1, 2. (a) Kanus-a mahimong bililhon kanimo ang usa ka gasa? (b) Nganong ikaingon nga ang lukat mao ang labing bililhong gasa nga mahimo nimong madawat sukad?

UNSA ang labing maayong gasa nga imong nadawat sukad? Dili kinahanglang mahalon ang usa ka gasa aron kini mahimong hinungdanon. Ngani, ang tinuod nga bili sa usa ka gasa dili masukod pinaagi sa salapi. Sa kapulihay, kon ang usa ka gasa makapalipay kanimo o makatagana sa tinuod nga panginahanglan diha sa imong kinabuhi, kini maoy bililhon kanimo.

² Sa daghang gasa nga madahom nimong madawat, adunay usa nga labaw sa tanan. Kini maoy usa ka gasa gikan sa Diyos alang sa katawhan. Si Jehova naghatag kanatog daghang butang, apan ang iyang labing maayong gasa kanato mao ang halad lukat sa iyang Anak, si Jesu-Kristo. (Mateo 20:28) Sumala sa atong masabtan niining kapituloha, ang lukat mao ang labing bililhong gasa nga mahimo nimong madawat, kay kini makahatag kanimog di-masukod nga kalipay ug makatagana sa imong labing hinungdanong mga panginahanglan. Sa pagkatinuod ang lukat mao ang kinadak-ang pagpahayag sa gugma ni Jehova kanimo.

3. Unsa ang lukat, ug unsay angay natong masabtan pag-una aron bug-os masabtan kining bililhong gasa?

³ Sa yanong pagkasulti, ang lukat maoy paagi ni Jehova sa pagluwas sa katawhan gikan sa sala ug kamatayon. (Efeso 1:7) Sa pagsabot sa kahulogan niining pagtulon-ana sa Bibliya, angay natong hinumdoman kon unsay nahitabo sa tanaman sa Eden. Kita makasabot lamang kon nganong ang lukat maoy bililhon kaayong gasa alang kanato kon masabtan nato pag-una kon unsay giwala ni Adan sa dihang siya nakasala.

4. Unsay kahulogan sa hingpit nga tawhanong kinabuhi alang kang Adan?

⁴ Sa dihang iyang gilalang si Adan, si Jehova mihatag kaniyag bililhon kaayong butang—ang hingpit nga tawhanong kinabuhi. Palandonga kon unsay kahulogan niadto alang kang Adan. Kay gibuhat nga may hingpit nga lawas ug hunahuna, siya dili gayod masakit, matigulang, o mamatay. Ingong hingpit nga tawo, siya may espesyal nga relasyon uban kang Jehova. Ang Bibliya nag-ingon nga si Adan maoy “anak sa Diyos.” (Lucas 3:38) Busa gipahimuslan ni Adan ang suod nga relasyon uban kang Jehova nga Diyos, nga sama nianang sa usa ka anak uban sa mahigugmaong amahan. Si Jehova nakigsulti sa iyang yutan-ong anak, nga mihatag ug makapatagbawng mga buluhaton kang Adan ug gipahibalo siya kon unsay gidahom gikan kaniya.—Genesis 1:28-30; 2:16, 17.

5. Unsay gipasabot sa Bibliya sa dihang nag-ingon kini nga si Adan gibuhat “sa larawan sa Diyos”?

⁵ Si Adan gibuhat “sa larawan sa Diyos.” (Genesis 1:27) Wala kana magpasabot nga si Adan kamay-ong sa Diyos sa panagway. Sumala sa atong nahibaloan sa Kapitulo 1 niining basahona, si Jehova maoy dili-makita nga espiritu. (Juan 4:24) Busa si Jehova wala makabaton ug lawas nga unod ug dugo. Ang pagkagibuhat sa larawan sa Diyos nagpasabot nga si Adan gilalang nga may mga hiyas nga sama nianang sa Diyos, lakip ang gugma, kaalam, hustisya, ug gahom. Sama si Adan sa iyang Amahan sa laing hinungdanong paagi sa pagkaagi nga siya may kagawasan sa pagpili. Busa, si Adan dili samag makina nga makahimo lamang kon unsay gidisenyo o giprogramang ipahimo niini.  Hinunoa, siya makahimog personal nga mga desisyon, nga makapili tali sa matarong ug daotan. Kon siya mipili pa sa pagsugot sa Diyos, siya unta mabuhing walay kataposan sa Paraiso sa yuta.

