?Blusu yilɛ’n i su ndɛ benin yɛ Biblu’n kan-ɔn?
Ndɛ nga Biblu’n kan’n
Ɲanmiɛn seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ be yi ninnge kwlaa nga be ɲɛn i afuɛ nuan kun nun’n i blusu’n a be man naan be fa suan i sulɛ’n i bo. Ɔ seli be kɛ: “Afuɛ kwlakwla’n, amun yi amun fie su ninnge kwlaa nga amun ɲɛn i’n i blusu’n man.”—Mmla’n 14:22.
Blusu’n i yilɛ’n wo Moizi Mmla’n nun. Ɔ ti mmla kun mɔ Ɲanmiɛn fa mannin Izraɛlifuɛ mun-ɔn. Klisifuɛ’m be diman Moizi Mmla’n su. Ɔ maan ɔ nunman nun kɛ be yi blusu. (Kolɔsufuɛ Mun 2:13, 14) Sanngɛ sɛ Klisifuɛ kun waan ɔ́ mán Ɲanmiɛn like’n, Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ like ng’ɔ ‘buli i akunndan kɛ ɔ́ fá mán’n yɛ ɔ man-ɔn. Nán maan ɔ yo i klunngbɔ su annzɛ mianlɛ su. Afin Ɲanmiɛn klo sran ng’ɔ man like aklunjɔɛ su’n.’—2 Korɛntifuɛ Mun 9:7.
Blusu yilɛ nga be kɛn i ndɛ “Aenguɛ Laa’n” nun’n
Be kannin blusu yilɛ’n i ndɛ kpɛ sunman Biblu’n i bue nga be flɛ i kɛ Aenguɛ Laa’n nun. Kɛ Ɲanmiɛn fali Mmla’n (Moizi Mmla’n) mannin Izraɛlifuɛ mun’n yɛ be wa kannin blusu’n i ndɛ dan-ɔn. Sanngɛ ka naan blɛ sɔ’n w’a ju bɔbɔ’n, be kɛnnin i ndɛ kpɛ kunngun.
Ka naan Moizi Mmla’n w’a ba’n
Sran klikli nga Biblu’n kɛn i ndɛ kɛ ɔ yili blusu’n yɛle Abramun (Abraamun). (Bo Bolɛ 14:18-20; Ebre Mun 7:4) Blusu nga Abramun yili’n ɔ ti like m’ɔ fa cɛli Salɛmun famiɛn’n niɔn. Sanngɛ kɔlɛ’n ɔ yoli sɔ kpɛ kunngba. Afin kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, Biblu’n nun lika fi kleman kɛ Abraamun bɔbɔ annzɛ i mma’m be yili blusu ekun.
Sran nɲɔn su nga Biblu’n se kɛ ɔ yili blusu’n, yɛle Abraamun i anunman Zakɔbu. Ɔ tali Ɲanmiɛn nda kɛ sɛ ɔ yrɛ i su’n, ɔ́ fá ‘like kwlaa nga Ɲanmiɛn mɛnnin i’n i blusu’n mɛ́n i.’ (Bo Bolɛ 28:20-22) Biblu’n su like suanfuɛ wie’m be waan atrɛkpa’n Zakɔbu fali nnɛn yili tɛ naan w’a yi blusu sɔ’n. Kannzɛ Zakɔbu yoli sɔ’n sanngɛ w’a semɛn i awlofuɛ’m be kɛ be yi blusu’n wie.
Kɛ Moizi Mmla’n bali’n
Ɲanmiɛn seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ be yi blusu’n be fa suan i sulɛ’n i bo.
Blusu nga be man’n ɔ ti be nga be di Ɲanmiɛn junman blɛ kwlaa nun’n be liɛ. Be yɛle Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun nin Levifuɛ onga mun. Afin be liɛ’n b’a manman be asiɛ naan se kɛ bé dí fie. (Kalɛ 18:20, 21) Kɛ nvlefuɛ’m be yi blusu’n be man Levifuɛ nga be timan Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’n, be kusu be fa “blusu sɔ’n i blusu’n” be man Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun.—Kalɛ 18:26-29.
Ɔ le blusu’n i nɲɔn su mɔ be yi i afuɛ nuan kwlakwla-ɔ. I liɛ’n i Levifuɛ-o, i be nga be timan Levifuɛ-o ɔ ti be kwlaa be liɛ. (Mmla’n 14:22, 23) Izraɛlifuɛ’m be fa blusu sɔ’n be di afuɛ nuan cɛn mun. Kpɛkun afuɛ wie’m be nun’n be fa uka yalɛfuɛ mun nin be nga be leman wie mlɔnmlɔn’n.—Mmla’n 14:28, 29; 26:12.
?Wafa sɛ yɛ be yi blusu’n niɔn? Afuɛ nuan kwlakwla’n, Izraɛlifuɛ’m be yi be fie’n su ninnge’m be blusu’n be man. (Sanwun Yolɛ 27:30) Sɛ sran kun waan ɔ fɛmɛn i fie’n su ninnge mun manman naan ɔ́ yí i sika nun’n, ɔ fata kɛ ɔ fa ninnge sɔ’m be gua’n be blusu’n man. Asa’n, ɔ bu blusu’n nun nnun kpɛkun ɔ fɛ i bue kun uka blusu sɔ’n su. (Sanwun Yolɛ 27:31) Asa ekun’n, Ɲanmiɛn seli be kɛ be yi “nannin nin bua nin boli’m be blusu’n” man wie.—Sanwun Yolɛ 27:32.
