1. Unsa ang yawi sa kalipay sa pamilya?

GUSTO ni Jehova nga Diyos nga magmalipayon ang imong pamilya. Ang iyang Pulong, ang Bibliya, naghatag ug mga lagda alang sa matag membro sa pamilya, nga nagbatbat sa papel nga gusto sa Diyos nga tumanon sa matag usa. Sa dihang tumanon sa mga membro sa pamilya ang ilang mga papel nga nahiuyon sa tambag sa Diyos, ang sangpotanan makapatagbaw gayod. Matod ni Jesus: “Malipayon kadtong nagapatalinghog sa pulong sa Diyos ug nagasunod niini!”—Lucas 11:28.

2. Ang kalipay sa pamilya nagdepende sa atong pag-ila sa unsa?

² Ang kalipay sa pamilya nagdepende kaayo sa atong pag-ila nga ang pamilya gimugna ni Jehova, ang usa nga gitawag ni Jesus ug ‘Amahan Nato.’ (Mateo 6:9) Ang matag pamilya sa yuta naglungtad tungod sa atong langitnong Amahan, ug siya nahibalo gayod kon unsay gikinahanglan aron magmalipayon ang mga pamilya. (Efeso 3:14, 15) Busa, unsay gitudlo sa Bibliya bahin sa papel sa matag membro sa pamilya?

3. Giunsa pagbatbat sa Bibliya ang pagsugod sa tawhanong pamilya, ug nganong nahibalo kita nga ang giingon niini tinuod?

³ Gilalang ni Jehova ang unang mga tawo, si Adan ug Eva, ug sila gihiusa ingon nga bana ug asawa. Iyang gibutang sila sa usa  ka maanindot nga paraisong puy-anan sa yuta—ang tanaman sa Eden—ug sila gisugo nga magbaton ug mga anak. “Magmabungahon ug magdaghan kamo ug pun-a ang yuta,” miingon si Jehova. (Genesis 1:26-28; 2:18, 21-24) Dili lang kini usa ka sugilanon o kasugiran, kay gipakita ni Jesus nga ang giingon sa Genesis bahin sa sinugdanan sa pamilya maoy tinuod. (Mateo 19:4, 5) Bisan pag nag-atubang kitag daghang suliran ug ang kahimtang sa kinabuhi karon dili mao ang gituyo sa Diyos nga maingon niini, tan-awon nato kon nganong posible nga magmalipayon ang pamilya.

4. (a) Sa unsang paagi ang matag membro sa pamilya makaamot sa kalipay niini? (b) Nganong ang pagtuon sa kinabuhi ni Jesus hinungdanon kaayo alang sa kalipay sa pamilya?

⁴ Ang matag membro sa pamilya makatabang aron magmalipayon ang pamilya pinaagi sa pagsundog sa Diyos diha sa pagpakitag gugma. (Efeso 5:1, 2) Apan sa unsang paagi makasundog kita sa Diyos, sanglit kita dili man gani makakita kaniya? Makat-onan nato kon sa unsang paagi molihok si Jehova tungod kay gikan sa langit iyang gipadala ang iyang panganay nga Anak nganhi sa yuta. (Juan 1:14, 18) Samtang dinhi sa yuta, gisundog pag-ayo sa maong Anak, si Jesu-Kristo, ang iyang langitnong amahan nga ang pagkakita ug pagpatalinghog kang Jesus nahisama gayod sa pagkakauban ni Jehova ug pagkadungog Kaniya. (Juan 14:9) Busa, pinaagi sa pagkat-on bahin sa gugma nga gipakita ni Jesus ug sa pagsundog sa iyang panig-ingnan, ang matag usa kanato makatabang nga ang pamilya mahimong mas malipayon.

5, 6. (a) Sa unsang paagi ang pagtratar ni Jesus sa kongregasyon naghatag ug maayong panig-ingnan alang sa mga bana? (b) Unsay kinahanglang buhaton aron mapasaylo ang mga sala?

⁵ Ang Bibliya nag-ingon nga ang mga bana angayng magtratar sa ilang mga asawa sama sa pagtratar ni Jesus sa iyang mga tinun-an. Tagda kining gisugo sa Bibliya: “Mga bana, magpadayon sa paghigugma sa inyong mga asawa, ingon nga si Kristo nahigugma usab sa kongregasyon ug nagtugyan sa iyang kaugalingon alang niini . . . Sa ingon niini ang mga bana angay nga maghigugma sa ilang mga asawa sama sa ilang kaugalingong mga lawas. Siya nga nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon, kay wala gayoy tawo nga nagdumot sa iyang kaugalingong unod;  kondili nagapakaon ug nagapangga niini, ingon sa ginahimo usab ni Kristo sa kongregasyon.”—Efeso 5:23, 25-29.