6. Sa dihang si Adan misupak sa Diyos, unsay iyang giwala, ug sa unsang paagi apektado ang iyang mga kaliwat?

⁶ Nan, tin-aw nga sa dihang si Adan misupak sa Diyos ug siya gihukmang mamatay, siya mibayad ug dako kaayong bili. Tungod sa iyang sala, siya nawad-an sa iyang hingpit nga tawhanong kinabuhi uban ang tanang kaayohan niana. (Genesis 3:17-19) Ikasubo, giwala ni Adan ang maong bililhong kinabuhi dili lang alang sa iyang kaugalingon kondili alang usab sa umaabot niyang mga kaliwat. Ang Pulong sa Diyos nag-ingon: “Ingon nga ang sala misulod sa kalibotan pinaagi sa usa ka tawo [si Adan] ug ang kamatayon pinaagi sa sala, ug sa ingon ang kamatayon mikaylap sa tanang tawo tungod kay silang tanan nakasala man.” (Roma 5:12) Sa pagkatinuod, kitang tanan nakapanunod sa sala ni Adan. Busa, ang Bibliya nag-ingon nga iyang “gibaligya” ang iyang kaugalingon ug ang iyang mga kaliwat sa kaulipnan ngadto sa sala ug kamatayon. (Roma 7:14) Walay paglaom alang kang Adan ug Eva tungod kay sila tinuyong mipili sa pagsupak sa Diyos. Apan komosta man ang ilang mga kaliwat, lakip kita?

7, 8. Unsang duha ka butang ang pangunang nalangkit sa lukat?

⁷ Si Jehova milihok aron luwason ang katawhan pinaagi sa lukat. Unsa ang usa ka lukat? Duha ka butang ang pangunang nalangkit sa usa ka lukat. Una, ang usa ka lukat mao ang bili nga ibayad aron mahigawas o malukat ang usa ka butang. Ikatandi kini sa bili nga ibayad aron makagawas ang usa ka binilanggo nga nabihag sa gubat. Ikaduha, ang usa ka lukat mao ang bayad nga makasapal sa bili sa usa ka butang. Kini susama sa bili nga ibayad sa danyos pirhuwisyo tungod sa kadaot nga naagoman sa usa ka tawo. Pananglitan, kon ang usa ka tawo makaaksidente, kinahanglang mobayad siyag usa ka kantidad sa salapi nga bug-os katugbang sa bili sa nadaot.

⁸ Sa unsang paagi posibleng mabayran ang dako kaayong  kapildihan nga gipahamtang ni Adan kanatong tanan ug mapagawas kita gikan sa kaulipnan sa sala ug kamatayon? Atong hisgotan ang lukat nga gitagana ni Jehova ug kon unsay mahimong ipasabot niini alang kanimo.

9. Unsang matanga sa lukat ang gikinahanglan?

⁹ Sanglit hingpit nga tawhanong kinabuhi ang nawala, ang dili-hingpit nga tawhanong kinabuhi dili gayod makalukat niana. (Salmo 49:7, 8) Ang gikinahanglan mao ang usa ka lukat nga katugbang ug bili sa butang nga nawala. Kini nahiuyon sa prinsipyo sa hingpit nga hustisya nga makaplagan diha sa Pulong sa Diyos, nga nag-ingon: “Kalag alang sa kalag.” (Deuteronomio 19:21) Busa, unsay makasapal sa bili sa hingpit nga tawhanong kalag, o sa kinabuhing giwala ni Adan? Ang laing hingpit nga tawhanong kinabuhi mao ang “katugbang nga lukat” nga gikinahanglan.—1 Timoteo 2:6.

