan, unsang matanga sa dapit ang gipunting sa “Sheol”? Gipaila sa Pulong sa Diyos nga ang “Sheol” o “Hades” nagpunting sa butang nga dako pa kaayo kay sa dakong lubnganan alang sa daghang tawo. Pananglitan, ang Isaias 5:14 nag-ingon nga ang Sheol maoy ‘luag ug nagbuka pag-ayo sa baba niini nga walay kinutoban.’ Bisan pag ang Sheol nakalamoy na, ingnon ta, ug dili-maihap nga patayng mga tawo, kini daw nagtinguha kanunay ug dugang pa. (Proverbio 30:15, 16) Lahi sa literal nga dapit nga lubnganan, nga limitado lang ang gidaghanon nga masulod niini, ‘ang Sheol dili matagbaw.’ (Proverbio 27:20) Buot ingnon, dili gayod mapuno ang Sheol. Kini walay kinutoban. Busa, ang Sheol o Hades dili literal nga dapit diha sa espisipikong lugar. Hinunoa, kini mao ang tingbanang lubnganan sa patay nga katawhan, ang simbolikong dapit diin ang kadaghanang tawo matulog diha sa kamatayon.
Ang pagtulon-an sa Bibliya bahin sa pagkabanhaw makatabang kanato aron dugang natong masabtan ang kahulogan sa “Sheol” ug “Hades.” Ang Pulong sa Diyos naglangkit sa Sheol ug Hades sa matang sa kamatayon nga gikan niana adunay pagkabanhaw. * (Job 14:13; Buhat 2:31; Pinadayag 20:13) Ang Pulong sa Diyos nagpakita usab nga kadtong anaa sa Sheol o Hades, naglakip niadtong nag-alagad kang Jehova ug sa daghan usab nga wala mag-alagad kaniya. (Genesis 37:35; Salmo 55:15) Busa, ang Bibliya nagtudlo nga aduna unyay “pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili-matarong.”
^ par. 4 Kasukwahi niana, ang mga patay nga dili pagabanhawon gibatbat ingon nga anaa sa “Gehenna,” wala sa Sheol o Hades. (Mateo 5:30; 10:28; 23:33) Sama sa Sheol ug Hades, ang Gehenna dili literal nga dapit.