⁶ Ang gugma ni Jesus alang sa iyang kongregasyon sa mga tinun-an naghatag ug hingpit nga panig-ingnan alang sa mga bana. Si Jesus “nahigugma kanila hangtod sa kataposan,” nga naghalad sa iyang kinabuhi alang kanila, bisan pag sila dili hingpit. (Juan 13:1; 15:13) Sa susamang paagi, ang mga bana giawhag: “Magpadayon sa paghigugma sa inyong mga asawa ug ayaw pagkasuko nga hilabihan kanila.” (Colosas 3:19) Unsay makatabang aron ipadapat sa bana ang maong tambag, ilabina kon ang iyang asawa dili usahay molihok sa maalamong paagi? Angayng hinumdoman sa bana ang iyang kaugalingong kasaypanan ug kon unsay kinahanglan niyang buhaton aron mapasaylo sa Diyos. Unsa ba kana? Kinahanglang pasayloon niya kadtong makasala kaniya ug kana naglakip sa iyang asawa. Siyempre, angay usab nga himoon kana sa asawa. (Mateo 6:12, 14, 15) Nasabtan ba nimo kon nganong ang pipila nag-ingon nga ang malamposong panagtiayon mao ang paghiusa sa duha ka tawo nga andam mopasaylo sa usag usa?

7. Unsay gihatagan ni Jesus ug konsiderasyon, nga naghatag ug unsang panig-ingnan alang sa mga bana?

⁷ Angayng matikdan usab sa mga bana nga si Jesus kanunayng nagpakitag konsiderasyon sa iyang mga tinun-an. Gikonsiderar niya ang ilang mga kahuyangan ug pisikal nga mga panginahanglan. Pananglitan, sa dihang gikapoy sila, siya miingon: “Pangadto kamo nga kamokamo ra sa usa ka mingaw nga dapit ug pahulay makadiyot.” (Marcos 6:30-32) Ang mga asawa takos usab sa mahunahunaong konsiderasyon. Ang Bibliya nagbatbat kanila ingong “usa ka mahuyang nga sudlanan” ug ang mga bana gisugo sa paghatag ug “kadungganan” kanila. Ngano? Tungod kay ang mga bana ug mga asawa managsamang nakabaton sa “dili-takos nga pabor sa kinabuhi.” (1 Pedro 3:7) Angayng hinumdoman sa mga bana nga tungod sa pagkamatinumanon nga ang usa ka tawo mahimong bililhon sa Diyos, dili tungod kay siya lalaki o babaye.—Salmo 101:6.

8. (a) Nganong ikaingon man nga ang usa ka bana “nga nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon”? (b) Ang pagkahimong “usa ka unod” nagpasabot sa unsa alang sa bana ug sa iyang asawa?

⁸ Ang Bibliya nag-ingon nga ang usa ka bana “nga nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon.” Tungod kini  kay ang usa ka lalaki ug iyang asawa ‘dili na duha, kondili usa ka unod,’ sumala sa gipatin-aw ni Jesus. (Mateo 19:6) Busa kinahanglang dili sila malangkit sa seksuwal nga paagi sa lain. (Proverbio 5:15-21; Hebreohanon 13:4) Ilang mahimo kini kon sila magpakitag dili-hinakog nga paghunahuna sa seksuwal nga panginahanglan sa usag usa. (1 Corinto 7:3-5) Angayng tagdon ang pahinumdom: “Wala gayoy tawo nga nagdumot sa iyang kaugalingong unod; kondili nagapakaon ug nagapangga niini.” Ang mga bana kinahanglang mahigugma sa ilang mga asawa sama sa ilang paghigugma sa ilang kaugalingon, nga maghinumdom nga sila manubag ngadto sa ilang ulo, si Jesu-Kristo.—Efeso 5:29; 1 Corinto 11:3.

9. Unsang hiyas ni Jesus ang gihisgotan sa Filipos 1:8, ug nganong ang mga bana angayng magpasundayag niining hiyasa ngadto sa ilang mga asawa?

⁹ Si apostol Pablo naghisgot bahin sa ‘malumong pagmahal nga nabatonan ni Kristo Jesus.’ (Filipos 1:8) Ang pagkamalumo ni Jesus maoy makapapresko nga hiyas, nga kahimut-anan alang sa mga babaye nga nahimong iyang mga tinun-an. (Juan 20:1, 11-13, 16) Ug gipangandoy sa mga asawa ang malumong pagmahal gikan sa ilang mga bana.