10. Giunsa pagtagana ni Jehova ang lukat?

¹⁰ Giunsa pagtagana ni Jehova ang lukat? Iyang gipadala ang usa sa iyang hingpit nga mga anak nganhi sa yuta. Apan si Jehova wala magpadala kang bisan kinsa lamang nga espiritung linalang. Iyang gipadala ang usa nga labing bililhon kaniya, ang iyang bugtong nga Anak. (1 Juan 4:9, 10) Ang maong Anak kinabubut-ong mibiya sa iyang langitnong pinuy-anan. (Filipos 2:7) Sumala sa atong nasayran sa nag-unang kapitulo niining basahona, gihimo ni Jehova ang usa ka milagro sa dihang iyang gibalhin ang kinabuhi sa maong Anak ngadto sa tagoangkan ni Maria. Pinaagi sa balaang espiritu sa Diyos, si Jesus gipanganak ingong usa ka hingpit nga tawo ug wala mailalom sa silot sa sala.—Lucas 1:35.

11. Sa unsang paagi ang usa ka tawo mahimong lukat alang sa milyonmilyon?

¹¹ Sa unsang paagi ang usa ka tawo mahimong usa ka lukat alang sa daghan, sa pagkatinuod sa milyonmilyong tawo? Buweno, sa unsang paagi ang mga tawong mokabat ug milyonmilyon nahimong mga makasasala sa sinugdan? Hinumdomi nga pinaagi sa pagkasala, si Adan nawad-an sa bililhong butang nga mao ang hingpit nga tawhanong kinabuhi. Busa, siya dili na makahatag  niana ngadto sa iyang mga kaliwat. Hinunoa, sala ug kamatayon lamang ang iyang ikahatag. Si Jesus, kinsa gitawag sa Bibliya “ang kataposang Adan,” nakabaton ug hingpit nga tawhanong kinabuhi, ug siya wala gayod makasala. (1 Corinto 15:45) Sa usa ka diwa, si Jesus ang mipuli kang Adan aron luwason kita. Pinaagi sa paghalad sa iyang hingpit nga kinabuhi diha sa bug-os nga pagkamasinugtanon ngadto sa Diyos, gibayran ni Jesus ang bili sa sala ni Adan. Sa ingon si Jesus nagdalag paglaom alang sa mga kaliwat ni Adan.—Roma 5:19; 1 Corinto 15:21, 22.

12. Unsay gipamatud-an sa pag-antos ni Jesus?

¹² Detalyadong gibatbat sa Bibliya ang pag-antos nga naagoman ni Jesus sa hapit na siyang mamatay. Nakaagom siyag masakit nga paglatigo, mapintasong paglansang, ug masakit nga kamatayon diha sa kahoy sa pagsakit. (Juan 19:1, 16-18, 30; Apendise, mga panid 204-6) Nganong gikinahanglang mag-antos pag-ayo si Jesus? Sa usa ka kapitulo sa ulahing bahin niining basahona, atong masayran nga giduhaduhaan ni Satanas nga adunay tawhanong mga alagad si Jehova nga magpabiling matinumanon ilalom sa pagsulay. Pinaagi sa matinumanong paglahutay bisan pa sa grabeng pag-antos, gihatag ni Jesus ang posible nga kinamaayohang tubag sa hagit ni Satanas. Gipamatud-an ni Jesus nga ang usa ka hingpit nga tawo nga adunay kagawasan sa pagpili makapabiling bug-os nga matinumanon ngadto sa Diyos bisan kon unsay gibuhat sa Yawa. Segurado nga nalipay pag-ayo si Jehova tungod sa pagkamatinumanon sa iyang minahal nga Anak!—Proverbio 27:11.

13. Sa unsang paagi nabayran ang lukat?

¹³ Sa unsang paagi nabayran ang lukat? Sa ika-14 ka adlaw sa Hudiyohanong bulan nga Nisan sa 33 K.P., gitugotan sa Diyos nga mapatay ang iyang hingpit ug walay-sala nga Anak. Sa ingon gihalad ni Jesus ang iyang hingpit nga tawhanong kinabuhi “makausa alang sa tanang panahon.” (Hebreohanon 10:10) Sa ikatulong adlaw sa pagkamatay ni Jesus, siya gibanhaw ni Jehova balik ngadto sa espiritung kinabuhi. Sa langit, gipresentar ni Jesus ngadto sa Diyos ang bili sa iyang hingpit nga tawhanong kinabuhi nga gihalad ingong usa ka lukat ilis sa  mga kaliwat ni Adan. (Hebreohanon 9:24) Gidawat ni Jehova ang bili sa halad ni Jesus ingong ang lukat nga gikinahanglan sa pagluwas sa katawhan gikan sa kaulipnan sa sala ug kamatayon.—Roma 3:23, 24.