Kɛ ɔ ko yo naan Izraɛlifuɛ’m b’a yi be nnɛn’m be blusu’n, be yi be nnɛn’m be kwlaa be fite kpɛkun be ka be. Kɛ be ju i blusu’n, be sie i bue kun. Be yo sɔ lele be ka nnɛn’m be ngba’n. Nnɛn nga be sie be bue kun’n, Mmla’n se kɛ nán maan be niannian be annzɛ be kaci be nin nnɛn uflɛ. Asa ekun’n, nán maan be fa sika kaci be. (Sanwun Yolɛ 27:32, 33) Sanngɛ blusu nɲɔn su nga be yi be fa siesie cɛn dilɛ mun’n, i liɛ’n be kwla fa sika be kaci nnɛn mun. I sɔ’n yo maan Izraɛlifuɛ nga be fin mmua be ba cɛn sɔ’m be dilɛ’n, be fɛman dan.—Mmla’n 14:25, 26.
?Blɛ benin nun yɛ Izraɛlifuɛ’m be yi blusu’n niɔn? Izraɛlifuɛ’m be yi blusu’n afuɛ nuan kwlakwla. (Mmla’n 14:22) Sanngɛ afuɛ nso kwlakwla’n, be yoman sɔ. Afin afuɛ sɔ’n ti wunmiɛn lolɛ afuɛ. Be diman fie afuɛ sɔ’n nun. (Sanwun Yolɛ 25:4, 5) Kɛ mɔ afuɛ sɔ’n ti i liɛ ngunmin’n ti’n, be yiman be fie’n su ninnge nga be tili’n i blusu’n. Asa’n, afuɛ nsan kwlakwla’n nin afuɛ nsiɛn kwlakwla’n, kɛ be yi blusu’n be nin yalɛfuɛ mun nin Levifuɛ mun yɛ be cɛ nun-ɔn.—Mmla’n 14:28, 29.
?Sɛ sran kun w’a yiman blusu’n, ngue yɛ be yo i-ɔ? Sɛ sran kun w’a yiman blusu’n, Moizi Mmla’n seman kɛ be yo i like. Ɔ ti like kun mɔ sran kun bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo-ɔ. Kɛ Izraɛlifuɛ’m be ko man blusu’n, ɔ fata kɛ be se Ɲanmiɛn ɲrun kɛ be mannin naan be kunndɛ kɛ ɔ yra be su. (Mmla’n 26:12-15) Sran nga w’a yiman blusu’n, Ɲanmiɛn ɲrun’n, ɔ ti kɛ w’a wuɛ i sa.—Malasi 3:8, 9.
?Blusu yilɛ’n kacili Izraɛlifuɛ’m be ti su trɔ? Cɛcɛ. Afin Ɲanmiɛn tali be nda kɛ sɛ be yi blusu’n, ɔ́ yrá be su dan, ɔ maan be su mianman like fi wun. (Malasi 3:10) Sanngɛ blɛ wie nun’n, b’a yiman blusu’n kun. I sɔ’n ti’n, be wunnin be ɲrun. Afin Ɲanmiɛn w’a yraman be su kun. Asa’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun nin Levifuɛ’m be yacili Ɲanmiɛn junman’n lɛ be ko dili junman uflɛ. I sɔ’n ti’n, b’a kwlá ukaman nvlefuɛ mun naan b’a su Ɲanmiɛn kun.—Neemin 13:10; Malasi 3:7.
Blusu yilɛ nga be kɛn i ndɛ “Aenguɛ Uflɛ’n” nun’n
I nun mɔ Zezi wo asiɛ’n su wa’n, nn Ɲanmiɛn i nvlefuɛ’m be te yi blusu’n. Sanngɛ kɛ ɔ wuli’n, b’a yimɛn i kun.
Ka naan Zezi w’a wu’n
Biblu’n i bue nga be flɛ i Aenguɛ Uflɛ’n, ɔ kle kɛ i nun mɔ Zezi wo asiɛ’n su wa’n, nn Izraɛlifuɛ’m be te yi blusu’n. I kpa bɔbɔ’n, Zezi kpɛnnin be wla kɛ ɔ fata kɛ be yi. Asa’n, ɔ buli Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛn’m be fɔ. Afin be yi blusu’n sɔ, sanngɛ be “kpalo Moizi Mmla’n i nun ndɛ cinnjin kpafuɛ mun. Ndɛ sɔ mun yɛle sa i nuan su sɛsɛ yolɛ’n, aunnvɔɛ silɛ’n, ɔ nin nantilɛ mɔ be nin Ɲanmiɛn be nanti titi’n.”—Matie 23:23.
Kɛ Zezi wuli’n
Kɛ Zezi wuli’n, Ɲanmiɛn w’a kunndɛman kɛ i sufuɛ’m be yi blusu’n kun. Zezi i wie’n nunnunnin Moizi Mmla’n. “Blusu” yilɛ’n i su mmla’n wo nun wie.—Ebre Mun 7:5, 18; Efɛzifuɛ Mun 2:13-15; Kolɔsufuɛ Mun 2:13, 14.
a Blusu’n yɛle “like nga sran kun ɲɛn i’n i blusu’n m’ɔ sie fa yo like trele kun’n. […] Kpɛ sunman’n, blusu nga be kɛn i ndɛ Biblu’n nun’n, ɔ ti like kun mɔ be fa suan Ɲanmiɛn sulɛ’n i bo-ɔ.”—Dictionnaire biblique pour tous, bue 765.