10. Sa unsang paagi gihatag ni Jesus ang usa ka panig-ingnan alang sa mga asawa?

¹⁰ Ang usa ka pamilya maoy usa ka organisasyon, ug aron molihok sa hapsayng paagi, nagkinahanglan kinig usa ka ulo. Bisan si Jesus adunay Usa nga gipasakopan ingong iyang Ulo. “Ang ulo ni Kristo mao ang Diyos,” ingon nga “ang ulo sa usa ka babaye mao ang lalaki.” (1 Corinto 11:3) Ang pagpasakop ni Jesus sa pagkaulo sa Diyos maoy usa ka maayong panig-ingnan, sanglit kitang tanan adunay usa ka ulo ug kinahanglang kita magpasakop kaniya.

11. Unsang tinamdan ang angayng batonan sa usa ka asawa bahin sa iyang bana, ug unsay mahimong epekto sa iyang panggawi?

¹¹ Ang dili-hingpit nga mga lalaki makahimog kasaypanan ug kasagaran mapakyas sa pagkahimong maayong mga ulo sa pamilya. Busa, unsay himoon sa usa ka asawa? Dili angay nga iyang tamayon ang ginabuhat sa iyang bana o pulihan ang iyang pagkaulo. Maayong hinumdoman sa usa ka asawa nga ang malinawon ug malumong espiritu dako ug bili sa panan-aw sa Diyos. (1 Pedro 3:4) Pinaagi sa pagpasundayag sa maong espiritu, iyang  madiskobrehan nga mas sayon ang pagpasundayag ug diyosnong pagpasakop, bisan ubos sa masulayong mga kahimtang. Dugang pa, ang Bibliya nag-ingon: “Ang asawa angay nga adunay halawom nga pagtahod sa iyang bana.” (Efeso 5:33) Apan unsa na man kon ang iyang bana dili modawat kang Kristo ingon nga iyang Ulo? Ang Bibliya nag-awhag sa mga asawa: “Magpasakop kamo sa inyong mga bana, aron nga, kon aduna may dili-masinugtanon sa pulong, sila makabig nga walay pulong pinaagi sa panggawi sa ilang mga asawa, tungod kay mga saksing-nakakita sa inyong maputling panggawi uban ang halawom nga pagtahod.”—1 Pedro 3:1, 2.

12. Nganong dili man sayop nga ang usa ka asawa magpahayag sa iyang mga opinyon sa matinahorong paagi?

¹² Bisan kon isigkamagtutuo o dili ang iyang bana, ang usa ka asawa dili ingong walay pagtahod kon iyang ipahayag sa mataktikanhong paagi ang usa ka opinyon nga lahi sa iyang bana. Basin husto ang iyang punto-debista, ug ang tibuok pamilya makabatog kaayohan kon ang iyang bana magpatalinghog kaniya. Bisan pag si Abraham wala mouyon sa dihang gisugyot sa iyang asawa, si Sara, ang usa ka praktikal nga solusyon sa usa ka problema sa panimalay, ang Diyos miingon kaniya: “Pamati sa iyang tingog.” (Genesis 21:9-21) Hinuon, sa dihang himoon sa bana ang pangataposang desisyon nga dili supak sa balaod sa Diyos, ang iyang asawa magpakita sa iyang pagkamapasakopon pinaagi sa pagpaluyo sa maong desisyon.—Buhat 5:29; Efeso 5:24.

13. (a) Unsay giawhag sa Tito 2:4, 5 nga himoon sa minyong mga babaye? (b) Unsay giingon sa Bibliya bahin sa panagbulag ug diborsiyo?

¹³ Ang usa ka asawa makatuman sa daghang paagi sa iyang papel diha sa pag-atiman sa pamilya. Pananglitan, gipakita sa Bibliya nga ang minyong mga babaye kinahanglang ‘mahigugma sa ilang mga bana, mahigugma sa ilang mga anak, magbaton ug maayong panghunahuna, putli, mga manggimbuhaton sa balay, buotan, nga magpasakop sa ilang mga bana.’ (Tito 2:4, 5) Ang usa ka asawa ug inahan nga magagawi niining paagiha makaangkon sa malungtarong gugma ug pagtahod sa iyang pamilya. (Proverbio 31:10, 28) Apan tungod kay ang kaminyoon maoy panaghiusa sa dili-hingpit nga mga tawo, ang pipila ka grabeng mga kahimtang tingali moresulta sa panagbulag o diborsiyo. Gitugot sa  Bibliya ang panagbulag ubos sa pipila ka kahimtang. Bisan pa niana, ang panagbulag maoy seryosong butang, kay ang Bibliya nagtambag: “Ang asawa dili gayod mobiya sa iyang bana; . . . ug ang bana dili gayod mobiya sa iyang asawa.” (1 Corinto 7:10, 11) Ug ang pakighilawas lamang sa usa ka kapikas sa kaminyoon mao ang Kasulatanhong pasikaranan sa diborsiyo.—Mateo 19:9.