14, 15. Aron makadawat sa “kapasayloan sa atong mga sala,” unsay kinahanglan natong buhaton?

¹⁴ Bisan pa sa atong makasasalang kahimtang, kita makadawat ug bililhong mga panalangin tungod sa lukat. Atong hisgotan ang pipila ka presente ug umaabot nga mga kaayohan niining labing bililhong gasa sa Diyos.

¹⁵ Ang kapasayloan sa mga sala. Tungod sa napanunod nga pagkadili-hingpit, kita adunay dakong pakigbisog sa pagbuhat kon unsay matarong. Kitang tanan mahimong makasala sa pulong o sa buhat. Apan pinaagi sa halad lukat ni Jesus, kita makadawat sa “kapasayloan sa atong mga sala.” (Colosas 1:13, 14) Hinuon, aron mabatonan ang maong kapasayloan, kinahanglang kita tinuod nga maghinulsol. Kinahanglang mapaubsanon usab kitang mohangyo kang Jehova, nga mangayo sa iyang kapasayloan pinasukad sa atong pagtuo sa halad lukat sa iyang Anak.—1 Juan 1:8, 9.

16. Nganong kita makasimba sa Diyos uban ang usa ka mahinlong tanlag, ug nganong bililhon ang maong tanlag?

¹⁶ Usa ka mahinlong tanlag atubangan sa Diyos. Ang sad-an nga tanlag daling mosangko sa pagkamawad-ag-paglaom ug mopabati kanato nga way-kapuslanan. Hinunoa, si Jehova mitagana ug paagi nga kita magsimba kaniya uban ang mahinlong tanlag bisan pa sa atong pagkadili-hingpit pinaagi sa kapasayloan nga naposible tungod sa lukat. (Hebreohanon 9:13, 14) Tungod niana kita adunay kagawasan sa pagpakigsulti kang Jehova. Busa, kita libreng makaduol kaniya diha sa pag-ampo. (Hebreohanon 4:14-16) Ang padayong paghupot ug usa ka mahinlong tanlag mohatag ug kalinaw sa hunahuna, mopausbaw sa pagtahod-sa-kaugalingon, ug makahatag ug kalipay.

17. Unsang mga panalangin ang maposible tungod kay si Jesus namatay alang kanato?

 ¹⁷ Ang paglaom sa kinabuhing walay kataposan sa usa ka paraisong yuta. “Ang suhol nga ginabayad sa sala mao ang kamatayon,” matod sa Roma 6:23. Ang samang bersikulo nagdugang: “Apan ang gasa nga ginahatag sa Diyos mao ang kinabuhing walay kataposan pinaagi ni Kristo Jesus nga atong Ginoo.” Sa Kapitulo 3 niining basahona, atong gihisgotan ang mga panalangin sa umaabot nga yutan-ong Paraiso. (Pinadayag 21:3, 4) Kanang tanang umaabot nga mga panalangin, apil ang kinabuhing walay kataposan diha sa hingpit nga panglawas, maposible tungod kay si Jesus namatay alang kanato. Aron makadawat sa maong mga panalangin, kinahanglan natong ipakita nga kita mapasalamaton sa gasa nga lukat.

18. Nganong angay kitang magmapasalamaton kang Jehova tungod sa gasa nga lukat?

¹⁸ Nganong angay kitang dulot nga magmapasalamaton kang Jehova tungod sa lukat? Buweno, ang usa ka gasa maoy bililhon kon ang tighatag mosakripisyog panahon, kahago, o salapi sa paghatag ug gasa. Ang atong kasingkasing matandog kon atong masabtan nga ang usa ka gasa maoy usa ka pagpahayag sa tinuod nga gugma sa tighatag alang kanato. Ang lukat mao ang labing  bililhong gasa, kay gihimo sa Diyos ang dako kaayong sakripisyo sukad sa pagtagana niana. “Gihigugma pag-ayo sa Diyos ang kalibotan nga gihatag niya ang iyang bugtong nga Anak,” matod sa Juan 3:16. Ang lukat mao ang labing talagsaong ebidensiya sa gugma ni Jehova kanato. Kini maoy pamatuod usab sa gugma ni Jesus, kay kinabubut-on niyang gihatag ang iyang kinabuhi alang kanato. (Juan 15:13) Busa ang gasa nga lukat angayng magkombinsir kanato nga si Jehova ug ang iyang Anak nahigugma kanato ingong mga indibiduwal.—Galacia 2:20.

19, 20. Sa unsang mga paagi ikapakita nimong ikaw mapasalamaton sa gasa sa Diyos nga lukat?

¹⁹ Nan, sa unsang paagi ikapasundayag nimo nga ikaw mapasalamaton sa gasa sa Diyos nga lukat? Una sa tanan, paningkamoti nga mas mailhan nimo ang Dakong Tighatag, si Jehova. (Juan 17:3) Ang pagtuon sa Bibliya sa tabang niining basahona motabang kanimo sa paghimo niana. Samtang mouswag ang imong kahibalo bahin kang Jehova, molalom ang imong paghigugma kaniya. Sa baylo, tungod sa maong gugma gusto nimong buhaton kon unsay makapalipay kaniya.—1 Juan 5:3.

²⁰ Ipakita nga ikaw may pagtuo sa halad lukat ni Jesus. Maylabot kang Jesus, ang Bibliya nag-ingon: “Siya nga magpasundayag ug pagtuo sa Anak adunay kinabuhing walay kataposan.” (Juan 3:36) Sa unsang paagi makapakita kitag pagtuo kang Jesus? Ang maong pagtuo dili lang ipakita pinaagig mga pulong. “Patay ang pagtuo nga walay binuhatan,” matod sa Santiago 2:26. Oo, ang matuod nga pagtuo mapamatud-an pinaagig “mga buhat,” nga mao, pinaagi sa atong mga lihok. Usa ka paagi sa pagpakita nga kita adunay pagtuo kang Jesus mao ang pagbuhat sa atong maarangan sa pagsundog kaniya dili lamang diha sa ginasulti kondili diha usab sa atong ginabuhat.—Juan 13:15.

21, 22. (a) Nganong angay kitang motambong sa tinuig nga pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo? (b) Unsay ipatin-aw sa Kapitulo 6 ug 7?

²¹ Tambong sa tinuig nga pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo. Sa gabii sa Nisan 14, 33 K.P., gisugdan ni Jesus ang usa ka espesyal nga pagsaulog nga gitawag sa Bibliya ug “panihapon sa Ginoo.” (1 Corinto 11:20; Mateo 26:26-28) Ang maong pagsaulog gitawag usab ug Memoryal sa pagkamatay ni Kristo. Gisugdan kini ni Jesus aron matabangan ang iyang mga apostoles ug ang tanang  matuod nga mga Kristohanon sunod kanila sa paghinumdom nga pinaagi sa iyang kamatayon ingong hingpit nga tawo, iyang gihatag ang iyang kalag o kinabuhi ingong usa ka lukat. Mahitungod sa maong pagsaulog, si Jesus misugo: “Ipadayon ninyo ang pagbuhat niini sa paghandom kanako.” (Lucas 22:19) Ang pagsaulog sa Memoryal magpahinumdom kanato sa dakong gugma nga gipakita ni Jehova ug ni Jesus may kalabotan sa lukat. Ikapakita nato ang atong pagkamapasalamaton sa lukat pinaagi sa pagtambong sa tinuig nga pagsaulog sa Memoryal sa kamatayon ni Jesus. *

²² Ang maong lukat nga gihatag kanato ni Jehova maoy bililhon kaayong gasa. (2 Corinto 9:14, 15) Kining bililhon kaayong gasa mahimong mapuslanon bisan niadtong nangamatay na. Ang Kapitulo 6 ug 7 mopatin-aw kon sa unsang paagi mahitabo kana.