14. Giunsa pagtagad ni Jesus ang mga bata, ug unsay gikinahanglan sa mga bata gikan sa mga ginikanan?

¹⁴ Gihatag ni Jesus ang usa ka hingpit nga panig-ingnan alang sa mga ginikanan diha sa paagi sa ilang pagtagad sa mga anak. Sa dihang ang uban misulay nga pugngan ang mga bata sa pagduol kang Jesus, siya miingon: “Pasagdi ang mga bata nga moduol kanako; ayaw sila pagpugngi.” Ang Bibliya nag-ingon nga iya dayong “gikugos ang mga bata ug gipanalanginan sila, nga gitapion ang iyang mga kamot diha kanila.” (Marcos 10:13-16) Sanglit si Jesus migugol ug panahon uban sa mga bata, dili ba angay nga himoon usab nimo kana sa imong kaugalingong mga anak? Sila nagkinahanglan, dili lang sa mga tipik sa imong panahon, kondili sa imong dakong panahon. Kinahanglang mohatag kag panahon aron tudloan sila, kay kana ang gisugo ni Jehova nga buhaton sa mga ginikanan.—Deuteronomio 6:4-9.

15. Unsay mahimo sa mga ginikanan aron panalipdan ang ilang mga anak?

 ¹⁵ Samtang mograbe pa ang pagkadaotan niining kalibotana, ang mga bata kinahanglang panalipdan sa mga ginikanan gikan sa mga tawong mohaylo sa mga bata alang sa seksuwal nga kahilayan. Tagda kon giunsa pagpanalipod ni Jesus ang iyang mga tinun-an, kinsa mapinanggaon niyang gitawag ug “minahal nga mga anak.” Sa dihang siya gidakop ug hapit nang patyon, iyang gihikay nga sila makaikyas. (Juan 13:33; 18:7-9) Isip ginikanan, kinahanglang magmaigmat ka sa mga paningkamot sa Yawa nga daoton ang imong gagmay nga mga anak. Kinahanglan nga imong hatagan sila ug abanteng pasidaan. * (1 Pedro 5:8) Mas  nameligro karon ang ilang pisikal, espirituwal, ug moral nga kahimtang.

16. Unsay makat-onan sa mga ginikanan gikan sa paagi sa pagdumala ni Jesus sa mga kahuyangan sa iyang mga tinun-an?

¹⁶ Sa gabii una mamatay si Jesus, ang iyang mga tinun-an naglalis bahin sa kon kinsay labaw kanila. Inay kasuk-an sila, si Jesus mahigugmaong nangaliyupo kanila pinaagi sa pulong ug panig-ingnan. (Lucas 22:24-27; Juan 13:3-8) Kon ikaw usa ka ginikanan, masabtan ba nimo kon sa unsang paagi masunod nimo ang panig-ingnan ni Jesus diha sa paagi sa imong pagtul-id sa imong mga anak? Tinuod, nagkinahanglan silag disiplina, apan kini angayng ihatag sa “hustong paagi” ug dili gayod sa kasuko. Dili nimo gustong mosulti sa dili-mahunahunaong paagi nga “sama sa mga dunggab sa espada.” (Jeremias 30:11; Proverbio 12:18) Ang disiplina angayng ipahamtang sa paagi nga ang imong anak makasabot sa ulahi nga kadto nahiangay gayod.—Efeso 6:4; Hebreohanon 12:9-11.

17. Sa unsang mga paagi si Jesus naghatag ug hingpit nga panig-ingnan alang sa mga anak?

¹⁷ Ang mga bata makakat-on ba gikan kang Jesus? Oo, makakat-on sila! Pinaagi sa iyang panig-ingnan mismo, gipakita ni Jesus nga ang mga anak angayng mosugot sa ilang mga ginikanan. “Sumala sa gitudlo kanako sa Amahan,” siya miingon, ‘gisulti ko kini.’ Siya midugang: “Ginabuhat ko kanunay ang mga butang nga makapahimuot kaniya.” (Juan 8:28, 29) Si Jesus nagmasinugtanon sa iyang langitnong Amahan, ug ang Bibliya nagmando sa mga anak sa pagsugot sa ilang mga ginikanan. (Efeso 6:1-3) Bisan pag si Jesus hingpit nga anak, iyang gisugot ang iyang tawhanong mga ginikanan, si Jose ug Maria, kinsa dili hingpit. Seguradong kadto nakaamot sa kalipay sa matag membro sa pamilya ni Jesus!—Lucas 2:4, 5, 51, 52.

18. Nganong kanunayng gisugot ni Jesus ang iyang langitnong Amahan, ug kinsa ang malipay sa dihang sugton sa mga anak ang ilang mga ginikanan karon?

¹⁸ Makakita bag mga paagi ang mga bata aron sila mahisama kang Jesus ug makapalipay sa ilang mga ginikanan? Tinuod, ang mga batan-on tingali malisdan usahay sa pagsugot sa ilang mga ginikanan, apan kana ang gusto sa Diyos nga buhaton sa mga anak.  (Proverbio 1:8; 6:20) Si Jesus kanunayng nagsugot sa iyang langitnong Amahan, bisan ubos sa lisod nga mga kahimtang. Dihay panahon, sa dihang kabubut-on sa Diyos nga ipabuhat kang Jesus ang butang nga lisod kaayo, si Jesus miingon: “Kuhaa kining kopa [usa ka kinahanglanon] gikan kanako.” Bisan pa niadto, gihimo ni Jesus kon unsay gihangyo sa Diyos, tungod kay nakaamgo siya nga ang iyang Amahan nahibalo kon unsay labing maayo nga iyang buhaton sa maong kahimtang. (Lucas 22:42) Pinaagi sa pagkat-on nga magmasinugtanon, ang mga anak makapalipay pag-ayo sa ilang mga ginikanan ug sa ilang langitnong Amahan. *—Proverbio 23:22-25.

19. (a) Sa unsang paagi tentalon ni Satanas ang mga bata? (b) Unsa ba ang epekto sa daotang panggawi sa mga anak diha sa mga ginikanan?

¹⁹ Gitental sa Yawa si Jesus, ug makapaneguro kita nga iyang tentalon usab ang mga bata sa pagbuhat kon unsay daotan. (Mateo 4:1-10) Gamiton ni Satanas nga Yawa ang pagpit-os sa isigkaingon, nga mahimong lisod suklan. Nan, pagkahinungdanon nga ang mga anak dili makig-uban sa mga mamumuhat ug daotan! (1 Corinto 15:33) Ang anak babaye ni Jacob nga si Dina nakig-uban niadtong wala magsimba kang Jehova, ug kadto miresulta sa daghang suliran. (Genesis 34:1, 2) Hunahunaa ra ang dakong kaguol nga bation sa pamilya sa dihang usa sa mga membro niini malangkit sa seksuwal nga imoralidad!—Proverbio 17:21, 25.

20. Aron magmalipayon ang pamilya, unsay kinahanglang buhaton sa matag membro sa pamilya?

²⁰ Ang mga suliran sa pamilya mas daling masulbad sa dihang ipadapat ang tambag sa Bibliya. Sa pagkatinuod, ang pagpadapat sa maong tambag mao ang yawi sa kalipay sa pamilya. Busa mga bana, higugmaa ang inyong asawa, ug tagda siya sama sa pagtagad ni Jesus sa iyang kongregasyon. Mga asawa, magpasakop kamo sa pagkaulo sa inyong bana, ug sunda ang panig-ingnan sa may-katakos nga asawa nga gibatbat sa Proverbio 31:10-31. Mga ginikanan, bansaya ang inyong mga anak. (Proverbio 22:6) Mga amahan, ‘dumalaha ang inyong kaugalingong panimalay sa maayong paagi.’ (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Ug mga anak, sugta ninyo ang inyong mga ginikanan. (Colosas 3:20) Walay usa sa pamilya ang hingpit, kay ang tanan makahimog mga sayop. Busa magmapaubsanon, nga mangayog pasaylo sa usag usa.

21. Unsa ang talagsaong mga palaaboton, ug sa unsang paagi magmalipayon ang atong pamilya karon?

²¹ Sa pagkatinuod, ang Bibliya naundan ug dagayang bililhong tambag ug instruksiyon bahin sa pamilya. Dugang pa, kini nagtudlo kanato bahin sa bag-ong kalibotan sa Diyos ug sa usa ka yutan-ong paraiso nga napunog malipayong mga tawo nga nagsimba kang Jehova. (Pinadayag 21:3, 4) Pagkatalagsaon nga mga palaaboton! Bisan karon magmalipayon ang atong pamilya pinaagi sa pagpadapat sa mga instruksiyon sa Diyos nga anaa sa iyang Pulong, ang Bibliya.